Katılım Bankacılığı Nedir?
•Télécharger en tant que PPTX, PDF•
0 j'aime•34 vues
Geçmişten bugüne islami bankacılık veya ülkemizde bilinen adıyla katılım bankacılığı nedir sorusuna yanıt aramaya çalışıyoruz. Hangi ürünleri var? Ne zamandan beri kullanılıyor? Ülkemizde hangi katılım bankaları var?
Recommandé
Contenu connexe
Plus de Dr. Okan Acar
Katılım Bankacılığı Nedir?
- 1. KATILIM BANKACILIĞININ GELİŞİMİ ve ÜRÜNLERİ Dr. Okan Acar Dijital Dönüşüm Grup Müdürü Kuveyt Türk Katılım Bankası AŞ
- 2. Tarihi Gelişim • Özellikle İslam dünyası içerisinde yer alan bazı fikir ayrılıkları sadece politik, ekonomik veya sosyal hayatlarda farklılık yaratmamış; bunun yanında faizsiz bankacılık anlayışında da farklı düşünce ve uygulamaları beraberinde getirmiştir. • Örneğin bir Basel Uzlaşısı’nın tüm geleneksel bankacılık yapan kurumlar için ortak düzenlemeler içermesine benzer şekilde tüm dünya faizsiz bankacılığını bir araya getirebilecek bir sistem henüz ortaya konamamıştır
- 3. Tarihi Gelişim • Hammurabi kanunları • Egibi ve Murashu adındaki yahudi ailelerinin özellikle Tevrat’taki yasaklar gözetilerek yapmış oldukları bankacılık faaliyetleri. • Mısır’da faizsiz bankacılığın gelişmesi Büyük İskender’in burayı işgal etmesinden (M.Ö. IV.yy) sonra bankacılık işlemlerinin yaygınlaşması ile başlamaktadır. • Herhangi bir inanış etkisinde olmayan Aristo’nun da bankacılığa ve ticarete cephe aldığı ifade edilmektedir. Bunun sebebi, o dönemde hem bankacılık hem de ticarette faizin kullanılması ve faizle işletilen paranın mübadeleyi kolaylaştıran bir araç olmaktan çıkıp, geçim sorunları sebebiyle faizli borç alanların ezilmesine sebep olmasıydı
- 4. Tarihi Gelişim • İslamiyet’in gelmesi ile birlikte faizin yasaklanması, müslümanların ticarete yönelmelerine ve faiz unsurunu hayatlarından çıkarmaya çalışmalarına sebep olmuştur • Faizsiz bankacılığın temelini oluşturan "mudaraba" ve "muşaraka" akitleri, Orta Çağ Avrupası’na da geçmiş ve "Commenda" ve "Societa" adı altında kullanılmaya başlanmıştır
- 5. Tarihi Gelişim • Ülkemizde ise tanzimata kadar geçen dönemde bankacılığa veya faizsiz bankacılığa ait izlere pek rastlanmamaktadır. • Bunda Türk halkının özellikle askerlik ve yöneticilik gibi işlerle uğraşmaları; ticaret, sarraflık, bankacılık gibi meslekleri Türk veya müslüman olmayan kimselere bırakmaları önemli rol oynamıştır. • Fakat bunun yanında ekonominin ilerleyebilmesi ve halkın nakit para ihtiyacının karşılanabilmesi için kurulan para vakıfları 1457’den 1928’lere kadar varlıklarını sürdürmüş ve sadece İstanbul sur içinde kurulan para vakıflarının sayısı 1.150 adedi bulmuştur.
- 6. Tarihi Gelişim • Günümüzün çağdaş faizsiz bankacılık fikri ilk olarak Pakistan’lı düşünürlerce irdelenmiştir. • Bu düşünürlerden biri olan Muhammed Uzair, 1955’de faizsiz çağdaş bankacılık konusunda özel olarak ilk araştırmayı ortaya koyan iktisatçı olarak tarihe geçmiştir.
