Προϊστορικές Γραφές
•Télécharger en tant que PPTX, PDF•
0 j'aime•4,099 vues
Περιγραφή των κάτωθι Γραφών Σφηνοειδούς - Ιερογλυφικής ιερατικής - Ιερογλυφικής δημοτικής - Γραμμικής "Α" - Γραμμικής "Β" - Παράδειγμα Μετάφρασης
Recommandé
Contenu connexe
Tendances
Tendances (20)
Similaire à Προϊστορικές Γραφές
Similaire à Προϊστορικές Γραφές (20)
Plus de Nikitas Vougiouklis
Plus de Nikitas Vougiouklis (20)
Προϊστορικές Γραφές
- 2. 7- 2012 Νικήτας Βουγιουκλής 2 Γιατί ? • Κάποιοι Φίλοι με ρωτούν γιατί ασχολούμαι με αυτά τα πονήματα. Η απάντηση είναι απλή. Προσπαθώ να καλύψω τα κενά που έχω στις γνώσεις μου πάνω σε θέματα για τα οποία έχω περιέργεια και ενδιαφέρον. Επομένως μπορεί κάποιος να πει ότι γράφω για θέματα για τα οποία αρχικά ήξερα πολύ λίγα πράγματα η και τίποτα ακόμη. • Επειδή πάντα εύρισκα σαν πιο αποτελεσματικό τρόπο μάθησης τη γραφή, για το λόγο αυτό κρατώ σημειώσεις από ότι διαβάζω (cut & paste) τα οποία και μεταφέρω σε μορφή Power Point Presentation. Επομένως δεν κάνω πρωτογενή έρευνα αλλά παρουσιάζω μόνο, σε κάποια οργανωμένη μορφή, τις πληροφορίες που αντλώ από τις πηγές μου τις οποίες καμιά φορά εμπλουτίζω με videos η ακόμα και με μουσική. • Ελπίζοντας ότι κάποιοι από τους φίλους μου θα έχουν το ίδιο ενδιαφέρον μάθησης για κάποια από τα πονήματα αυτά, τα διανέμω σε αυτούς πιστεύοντας ότι στη χειρότερη περίπτωση θα τους βάλω στο κόπο να κάνουν ένα DELETΕ. MΦΧ ΝΙΚΗΤΑΣ nvougiouklis@yahoo.com
- 3. Νικήτας Βουγιουκλής 3 Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ Γραφή • Γραφή είναι η τέχνη της χάραξης γραμμικών σχημάτων (στην αρχή πάνω σε σκληρή ύλη (πέτρα), αργότερα με τη χρησιμοποίηση της βαφής και σε μαλακή ύλη), με την οποία παριστάνονται διάφορα σύμβολα ή εικόνες που έχουν από πριν καθορισμένη σημασία (δηλαδή τα γνωστά γράμματα) και με το συνδυασμό αυτών των γραμμάτων δημιουργία λέξεων, φράσεων και νοημάτων. Χρήση της Γραφής • Χρησιμοποιείται στην προσπάθεια του ανθρώπου να κάνει αντιληπτή τη σκέψη του σε άλλους συνανθρώπους του, να μεταφέρει τις γνώσεις και τις σκέψεις του σε μεγάλες αποστάσεις και να τις διαιωνίζει. Η γραφή γεννήθηκε από αυτήν την ανάγκη του ανθρώπου, αλλού νωρίτερα και αλλού αργότερα, στα διάφορα μέρη της Γής. 7- 2012
- 4. Νικήτας Βουγιουκλής 4 Ιδεογραφήματα • Η πρώτη μορφή της ήταν η προσπάθεια πιστής ζωγραφικής αναπαράστασης των διάφορων αντικειμένων του εξωτερικού κόσμου, με την οποία ή εννοούσαν αυτά τα ίδια τα αντικείμενα τα οποία και ζωγράφιζαν ή διάφορες άλλες ιδέες που αντιστοιχούσαν στη ζωγραφική τους. Γι' αυτό το λόγο και η γραφή αυτή ονομάζεται ιδεογραφική και τα γράμματα της γραφής αυτής λέγονται ιδεογραφήματα. Από την ιδεογραφική γραφή προήρθε η ονομαζόμενη εικονογραφική. Εξέλιξη της Γραφής • Οι παλαιότερες αναφορές της γραφής λογίζονται γύρω στο 5000 π.Χ.. Ήταν οι αρχαίες γραφές με στυλιζαρισμένες εικόνες που έδειχναν αντικείμενα ή ιδέες, πχ. ένα πουλί για Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ 7- 2012
- 5. Νικήτας Βουγιουκλής 5 το πουλί, κ.λ.π. • Γύρω στο 3000 π.Χ. οι αρχαίοι Αιγύπτιοι ανέπτυξαν την ιερογλυφική γραφή. Στη συνέχεια αυτή η πρωτόγονη γραφή από ιδεογράμματα κατάληξε σε μια σφηνοειδή γραφή τριγωνικών στοιχείων, που χαράσσονταν πάνω σε πηλό. • Με το χρόνο, όμως, σημαντικά βήματα έγιναν στην εξέλιξη της γραφής, όπως η ανάπτυξη ενός συμβόλου που απέδιδε κάθε σύμφωνο και έτσι ο αριθμός των σημείων που έπρεπε κανείς να μάθει, το 1500 π.Χ. μειώθηκε κατά πολύ. • Έχουμε, για παράδειγμα, την Εβραϊκή γλώσσα που τότε είχε 22 σύμφωνα, δίχως φωνήεντα, (αφού τότε δεν υπήρχαν), και με τον τρόπο αυτό γράφτηκε το μεγαλύτερο μέρος της Παλαιάς Διαθήκης και διαβάζονταν από δεξιά προς αριστερά. • Αργότερα τα γράμματα άρχισαν να δηλώνουν και αριθμούς. Αρκετά έγγραφα ήταν γραμμένα σε περγαμηνές ή πάπυρους που εξαιτίας του υγρού εδάφους δεν διασώθηκαν. Όσα όμως γράφηκαν πάνω σε κομμάτια αγγείων, υπάρχουν μέχρι σήμερα. • Κατά τον 5ο αιώνα π.Χ, η Αραμαϊκή γραφή άρχισε να εξελίσσεται περισσότερο. Χρησιμοποιήθηκε διπλωματικά από την εποχή του Σενναχειρείμ (Ασσύριος βασιλιάς) το 705- 681 π.Χ. και το 550 π.Χ. έγινε η επίσημη γλώσσα της Περσικής Αυτοκρατορίας. • Η Ελληνική γραφή και γλώσσα, με αλφάβητο ίδιας καταγωγής με το Εβραϊκό, ήταν η διεθνής γλώσσα της Εγγύς Ανατολής και των Μεσογειακών χωρών στους Ρωμαϊκούς χρόνους Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ 7- 2012
