Contenu connexe
Similaire à ปรัชญาเบื้องต้น บทที่ ๒ ความสัมพันธ์ระหว่างปรัชญา ศาสนา วิทยาศาสตร์ (20)
Plus de Padvee Academy (20)
ปรัชญาเบื้องต้น บทที่ ๒ ความสัมพันธ์ระหว่างปรัชญา ศาสนา วิทยาศาสตร์
- 3. ปรัชญา หมายถึง โลกทัศน์เชิงเหตุผลของมนุษย์ต่อสังคมและ
ธรรมชาติ
ศาสนา หมายถึง โลกทัศน์และหลักการดาเนินชีวิตของมนุษย์สู่
เป้ าหมายสูงสุดตามหลักอุดมคติที่คาดว่าจะพึงถึง
- 4. ปรัชญา มีฐานมาจากศาสนา ปรัชญาต้องการรู้จักรวาล โดย
ภาพรวม มีลักษณะปลายเปิด
ศาสนา แสวงหาความประสานกลมกลืนระหว่างบุคคลกับโลก มีลักษณะ
ปลายปิด เพราะสาวกมีศรัทธาต่อคาสอนจะวิจารณ์ไม่ได้
ปรัชญาและศาสนา ต่างก็แสงหาความจริงสูงสุดเกี่ยวกับมนุษย์
และสภาพแวดล้อมของมนุษย์
- 6. ปรัชญา เป็นเรื่องการแสวงหาความรู้ด้วยเหตุผล โดยเริ่มต้นด้วย
วิจิกิจฉาหรือความสงสัย และจบลงด้วย จินตามยปัญญา คือ การค้นพบ
คาตอบ ที่มีเหตุผล ต่อปัญหาข้อสงสัยนั้น
ศาสนา เริ่มต้นด้วยศรัทธา จบลงด้วย ภาวนามนปัญญา คือ ความรู้เกิด
จากการปฏิบัติ
- 10. จุดเริ่มต้นและเป้ าหมายของปรัชญาและศาสนามีลักษณะคล้ายคลึงกัน
คือ การมุ่งสู่ความจริงสูงสุด แต่มีรายละเอียดที่ต่างกัน
ทั้งปรัชญาและศาสนา สะท้อนให้เห็นถึงคุณลักษณะตามธรรมชาติของ
มนุษย์ที่มักตั้งคาถามและพยายามตอบ คาถาม โดยเฉพาะคาถามเกี่ยวกับ
คุณค่าและความหมายชีวิต
ทั้งปรัชญาและศาสนาต่างเรียกร้องให้มนุษย์สานึกถึงคุณค่าและ
ความหมายชีวิต ใช้ชีวิตอย่างมีสานึกและรับผิดชอบ โดยไม่จากัดกรอบแต่เพียง
ความสุขกายเท่านั้น แต่เน้นถึงความสุขใจในการพบความจริง
- 11. ประเด็น ปรัชญา ศาสนา
ความหมาย
เน้นโลกทัศน์ ระบบคิดของ
มนุษย์ ระบบคิดจะมีความเป็น
ปัจเจกสูง
ใช้ระบบความคิดและศรัทธา
ความเชื่อ เป็นหลักในการดาเนิน
ชีวิต เน้นความรับผิดชอบสังคม
เป็นหลัก
พัฒนาการ
เน้นว่า มนุษย์จะเป็นมนุษย์
เมื่อคิดเป็น
เน้นเรื่องจิตวิญญาณ ความเชื่อ
ในความหมายกว้างจะมาพร้อม
กับการกาเนิดมนุษย์ในเชิง
กายภาพ
เครื่องมือ ใช้หลักตรรกะ ได้แก่ วิธีนิรนัย
และวิธีอุปนัย
ใช้หลักคาสอนทางศาสนาเป็น
หลักในการแสวงหาความจริง
- 12. ประเด็น ปรัชญา ศาสนา
วิธีการ
เน้นเหตุผล การเข้าถึงความ
จริงต้องใช้เหตุผลตากหลัก
ตรรกะ
เน้นญาณทัศนะ การเข้าถึงความ
จริงข้ามหลักเหตุผล เน้นความ
ศรัทธา หรือการขัดเกลาทาง
ปัญญา
