2. 2
Filipino- Ikasampung Baitang
Alternative Delivery Mode
Unang Markahan – Modyul 1: Mga Akdang Pampanitikan ng Rehiyong Mediterranean
Unang Edisyon, 2020
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan muna
ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay
pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang
pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa
anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.
Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon
Inilimbag sa Pilipinas ng, Dibisyon ng Lungsod ng Lapu-Lapu
Departmento ng Edukasyon – Rehiyon VII, Central Visayas
Division ng Lungsod ng Lapu-Lapu
Office Address: B.M. Dimataga St., Poblacion, Lapu-Lapu City
Email Address: oliver.tuburan@deped.gov.ph
Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul
Mga Manunulat: Eda A. Arabis
Editor: Daisy Mar V. Ubas, Eduardo T. Ursal
Tagasuri at Tagalapat: Dr. Liezl R. Borlasa
Tagaguhit: Ramesh A. Rosillo, Jim Ryan Dela Cruz
Plagiarism Detector Software: PlagiarismDetector.com
Tagapamahala:
Schools Division Superintendent : Dr. Wifreda D. Bongalos, CESO V
Asst. Schools Division Superintendent : Dr. Marcelita S. Dignos, CESE
Curriculum Implementation Chief : Dr. Oliver M. Tuburan
EPSVR – Filipino : Dr. Herminia N. Leyson
EPSVR – LRMDS : Teresita A. Bandolon
ADM Coordinator : Marigold J. Cardente
3. 3
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:
Malugod na pagtanggap sa asignaturang Filipino Baitang-10 ng Alternative
Delivery Mode (ADM) Modyul na tumutugon sa layunin ng programang K to 12 ng
Kagawaran ng Edukasyon.
Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga edukador
mula sa pambuliko at pampribadong institusyon upang gabayan ka, ang gurong
tagapagdaloy, upang matulungang makamit ng mga mag-aaral ang pamantayang
itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili,
panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.
Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-aaral sa mapatnubay
at malayang pagkatuto na mga gawain ayon sa kanilang kakayahan, bilis at oras.
Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral upang makamit ang mga kasanayang
pang-21 siglo habang isinasaalang-alang ang kanilang mga pangangailangan at
kalagayan.
Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto, makikita ninyo ang kahong
ito sa pinakakatawan ng modyul:
Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang mga
mag-aaral kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan at itala
ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang sariling
pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at gabayan ang
mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa modyul.
Para sa mag-aaral:
Malugod na pagtanggap sa Filipino Baitang-10 ng Alternative Delivery Mode
(ADM) Modyul na batay sa Kurikulum K to 12 ng Kagawaran ng Edukasyon
Mga Tala para sa Guro
Ito ay naglalaman ng mga paalala, panulong o estratehiyang
magagamit sa paggabay sa mag-aaral.
4. 4
Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin
nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad
din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.
Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.
Alamin Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga
dapat mong matutuhan sa modyul.
Subukin Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung ano
na ang kaalaman mo sa aralin ng modyul.
Kung nakuha mo ang lahat ng tamang sagot
(100%), maaari mong laktawan ang
bahaging ito ng modyul.
Balikan Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral
upang matulungan kang maiugnay ang
kasalukuyang aralin sa naunang leksyon.
Tuklasin Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay
ipakikilala sa iyo sa maraming paraan tulad
ng isang kuwento, awitin, tula, pambukas na
suliranin, gawain o isang sitwasyon.
Suriin Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling
pagtalakay sa aralin. Layunin nitong
matulungan kang maunawaan ang bagong
konsepto at mga kasanayan.
Pagyamanin Binubuo ito ng mga gawaing para sa
mapatnubay at malayang pagsasanay upang
mapagtibay ang iyong pang-unawa at mga
kasanayan sa paksa. Maaari mong iwasto
ang mga sagot mo sa pagsasanay gamit ang
susi sa pagwawasto sa huling bahagi ng
modyul.
Isaisip Naglalaman ito ng mga katanungan o
pupunan ang patlang ng pangungusap o
talata upang maproseso kung anong
natutuhan mo mula sa aralin.
5. 5
Isagawa Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong
sa iyo upang maisalin ang bagong kaalaman
o kasanayan sa tunay na sitwasyon o
realidad ng buhay.
Tayahin Ito ay gawain na naglalayong matasa o
masukat ang antas ng pagkatuto sa
pagkamit ng natutuhang kompetensi.
Karagdagang Gawain Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong
panibagong gawain upang pagyamanin ang
iyong kaalaman o kasanayan sa natutuhang
aralin.
Susi sa Pagwawasto Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa
lahat ng mga gawain sa modyul.
Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:
Ang mga sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng modyul na ito:
1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan ng anomang marka o
sulat ang anomang bahagi ng modyul. Gumamit ng hiwalay na papel sa pagsagot
ng mga pagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba pang gawaing
napapaloob sa modyul.