- 6. Νικήτας Βουγιουκλής 6 Συστήματα Γραφής • Τα συστήματα γραφής είχαν μία εξελικτική πορεία. Αρχικά είχαμε τα Εικονογραφικά Συστήματα. Ακολούθησαν τα Ιδεογραφικά Συστήματα. Στη συνέχεια αναπτύχθηκε το Συλλαβικό Σύστημα και τελικά προέκυψε το Αλφαβητικό Σύστημα. • Θεωρείται βέβαιο ότι η γραφή άρχισε από το σύστημα μέτρησης των Σουμέριων στην αρχαία Μεσοποταμία. • Οι αρχαιότερες σουμεριακές πινακίδες που έχουν ανασκαφεί ως σήμερα ανάγονται στο 3500 π.Χ., που γίνεται αποδεκτό σήμερα ως η εποχή εφεύρεσης από τον άνθρωπο της γραφής. • Οι περισσότερες γραφές που χρησιμοποιούνται σήμερα, με εξαίρεση κυρίως τα κινέζικα ιδεογράμματα, κατάγονται, μέσα από μια μακρά εξελικτική πορεία, από την σφηνοειδή Σουμεριακή Γραφή. Η Γραφή στην Αίγυπτο • Σύμφωνα με τις αρχαιολογικές μαρτυρίες, η γραφή εμφανίζεται στην αρχαία Αίγυπτο περίπου το 3100 π.Χ., λίγο αργότερα από την πρώτη επιβεβαιωμένη εμφάνιση της στη Μεσοποταμία . • Παρόλο που η Ιερογλυφική Γραφή δεν αποτελεί απευθείας δάνειο από τη Σφηνοειδή Γραφή, είναι πιθανόν το αιγυπτιακό σύστημα γραφής να αναπτύχθηκε ύστερα από επίδραση του σουμεριακού συστήματος. Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ 7- 2012
- 7. Νικήτας Βουγιουκλής 7 Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ • Καθένας από τους χαρακτήρες που συναντάμε στο σουμεριακό σύστημα -λογογράμματα, φωνητικά σύμβολα και προσδιοριστικά- εμφανίζονται επίσης και στην αιγυπτιακή γραφή. • Σε αυτήν την πορεία, στην Αίγυπτο του 2600 π.Χ. αναπτύχθηκε ένα σύνολο 22 ιερογλυφικών συμβόλων για να σημειώσουν ξεχωριστά σύμφωνα της γλώσσας, αλλά και ένα 23ο για να σημειώνει αρχικά ή τελικά φωνήεντα. Η Γραφή σε Παλαιστίνη και Ελλάδα • Από την αιγυπτιακή γραφή αναπτύχθηκε το φοινικικό αλφάβητο, που δημιουργήθηκε γύρω στο 1050 π.Χ. και στο οποίο μπορούν να αναχθούν όλα σχεδόν τα αλφάβητα που χρησιμοποιήθηκαν ποτέ. 7- 2012
- 8. Νικήτας Βουγιουκλής 8 • Από το φοινικικό αλφάβητο κατάγεται το ελληνικό αλφάβητο και επίσης από το φοινικικό μέσω του αραμαϊκού αλφαβήτου το εβραϊκό, το αραβικό, τα ινδικά αλφάβητα καθώς και τα αλφάβητα της νοτιοανατολικής Ασίας κ.ά. ΕΤΡΟΥΣΚΙΚΟ ΧΡΥΣΟ ΒΙΒΛΙΟ 6 ΣΕΛΙΔΩΝ 3500 Π.Χ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ 7- 2012
- 9. 7- 2012 Νικήτας Βουγιουκλής 9 Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΑ
- 10. 7- 2012 Νικήτας Βουγιουκλής 10 Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΙΔΕΟΓΡΑΦΗΜΑ
- 11. 7- 2012 Νικήτας Βουγιουκλής 11 ΣΥΛΛΑΒIΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΓΡΑΜΜΙΚΗ «Β»
- 12. 7- 2012 Νικήτας Βουγιουκλής 12 Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
- 13. ΣΦΗΝΟΕΙΔΗΣ ΓΡΑΦΗ 7- 2012 Νικήτας Βουγιουκλής 13
- 14. Νικήτας Βουγιουκλής 14 ΣΦΗΝΟΕΙΔΗΣ ΓΡΑΦΗ Σφηνοειδής Γραφή • Η σφηνοειδής γραφή υπολογίζεται ότι εφευρέθηκε από τους Σουμέριους στη Μεσοποταμία, περίπου το 4000-3000 π.Χ. Κατόπιν τη δέχθηκαν και την τροποποίησαν οι Ασσύριοι, οι Βαβυλώνιοι, οι Ελαμίτες, οι Πέρσες, οι Χιττίτες κ.λ.π. Διατηρήθηκε μέχρι τον 1ον μ.Χ. • Στη χρησιμοποίηση της γραφής αυτής συντέλεσε και η εύκολη διαθεσιμότητα του μαλακού πηλού, προτού ψηθεί και σκληρύνει, που σε σχήμα ελλειψοειδών πινακίδων ή τετράγωνων πλίνθων, χρησίμευε σαν γραφική ύλη. • Άλλο όργανο γραφής της ήταν η πρόσφορη γι' αυτό το υλικό γραφίδα, που ήταν ένας μικρός στύλος με αιχμή που είχε τρεις ακίδες. ΔΕΙΓΜΑ ΣΦΗΟΕΙΔΟΥΣ ΓΡΑΦΗΣ ΓΡΑΦΙΔΑ 7- 2012
- 15. • Η αποκρυπτογράφησή της έγινε από τους Γκρότεφεντ (1802) και Ρώλινσον (1846). • Είδη σφηνοειδούς γραφής είναι η γραφή Ουγγαρίτ (στις ακτές της Συρίας) με 22 συμφωνογράμματα και η της Περσέπολης με 36 συμφωνογράμματα. Ξέπεσαν σε αχρησία τον 3ο - 5ο π.Χ. αι. • Η σφηνοειδή γραφή ονομάστηκε έτσι, δηλαδή σφηνοειδής, επειδή τα γράμματά της είναι ως οι σφήνες (καρφιά) και όχι γραμμές ή εικόνες πραγμάτων, όπως συμβαίνει στις άλλες παλιές και κυρίως τις ιβδικές, όπου βλέπε περισσότερα. • Στη σφηνοειδή γραφή οι λέξεις γράφονται με τον ίδιο τρόπο (μηχανισμό) που ισχύει και στις πολύ παλιές γραφές (αιγυπτιακή ιερατική, γραμμική κ.α.). 7- 2012 Νικήτας Βουγιουκλής 15 ΔΕΙΓΜΑ ΣΦΗΟΕΙΔΟΥΣ ΓΡΑΦΗΣ ΣΦΗΝΟΕΙΔΗΣ ΓΡΑΦΗ
- 16. Νικήτας Βουγιουκλής 16 • Εδώ τα γράμματα του αλφάβητου είναι σφήνες αντί εικόνες ή ιδεογράμματα όντων, όπως συμβαίνει στις άλλες (σημιτικές και αιγυπτιακές) γραφές, κάτι που δίδει και την εντύπωση ότι η σφηνοειδή γραφή είναι άσχετη με τις άλλες, ενώ δεν είναι. • Στη σφηνοειδή γραφή κανονικά υπάρχουν δυο μόνο διαφορετικές γράμματα-σφήνες και όχι π.χ. 24 που υπάρχουν στην ελληνική γραφή. • Η μια είναι ίσια και η άλλη διπλή (κάτι όπως το <), που οι συνδυασμοί αυτών των δυο σφηνών δημιουργού-αποτελούν τα γράμματα του αλφάβητου της γραφής αυτής. • Δηλαδή εδώ τα γράμματα είναι κάτι ως την ελληνική με τα ψηφία Α, Ι, Υ και τα δίψηφα γράμματα ΑΙ, ΕΙ, ΟΙ, ΟΥ, ΥΙ… ΑΛΦΑΒΗΤΟ ΣΦΗΟΕΙΔΟΥΣ ΓΡΑΦΗΣ 7- 2012 ΣΦΗΝΟΕΙΔΗΣ ΓΡΑΦΗ
- 17. Νικήτας Βουγιουκλής 17 ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΣΕ ΣΦΗΝΟΕΙΔΗ ΜΟΡΦΗ • Μία σφήνα = ο αριθμός 1, • 3 σφήνες = ο αριθμός 3 κ.τ.λ. • Επίσης <= ο αριθμός 10 , • τα << = ο αριθμός 20, • τα <<< = τριάντα κ.τ.λ. ΣΦΗΝΟΕΙΔΗ ΙΔΕΟΓΡΑΦΗΜΑΤΑ 7- 2012 ΣΦΗΝΟΕΙΔΗΣ ΓΡΑΦΗ