- 7. Tarihi Gelişim • 1960’lı yıllara kadar somut bir gelişme görülmeyen faizsiz bankacılık sistemi ilk önemli gelişmesini Mısır’da gerçekleştirmiştir. Bu ülkede 1963 yılında kurulan kar paylaşımı esasına dayalı Mit Gharm ilk faizsiz banka olarak kabul edilmektedir. • Almanya’da faizsiz bankacılık prensipleri ile çalışan yerel tasarruf bankaları alanında yaptığı araştırmalardan etkilenen Ahmed Al-Neccar tarafından kurulan bu banka, dönemin ağır siyasi koşullarına dayanamayıp sadece 4 yıl sonra 1967’de faaliyetlerine son vermek zorunda kalmıştır. Bunun hemen ardından Kahire’de 1971 yılında kurulan Nasır Sosyal Bankası ise faizsiz yatırım bankası niteliğinde olup, günümüzdeki İslami yatırım bankacılığının ilk örneklerindendir.
- 8. Tarihi Gelişim • Uluslararası İslam İktisadı Enstitüsü kurulmasının ardından İslami ekonomi ile ilgili çalışmaların başlatılmasına sebep olmuştur. • Bununla beraber Suudi Arabistanda müslüman ülkelerin maliye bakanlarının 1973 yılının Aralık ayında bir araya gelmeleri ile ortaya konan ve 20 Ekim 1975’te neticelenen İslam Kalkınma Bankası kurulma fikri heyecan yaratmıştır. • Hedefi, üye ülkelerde ve müslüman topluluklarda, İslami prensiplere uygun olarak ekonomik kalkınma ve sosyal ilerlemeyi sağlamak olan bu bankaya günümüzde ülkemizin de içinde olduğu 45'in üzerinde ülke üye olup, bunlar aynı zamanda İslam Konferansı Teşkilatı’nın da üyesidirler.
- 9. Tarihi Gelişim • İslam Kalkınma Bankası ile aynı yıl kurulan Dubai Islamic Bank ile birlikte sektör ivme kazanmış ve kısa bir süre sonra faizsiz bankacılık Mısır, Kuveyt, Ürdün, Bahreyn, Sudan ve diğer ülkelere de yayılmıştır. • Kral Faysal’ın ölümünün ardından, 1977 yılında Mısır Faysal İslam Bankası kurulmuş olup söz konusu banka gelişip bugünkü önemli durumuna erişmiştir. • Gelişen faizsiz bankacılık sistemi diğer finansal faaliyetlere de gereksinim duymuş ve İslami kurallara uygun sigortacılık faaliyetleri de piyasada yerini almıştır. Bu gelişmelerin bir sonucu olarak 1979 yılında ilk İslami sigorta şirketi Sudan’da kurulmuştur.
- 10. Tarihi Gelişim • 1980’lere gelindiğinde ülkemiz ile birlikte bir çok ülkede faizsiz bankacılık faaliyetlerine rastlanmaktadır. • Malezya’da 1983 yılında İslami Bankacılık yasasının yürürlüğe girmesinin hemen ardından Bank Islam Malaysia Berhad bankasının kurulması, • Pakistan’da ekonominin faizden arındırılmasına yönelik bir çok düzenlemenin yapılması, • Sudan’da 1984 yılında hükümet tarafından faizsiz işlemlerin tavsiye edilmesi, • Bangladeş’te Uluslararası Dakka İslam Banka’sının kurulması, • KKTC’de Kıbrıs İslam Banka’sının 1982’de faaliyete geçmesi, • İran İslam devriminden sonra yayınlanan İran Bankacılık yasasında faizsiz bankacılığın özendirilmesi, • 1982 yılında İsviçre’nin Cenevre kentinde Dar-Al Mal İslam adındaki bankanın kurulması, • 1979 yılında Lüksemburg’da Lüksemburg İslami Bankacılık Sistemi’nin faaliyete geçmesi, • Danimarka Uluslararası İslam Bankası’nın kurulması • 1987 yılında ABD’de LARIBA Finance House’un faaliyete geçmesi
- 11. Dünyada Katılım Bankacılığı 1963 1975 1977 1990 2002 2006 Mısır’da ilk katılım Bankasının kuruluşu Dubai İslam Bankası’nın ve İslami Kalkınma Bankası’nın Kuruluşu Kuwait Finance House ‘un Kuruluşu AAOIFI Kuruluşu Malezya’da IFSB ‘nin Kuruluşu Avrupa İslami Yatırım Bankası’nın kuruluşu