3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat pagsasanay.
4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa ng mga gawain at sa
pagwawasto ng mga kasagutan.
5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba pang pagsasanay.
6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy kung tapos nang sagutin
ang lahat ng pagsasanay.
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito,
huwag mag-aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka ring
humingi ng tulong kay nanay o tatay, o sa nakatatanda mong kapatid o sino man sa
Sanggunian Ito ang talaan ng lahat ng
pinagkuhanan sa paglikha o paglinang
ng modyul na ito.
6. 6
iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging itanim sa iyong
isipang hindi ka nag-iisa.
Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, na makararanas ka ng
makahulugang pagkatuto at makakukuha ka ng malalim na pang-unawa sa kaugnay
na mga kompetensi. Kaya mo ito!
8. 8
Ang modyul na ito ay dinisenyo at isinulat para sa mag-aaral ng ikasampung
baitang. Sa modyul na ito matutunghayan ang mga akdang pampanitikan ng rehiyong
Mediterranean. Inaasahang ang mga araling nakapaloob ay tutugon sa mga
pangangailangan ng mga mag-aaral na maunawaan ang kultura at pamumuhay ng mga
tao sa rehiyon ng Mediterranean.
Inaasahang pagkatapos ng modyul na ito, ang mga mag-aaral ay
makapagpapamalas ng pag-unawa at pagpapahalaga sa mga akdang pampanitikan ng
rehiyong Mediterranean sa tulong ng teknolohiya at mga estratehiya na gagabay sa mga
mag-aaral sa higit na malalim at kapaki-pakinabang na pagkatuto.
Nilalayon ng modyul na makamit ang apat na kasanayang pampagkatuto;
Naipahahayag mahahalagang kaisipan/pananaw sa napakinggan, mitolohiya.
F10PN-Ia-b-62
Naiuugnay ang mga mahahalagang kaisipang nakapaloob sa binasang akda
sa nangyayari sa:
• Sariling karanasan
• pamilya
• pamayanan
• lipunan
• daigdig
F10PB-Ia-b-62
Naiuugnay ang kahulugan ng salita batay sa kayarian nito.
F10PT-Ia-b-61
Natutukoy ang mensahe at layunin ng napanood na cartoon ng isang
mitolohiya.
F10PD-Ia-b-61
Iba’t ibang Gawain ang inihanda para sa mga mag-aaral kung kaya’t pagkatapos
ng modyul na ito, ang mga mag-aaaral ay inaasahang:
Mababatid ang uri ng kultura at pamumuhay ng mga mamamayan mula sa mga
akdang nabasa;
Nakapagbibigay ng kasingkahulugan ng salita batay sa kayarian at sa iba pang
katangian nito;
Nakasusulat ng isang learning journal;
9. 9
Nakapagpapahayag ng ilang mahahalagang kaisipang taglay ng akda base sa
katangian;
Nakapapanood ng isang maikling videong higit na magpapakilala sa mga diyos
at diyosa ng mitolohiyang Griyego;
Nakasusulat ng pagkapareha at paghahambing mula sa mitolohiyang binasa;
Naiuugnay ang mga mahalagang pangyayari sa binasa sa mitolohiya ng mga
Pilipino; at
Naibabahagi nang taos-puso ang mga mahahalagang kaisipan at pananaw
tungkol sa mitolohiya.
Anu-anong ideya ang napapalagay mo kung iyong maririnig ang salitang
Mediterranean? Isulat sa loob ng mga kahon sa ibaba. Ipaliwanag sa mga linya kung
bakit ganitong larawan o kaisipan ang naiuugnay mo rito.
Ang mga ito ang ideyang naiuugnay ko sa salitang Mediterranean dahil
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
Mediterranean
10. 10
Ano nga ba ang panitikang mediterranean, kanilang kultura, paniniwala at
kaugalian?
Napakarami at iba’t iba ang kaugalian, uri ng pamumuhay, paniniwala at kultura
ng mga bansa sa Mediterranean sa kanilang panitikan. Ang rason ay dahil sa
kadahilanang magkaiba ang naging pinagdaanan at prinsipyo ng bawat pook. Ang mga
tagarito ay naniniwalang sila ang luminang, nagpaunlad, naghubog at kahit na ang
nagpabago ng lahat ng uri ng panitikan at sa kasaysayan ng buong mundo dahil sila ang
nakatuklas ng sistema ng pagsusulat. Sila’y nananalig at naniniwalang sa kanila nagmula
ang maraming akda sa mitolohiya, epiko, nobela at iba pang akdang pampanitikan.
