1. 21/11/2013
GROENPLAN
GROEN IN DE BUURT,
GROEN IN DE WIJK,
GROEN IN DE STAD.
1

2. 21/11/2013
FUNCTIES GEBRUIKSGROEN
GROENPLAN
‘alle activiteiten die mensen als tijdverdrijf kunnen doen in de groen ruimte’
SOCIALE/MAATSCHAPPELIJKE FUNCTIE
• ONTMOETING
• BUURTBINDING
• VERBETERING
WOONOMGEVING
BELEVING/PSYCHOLOGISCHE FUNCTIE
• RUST
RECREATIEVE/ONTSPANNINGSFUNCTIE
• VERMAAK
• BEWEGING
2

3. 21/11/2013
IN KAART BRENGEN
CATEGORIEËN GEBRUIKSGROEN
GROENPLAN
- Park
- Hanggroen
- Fortgroen
- Gebouwgroen
- Specifieke terreinen
. Begraafplaats
. Sportterrein
. Speelterrein
. Volkstuinen
. Hondenloopzone
. Jeugdbeweging
. Camping
. Woonwagenterrein
. Jachthaven
- Stadsbos
- Speelbos
- Attractiepark
- Plein/Groen plein
- Recreatief medegebruik (agrarisch & natuurlijk)
3

4. 21/11/2013
toegankelijk gebruiksgroen
GROENPLAN
GROENPLAN
Parken: groene ruimten die specifiek ontworpen zijn, een vrij en multifunctioneel gebruik kennen,
een combinatie van beleving, ontspanning en recreatie kennen.
4

5. 21/11/2013
GROENPLAN
Pocketpark: park met een beperkte oppervlakte en enkel op de buurt gericht, vaak met een
beperkte functie en ingesloten door bebouwing (pocketpark).
GROENPLAN
Hanggroen: groene ruimten die niet of heel beperkt zijn ingericht., heel vaak open begraste
ruimten (met al dan niet bomen).
5

6. 21/11/2013
GROENPLAN
Hanggroen: groene ruimten die niet of heel beperkt zijn ingericht., heel vaak open begraste
ruimten (met al dan niet bomen).
GROENPLAN
Hanggroen: groene ruimten die niet of heel beperkt zijn ingericht., heel vaak open begraste
ruimten (met al dan niet bomen).
6

7. 21/11/2013
GROENPLAN
Fortgroen: bevindt zich rond forten, vaak parkachtig, soms ruwer dan park.
GROENPLAN
Specifieke terreinen: begraafplaats: groene ruimte
waar de doden worden of werden begraven
7

8. 21/11/2013
GROENPLAN
Specifieke terreinen: sportterrein: open ruimte,
ingericht voor sportdoeleinden, kan georganiseerde sport zijn, kan publiek of onder
voorwaarden toegankelijk zijn, kan al dan niet verhard zijn
GROENPLAN
Specifieke terreinen: speelterrein: open ruimte,
ingericht met speeltoestellen of andere speelvoorzieningen
8

9. 21/11/2013
GROENPLAN
Specifieke terreinen: hondenloopzone: een
afgebakend terrein om honden los te laten lopen, het kunnen kleine grasveldjes zijn of
grote open ruimtes.
GROENPLAN
Specifieke terreinen: hondenloopzone: een
afgebakend terrein om honden los te laten lopen, het kunnen kleine grasveldjes zijn of
grote open ruimtes.
9

10. 21/11/2013
GROENPLAN
Gebouwgroen (Pieter De Ridderstraat) groen dat
rond gebouwen gelegen is en hierbij hoort, en een gebruiksfunctie heeft. Speelterreinen,
sportterreinen, hondenloopzones… kunnen hier gelegen zijn.
GROENPLAN
Gebouwgroen (Rozemaai) groen dat rond gebouwen gelegen
is en hierbij hoort, en een gebruiksfunctie heeft. Speelterreinen, sportterreinen,
hondenloopzones… kunnen hier gelegen zijn.
10

11. 21/11/2013
GROENPLAN
Speelbos: bossen of delen van bossen waar kinderen en jongeren vrij kunnen spelen zonder
dat ze daarbij op de boswegen hoeven te blijven.
GROENPLAN
Attractiepark
11

12. 21/11/2013
GROENPLAN
Stadsbos
onder voorwaarden
toegankelijk gebruiksgroen
GROENPLAN
12

13. 21/11/2013
GROENPLAN
Specifieke terreinen: sportterrein: sportterrein voor
georganiseerde sport.
GROENPLAN
Specifieke terreinen: volkstuin: tuin, die niet bij eigen
woning ligt, bewerkt door een particulier, liggen vaak samen in volkstuincomplex.
13