- 12. Dünyada Katılım Bankacılığı 1970 Öncesi Gelişmeler Katılım Bankacılığının Ortaya Çıkışı Ürünler ve Hizmetler Temel Bireysel Bankacılık Hizmetleri Şirketler Ticari Katılım Bankaları Coğrafi Alan Körfez & Orta Doğu
- 13. Dünyada Katılım Bankacılığı 1970 ‘ ler Gelişmeler Sınırlı Sayıda Şirketler Ürünler ve Hizmetler Temel Bireysel Bankacılık Hizmetleri Ticari Bankacılık Hizmetleri Şirketler Ticari Katılım Bankaları Coğrafi Alan Körfez & Orta Doğu
- 14. Dünyada Katılım Bankacılığı 1980 ‘ ler Gelişmeler Faizsiz Finans Kurumlarının Sayısında Artış Coğrafi Açıdan Asya’ya Doğru Genişleme Yeni Faizsiz Finansman Ürünleri Ürünler ve Hizmetler Temel Bireysel Bankacılık Hizmetleri Ticari Bankacılık Hizmetleri Faizsiz Sigortacılık Proje Finansmanı Emtia Finansmanı Sendikasyon Şirketler Ticari Katılım Bankaları Tekafül Şirketleri Faizsiz Yatırım Şirketleri Coğrafi Alan Körfez & Orta Doğu Asya Pasifik
- 15. Dünyada Katılım Bankacılığı 1990 ‘ lar Gelişmeler Büyüme Oranlarında Artış Bireysel Bankacılıkta Genişleme Ürün ve Hizmetlerde Çeşitlenme Ürünler ve Hizmetler Temel Bireysel Bankacılık Hizmetleri Ticari Bankacılık Hizmetleri Faizsiz Sigortacılık Proje Finansmanı Emtia Finansmanı Sendikasyon Yatırım Fonları & Menkul Kıymetler Fonları Sukuk Faizsiz Menkul Kıymetlendirme Finansal Kiralama İcare Şirketler Ticari Katılım Bankaları Tekafül Şirketleri Faizsiz Yatırım Şirketleri Coğrafi Alan Körfez & Orta Doğu Asya Pasifik
- 16. Dünyada Katılım Bankacılığı 2000 ‘ li yıllar Gelişmeler Pazar Büyümesinde İvmelenme Uluslararası hale gelme Ürünler ve Hizmetler Temel Bireysel Bankacılık Hizmetleri Ticari Bankacılık Hizmetleri Faizsiz Sigortacılık Proje Finansmanı Emtia Finansmanı Sendikasyon Yatırım Fonları & Menkul Kıymetler Fonları Sukuk Faizsiz Menkul Kıymetlendirme Finansal Kiralama İcare İleri Hazine Hizmetleri Yenilikçi Portföy Yönetimi Hizmetleri Şirketler Ticari Katılım Bankaları Tekafül Şirketleri Faizsiz Yatırım Şirketleri Faizsiz Yatırım Bankaları Varlık Yönetimi Şirketleri Coğrafi Alan Körfez & Orta Doğu Asya Pasifik Avrupa & Amerika
- 17. İslami Finansın Büyümesindeki Etkenler Ekonomik Büyüme ve Likidite Petrol Fiyatlarının yükselmesi Körfez Bölgesindeki kesintisiz ekonomik büyüme Yatırım fırsatlarının artmasıyla oluşan zenginliğin Körfez’de kalması İslami Finansal Enstrümanlara Yatırımcı İştahı Yatırımcılarla beraber İslami finansal enstrümanlara olan ilginin de artması. Sukukun hızla ortaya çıkışı. Aile girişimlerinin likidite için halka açılmadaki artan isteği.
- 18. İslami Finansın Büyümesindeki Etkenler Özelleştirmeler ve Doğrudan Yabancı Yatırımlar Özelleştirmelerin artmasıyla proje finansmanı ve yapılandırılmış finansman ihtiyacının artması. Doğrudan yabancı yatırımların artması. Yasal Düzenlemeler Yasal altyapının gelişmesi Ülke piyasalarının özgürleşmesi ve artan yatırımcı dostluğu Yabancı katılımının artması
- 19. İslami Finansın Büyümesindeki Etkenler Çeşitlendirme Körfez Bölgesi yatırımlarının petrol dışı sektörelere kayması Yatırım fonlarının Körfez Bölgesini aşıp Orta Doğu ve diğer bölgelere de genişlemesi. Küreselleşme İslami finansal enstrümanların küresel ölçekte kabul edilmesi. ABD , AB gibi büyük ekonomilerin İslami finansı kabul etmesi. Sektördeki büyük oyuncuların İslami finansa girmesi.