- 18. Νικήτας Βουγιουκλής 18 ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΗ ΓΡΑΦΗ 7- 2012
- 19. Νικήτας Βουγιουκλής 19 ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΗ ΓΡΑΦΗ Ιερογλυφική Γραφή • Κύριος εκπρόσωπος της εικονογραφικής γραφής είναι η από το 3.200 π.Χ . δημιουργημένη γραφή των αρχαίων Αιγυπτίων, η ονομαζόμενη ιερογλυφική, που κάθε σύμβολό της εκφράζει ή έννοια ή λέξη ή συλλαβή ακόμη και ένα μόνο γράμμα. • Η γραφή αυτή λεγόταν ιερογλυφική, γιατί την έγραφαν ιερείς. Η ιερογλυφική γραφή είναι φοβερά δύσκολη τόσο απ' την πλευρά της συγγραφής, όσο και απ' την πλευρά της ανάγνωσης. • Εκτός από τους ιερείς υπήρχαν ειδικοί άνθρωποι, κάτι σαν επιστήμονες εκείνης της εποχής, οι ονομαζόμενοι γραφείς οι οποίοι ήταν εξειδικευμένοι στην γραφή αυτή. ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΗ ΓΡΑΦΗ 7- 2012
- 20. Νικήτας Βουγιουκλής 20 • Στα νεότερα χρόνια η ανάγνωση της ιερογλυφικής γραφής οφείλεται στην ανακάλυψη της τρίγλωσσης επιγραφής της Ροζέτας. • Αυτή είναι γραμμένη στα ιερογλυφικά, στη δημοτική αιγυπτιακή γραφή και στην ελληνική. • Με το συσχετισμό αυτό των γραφών ο Σαμπολιόν κατόρθωσε να τη διαβάσει. • Κάθε συλλαβή της είναι και ένα ιδιαίτερο γραφικό σύμβολο. Αργότερα το σύμβολο έχασε την αρχική σημασία του και σήμαινε το πρώτο γράμμα του. • Η γραφή αυτή λέγεται γραμμογραφική και διαιρείται στη συλλαβογραφική γραφή, όταν με κάθε σύμβολο υπονοούσαν μία συλλαβή Η ΤΡΙΓΛΩΣΣΗ ΣΤΗΛΗ ΤΗΣ ΡΟΖΕΤΑΣ 7- 2012 ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΗ ΓΡΑΦΗ
- 21. Νικήτας Βουγιουκλής 21 και τη φθογγογραφική, όταν κάθε σύμβολο αποδίνει μόνο ένα φθόγγο • Η αιγυπτιακή γραφή είναι μια από τις παλιότερες γραφές και έχει δυο στάδιο εξέλιξης. Το αρχικό λέγεται ιερατική γραφή ή άλλως ιερογλυφικά και το δεύτερο δημοτική γραφή. • Ειδικότερα στη γραφή αυτή αρχικά τα γράμματα ήσαν πιστές εικόνες ζώων ή πραγμάτων (η αιτία που φαίνεται ως ιδεογραφία, ενώ δεν είναι, είναι φθογγογραφία) και μετά το απλοποιημένο - απλουστευμένο ιδεογράφημα τους. Η αρχαία αιγυπτιακή γραφή: • 1. Σημειώνεται ότι η αιγυπτιακή γραφή, όπως και η Γραμμική «Α»’ και Β’, αρχικά ήταν ιδεογραφική και μετά έγινε φωνητική. Όταν, όμως μιλούμε για ιερατική γραφή και ιερογλυφικά, εννοούμε φωνητική γραφή. 2. Από το 660/650 π.Χ. και μέχρι τον 3ο π.Χ. αι. λέγεται «δημοτική ή λαϊκή γραφή» επειδή τώρα τα γράμματα είναι πιο απλά, πιο τυποποιημένα, πιο εύκολα στη γραφή και όχι οι πιστές εικόνες όντων που ήταν πριν. 3. Από τον 3ο π.Χ. αιώνα και μέχρι τον 13ο μ.Χ. αι., η περίοδος του ελληνικού βασιλείου της Αιγύπτου, εγκαταλείπεται η ιερογλυφική γραφή και η αιγυπτιακή γραφή ονομάζεται «κοπτική». • Η ιερατική γραφή (ιερογλυφικά) είναι και αυτή φωνητική γραφή, κάτι ως και η σφηνοειδής γραφή, η γραφή με φοινικικούς χαρακτήρες κ.α. Απλά, επειδή στα ιερογλυφικά τα γράμματα είναι εικόνες ζώων, δίδεται η 7- 2012 ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΗ ΓΡΑΦΗ
- 22. Νικήτας Βουγιουκλής 22 εντύπωση ότι η γραφή αυτή είναι ιδεογραφική, ενώ δεν είναι. • Στην ιερατική, οι πρότυπες λέξεις και το σχήμα των γραμμάτων του αλφάβητου έχει ως εξής: Α = αετός, Β = πόδι, D = χείρα, F = φίδι, m = κουκουβάγια, Λ = λιοντάρι… (Δες Πίνακα Δεξιά) • Οι λέξεις γράφονται είτε σε οριζόντιες γραμμές είτε σε κάθετες στήλες, ανάλογα με το τι βολεύει, από δεξιά προς αριστερά, δηλαδή αντίθετα ως προς την ελληνική, χωρίς κενό μεταξύ τους. • Στο αλφάβητο υπάρχουν γράμματα μόνο για: (1) τα σύμφωνα: ως σύμφωνα λογίζονται και τα συμπλέγματα: μπ, ντ, γκ, κσ = λατινικά b, d, g , χ. ΑΛΦΑΒΗΤΟ ΙΕΡΑΤΙΚΗΣ 7- 2012 ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΗ ΓΡΑΦΗ
- 23. Νικήτας Βουγιουκλής 23 (2) τα μακρά φωνηέντα για τις περιπτώσεις που έχουμε δυο αα, εε… μετά από σύμφωνο, (3) για κάποιες συλλαβές και λέξεις κάτι όπως στην ελληνική τα: δρ = διδάκτωρ, κ. = κύριος, + = ιερέας…. • Τα βραχέα φωνηέντα (= όταν έχουμε μόνο ένα α, ε, ο, ι, ου μετά από σύμφωνο) γράφονται με σημεία, δηλαδή με πιο μικρά γράμματα σε σχέση ως προς τα άλλα, που μπαίνουν πάνω/κάτω από τα σύμφωνα που προφέρονται με φωνήεν. • Για παράδειγμα οι λέξεις: Αβρ-αά-μ, > βρ-μ Ισ-αά-κ, > σ-κ δ-ιι-στάμεθα > δ-στμθ … • Στη θέση της παύλας μπαίνει το ανάλογο γράμμα για τα μακρά φωνήεντα και στη θέση των ελληνικών συμφώνων τα αντίστοιχα αιγυπτιακά. • Αν η λέξη που πάμε να γράψουμε αρχίζει από σύμφωνο, τότε στην αρχή της γράφουμε το ανάλογο σύμφωνο και ακολούθως προσθέτουμε – γράφουμε τα άλλα σύμφωνα και τα μακρά φωνήεντα της λέξης, αν έχει. • Δηλαδή, αν μετά από κάποιο σύμφωνο ακολουθούν δυο αα, τότε μπαίνει το Άλεφ , αν ακολουθούν δυο ιι ή εε μπαίνει το γιοντ και αν ακολουθούν δυο οο ή ουου μπαίνει το αϊγιν . Για παράδειγμα η λέξη ΚΡΑΣΑΝΑΚΗΣ θα γραφόταν κάπως έτσι ΚΡΣΝΚΣ και η λέξη ΒΑΑΛ θα γραφόταν κάτι ως θα γράφαμε Β<Λ όπου < = ΑΑ. 7- 2012 ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΗ ΓΡΑΦΗ