14. 21/11/2013
GROENPLAN
Specifieke tereinen: hondenterrein: terrein voor hondenschool.
GROENPLAN
Specifieke terreinen: jachthaven: groen bij jachthaven.
14

15. 21/11/2013
GROENPLAN
Specifieke terreinen: jachthaven: groen bij jachthaven.
GROENPLAN
Attractiepark: groene ruimte met attracties in geïntegreerd (zoo en kinderboerderij)
15

16. 21/11/2013
GROENPLAN
Jeugdbeweging
GROENPLAN
Camping & woonwagenterrein
16

17. 21/11/2013
recreatief medegebruik
GROENPLAN
Natuurlijk groen
Agrarisch groen
Water
GROENPLAN
Natuurlijk groen met recreatief medegebruik
17

18. 21/11/2013
GROENPLAN
Agrarisch groen met recreatief medegebruik
TOEGANKELIJKHEID
GROENPLAN
73% VAN HET GROENBLAUWE
NETWERK IS NIET
TOEGANKELIJK
72% VAN HET
GEBRUIKSGROEN IS ALTIJD
PUBLIEK TOEGANKELIJK
28% VAN HET GEBRUIKSGROEN
IS ONDER VOORWAARDEN
TOEGANKELIJK
18

19. 21/11/2013
ANALYSE:
draagkracht & tekorten
bereikzone en tekortzone
BUURT, WIJK of STADSDEEL?
GROENPLAN
Afstand (m)
Opp. groen
Opp. parken
Opp. pleinen
Woonomgeving
150
< 1 ha
< 0,5 ha
< 0,5 ha
Buurt
400
> 1 ha
> 0,5 ha
> 0,5 ha
Wijk
800
> 10 ha
> 5 ha
> 5 ha
Stadsdeel
1600
> 30 ha
> 10 ha
> 10 ha
19

20. 21/11/2013
BUURT, WIJK of STADSDEEL?
GROENPLAN
45% = PARK
BUURTGROEN
- Selectie van buurt &
woongroenclusters binnen
400m van woongebied
Antwerpen
30% = NATUUR
WIJKGROEN
25% = NATUUR
STADSDEELGROEN
- Selectie van wijkgroenclusters binnen - Selectie van stadsdeelgroenclusters
800m van woongebied
binnen 1600m van woongebied
- + Recreatief medegebruik
- + Recreatief medegebruik
- + Gebruiksgroen onder voorwaarden
GROENPLAN
20

21. 21/11/2013
aandeel buurtgroen
GROENPLAN
_toegankelijk gebruiksgroen
_ook verharde ruimten
_ < 1 ha: woonomgeving
_ > 1 ha: buurt
(behalve bij parken/pleinen:
< 0,5 ha: woonomgeving
> 0,5 ha: buurt)
_zonder agrarisch en
natuurlijk groen en water,
dat recreatief medegebruik
kent
Oppervlakte per inwoner:
4m²/inw.
aandeel wijkgroen
GROENPLAN
_toegankelijke
_ook verharde ruimte
_MET agrarisch en natuurlijk
groen en water
_parken (incl. begraafplaats)
> 5 ha
_andere ruimtes > 10 ha
Oppervlakte per inwoner:
8 m²/inw
21

22. 21/11/2013
aandeel wijkgroen
GROENPLAN
_toegankelijk gebruiksgroen
_ook verharde ruimte
_MET agrarisch en natuurlijk
groen en water
_parken (incl. begraafplaats)
> 5 ha
_andere ruimtes > 10 ha
Oppervlakte per inwoner:
8 m² wijkgroen/inw.
aandeel stadsdeelgroen
GROENPLAN
_ toegankelijk gebruiksgroen
_ ook verharde ruimten
_MET agrarisch en natuurlijk
groen en water, dat recreatief
medegebruik kent
_MET onder voorwaarden
toegankelijk gebruiksgroen
_parken > 10 ha
_andere ruimtes > 30 ha
Oppervlakte per inwoner:
16 m² stadsdeelgroen/inw.
22

23. 21/11/2013
barrières (snelweg, spoor, water…) en veilige oversteekplaatsen
GROENPLAN
bereik buurtgroen
GROENPLAN
23

24. 21/11/2013
bereik buurtgroen
GROENPLAN
bereik wijkgroen
GROENPLAN
24

25. 21/11/2013
bereik stadsdeelgroen
GROENPLAN
synthese buurtgroen
GROENPLAN
25

26. 21/11/2013
synthese wijkgroen
GROENPLAN
12% VAN HET WOONGEBIED IS
BUITEN HET BEREIK VAN
WIJKGROEN GESITUEERD
ANALYSE:
beleving bij gebruikers
26