- 20. Salt Katılım Bankası Bir Geleneksel Bankanın Katılım Bankası Penceresi Bir Geleneksel Bankanın Ortak Olduğu Katılım Bankası KATILIM BANKASI GELENEKSEL BANKA GELENEKSEL BANKA KATILIM BANKASI KATILIM BANKASI Dünya Katılım Bankacılığının Uygulanma Modelleri
- 21. Türkiye’ de Katılım Bankacılığı 1983 1985 1989 1991 1995 1996 83 / 7506 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Özel Finans Kurumlarına ( ÖFK ) yasal faaliyet izni verildi. Albaraka Türk ve Faisal Finans Kurumları faaliyete başladı. Kuveyt Türk Finans Kurumu kuruldu. Anadolu Finans Kurumu kuruldu. İhlas Finans Kurumu kuruldu. Asya Finans Kurumu kuruldu.
- 22. Türkiye’ de Katılım Bankacılığı 1999 2001 2005 2006 2008 4491 sayılı kanun ile ÖFK ‘ lar 4389 sayılı Bankalar Kanunu Kapsamına dahil edildi. İhlas Finans Kurumunun faaliyeti Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından durduruldu ve bankacılık ruhsatı iptal edildi. • 5411 sayılı Bankacılık Kanunu ile Özel Finans Kurumları ismi Katılım Bankası olarak değiştirildi. • Anadolu Finans ile Family Finans birleşerek Türkiye Finans katılım Bankası oldu. Türkiye Finans Katılım Bankası , Suudi Arabistan kökenli the National Commercial Bank ( NCB ) tarafından satın alındı. Türkiye Katılım Bankaları Birliği ( TKBB ) kuruldu
- 23. Türkiye’ de Katılım Bankacılığı 2015 2016 2019 Ziraat Katılım kuruldu Vakıf Katılım kuruldu Emlak katılım kuruldu
- 24. Mevzuatın Zayıflığı , Yasal Dayanaktan yoksunluk Şube Sayısının azlığı Altyapı yetersizliği Yeni bir Sistem Olarak Tanınırlık sorunu Personel Temininde Yaşanan güçlükler Genel Ekonomideki istikrarsızlıklar Yüksek Enflasyon süreci Kuruluş Yıllarında Katılım Bankalarının Yavaş Büyümelerinin Nedenleri
- 25. Katılım Bankacılığı Ürünleri 6/19/2020 Dr. Okan Acar
- 26. Mevduat Bankalarında Fon Toplama ve Fon Kullandırma Yöntemleri Fon Toplama Yöntemleri • Vadesiz Hesap • Vadeli Hesap Fon Kullandırma Yöntemleri • Tahvil ve Hazine Bonosu • Faizli Krediler 6/19/2020 Dr. Okan Acar
- 27. Mevduat Bankalarında Fon Kullandırma Yöntemleri Faizli Krediler Belirli miktardaki satın alma gücünün, belirli bir süre için ve geri verilmek üzere bir faiz karşılığı gerçek ya da tüzelkişilere verilmesidir. 6/19/2020 Dr. Okan Acar
- 28. Katılım Bankalarında Fon Toplama ve Fon Kullandırma Yöntemleri Fon Toplama Yöntemleri • Cari Hesap • Katılım Hesabı Fon Kullandırma Yöntemleri • Murabaha • İcare (Finansal Kiralama) • Ortaklıklar (Müşaraka) 6/19/2020 Dr. Okan Acar
- 29. Katılım Bankalarında Fon Toplama Yöntemleri Cari Hesap Vadeye bağlanmamış ve istenildiğinde herhangi bir kar payı tahakkuk ettirilmeden geri çekilebilme imkanı veren hesaplardır. 6/19/2020 Dr. Okan Acar
- 30. Katılım Bankalarında Fon Toplama Yöntemleri Katılma Hesabı Katılım bankalarının kar ve zararına katılma amacıyla açılan hesaplardır. 6/19/2020 Dr. Okan Acar