เป้ าหมาย
คือการแสวงหาความรู้
การได้รับคาตอบในสิ่งที่สงสัย
เข้าถึงจุดสูงสุด หลุดพ้นจาก
สภาวะปัจจุบัน จุดสูงสุดอาจเป็น
พระเจ้าหรือนิพพาน
- 14. ความหมาย
Science หมายถึง “การรู้” มีความหมาย ๓ ประการ ดังนี้
วิทยาศาสตร์ในฐานะที่เป็นความรู้
วิทยาศาสตร์ในฐานะที่เป็นกฎระเบียบวิธีการ
วิทยาศาสตร์ทางสังคม ก็คือ กระบวนการวิจัย
- 18. ประเด็น ปรัชญา วิทยาศาสตร์
วิธีการ
เน้นการวิเคราะห์ การแยกแยะ
เป็นวิธีการทางตรรกะ
กระบวนการวิจัย ได้แก่ ตั้งโจทย์
ตั้งสมมุติฐาน ทดสอบ สรุปผล
หน่วยศึกษา
สนใจสิ่งที่เป็นนามธรรม และ
สนใจกฎเกณฑ์สิ่งที่อยู่
เบื้องหลังรูปธรรมนั้น
สนใจสิ่งที่เป็นรูปธรรม เชิง
ประจักษ์ แล้วแสวงหาสาเหตุ ที่
ทาให้เกิดปรากฎการณ์ที่สงสัย
เป้ าหมาย ได้รับความรู้ ความจริง
ได้เข้าใจแล้วสามารถควบคุม
ธรรมชาติหรือปรากฏการณ์นั้นได้
- 19. ประเด็น ปรัชญา ศาสนา วิทยาศาสตร์
คาจากัดความ
ระบบความคิดของ
มนุษย์ จักรวาลวิทยา
ความรู้สึก โลกทัศน์
และหลักดาเนินชีวิต
โลกทางกายภาพ
ระบบที่อยู่ภายนอก
มนุษย์
พัฒนาการ
เกิดขึ้นพร้อมกับ
มนุษย์ แต่เป็นระบบ
ในสมัยกรีก
เกิดขึ้นพร้อมมนุษย์
ลัทธิพิธีเกิดขึ้น
จากนั้นศาสนาอุบัติขึ้น
แยกตัวออกจาก
ปรัชญา ในช่วง
ศตวรรษที่ ๑๗
บ่อเกิด ความสงสัย
ความกลัว ต้องการ
หลุดพ้นจากทุกข์
ต้องการควบคุม
ธรรมชาติ
- 20. ประเด็น ปรัชญา ศาสนา วิทยาศาสตร์
สิ่งที่ศึกษา โลกวัตถุและจิตใจ จิตใจ โลกวัตถุ
วิธีการ นิรนัยและอุปนัย
ประสบการณ์ทาง
ศาสนาขัดเกลาจิตใจ
นิรนัย การลดทอน
เน้นวิธีการวิเคราะห์
เป้ าหมาย ความรู้ ความจริง
เข้าถึงความจริงสูงสุด
อยู่กับพระเจ้านิพพาน
อธิบายทานายและ
ควบคุมธรรมชาติ
ข้อจากัด
โลกภายในของ
มนุษย์ พิสูจน์
ตรวจสอบได้ยาก
บางลัทธิเน้นศรัทธา
ที่ขาดสมดุลทางปัญญา
สนใจเฉพาะโลกวัตถุ
- 22. ๑. ศาสตร์แห่งองค์รวม เริ่มจากนักฟิ สิกส์ควันตัม ที่จะเข้าใจปรากฏการณ์บาง
ประการ เช่น แสง ว่าเป็นคลื่นหรืออนุภาค
๒. ศาสตร์แห่งบูรณาการ ปัจจุบันเป็นที่ประจักษ์ว่า ศาสตร์ทั้งหลายแม้จะเข้า ใจ
สรรพสิ่ง แต่ก็มีฐานอยู่ที่มนุษย์ธรรมชาติของมนุษย์มีความเป็นองค์รวมและ
บูรณาการในตัว
๓. แนวคิดดุลยภาพ การปรากฏชัดเจนในหลักคาสอนทางศาสนา โดยเฉพาะ
พระพุทธศาสนา ดุลยภาพเกิดจากการพัฒนาองค์ประกอบแห่งบูรณาการให้ไปสู่
จุดหมายปลายทางพร้อมกันทุกด้าน