Sa kanilang panitikan nakabase ang halos lahat ng modernong panitikan ng mga bansa
sa ngayon. Nagiging mabunga ang pagiging pagkamalikhain at darakila nito sa lahat ng
bagay. Kabilang na rito sa kanilang natuklasan ay ang sistematikong paraan ng
pagsusulat, ang cuneiform. Ilan sa mga tanyag na kaugalian ng mga taga Mediterranean
ay ang pagiging malikhain at mahusay nito sa paggawa ng iba’t ibang bagay.
Nakaugalian na nilang maging mausisa sa mga bagay-bagay nang sa gayon ay
makalikha ng bago mula sa luma.
Ang Dagat Mediterranean ay malaon, malapad, at dumadaloy sa tatlong
sanlupain. Ang mga ito ay ang Kanlurang bahagi ng Asya, Hilagang Europa, at Timog
Aprika. Mula noon at magpasahanggang ngayon, ang dagat na ito ay naging mahalagang
parte ng buhay ng mga mamamayan ng dalawampu’t isang bansang nasa palibot nito.
Ito’y naging daanan ng mga mangangalakal at manlalakbay na nagbigay-daan sa
kanilang pagpapalitan ng produkto, kalakal, at kultura.
Ang dagat ay naging malaking tulong sa pagpapaunlad ng pamumuhay ng mga
bansa sa rehiyon. Dinarayo ng maraming manlalakbay ang magandang baybayin nito
lalo na sa panahon ng tag-araw. Ang yamang taglay nito ay nakatulong sa kanilang
ekonomiya at kabuhayan. Ang matabang lupa naman sa palibot nito na sinamahan pa ng
tipikal na klimang Mediterranean na mainit at tuyo sa tag-init at katamtaman subalit
maulang taglamig ay nagbigay-daan sa pag-aani ng maraming produktong tulad ng
olives, grapes, orange, at tangerine na naging malaking kapaki-pakinabang sa lahat ng
mamamayan doon.
Ang mga bansang nabibilang sa rehiyong ito ay ang mula sa Africa, bansang
Algeria, Egypt, Libya, Morocco, at Tunisia. Sa Asya ay ang mga bansang Cyprus, Israel,
Lebanon, at Syria. Sa Europa naman ay ang Albania, Bosnia at Herzegovina, Croatia,
France, Greece, Italy, Maita, Monaco, Slovenia, Spain at Turkey.
Buhat sa mga bansang ito ay umusbong ang mga kahanga-hanga at magagaling
na mga manunulat na nagbigay-daan sa mayamang panitikang lumaganap hindi lamang
sa rehiyon kundi sa buong mundo. Hindi mawawaglit ang koleksyon ng mga mitolohiyang
11. 11
Griyego na siyang kinalilibangan ng mga mambabasa mula noon hanggang ngayon, ang
mga akdang sinulat ni Guy de Maupassant, isang tanyag na manunulat na Pranses at
itinuturing na isa sa mga ama ng modernong maikling kwento, ang mga parabula sa
Bibliya kung saan ang Israel at ang Egypt ang karaniwang tagpuan, at iba pa. Mababasa
mo ang ilang pilimpiling akda mula sa rehiyon ng Mediterranean tulad ng Ang Parabula
ng Sampung Dalaga, Ang Apat na Buwan Ko sa Espanya (Sanaysay), Ang Pagbibinyag
sa Savica (Epiko), Ang Munting Prinsipe (Nobela), at ang Ang Munting Bariles (Maikling
Kuwento).
Panuto: Sagutin ang dalawang katanungan na nakasulat sa loob ng talahanayan sa
ibaba. Mag-isip o magdagdag pa ng mga katanungan na sa iyong palagay ay maaaring
maging tugon sa pag-aaral ng modyul na ito hinggil sa mga akda mula sa rehiyon ng
Mediterranean.
TANONG ANG AKING MGA SAGOT
Bakit mahalagang pag-aralan ang
panitikan ng Mediterranean?
Paano maaaring makatulong sa
kabataang tulad mo ang mababatid
mong uri ng kultura at pamumuhay ng
mga mamamayan mula sa mga akdang
babasahin mo?
12. 12
Aralin
1
Si Pygmalion at Galatea
(Isang Mitolohiyang Griyego)
“Ang wagas na pag-ibig ay tunay na makapangyarihan
Kaya nitong manaig sa anumang pagsubok o hadlang.”
Kuha mula sa https://www.slideshare.net/GinoongGood/si-pygmalion-at-galatea
Paano natin malalaman ang isang totoo at dalisay na pagmamahal? Ano-ano
ang maaaring gawin ng isang tao upang mapatunayang tunay at mataos ang kanyang
pag-ibig?
Karaniwan na sa ating mga tao ang humanga sa maririkit na babae.
Mapapatunayan ito sapagkat nakahiligan na nating manood ng mga beauty pageant at
pumili ng ating kandidata. Sa dami ng magagandang babae sa sansinukob, sino sa
palagay mo ang naglalagay ng halos perpektong kagandahan? Isulat sa kahong nasa
ibaba ang kanyang pangalan.