- 24. Νικήτας Βουγιουκλής 24 • Αν η λέξη που πάμε να γράψουμε αρχίζει από φωνήεν, αρχίζουμε τη γραφή της λέξης με το γράμμα άλεφ, άσχετα με το τι φωνήεν έχουμε εκεί (αν έχουμε αρχάριο μαθητή, βάζουμε και πάνω από το άλεφ και το σημείο του συγκεκριμένου φωνήεντος) και ακολούθως γράφουμε τα σύμφωνα και τα μακρά φωνήεντα της λέξης, αν έχει. • Για παράδειγμα η λέξη ΑΜΥΝΑ θα γραφόταν κάπως έτσι <ΜΝ και η λέξη ΙΣΑΑΚ = <Σ<Κ όπου < = ι & αα . • Στη γραφή υπάρχουν γράμματα και για πολλές συλλαβές και λέξεις, τα οποία είναι κάτι όπως στην ελληνική τα: δρ = διδάκτωρ, κ. = κύριος, + = ιερέας… • Επίσης στη γραφή και για διάκριση κάποιων ομοήχων λέξεων ακολουθούνται διάφορα τεχνάσματα, όπως τα εξής: α) Τα κύρια ονόματα: Νίκη, Αγαθή, Κρασανακης … μπαίνουν μέσα σε τετράγωνο, για τη διάκρισή τους από τα ομόηχα κοινά. β) Υπάρχουν προσδιοριστικά γράμματα, κάτι ως το: + Νκς = Δεσπότης Νίκος, και τα επίθετα- ιδιότητες γράφονται συντετμημένα, κάτι ως τα σημερινά: κ. Νκ = Κυρία Νίκη, π. Νκς = παπάς Νίκος. • Σημειώνεται ότι τα γράμματα για τα βραχέα φωνήεντα (όταν έχουμε μόνο ένα α, ε, ο… μετά από σύμφωνο) στην αιγυπτιακή γραφή είναι πολύ μικρότερα από αυτά των συμφώνων και γι αυτό λέγονται και σημεία. Τα σημεία αυτά μπαίνουν πάνω ή κάτω από τα γράμματα των συμφώνων που έχουν φωνήεν. 7- 2012 ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΗ ΓΡΑΦΗ
- 25. Νικήτας Βουγιουκλής 25 • Ωστόσο τα σημεία αυτά μπαίνουν μόνο όταν το κείμενο είναι για ποίηση ή για αρχάριους μαθητές – ο λόγος και για τον οποίο αυτά δεν φαίνονται στις αρχαίες αιγυπτιακές επιγραφές. • Επειδή στην αιγυπτιακή γραφή παραλείπεται η τοποθέτηση των σημαδιών για τα βραχέα φωνήεντα για λόγους εξοικονόμησης γραφικής ύλης δεν μπορούμε να δούμε πώς ακριβώς προφέρονταν οι λέξεις που βλέπουμε γραμμένες στις αρχαίες επιγραφές. • Τα γράμματα άλεφ, γιοντ και αϋγιν στις σημιτικές γραφές λέγονται και δίχρονα, επειδή αυτά πολλές φορές με ενδεικτικό σημάδι παριστάνουν – προφέρονται άλλοτε ως δυο αα, ιι, οο/ουου και άλλοτε ως ένα: α, ι/ε, ο/ου. Δηλαδή είναι κάτι (όχι όμως το ίδιο) όπως τα ελληνικά αι = ε & αϊ, οι = ι & οϊ… • Η γραφή του κύριου ονόματος ΚΡΑΣΑΝΑΚΗΣ με ιερατικούς χαρακτήρες έχει ως εξής: • Η ιερατική γραφή για λόγους βραχυγραφίας χρησιμοποιεί και τα συλλαβογράμματα που βλέπουμε εδώ. 7- 2012 ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΗ ΓΡΑΦΗ
- 26. Νικήτας Βουγιουκλής 26 • Τα σύμβολα χωρίζονται σε τέσσερις κατηγορίες : α) Τα σύμβολα που παριστούν τα σύμφωνα και τα μακρά φωνήεντα των λέξεων. Τα γράμματα αυτά φαίνονται στο ιερογλυφικό αλφάβηταριο. β) Τα σύμβολα που παριστούν κάποιες συγκεκριμένες συλλαβές (ουρ, μαν, νεμπ,… βλέπε σε σχετικό πίνακα στη διαφάνεια 25). γ) Τα σύμβολα που παριστούν λέξεις για λόγους βραχυγραφίας όπως τα: δρ = δραχμή, $ = δολάριο, & = και,…. δ) Τα σύμβολα που αποσαφηνίζουν το είδος μιας λέξης (Determinatives). Είναι κάτι σχετικό με τα κεφαλαία και μικρά γράμματα, καθώς και τα ομόφωνα φωνήεντα Ω & Ο, Η & Υ & Ι… • Στην ιερατική γραφή βάζοντας π.χ. πριν από ένα όνομα το σχήμα μιας κορώνας ή το ιδεόγραμμα του βασιλιά, αυτό σημαίνει ότι το όνομα αυτό είναι βασιλέως. • Ομοίως βάζοντας μπροστά από μια ομόηχη λέξη το ιδεόγραμμα ανθρώπου, αυτό έδειχνε ότι αυτή σημαίνει τώρα άνθρωπο, ουσιαστικό. • Όταν βάζουμε το ιδεόγραμμα ενός τυλιγμένου παπύρου, η λέξη τώρα σημαίνει αφηρημένη έννοια ενώ τέλος όταν βάζουμε το ιδεόγραμμα ενός τεντωμένου χεριού η λέξη τώρα σημαίνει ενέργεια, δηλαδή είναι ρήμα κ.τ.λ. • Τα κύρια ονόματα τα γράφουμε μέσα σε τετράγωνο, κάπως έτσι: 7- 2012 ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΗ ΓΡΑΦΗ ΑΛΕΚΣΝΤΡΣ
- 27. Νικήτας Βουγιουκλής 27 • Την αιγυπτιακή τεχνική γραφής αντέγραψαν οι Φοίνικες, οι Εβραίοι κ.α. Απλώς οι Φοίνικες άλλαξαν τη μορφή (το σχήμα) των γραμμάτων, για να είναι πιο εύκολη η καταγραφή τους. • Στην αιγυπτιακή γραφή τα γράμματα είναι σχεδόν πιστές εικόνες διάφορων όντων (αετού, λιονταριού κ.τ.λ.) και στη φοινικική απλώς το περίγραμμα (σκίτσο) κάποιων διαφόρων όντων. (Περισσότερα βλέπε πιο κάτω ) • Στην ιερατική και δημοτική γραφή τα γράμματα των βραχέων φωνηέντων μπαίνουν πάνω από τα σύμφωνα, πρβ π.χ. τη λέξη ΤΑΣΑ που γράφεται ως εξής στην ιερατική γραφή: = ΤΑΣΑ • . 7- 2012 ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΗ ΓΡΑΦΗ • Ωστόσο, επειδή στις επιγραφές με ιερατική γραφή δεν αναγράφονται τα βραχέα φωνήεντα, σήμερα δεν ξέρουμε πως ακριβώς ήταν και τα γράμματα τους. Υπολογίζεται, όμως, ότι οι φθόγγοι φωνήεντα γενικώς γράφονταν ως εξής: = αα ή ουου = α = @ = Ο
- 28. Νικήτας Βουγιουκλής 287- 2012 ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΗ ΓΡΑΦΗ • . = ΟΥ η = Ε ή Ι, = σε βραχυγραφία = ι ( χρησιμοποιούμενο στη τελευταία συλλαβή) . . . . . . . . . . . .