- 31. Katılım Hesabının Özellikleri • Hesap sahibi ile banka arasındaki ilişki emek-sermaye ortaklığıdır. • Banka ile hesap sahibi ortaklığın ne kadarlık bir vadeye bağlı olacağı konusunda anlaşırlar. • Banka, hesap sahibine mutlaka kar edeceğini taahhüt etmez. • Katılma hesaplarına yatırılan mevduatların 100.000.-TL’lik kısmı TMSF güvencesi altındadır. • Banka mevduatları para cinsine ve vadesine göre havuzlara aktarır. • Havuzlarda biriken mevduat, faizsiz bankacılık enstrümanlarıyla değerlendirilir. Elde edilen kar veya zarar yine paranın cinsine ve vadesine göre havuzlara aktarılır 6/19/2020 Dr. Okan Acar
- 32. Katılım Bankalarında Fon Kullandırma Yöntemleri Murabaha Satıcının, malın maliyetini müşteriye açıklaması ve bu maliyet üzerine bir miktar kar koyarak satması 6/19/2020 Dr. Okan Acar
- 33. Katılım Bankalarında Fon Kullandırma Yöntemleri İcare (Finansal Kiralama) Bir yatırım malının mülkiyetinin leasing şirketinde kalarak, belirlenen kiralar karşılığında kullanım hakkının kiracıya verilmesi ve sözleşmede belirtilen değer üzerinden mülkiyetin kiracıya geçmesini sağlayan bir finansman yöntemi 6/19/2020 Dr. Okan Acar
- 34. Katılım Bankalarında Fon Kullandırma Yöntemleri Ortaklıklar • Emek-Sermaye Ortaklığı (Mudarebe) • Sermaye Ortaklığı (Müşareke) 6/19/2020 Dr. Okan Acar
- 35. Ortaklıklar Emek-Sermaye Ortaklığı (Mudarebe) Bir tarafın sermayesini diğer tarafın da emeğini ortaya koyarak meydana getirdiği ortaklıklar. 6/19/2020 Dr. Okan Acar
- 36. Ortaklıklar Mudarebenin Şartları • Kar tarafların anlaşmasına göre paylaşılır. Zarar olması durumunda zararın tamamı sermayedar ortak tarafından karşılanır. • Kar paylaşımından önce sermayedar ortağın sermayesi geri verilir. • Emek sahibi, ihmal, kusur veya kastı olmaz ise mudarebe malının telef olması durumunda tazminle sorumlu tutulmaz. • Verilen sermayeye göre karı önceden taahhüt etmek mümkün değildir. 6/19/2020 Dr. Okan Acar
- 37. Ortaklıklar Sermaye Ortaklığı (Müşareke) Tarafların sermaye olarak belli oranda para koymaları ile gerçekleşen ortaklık. 6/19/2020 Dr. Okan Acar
- 38. Ortaklıklar Müşarekenin Şartları • Kar ortakların anlaşmasına göre paylaştırılır, zarar ise sermaye paylarına göre yansıtılır. • Ortaklığa eşit hisse ile katılmak şart değildir. • Sermayenin kullanımına bir engel bulunmamalıdır. • Taraflar bu ortaklığı süreklilik esasına göre kurabileceği gibi belirli bir vade sonunda bir tarafın hisselerini diğerine satması esasına göre de kurabilirler. 6/19/2020 Dr. Okan Acar
- 39. Faizsiz Bankacılık Hakkında Sıkça Sorulan Sorular • Kredi ile murabaha arasındaki fark nedir? • Katılım bankaları kar oranları ile banka faiz oranları neden bir birine yakındır? • Katılım bankaları neden her zaman kar etmiş görünüyorlar? • Ödemelerin gecikmesi durumunda katılım bankaları hangi esaslara göre davranıyorlar? • Mevduata verilen devlet garantisi emek sermaye ortaklığına ters düşmüyor mu? • Tekafül sigortası ve ticari sigortalar arasındaki farklar nelerdir? 6/19/2020 Dr. Okan Acar