grgt

1. 50
B»ng ph−¬ng ph¸p ho¸ häc, ph©n tö enzym ®−îc nèi l¹i víi nhau t¹o
thμnh c¸c sîi ngang däc b»ng ph¶n øng gi÷a c¸c nhãm amin cña enzym víi t¸c
nh©n polymer ho¸ cña mét ho¸ chÊt nh− glutaraldehyd. Cã nhiÒu ph¶n øng
ho¸ häc cã thÓ sö dông ®Ó bÊt ®éng enzym b»ng c¸ch nμy c¸c nhãm chøc n¨ng
kh«ng chÝnh yÕu cña chóng ®−îc g¾n víi c¸c chÊt mang v« c¬ nh− gèm, thuû
tinh, s¾t, titan ... hoÆc víi c¸c polymer thiªn nhiªn nh− sepharose vμ cellulose,
víi c¸c polymer tæng hîp nh− nilon, polyacriamid, c¸c polymer vinyl kh¸c vμ
chÝnh c¸c polymer nμy gi÷ ®−îc c¸c nhãm ho¸ chøc ho¹t ®éng trë l¹i. Trong
nhiÒu thñ thuËt thùc hiÖn ®Ó gãi enzym víi chÊt mang b»ng ph−¬ng ph¸p nμy
nhËn thÊy c¸c nhãm ho¹t ®éng ho¸ häc bÞ ph©n t¸n lén xén. V× thÕ c¸c nghiªn
cøu gÇn ®©y ®· chó ý ®Õn kü thuËt bÊt ®éng enzym sao cho c¸c enzym khi g¾n
víi chÊt mang kh«ng bÞ mÊt hoÆc gi¶m ®i ho¹t tÝnh cña m×nh. Giíi h¹n cña kü
thuËt bÊt ®éng enzym ®−îc tr×nh bμy ë b¶ng 4.5.
B¶ng 4.5. Nh÷ng h¹n chÕ cña kü thuËt bÊt ®éng enzym
Ph−¬ng ph¸p ¦u ®iÓm Nh−îc ®iÓm
Sù g¾n kÕt
®−¬ng l−îng
Kh«ng bÞ ¶nh h−ëng cña
pH, ion cña m«i tr−êng
hoÆc nång ®é c¬ chÊt
L−íi ho¹t ®éng cã thÓ biÕn ®æi gi¸ thµnh
®¾t
Polymer ho¸
®−¬ng l−îng
Enzym ho¹t ®éng m¹nh,
chËm mÊt ho¹t tÝnh
Ho¹t tÝnh bÞ mÊt trong khi kh«ng hiÖu qu¶
®èi víi c¸c c¬ chÊt cã ph©n tö l−îng lín;
kh«ng cã kh¶ n¨ng t¸i sinh
HÊp phô
§¬n gi¶n, enzym kh«ng bÞ
biÕn ®æi, cã thÓ thu håi
chÊt mang, gi¸ thµnh thÊp
BÞ thay ®æi trong m«i tr−êng ion ho¸ m¹nh,
enzym bÞ ®Èy ra dïng cho protease
BÉy b»ng ho¸
häc
Enzym kh«ng bÞ biÕn ®æi
vÒ ho¸ häc
C¬ chÊt khuÕch t¸n vµo trong s¶n phÈm ®i
ra ngoµi, chuÈn bÞ khã kh¨n, enzym bÞ mÊt
ho¹t tÝnh, kh«ng hiÖu qu¶ ®èi víi c¬ chÊt
cã ph©n tö lín
Kü thuËt “bÉy” enzym vμo trong c¸c gel lμ mét thμnh c«ng khi tiÕn hμnh
polymer ho¸ hoÆc t¹o h¹t b»ng c¸c ph¶n øng ®«ng tô. Polyacriamid, collagen,
silicagel ... lμ nh÷ng chÊt tá ra thÝch hîp cho kü thuËt nμy. Tuy nhiªn qu¸
tr×nh t¹o gel khã kh¨n vμ hiÖu qu¶ ho¹t tÝnh cña enzym thÊp.
Trªn thùc tÕ th−êng cã khuynh h−íng bÊt ®éng tÕ bμo h¬n lμ bÊt ®éng
enzym v× bá qua ®−îc c«ng ®o¹n chiÕt xuÊt vμ tinh chÕ enzym mÊt thêi gian,
tèn kÐm.
BÊt ®éng tÕ bμo ®ang lμ vÊn ®Ò cã tiÒm n¨ng to lín, bëi v× nã cho phÐp
thùc hiÖn kh«ng chØ ®èi víi viÖc t¹o ra c¸c s¶n phÈm chuyÓn ho¸ s¬ cÊp, mμ
cßn øng dông ®Ó biÕn ®æi ®Ó t¹o ra c¸c s¶n phÈm chuyÓn ho¸ thø cÊp rÊt cã gi¸
trÞ, nh− c¸c kh¸ng sinh b¸n tæng hîp, c¸c steroid, ®iÒu khiÓn liªn tôc c¸c qu¸
tr×nh ho¸ häc th«ng qua c¸c ®iÖn cùc enzym, xö lý n−íc th¶i, cè ®Þnh nit¬...
(b¶ng 4.6).