- 29. Νικήτας Βουγιουκλής 29 ΑΛΦΑΒΗΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ 7- 2012 ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΗ ΓΡΑΦΗ
- 30. Νικήτας Βουγιουκλής 30 Το όνομα ΕΛΛΑΣ με ιερογλυφικούς χαρακτήρες • Εδώ το όνομα ΕΛΛΑΣ είναι γραμμένο με δυο λλ, όμως τα δυο ΛΛ, ΚΚ, ΣΣ… στις αιγυπτιακές και σημιτικές γραφές γράφονται μόνο, αν προφέρονται και τα δυο. • Ομοίως στις γραφές αυτές δε λαμβάνεται υπόψη η ελληνική ορθογραφία, δηλαδή τα ο & ω, η & ει…. ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΗ ΓΡΑΦΗ 7- 2012 ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΗ ΓΡΑΦΗ
- 31. Νικήτας Βουγιουκλής 31 • ΑΡΙΘΜΟΙ ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΩΝ . ...1 . . .. .10 . .. .100 . ... .1000 . . . 10,000 . . . . . . . . .. .100,000 . . . . . . . . .. .1,000,000 12,425 Birds Ο αριθμός π.χ.: = 1,246,323 ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΗ ΓΡΑΦΗ 7- 2012 ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΗ ΓΡΑΦΗ
- 32. Νικήτας Βουγιουκλής 32 ΓΡΑΜΜΙΚΕΣ ΓΡΑΦΕΣ 7- 2012
- 33. Νικήτας Βουγιουκλής 33 ΓΡΑΜΜΙΚΕΣ ΓΡΑΦΕΣ • Οι Μινωίτες αρχικά χρησιμοποιούσαν ένα είδος γραφής που μοιάζει οπτικά με την ιερογλυφική της Αιγύπτου, και στη συνέχεια χρησιμοποίησαν τη Γραμμική «Α» που χρονολογείται από το 1800 ως το 1450 π.Χ. περίπου και τέλος, μετά το 1450 π.Χ. και την επικράτηση των Αχαιών, καθιερώθηκε η Γραμμική «Β». • Τα Ελληνικά «ιερογλυφικά» άρχισαν να δημιουργούνται στην Κρήτη από τους Έλληνες του νησιού, φαίνεται δε από τις γραφές αυτές ότι μόνο Έλληνες ή ελληνόφωνοι δημιούργησαν πολιτισμό, την «προϊστορική περίοδο» στο νησί αυτό. • Σε όλα τα γραπτά με «ιερογλυφικά» και τις θυγατρικές τους Γραμμικές γραφές, ήταν αποτυπωμένη μόνο η Ελληνική Γλώσσα. • Οι Γραμμικές γραφές προήλθαν από τα «ιερογλυφικά», όχι σαν νέα γραφή, αλλά σαν πιο ταχυγραφικός τύπος αυτών. • Τα Ελληνικά «ιερογλυφικά» δεν έχουν καμία σχέση με τα Αιγυπτιακά, διότι είναι αυτόνομη εφεύρεση ελληνόφωνου λαού. • Κάθε Ελληνικό ιερογλυφικό παριστάνει ένα αντικείμενο και έχει φωνητική αξία την πρώτη συλλαβή της ονομασίας του αντικειμένου της εικόνας. • Λόγω όμως του ότι καταγράφουν μια τέτοια πλούσια γλώσσα και κάθε αντικείμενο έχει σε ορισμένες Ελληνικές διαλέκτους άλλη ονομασία, η ίδια εικόνα έχει στην κάθε διάλεκτο διαφορετική φωνητική αξία σαν συλλαβόγραμμα. 7- 2012
- 34. 7- 2012 Νικήτας Βουγιουκλής 34 ΚΡΗΤΙΚΑ ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΑ ΓΡΑΜΜΙΚΗ «A»
- 35. Νικήτας Βουγιουκλής 35 • Έτσι δεν πρέπει να φανεί παράξενο, εάν στη Θεσσαλία συναντήσουμε ιερογλυφικά ή τα απλούστερά τους Γραμμικά με άλλη φωνητική αξία, η οποία όμως αναφέρεται στην ονομασία του ίδιου αντικειμένου στο τοπικό γλωσσικό ιδίωμα. • Αυτή ακριβώς η ιδιομορφία των ελληνικών διαλέκτων δημιούργησε τη διαφορά μεταξύ Γραμμικής «Α» και Γραμμικής «Β», οι οποίες εμφανίζονται προς το παρόν να αντιπροσωπεύουν τις κυριότερες διαλέκτους, στον «προϊστορικό» Ελληνικό χώρο. • Την Γραμμική δημιούργησαν, για να έχουν τη γραμμική παράσταση του αντικειμένου και όχι την εικόνα, διότι η δεύτερη ήθελε για να γραφεί, οπωσδήποτε «καλλιτεχνικό χέρι» και είναι πιο χρονοβόρα. • Γνωρίζοντας ότι όλες οι γραφές που έχουμε εντοπίσει στον Ελλαδικό χώρο αποτυπώνουν την αρχαία Ελληνική στις κατά τόπους διαλέκτους, αρχίσαμε να εξετάζομε, ένα ένα, τα ιερογλυφικά και κατ’ επέκταση τα συλλαβογράμματα της Γραμμικής «Α» και «Β». • Παρατηρήσαμε ότι χωρίς την ύπαρξη της Αρχαϊκής Ελληνικής δε θα υπήρχε καμία από αυτές τις γραφές, όπως τις βλέπομε, οι οποίες μάλιστα χρησιμοποιούνταν όλες μέχρι και τους Ελληνιστικούς χρόνους. 7- 2012 ΓΡΑΜΜΙΚΕΣ ΓΡΑΦΕΣ
