1. Projekty infrastrukturalne - dobre
praktyki konsultacji społecznych
zapobiegających konfliktom
Szkolenie dla uczestników South Baltic Gas Forum
Gdańsk 06.09.2011r.
Wanda Stankiewicz, Rafał Rolka
Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa
2. Konwencja z Aarhus
Art.6 - Udział społeczeństwa w podejmowaniu decyzji
dotyczących konkretnych przedsięwzięć:
- należy zapewnić rozsądne ramy czasowe dla poszczególnych
etapów.
Art.7 - Udział społeczeństwa w odniesieniu do planów,
programów i wytycznych polityki mających znaczenie dla
środowiska
- należy zapewnić udział w przygotowaniu planów i programów
mających znaczenie dla środowiska.
Art.9 - Dostęp do wymiaru sprawiedliwości
- dostęp do procedury odwoławczej przed sądem.
3. Rozwój społeczeństwa obywatelskiego w naszym
kraju wymaga budowania płaszczyzn
systematycznych spotkań i dialogu środowisk
gospodarczych, naukowych i pozarządowych
różnych pokoleń. Celem tych spotkań powinno być
tworzenie nowego języka opisu teraźniejszości i
przyszłości Polski. Języka, który odpowiada
podejściu holistycznemu do rozwoju państwa, w
którym swoje miejsce ma zarówno szeroko
rozumiana kultura, ramy instytucjonalno-prawne,
gospodarka, jak i polityka publiczna. /Polskie
Forum Obywatelskie/.
4. SPÓJNY ROZWÓJ PAŃSTWA KONSENSUSU
POPRZEZ DIALOG SPOŁECZNY I OBYWATELSKI
SPOŁECZNA GOSPODARKA RYNKOWA
Strategia działania:
- konsensus
Aparat Państwa Organizacje pozarządowe
Komunikacja
społeczna
DIALOG
OBYWATELSKI
Partycypacja
społeczna
KOMISJA TRÓJSTRONNA
DS. SPOŁECZNO-
GOSPODARCZYCH
i
WOJEWÓDZKIE KOMISJE
DIALOGU SPOŁECZNEGO
Związki PARTNERZY SPOŁECZNI Organizacje
Zawodowe pracodawców
DIALOG SPOŁECZNY W STOSUNKACH PRACY
5. Komunikacja społeczna służy do:
1. Budowania zaufania między władzą a społeczeństwem
poprzez rzetelność w informowaniu oraz „transparentność”
w działaniach dotyczących projektów ważnych społecznie.
2. Zapobiegania konfliktom poprzez rozpoczynanie dialogu
przed pojawieniem się potencjalnych problemów w relacjach
społeczeństwo-decydenci.
3. Wspierania procesów zarządzania zmianami w życiu
obywateli i przełamywania oporów wobec tych zmian.
6. Komunikacja społeczna służy do (cd.):
4. Łagodzenia napięć społecznych wynikających z niepokoju,
strachu obywateli przed działaniami mogącymi wpływać na
ich życie, a o których wiedza wśród społeczeństwa jest
niewystarczająca lub informacje podane zostały w sposób
niewłaściwy.
5. Wdrażania procesów ustawicznej edukacji obywatelskiej
w zakresie zasad partnerskiej współpracy i współdziałania
dla „dobra wspólnego”.
8. W dialogu obywatelskim można wyróżnić
kilka poziomów angażowania obywateli
(drabina Wilcoxa):
• informowanie obywateli
• konsultacje
• współdecydowanie
• współrealizacja
• delegowanie wykonywania zadań i wspieranie
niezależnych inicjatyw społecznych
9. Konsultacje społeczne
1. Konsultacje to forma dialogu obywatelskiego, któremu
towarzyszy świadomość zarówno praw jak i obowiązków
stron biorących w nim udział.
2. Spotkania konsultacyjne to jedna z form pozyskiwania
informacji niezbędnych przy podejmowaniu dalszych decyzji
dotyczących rozwoju projektów ważnych społecznie.
3. Celem konsultacji jest zapoznanie miejscowej społeczności
z planowaną inwestycją. Mieszkańcy mogą zgłosić swoje
uwagi i wnioski dotyczące projektowanej inwestycji i
wypowiedzieć się w sprawie najkorzystniejszych wariantów
jej lokalizacji.
10. Klasyfikacja metod konsultacji społecznych
METODY AKTYWNE – DIALOG
Metody aktywne o największym Warsztaty problemowe
stopniu zaangażowania np. radni, eksperci, przedst. NGOs
Spotkania z mieszkańcami
Debata publiczna
Metody aktywne o dużym
stopniu zaangażowania
Spotkania z Radami Osiedli
Spotkania z lokalnymi organizacjami
METODY AKTYWNE – BADANIE OPINII SPOŁECZNEJ
Wywiad Ankieta audytoryjna Ankieta roznoszona Ankieta internetowa
11. Klasyfikacja metod konsultacji społecznych
METODY BIERNE
Konferencja prasowa Prezentacja makiety/wizualizacje
METOD Y WSPIERAJĄCE
Mediacje Burza mózgów dla radnych Spotkanie z lokalnymi VIP-ami Konkurs zewnętrzny
12. Badania opinii społecznej
Najczęściej stosowanym narzędziem jest ankieta.
