Prezentacja p. dr. Macieja Borsa, Dyrektora Instytutu Rozwoju Terytorialnego, Prezes Katowickiego Oddziału Towarzystwa Urbanistów Polskich, przedstawiona podczas konferencji pt. „Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej po roku 2013", która odbyła się 10 kwietnia 2013 r. w Sali Sejmu Śląskiego w Katowicach.

1. Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej po roku 2013
Mi a s ta j a k o gł ów ni a k torzy k s zta łtujący proc esy rozw oj u w re gi onach
Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
– wyzwania stojące przed miastem
w latach 2014-2020
Adam Fudali - prezydent miasta Rybnika
Maciej Borsa - Towarzystwo Urbanistów Polskich, Oddział Katowicki
Przemysław Malczewski, Wojciech Maleszka - Instytut Rozwoju Terytorialnego

2. determinanty rozwoju
wewnętrzne: zewnętrzne:
• sytuacja • priorytety i cele
społeczno-
gospodarcza polityki UE
• zapoczątkowane (EU 2020)
procesy • polityka miejska
• kontekst
współpracy • 4-ty etap
subregionalnej pomocy UE
Fudali, Borsa, Malczewski, Maleszka: Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej 2014-2020, Katowice 10.04.2013 2

3. priorytety EU 2020
• Cel: osiągnięcie wzrostu gospodarczego, który będzie:
– inteligentny − efektywne inwestycje w edukację, badania
naukowe i innowacje;
– zrównoważony − przesunięcie w kierunku gospodarki
niskoemisyjnej i konkurencyjnego przemysłu;
– włączający społecznie – tworzenie nowych miejsc pracy i
ograniczanie ubóstwa.
• Koncentracja: pięć dalekosiężnych celów w dziedzinie
zatrudnienia, badań naukowych, edukacji, ograniczenia
ubóstwa oraz w zakresie klimatu i energii.
• Gwarancja - solidny i skuteczny system zarządzania
gospodarczego, który ułatwi koordynowanie działań
politycznych na szczeblu unijnym i krajowym.
Fudali, Borsa, Malczewski, Maleszka: Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej 2014-2020, Katowice 10.04.2013 3

4. megatrendy rozwoju
• przekształcanie się społeczeństw przemysłowych
w informatyczne,
• otwieranie się gospodarek na świat - globalizacja,
• przechodzenie od myślenia i planowania
krótkookresowego do długookresowego,
• przechodzenie od organizacji hierarchicznych
do organizacji o charakterze sieciowym,
• wzmocnienie tendencji regionalizacyjnych –
metropolizacja regionu,
• wzrost znaczenia ekorozwoju.
Fudali, Borsa, Malczewski, Maleszka: Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej 2014-2020, Katowice 10.04.2013 4

5. Rybnik na tle…
tereny stopień gęstość
powierzchnia ludność
zurbanizowane urbanizacji zaludnienia
subregion
zachodni
1354 645 000 189 14% 476
miasto
Rybnik
148 140 000 42 28% 945
powierzchnia ludność
subregion/województwo 10,97% 13,96%
Rybnik/województwo 1,20% 3,03%
Rybnik/subregion 10,94% 21,70%
Fudali, Borsa, Malczewski, Maleszka: Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej 2014-2020, Katowice 10.04.2013 5

6. Rybnik na tle…
Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca w relacji do średniej
krajowej (Polska=100) w podregionach w 2010 r.
160,0
140,0
120,0
100,0
wysokość [zł]
80,0
60,0
40,0
20,0
0,0
tyski katowicki gliwicki bielski rybnicki sosnowiecki częstochowski bytomski
podregiony
Fudali, Borsa, Malczewski, Maleszka: Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej 2014-2020, Katowice 10.04.2013 6

7. Rybnik na tle…
Wartość dodana brutto na 1 pracującego w relacji do średniej
krajowej (Polska=100) w podregionach w 2010 r.
140,0
120,0
100,0
wysokość [zł]
80,0
60,0
40,0
20,0
0,0
tyski gliwicki katowicki rybnicki sosnowiecki bytomski bielski częstochowski
podregiony
Fudali, Borsa, Malczewski, Maleszka: Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej 2014-2020, Katowice 10.04.2013 7