- 36. ΓΡΑΜΜΙΚΗ «Α» Γραμμική «Α» • Η εμφάνιση της Γραμμικής «Α», που αποτελεί ουσιαστικά τη ταχυγραφία της πρωτογραμμικής ιερογλυφικής με τη σχηματοποίηση των παραστάσεων, είχε τοποθετηθεί αρχικά στη περίοδο 2000 π.Χ. – 1700 π.Χ. Άργότερα όστρακα με επιγραφές της Γραμμικής «Α» που βρέθηκαν στη Κνωσό χρονολογήθηκαν στα 2700 π.Χ. • Όπως πολλές άλλες γραφές, η Γραμμική «A» συγκροτείται από δύο συστατικά: από τη μία, τα ιδεογράμματα και από την άλλη, υπάρχουν χαρακτήρες που συνδυάζονται συνήθως για να σχηματίσουν ομάδες, διαχωρισμένες κατά κανόνα με κενά ή με διαχωριστικά σημάδια. Επειδή οι χαρακτήρες αυτοί είναι περίπου εκατό, είναι μάλλον απίθανο να απαρτίζουν είτε κάποιο αλφάβητο είτε μια καθαρά ιδεογραφική γραφή. • Πράγματι, εκατό χαρακτήρες γενικά θεωρούνται πολλοί για αλφάβητο αλλά και πολύ λίγοι για ιδεογραφικό σύστημα. • Αντίθετα, είναι πολύ πιθανό να απαρτίζουν συλλαβάριο - ένα σύστημα γραφής δηλαδή, στο οποίο κάθε χαρακτήρας αντιπροσωπεύει μια συλλαβή. • Το συμπέρασμα αυτό φαίνεται να βεβαιώνεται και από τα ακόλουθα στοιχεία. H Γραμμική «B» προήλθε από τη Γραμμική «A». H Γραμμική «B» έχει ήδη αποκρυπτογραφηθεί και σε αυτή το μη ιδεογραφικό μέρος της απαρτίζει ένα συλλαβάριο. • Τα συμπλέγματα των συλλαβογραμμάτων της 7- 2012 Νικήτας Βουγιουκλής 36
- 37. Νικήτας Βουγιουκλής 37 Γραμμικής «A» πρέπει λοιπόν να παριστάνουν λέξεις (ή συντάγματα, όπου συνενώνονται περισσότερες λέξεις). • Η Γραμμική «Α» αποτελείται από συλλαβογράμματα με συγκεκριμένη συλλαβική φωνητική αξία και ιδεογράμματα που αντιπροσωπεύουν αντικείμενα. • Έχουν βρεθεί περί τα 60-70 συλλαβογράμματα και 60 ιδεογράμματα. Τα μισά από αυτά είναι κοινά με τους χαρακτήρες της Γραμμικής «Β», κάτι που οδήγησε στην εικασία ότι η «Α» είναι πρόγονός της. Στη διαφάνεια 38 μπορείτε να δείτε το συλλαβάριο της «Α» ενώ στη διαφάνεια 39, βλέπετε το σύστημα μέτρησης και ιδεογράμματα. • Η Γραμμική «Α» δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί και αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της σύγχρονης αρχαιολογίας. Στη διαφάνεια 40 βλέπουμε μία «πιθανή» αποκρυπτογράφηση της «Α». • Η ύπαρξη κοινών χαρακτήρων και κοινών συνδυασμών χαρακτήρων στις δύο Γραμμικές γραφές επιτρέπει την εικασία ότι οι κοινοί χαρακτήρες έχουν την ίδια φωνητική αξία και στις δύο γραφές αλλά η φωνητική τους απόδοση δημιουργεί ερωτήματα για την Ελληνικότητα της. • Αξιοσημείωτες είναι οι προσπάθειες του Γ. Πολυμέρη (Ο Δίσκος της Φαιστού λύνει τη σιωπή του –Νέα Θέσις) και της Ε.Πολυγιαννάκη (Ο δίσκος της Φαιστού μιλάει Ελληνικά – Γεωργιάδη) να ερμηνεύσουν τον δίσκο της Φαιστού. Διεθνής αποδοχή αυτών των προσπαθειών μπορεί να άλλαζε την εικόνα σχετικά με την ερμηνεία της Γραμμικής «Α». 7- 2012 ΓΡΑΜΜΙΚΗ «Α»
- 38. 7- 2012 Νικήτας Βουγιουκλής 38 ΣΥΛΛΑΒΑΡΙΟ ΓΡΑΜΜΙΚΗΣ «Α» ΓΡΑΜΜΙΚΗ «Α»
- 39. Νικήτας Βουγιουκλής 39 ΙΔΕΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΓΡΑΜΜΙΚΗΣ «Α»ΑΡΙΘΜΟΙ ΓΡΑΜΜΙΚΗΣ «Α» 7- 2012 ΓΡΑΜΜΙΚΗ «Α»
- 40. ΓΡΑΜΜΙΚΗ «Α» 7- 2012 Νικήτας Βουγιουκλής 40 ΠΙΘΑΝΗ ΛΥΣΗ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΙΚΗΣ «Α»
- 41. ΓΡΑΜΜΙΚΗ «Β» Η Γραμμική «Β» • Είναι μία από τις πρώτες γραφές της ελληνικής γλώσσας, μεταγενέστερη μορφή της Γραμμικής Α, και χρησιμοποιήθηκε στη Μυκηναϊκή Περίοδο, από το 17ο ως τον 13ο αι. π.Χ., κυρίως για την τήρηση λογιστικών αρχείων στα ανάκτορα. • Ανακαλύφθηκε στις αρχές του εικοστού αιώνα στην Κνωσό από τον Άρθουρ Έβανς, που την ονόμασε έτσι επειδή χρησιμοποιούσε γραμμικούς χαρακτήρες (και όχι εικονιστικούς, όπως η μινωική ιερογλυφική γραφή) χαραγμένους σε πήλινες πινακίδες • Συνολικά έχουν βρεθεί περί τα 5.000 κείμενα σε Γραμμική «Β» (κυρίως πινακίδες και δευτερευόντως αγγεία). 7- 2012 Νικήτας Βουγιουκλής 41 Michael Ventris
- 42. ΓΡΑΜΜΙΚΗ «Β» • Αμφισβητούμενη είναι η χρονολόγηση των κειμένων. Τα αρχαιότερα κείμενα προέρχονται από την Κνωσό και ανήκουν στην Υστερομινωική ΙΙ περίοδο (περί τα 1400 π.Χ.). • Τα υπόλοιπα κείμενα είναι κατά την κρατούσα γνώμη από το 1370 π.Χ. πριν την καταστροφή δηλαδή του μυκηναϊκού ανακτόρου. • Η Γραμμική «Β» αρχικά δεν ταυτίστηκε με καμία γλώσσα, θεωρούμενη από τον Έβανς ότι αναπαριστούσε μια ξεχωριστή γλώσσα που ονόμαζε "Μινωϊκή", ενώ ήταν σχεδόν απόλυτα πεπεισμένος ότι ήταν αδύνατο να ήταν ελληνική. • Πολύ αργότερα από την ανακάλυψη των πινακίδων και μετά από πολλές αποτυχημένες προσπάθειες αρχαιολόγων και γλωσσολόγων, αποκρυπτογραφήθηκε το 1952 από το νεαρό αρχιτέκτονα Μάικλ Βέντρις (M. Ventris). • Ο Βέντρις ζήτησε τη βοήθεια του κλασικού φιλολόγου Τζων Τσάντγουικ (J. Chadwick) και μαζί δημοσίευσαν ένα ιστορικό άρθρο στο Journal of Hellenic Studies. Εκεί ερμήνευαν με σιγουριά 65 από τα 88 τότε γνωστά σύμβολά της, διατύπωναν τους βασικούς κανόνες ορθογραφίας της και έφερναν στο φως μια αρχαϊκή ελληνική διάλεκτο πέντε αιώνες παλαιότερη από τα Ελληνικά του Ομήρου. • Η Γραμμική «Β» περιλαμβάνει 89 συλλαβογράμματα, που αναπαριστούν συλλαβές με φωνητική αξία και περί τα 260 ιδεογράμματα (ή λογογράμματα), που αποδίδουν έννοιες όπως άνδρας, γυναίκα, αγελάδα, λάδι, κρασί κλπ. και σύμβολα για την απόδοση αριθμών. Δες διαφάνειες 44 και 45. 7- 2012 Νικήτας Βουγιουκλής 42