Opracowanie ankiety następuje we współpracy ekspertów
i decydentów.
Badania mają na celu zebranie jak najbardziej
reprezentatywnej opinii na temat przedmiotu konsultacji.
Respondentami są:
- uczestnicy spotkań konsultacyjnych
- interesariusze, eksperci (którzy nie uczestniczyli
w spotkaniach)
- zainteresowani mieszkańcy z różnych grup społecznych
(od kilkudziesięciu do kilku tysięcy osób w zależności od
skali konsultacji).
14. Bariery prowadzenia konsultacji społecznych
• niemerytoryczne wypowiedzi uczestników, nie na temat,
poruszające inne sprawy (też czasem ważne) nie dot.
przedmiotu spotkania
• uzurpowanie sobie prawa do wypowiadania się w imieniu
wszystkich
• zbytnie gadulstwo (przekraczanie czasu wypowiedzi)
• inwektywy wobec drugiej strony, pomówienia
• traktowanie ludzi z „góry” przez ekspertów, urzędników
• nie słuchanie się nawzajem
• złe warunki techniczno-organizacyjne spotkania (ciasna
sala, słabe nagłośnienie, zła prezentacja, upał, zimno)
• zbyt długi czas spotkania.
15. W ramach projektu „Infrastruktura i Człowiek. Naturalnie!” dla
Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, TNOiK Oddział w
Gdańsku zrealizowało 10 warsztatów nt. konsultacji
społecznych dla beneficjentów projektów dofinansowanych z
funduszy unijnych:
• Szczecin – Infrastruktura morska; Łódź – Infrastruktura drogowa i
kolejowa; Gdańsk – Ochrona przeciwpowodziowa, transport miejski;
Rzeszów – Technologia i innowacja, społeczeństwo informacyjne;
Białystok – Bezpieczeństwo energetyczne, infrastruktura
energetyczna; Bydgoszcz – Gospodarka odpadami; Kielce –
Infrastruktura kolejowa; Katowice – Gospodarka wodno ściekowa;
Olsztyn – Turystyka i rekreacja, rewitalizacja; Warszawa –
Infrastruktura lotnicza
• Zostało opracowane wydawnictwo zawierające 19 dobrych praktyk
konsultacji społecznych z całej Polski.
16. W poszukiwaniu polskiego modelu konsultacji
społecznych
Model określony jest przez:
Regulacje prawne
Procedurę
Narzędzia do realizacji
każdego kroku tej procedury
17. Model wspólnego podejmowania decyzji
• W chwili obecnej doświadczenia prowadzonych konsultacji
społecznych w Polsce mogą służyć opracowaniu modelu
podejmowania decyzji, w których uczestniczą wszystkie
zaangażowane strony – te, które będą odczuwać skutki
podejmowanych decyzji.
• Taki model musi być w stanie przekonać wszystkie strony, że
jakość i trwałość podjętych decyzji w długim czasie oraz
gotowość do ich pełnej akceptacji występuje wtedy, gdy
strony te rzeczywiście biorą pod uwagę interesy wszystkich
zaangażowanych grup społecznych i dążą do osiągania
konsensusu.
18. Co zawiera procedura i jak ją opracować?
1. Dokładna lista interesariuszy.
2. Potencjalne interesy w formie listy, każdego
interesariusza i grup interesariuszy.
3. Zdefiniowanie wszystkich problemów, które będą
konsultowane, zgodnie z nakazami prawnymi.
4. Przyjęcie strategii i metod realizacji.
5. Określenie listy niezbędnych działań, koniecznych dla
osiągnięcia konsensusu.
6. Opracowanie harmonogramu realizacji dla
poszczególnych działań.
7. Opracowanie harmonogramu generalnego konsultacji
niezbędnych dla realizacji inwestycji.
19. Jak to robią inni?
W ramach projektu „Infrastruktura i Człowiek. Naturalnie!”,
TNOiK Oddział w Gdańsku realizował cztery z dziewięciu
wizyt studyjnych do państw Unii Europejskiej:
1. Augsburg i Monachium, Niemcy - Infrastruktura drogowa
2. Turku, Finlandia - Logistyka – projekty międzysektorowe
(infrastruktura drogowa, kolejowa i lotnicza
3. Avellino, Włochy – Edukacja oraz turystyka i rekreacja
4. Druskienniki, Litwa – Gospodarka wodno-ściekowa i gospodarka
odpadami
Materiały z tych warsztatów dostępne są w siedzibie TNOiK
20. Misją TNOiK jest kreowanie i promowanie profesjonalnego zarządzania oraz
integrowanie środowisk nauki i praktyki dla rozwoju polskiej gospodarki i państwa.
Dziękuję za uwagę i zapraszam
do współpracy!
Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa
Oddział w Gdańsku
Al. Grunwaldzka 8
80-236 Gdańsk
tel./fax 58 3414511
e-mail: tnoik@tnoik.gda.pl
www.tnoik.org