8. Rybnik na tle…
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w relacji do średniej
krajowej (Polska=100) w podregionach w 2011 r.
140,0
120,0
100,0
wysokość [zł]
80,0
60,0
40,0
20,0
0,0
katowicki rybnicki gliwicki sosnowiecki bielski tyski bytomski częstochowski
podregiony
Fudali, Borsa, Malczewski, Maleszka: Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej 2014-2020, Katowice 10.04.2013 8

9. Rybnik na tle…
Stopa bezrobocia rejestrowanego w podregionach w 2012 r.
18,0
16,0
14,0
12,0
wysokość [%]
10,0
8,0
6,0
4,0
2,0
0,0
częstochowski bytomski sosnowiecki Polska bielski gliwicki rybnicki katowicki
podregiony
Fudali, Borsa, Malczewski, Maleszka: Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej 2014-2020, Katowice 10.04.2013 9

10. Rybnik na tle…
Przyrost naturalny w podregionach w 2011 r.
4
3
2
1
wartość [‰]
0
tyski rybnicki bielski Polska gliwicki bytomski częstochowski katowicki sosnowiecki
-1
-2
-3
-4
podregiony
Fudali, Borsa, Malczewski, Maleszka: Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej 2014-2020, Katowice 10.04.2013 10

11. Rybnik na tle…
Saldo migracji w powiatach podregionu rybnickiego
w latach 1999-2011
6,00
4,00
2,00
0,00 raciborski
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
wartość [‰]
rybnicki
-2,00
wodzisławski
-4,00 Jastrzębie-Zdrój
-6,00 Rybnik
Żory
-8,00
-10,00
-12,00
lata
Fudali, Borsa, Malczewski, Maleszka: Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej 2014-2020, Katowice 10.04.2013 11

12. Rybnik na tle…
Współczynnik obciążenia demograficznego dla powiatów
podregionu rybnickiego w latach 2002-2011
65
60
55
50
wartość
raciborski
45 rybnicki
wodzisławski
40
Jastrzębie-Zdrój
35 Rybnik
Żory
30
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
lata
Fudali, Borsa, Malczewski, Maleszka: Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej 2014-2020, Katowice 10.04.2013 12

13. ROW  Subregion Zachodni
Fudali, Borsa, Malczewski, Maleszka: Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej 2014-2020, Katowice 10.04.2013 13

14. ROW  Subregion Zachodni
Fudali, Borsa, Malczewski, Maleszka: Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej 2014-2020, Katowice 10.04.2013 14

15. ROW  Subregion Zachodni
Fudali, Borsa, Malczewski, Maleszka: Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej 2014-2020, Katowice 10.04.2013 15

16. ROW  Subregion Zachodni
Fudali, Borsa, Malczewski, Maleszka: Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej 2014-2020, Katowice 10.04.2013 16

17. ROW  Subregion Zachodni
Fudali, Borsa, Malczewski, Maleszka: Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej 2014-2020, Katowice 10.04.2013 17

18. ROW  Subregion Zachodni
Fudali, Borsa, Malczewski, Maleszka: Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej 2014-2020, Katowice 10.04.2013 18

19. ROW  Subregion Zachodni
Fudali, Borsa, Malczewski, Maleszka: Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej 2014-2020, Katowice 10.04.2013 19

20. ROW  Subregion Zachodni  OF
me
tropolia
aglomeracje
obszary
funkcjonalne
lokalne ośrodki
rozwoju
pozostałe miasta
i obszary wiejskie
Fudali, Borsa, Malczewski, Maleszka: Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej 2014-2020, Katowice 10.04.2013 20

21. obszar polityki rozwoju (miejskiej) - KSRR
Fudali, Borsa, Malczewski, Maleszka: Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej 2014-2020, Katowice 10.04.2013 21

22. obszar funkcjonalny wg kryteriów MRR
Fudali, Borsa, Malczewski, Maleszka: Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej 2014-2020, Katowice 10.04.2013 22