- 43. • Αν και τα κείμενά της είναι στην πλειοψηφία τους λίστες εφοδίων που μπαίνουν, βγαίνουν ή είναι αποθηκευμένα στα ανάκτορα και τηλεγραφικές επιγραφές εμπορευμάτων, η αξία τους ως πρωτογενείς πηγές για την οικονομία, το εμπόριο, τη θρησκεία, την κοινωνική διαστρωμάτωση και τη διοικητική οργάνωση της μυκηναϊκής Ελλάδας είναι τεράστια. • Ως σήμερα έχει αποκρυπτογραφηθεί το 87% των κειμένων. • Οι αριθμοί στη Γραμμική «Β» παρουσιάζονται στη διαφάνεια 47. • Αρκετές προσπάθειες έχουν γίνει μέχρι σήμερα, για να ερμηνευθούν και τα υπόλοιπα 17 περίπου σύμβολα των οποίων δεν είναι γνωστή η συλλαβική τους αξία. • ι η • Ένας νεώτερος έλληνας ερευνητής, ο Δημήτριος Μακρυγιάννης, προτείνει μία νέα θεωρία, βάσει της οποίας επιτυγχάνεται η ολοκλήρωση της αποκρυπτογράφησης της Γραμμικής «Β». • Η θεωρία αυτή βασίζεται στην παρατήρηση ότι τα σχήματα των συμβόλων (συλλαβικών σημείων και ιδεογραμμάτων) δεν είναι τυχαία, αλλά παριστάνουν με στοιχειώδη τρόπο διάφορα αντικείμενα ή έννοιες. • Καταλήγει δε στο συμπέρασμα, το οποίο αποτελεί και τη βασική αρχή της, ότι: Η συλλαβική αξία του κάθε συμβόλου ισοδυναμεί με την αρχική συλλαβή του ονόματος του αντικειμένου ή της εννοίας που παριστάνει. • Το όνομα αυτό αποκαλείται βασική λέξη για την ερμηνεία του συμβόλου αυτού. Στον 7- 2012 Νικήτας Βουγιουκλής 43 ΓΡΑΜΜΙΚΗ «Β»
- 44. 7- 2012 Νικήτας Βουγιουκλής 44 ΣΥΛΛΑΒΑΡΙΟ ΓΡΑΜΜΙΚΗΣ «Β» ΓΡΑΜΜΙΚΗ «Β»
- 45. • . 7- 2012 Νικήτας Βουγιουκλής 45 ΙΔΕΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΓΡΑΜΜΙΚΗΣ «Β» ΓΡΑΜΜΙΚΗ «Β»
- 46. ΓΡΑΜΜΙΚΗ «Β» 7- 2012 Νικήτας Βουγιουκλής 46 ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΤΙΚΟ ΣΥΛΛΑΒΑΡΙΟ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΙΚΗΣ «Β» ΚΑΤΑ ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ
- 47. ΓΡΑΜΜΙΚΗ «Β» 7- 2012 Νικήτας Βουγιουκλής 47 ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗ ΓΡΑΜΜΙΚΗΣ «Β»
- 48. Νικήτας Βουγιουκλής 48 κατωτέρω πίνακα εκτίθενται μερικά παραδείγματα με τις ερμηνείες γνωστών συμβόλων της Γραμμικής «Β». • Εφαρμόζοντας, λοιπόν, την παραπάνω βασική αρχή και για τα ανερμήνευτα σύμβολα, σε συνδυασμό με τις κενές θέσεις στο Συλλαβάριο, κατέστη δυνατόν να επιτευχθεί η ολοκλήρωση της αποκρυπτογραφήσεως. • Με τη θεωρία αυτή, αφ’ ενός συμπληρώθηκαν όλες οι κενές θέσεις του Συλλαβαρίου της Γραμμικής γραφής Β, και αφ’ ετέρου ανακαλύφθηκαν σ’ αυτό δύο νέες σειρές συλλαβογραμμάτων, με αρχικά σύμφωνα τα b- και g-. (Τα σύμβολα αυτά τοποθετούνται σε εντονότερο πλαίσιο). • Έτσι η συμπληρωματική μορφή του Συλλαβαρίου της Γραμμικής «Β» εμφανίζεται στη διαφάνεια 46. • Οι πινακίδες της Γραμμικής «Β» μας δίνουν πληροφορίες για τη γλώσσα της εποχής. Είναι πρώιμα γραπτά μνημεία ελληνικής γλώσσας . • Η έλλειψη διαφοροποιήσεων στη γλώσσα μεταξύ των πινακίδων διαφορετικών εποχών και περιοχών (Κρήτης, Πύλου, Μυκηνών, Θήβας) οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η γλώσσα των πινακίδων δεν είναι απαραίτητα και η ομιλούμενη γλώσσα του λαού, η οποία λογικά θα παρουσίαζε τοπικές ιδιαιτερότητες. • Μάλλον πρόκειται για μια "ανακτορική" γλώσσα, γλώσσα των γραφέων των μυκηναϊκών ανακτόρων, η οποία κατά πάσα πιθανότητα έχει αποκλίσεις από την καθημερινή γλώσσα. 7- 2012 ΓΡΑΜΜΙΚΗ «Β»
