Op donderdag 21 januari 2016 organiseerden Flynth, PanTerra, Priva en Platform Geothermie een seminar over geothermie (aardwarmte). Vooraanstaande sprekers en experts informeerden de bezoeker over kansen en haalbaarheid in het Oost en Westland. Deze presentatie gegeven op het seminar door Chief Geologist bij PanTerra Coen Leo beantwoordde de vraag waarom er niet over geboord kan worden, welke risico`s met een aardwarmte project gepaard gaan, hoe deze te vermijden en de potentie voor nieuwe doubletten in het Oost en Westland. Belangrijkste conclusie: De 6 huidige doubletten leveren zo`n 70 MW, met uiteindelijk zo`n 27 doubletten in de Delft en Berkel zandsteen is er meer dan 300 MW te winnen.

1. Seminar “geothermie, hoe moeilijk kan het zijn?”
Coen Leo – c.leo@panterra.nl

2. 2 Slide 2
Introductie PanTerra
• PanTerra Geoconsultants – Geintegreerd geologisch
adviesbureau
– Geologisch advies
• Quick scans
• SDE+ rapporten
• Put planning
• Put testen
• Etc.
– Laboratorium
• Water testen
• Corrosie/scaling

3. 3 Slide 3
Geothermie en de ondergrond
• Geothermie begint bij de ondergrondse mogelijkheden.
• Waarom kunnen we niet overal naar warm water boren?

4. 4 Slide 4
Geothermie en de ondergrond
• Een beeld van de ondergrond
Alphen ad
Rijn
Spijkenisse

5. 5 Slide 5
Geothermie en de ondergrond
• Een beeld van de ondergrond

6. 6 Slide 6
Geothermie en de ondergrond
Delft equivalent Berkel equivalent

7. 7 Slide 7
Risico`s
• Geologische risico`s
– Reservoir niet aanwezig of reservoir kwaliteit slechter dan
voorspeld
– Breuken
– Aanwezigheid van olie en of gas
• Technische risico`s
– Boorproblemen
– Extra tijd en kosten
• Operationele risico`s
– Scaling
– Corrosie
– Seismiciteit

8. 8 Slide 8
Vermijden van risico`s
• Geologische risico`s
– Geologische risico`s verkleind door reeds
geboorde GT putten
– Delen van informatie – DAGO
– Gebruik van nieuwste seismische data
• Technische risico`s
– Goed onderzoek en boormanagement
• Operationele risico`s
– Scaling en corrosie – monitoren van productie
– Seismiciteit – niet gezien in Nederland, risico kan verkleind
worden door weg te blijven van breuken

9. 9 Slide 9
Vermijden van risico`s
• Kennis opgedaan met huidige doubletten:
– Geothermie werkt
• het voorspelde vermogen is tot nu toe altijd uitgekomen
– Aanwezigheid van gas is juist een voordeel
– Olie is mogelijk aanwezig (1 doublet in Oost-Westland)
• Kennis opgedaan uit de olie en gas wereld:
– Geologische onderzoekstechnieken vergelijkbaar met olie en gas
wereld
– Integratie van teams
– Aanbesteden van meerdere boringen is goedkoper

10. 10 Slide 10
Overzicht geothermie OW-land
• Geothermie overzicht – Situatie vergunningen.
±
Kaart gemeente Lansingerland en Pijnacker-Nootdorp - Delft doubletten bestaande concessies

11. 11 Slide 11
Overzicht geothermie OW-land
• Geothermie overzicht – Situatie vergunningen met geologie
Berkel zandsteen
Delft zandsteen

12. 12 Slide 12
Overzicht geothermie Zuid-Holland
• Geothermie overzicht – Situatie vergunningen.
±
Kaart gemeente Lansingerland en Pijnacker-Nootdorp - Delft doubletten bestaande concessies
Westland
Oostland

13. 13 Slide 13
Kansen in het Westland
• Kaart Westland - Delft zandsteen

14. 14 Slide 14
Kansen in het Westland
• Kaart Westland - Berkel zandsteen

15. 15 Slide 15
Kansen in het Oostland
• Kaart Oostland – Delft Zandsteen
Stedelijke gebied
Glastuinbouw gebied

16. 16 Slide 16
Kansen in het Oostland
• Kaart Oostland – Berkel Zandsteen
Stedelijke gebied
Glastuinbouw gebied

17. 17 Slide 17
Huidige doubletten en vooruitzicht
• Huidige situatie Oost en Westland
– 6 werkende doubletten
– Met 200 m3/hr en 70 graden levert 1 doublet: 12 MW
– Totaal nu 72 MW
• Mogelijk met de hier geschetste doubletten
– 27 doubletten
– 324 MW
• De hier gegeven getallen zijn alleen gebaseerd op de Delft
en Berkel zandstenen. Andere zanden (Trias, Rijswijk) zijn
niet meegenomen.

18. 18 Slide 18
Take home message
• Geothermie begint met de analyse van de diepe
ondergrond: Geschikt of ongeschikt?
• Genoeg potentieel voor nieuwe doubletten in Oost en
Westland

19. Vragen?
c.leo@panterra.nl