23. obszar polityki rozwoju (miejskiej)
Fudali, Borsa, Malczewski, Maleszka: Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej 2014-2020, Katowice 10.04.2013 23

24. obszar polityki rozwoju (miejskiej)
Fudali, Borsa, Malczewski, Maleszka: Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej 2014-2020, Katowice 10.04.2013 24

25. obszar polityki rozwoju (miejskiej)
Fudali, Borsa, Malczewski, Maleszka: Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej 2014-2020, Katowice 10.04.2013 25

26. obszar polityki rozwoju (miejskiej)
• specyficzna rozproszona urbanizacja: miasto-wieś
• „dynamiczna geometria”
• korzystna sytuacja i perspektywy rozwoju
• wykształcenie ośrodka subregionalnego - Rybnik
jako integrator, dominacja na rynku pracy i edukacji
• rozwinięte instrumenty współpracy
• „programy  projekty” – [ PRS  ZIT ]
• poszukiwanie pól współpracy
Fudali, Borsa, Malczewski, Maleszka: Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej 2014-2020, Katowice 10.04.2013 26

27. wyzwania i pola współpracy
• gospodarka oparta o innowacje
• energetyka – „stara” i „nowa”
• edukacja  transport publiczny
• usługi publiczne
• infrastruktura techniczna
• środowisko, niska emisja
• powiązania zewnętrzne (transgraniczne)
• instrumenty partycypacji, partnerstwa i koordynacji
Fudali, Borsa, Malczewski, Maleszka: Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej 2014-2020, Katowice 10.04.2013 27

28. współpraca samorządów
• Związek Gmin i Powiatów Subregionu Zachodniego Województwa
Śląskiego – od 2002, 28 gmin i powiatów
• Program Rozwoju Subregionu Zachodniego 2007-2013 – 40%
alokacji RPO w ramach PRS (ok. 600 mln euro)
• najważniejsze subregionalne inwestycje:
• A1 i droga Racibórz - Rybnik - Żory - Pszczyna (RDRP),
• budowa DGP (Pszczyna -Jastrzębie Zdrój - Wodzisław Śląski - Racibórz),
• budowa zbiornika przeciwpowodziowego „Racibórz Dolny”;
• główne zadania:
• rozwój komunikacji (SDG jako projekt na okres 2014-2020)
• rozwój turystyki
• promocja gospodarcza (Biuro Obsługi Inwestora)
• społeczeństwo informacyjne (ICT w gminach, portale)
• lobbing, metropolizacja, współpraca z NGO
• koordynacja projektów, wymiana doświadczeń
Fudali, Borsa, Malczewski, Maleszka: Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej 2014-2020, Katowice 10.04.2013 28

29. Rybnik jako poligon
Fudali, Borsa, Malczewski, Maleszka: Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej 2014-2020, Katowice 10.04.2013 29

30. Rybnik jako poligon
Fudali, Borsa, Malczewski, Maleszka: Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej 2014-2020, Katowice 10.04.2013 30

31. wyzwania i pola współpracy
• gospodarka oparta o innowacje
• energetyka – „stara” i „nowa”
• edukacja  transport publiczny
• usługi publiczne
• infrastruktura techniczna
• środowisko, niska emisja
• powiązania zewnętrzne (transgraniczne)
• instrumenty partycypacji, partnerstwa i koordynacji
• OBSZAR INTEGRACJI – współdziałanie, integracja celów
Fudali, Borsa, Malczewski, Maleszka: Rola miasta Rybnika w Subregionie Zachodnim
Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej 2014-2020, Katowice 10.04.2013 31

32. Determinanty rozwoju miast w kontekście polityki miejskiej po roku 2013
Mi a s ta j a k o gł ów ni a k torzy k s zta łtujący proc esy rozw oj u w re gi onach
Rola Rybnika w Subregionie Zachodnim – wyzwania stojące przed miastem w latach 2014-2020
dziękujemy za uwagę
Adam Fudali - prezydent miasta Rybnika
Maciej Borsa - Towarzystwo Urbanistów Polskich, Oddział Katowicki
Przemysław Malczewski, Wojciech Maleszka - Instytut Rozwoju Terytorialnego