- 49. Νικήτας Βουγιουκλής 49 Κανόνες γραφής • Ο συλλαβικός χαρακτήρας της Γραμμικής Β, ιδίως το γεγονός ότι αναγράφει μόνο φωνηεντικές συλλαβές ή αποτελούμενες από σύμφωνο + φωνήεν, δυσκολεύει την ανάγνωση των λέξεων, αφού οι συλλαβές μπορούν να αναγνωστούν με διαφορετικούς τρόπους. • Από το γεγονός ότι η Γραμμική Β δεν αποδίδει τα ελληνικά με ακρίβεια συμπεραίνουν αρκετοί ότι η γραφή από την οποία προέρχεται (η Γραμμική Α) δεν είχε φτιαχτεί ως γραφή της ελληνικής, αλλά ενδεχομένως μιας άλλης άγνωστης γλώσσας, στην οποία ταίριαζε καλύτερα. • Εικάζεται επίσης ότι λόγω αυτής της δυσχερούς απόδοσης των ελληνικών η Γραμμική Β στη συνέχεια εγκαταλείφθηκε. • Κάποιοι κανόνες γραφής της Γραμμικής Β είναι οι εξής: • Η έκταση των φωνηέντων δεν διευκρινίζεται. Έτσι δεν υπάρχει γραπτή διάκριση μεταξύ ο και ω (π.χ. στη λέξη ko-no-so: Κνωσός) ή ε και η. • Δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ λ και ρ. • Η γραφή δεν αποδίδει τη διάκριση μεταξύ ηχηρών, αήχων και δασυνομένων κλειστών συμφώνων(τα κα/χα/γα γράφονται ως ka και τα πα/φα/βα ως pa). • Μόνο για το ηχηρό οδοντικό δ υπάρχει ειδικό συλλαβόγραμμα. Έτσι, το δα γράφεται da ενώ τα τα/θα ta. • Οι οπίσθιες δίφθογγοι αυ, ευ (που λήγουν σε - υ) 7- 2012 ΓΡΑΜΜΙΚΗ «Β»
- 50. Νικήτας Βουγιουκλής 50 αποδίδονται με ένα συλλαβόγραμμα και το u. Μόνο για την αρχική δίφθογγο Αυ- υπάρχει ιδιαίτερο συλλαβόγραμμα. • Στις πρόσθιες διφθόγγους (που λήγουν σε -ι) το i εκπίπτει στη γραφή. Έτσι η συλλαβή φαι γράφεται pa. Ειδικά όμως, το τοπωνύμιο Φαιστός έχει βρεθεί να αποδίδεται (παρά τον κανόνα) και ως pa-i-to. Στην αρχή της λέξης το αι μπορεί να γράφεται είτε a είτε με ειδικό συλλαβόγραμμα. • Αν μετά τα φωνήεντα υ και ι ακολουθεί άλλο φωνήεν, τότε τίθεται ανάμεσά τους ημίφωνο (F) w ή j. Το ίδιο ισχύει και για διφθόγγους που λήγουν σε u και i, παρ’ όλο που το i στη δεύτερη περίπτωση δεν γράφεται (λ.χ. ra-jo: λαιός, ku-wa: *κόρFα > κόρη/κούρη). • Διπλά όμοια σύμφωνα γράφονται ως απλά (το σσο γράφεται so). • Συμφωνικά συμπλέγματα, των οποίων το πρώτο μέρος είναι κλειστό σύμφωνο, αναλύονται σε δύο συλλαβές με το ίδιο φωνήεν ως συνοδίτη φθόγγο (το κνω/κνο γράφεται ko- no). • Συμπλέγματα από διαρκές + κλειστό σύμφωνο βραχύνονται ως προς τη γραφή σε μία συλλαβή, απαλείφοντας το διαρκές (το στο γράφεται to). • Στα συμπλέγματα από δύο διαρκή σύμφωνα γράφονται κατά κανόνα και τα δύο σύμφωνα (το μνι γράφεται mi-ni). Υπάρχουν όμως και εξαιρέσεις, όπου το πρώτο σύμφωνο δεν γράφεται. 7- 2012 ΓΡΑΜΜΙΚΗ «Β»
- 51. Νικήτας Βουγιουκλής 51 • Η εξαίρεση έχει συστηματικό χαρακτήρα όταν το δεύτερο σύμφωνο είναι το σ, αλλά υπάρχουν και περιπτώσεις εξαιρέσεων για τις οποίες δεν μπορεί να διατυπωθεί κανόνας. • Τα σύμφωνα στο τέλος της λέξης παραλείπονται. Στις σπάνιες περιπτώσεις που μια λέξη λήγει σε -qs, -ps ή -ks, το κλειστό σύμφωνο αντικαθίσταται στη γραφή από το φωνήεν της προτελευταίας συλλαβής: η κατάληξη qs γράφεται με το φωνήεν της προηγούμενης συλλαβής ως qo. • Ο συλλαβικός χαρακτήρας της Γραμμικής Β, ιδίως το γεγονός ότι αναγράφει μόνο φωνηεντικές συλλαβές ή αποτελούμενες από σύμφωνο + φωνήεν, δυσκολεύει την ανάγνωση των λέξεων, αφού οι συλλαβές μπορούν να αναγνωστούν με διαφορετικούς τρόπους. Μερικά λογογράμματα. • Από αριστερά προς δεξιά: Άνδρας, γυναίκα, τροχός, αμφορέας, κρασί, ελαιόλαδο. 7- 2012 ΓΡΑΜΜΙΚΗ «Β»
- 52. Νικήτας Βουγιουκλής 52 ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΓΡΑΦΕΣ ΣΦΗΝΟ ΕΙΔΗΣ ● ΙΕΡΟΓΛ ΥΦΙΚΑ ● ΓΡΑΜΜ ΙΚΗ «Α» ΓΡΑΜΜ ΙΚΗ «Β» Ε Λ Λ Α Δ Α 2 0 1 2 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΣΤΙΣ 4 ΓΛΩΣΣΕΣ 7- 2012
- 53. Νικήτας Βουγιουκλής 53 • M. Ventris - J. Chadwick, "Evidence for Greek Dialect in the Mycenaean Archives", Journal of Hellenic Studies 73, 1953: 84-111. • John Chadwick, Γραμμική «Β» και συγγενικές γραφές, Αθήνα: Παπαδήμας, 1992. • J. T. Hooker, Εισαγωγή στη Γραμμική «Β», Αθήνα: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 1994. • Δημήτριος Μακρυγιάννης, Γραμμική «Β». Η Ολοκλήρωση της αποκρυπτογράφησης, ΕΛΛΗΝΟΕΚΔΟΤΙΚΗ , • Αθήνα 2009. (www.ellinoekdotiki.gr/display ITM2.asp?ITMID=974&lang • EL.WIKIPEDIA.ORG/WIKI/Γραμμική Α’ • EL.WIKIPEDIA.ORG/WIKI/Γραμμική Β’ • Πρώιμες Γραφές – Γραμμική Α (evikapa.blogspot.com/2008) • Πρώιμες Γραφές – Γραμμική Β (evikapa.blogspot.com/2008) • www.krassanakis.gr/hieroglyphics.jpg ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 7- 2012
- 54. • Cuneiform – Wiktionary(en.wiktionary.org/wiki/cuneiform) • www.xrysalogia.gr/soumerioi.html • Ιερογλυφικά – Βικιπαιδεία (el.Wikipedia.org/wiki) 7- 2012 Νικήτας Βουγιουκλής 54 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