27. 21/11/2013
beleving
GROENPLAN
VLAANDEREN
• 30 KEER/JAAR
PARKBEZOEK
• 54 UUR/JAAR
• 1,5 UUR BEZOEKDUUR
NEDERLAND
• 92% BEZOEKT GROEN
• 75% PARKEN _ 80% NATUUR
• 48 KEER/JAAR PARKBEZOEK
ANTWERPEN
•
•
•
•
beleving
94% BEZOEKT GROEN
84% BORGERHOUT EXTRA MUROS MAANDELIJKS BEZOEK
25% ANTWERPEN BEZOEKT PARKEN ZUIDRAND AFGELOPEN 6 MAANDEN
25% ANTWERPEN BEZOEKT SCHIJNVALLEIPARKEN AFGELOPEN 6 MAANDEN
GROENPLAN
27

28. 21/11/2013
beleving
GROENPLAN
BEZOEK IN DE AFGELOPEN 6 MAANDEN
beleving
GROENPLAN
DE ZOO !!!
28

29. 21/11/2013
beleving
GROENPLAN
30,4% MET FAMILIE
38,8 % ALLEEN
60% WANDELEN
GROENPLAN
Park Spoor Noord
29

30. 21/11/2013
GROENPLAN
UNIEK
“Een unieke impuls op een unieke plek op een
uniek moment via een uniek traject”
2001
Een uniek ‘impuls’ gebied, een buitenkans
GROENPLAN
• Oud treinterrein van 24ha in
Antwerpen Noord (1,6 km lang)
• Gewestplan: gebied voor
stedelijke ontwikkeling
• Eigendom NMBS
– Barrière tussen wijken
– Zeer dicht bebouwde en bevolkte
kansarme omgeving
– 1 op 8 woningen heeft private
buitenruimte
30

31. 21/11/2013
Specifieke timing
GROENPLAN
onder/dankzij bovenlokale druk
Planningsproces
1. Fase I: Visie
2. Fase II: Deal en open oproep
3. Fase III: Uitvoering / realisatie
GROENPLAN
INNOVATIEF
“”
“Een tuin voor de buurt
Een park voor de stad”
31

32. 21/11/2013
GROENPLAN
Multidisciplinair teamwork
10 mensen:
1 stedenbouwkundige
1 sociologe
2 wervend programma
1 communicatie
1 zakelijk leider
1 werfleider
1 architect
1 gis-omgevinganalist
Start
GROENPLAN
Degelijk en onderbouwd
basisdebat op basis van
behoeftenonderzoek &
participatie
32

33. 21/11/2013
GROENPLAN
In beeld brengen behoeften
•
Stad aan de stroom (1993), bewonersenquête (1999)
•
Drie denkdagen met stadsdiensten en kabinetten
– Wetenschappelijke onderbouwing adhv GIS – analyse
– Behoeften uit alle beleidsdomeinen, groenbehoeften…
– Nood aan open groene ruimte. Minimum 10 hectare.
•
Drie parallelle denkdagen met bewoners + tentoonstelling Damstation
Villages and Metropolis
Park Spoor Noord, Antwerp September 2003
GROENPLAN
In beeld brengen behoeften
PRODUCT: Consensusnota / structuurschets (beleids- en
visiedocument)
 Basis en rode draad voor vervolgtraject!
• “buik” van het park
• Verbinden wijken
• Stedelijke ontwikkeling
• Behoud
spoorweggebouwen
•…
33

34. 21/11/2013
GROENPLAN
DEAL
“Stad en NMBS”
“18 ha publieke ruimte & 6 ha vastgoed”
2001
GROENPLAN
ONTWERP
“Stad en ontwerpers”
“Programma als antwoord op (boven)lokale behoeften”
“Ruimtelijke kwaliteit”
Open oproep procedure Vlaamse Bouwmeester
2002 / 2003
34

35. 21/11/2013
GROENPLAN
Uitvoering
GROENPLAN
• 2005: Damplein en Damstation
35

36. 21/11/2013
Uitvoering
GROENPLAN
• 2007: BMX Bowl
Uitvoering
GROENPLAN
• 2008: Opening Park Deel West
36

37. 21/11/2013
GROENPLAN
GROENPLAN
37

38. 21/11/2013
Uitvoering
GROENPLAN
• 2009: Opening Park Deel Oost
GROENPLAN
38

39. 21/11/2013
GROENPLAN
Uitvoering
GROENPLAN
• 2012… Ontwikkeling Kop Spoor Noord
39

40. 21/11/2013
Effectmeting
• leegstand 2002
Effectmeting
• renovaties 2000
GROENPLAN
•
leegstand 2007
GROENPLAN
•
Renovaties 2007
40

41. 21/11/2013
Voor & tijdens / na
•
kansarmoede 2002
GROENPLAN
•
kansarmoede 2007
GROENPLAN
VRAGEN?
41