Bakit mo napasya at nasabing maganda nga ang babaeng isinulat mo ang
pangalan sa loob ng kahon?
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
_____________________________________________________________
Kadalasang sinasabi ng halos lahat sa atin na ang kagandahan ay nakadepende sa
mata ng taong tumitingin. Madalas, hindi lang pisikal na kagandahan ang basehan sa
pagsasabing “maganda” ang isang tao. Sa iyong palagay, ano-ano ang mga katangian
ng isang taong tunay na “maganda”? maglahad ng lima.
1. ______________________________________________________________
2. ______________________________________________________________
3. ______________________________________________________________
4. ______________________________________________________________
5. ______________________________________________________________
13. 13
Ang mitolohiyang Griyego ay likom ng mga kuwentong tinatampukan ng mga diyos at
diyosa. Paksa ng iba’t ibang mitolohiya ang pag-ibig, pakikipagsapalaran, pakikidigma,
at pagpapakita ng iba’t ibang kapangyarihan ng mga nasabing nilalang. Ipinakikita rin dito
hindi lamang ang taglay nilang kapangyarihan kundi pati na rin ang kanilang pamumuhay
bilang ordinaryong tao na minsa’y nagkakamali at nagpapakita ng kahinaan tulad ng mga
mortal. Hindi matukoy ang tiyak na panahon kung kailan sumibol, umusbong at
lumaganap ang mitolohiya datapwat pinaniniwalaang ito’y nangyari nang ang mundo ay
bata pa at ang mga tao’y may bukas na paniniwala sa mga bagay na mahirap ipaliwanag.
Maraming tanyag, matapang at makapangyarihang diyos at diyosa sa mitolohiyang
Griyego. Isa na rito si Aphrodite, ang diyosa ng pag-ibig at ng kagandahan. Kilala rin siya
sa pangalang Venus sa mitolohiyang Romano. Sinasabing siya’y nagmula sa bula ng
dagat. Tulad ng iba pang diyos at diyosa, nakatira siya sa Bundok Olimpus subalit
madalas siyang nakikisangkot sa buhay ng mga tao kung kaya’t kadalasan ay
humahantong sa pagtatagumpay ng tao na kanyang pinapaboran ang mga ginagawa
niyang paraan. Sa babasahin mong mitolohiya ay malalaman mo ang naging mahalagang
ganap ni Aphrodite sa buhay pag-ibig nina Pygmalion at Galatea.
Naiuugnay ang kahulugan ng salita batay sa kayarian nito. (F10PT-Ia-b-6I)
Bago tayo dumako sa mismong akda, limiing muli muna natin na sa pagbuo ng
pangungusap ay marami ang dapat na isaalang-alang at isa na rito ay ang pagpili ng mga
salitang gagamitin. Ang bawat salita ay may kahulugan ayon na rin sa kayarian nito. Ito
ay maaaring kayariang payak, maylapi, inuulit at tambalan. Pansinin ang talahanayan na
nasa ibaba at unawain kung papaano nagkakaiba ang kahulugan ng bawat salita ayon
sa kayarian nito.
Mga Salita Kayarian ng Salita Kahulugan
Araw Payak - Nagbibigay o
pinagmulan ng
liwanag sa umaga
Tag-araw Maylapi - Panahon ng tag- init
Araw –araw Inuulit - Bawat araw, palagi
Anak -araw Tambalan - Albinismo o
kakulangan na kulay
sa katawan
14. 14
- Labis na pagkakulay
puti ng balat
Upang lubos na maintindihan pa ay narito ang kahulugan at iba pang halimbawa
ng apat na kayarian ni Baloydi Lloydi. Basahin at unawain ito.
Mga Kayarian ng Salita at halimbawa
1) Payak – binubuo ng salitang-ugat lamang, walang panlapi, hindi inuulit, at walang
katambal na ibang salita.
Halimbawa:
Anim, dilim, presyo, langis, tubig
2) Maylapi – binunuo ng salitang-ugat at isa o higit pang panlapi. May limang paraan ng
paglalapi ng salita:
a. Inuunlapian – ang panlapi ay nakakabit sa unahan ng salitang-ugat
Halimbawa:
Kasabay- paglikha, marami
b. Ginigitalipian – ang panlapi ay nakasingit sa gitna ng salita
Halimbawa:
Sinasabi, sumahod, tumugon
c. Hulapi – ang panlapi ay nasa huulihan ng salita
Halimbawa:
Unahin, sabihin, linisan
d. Kabilaan – ang panlapi nasa unahan at hulihan ng salita
Halimbawa:
Pag-isipan, pag-usapan, kalipunan
e. Laguhan – ang panlapi ay nasa unahan, hulihan, at sa loob ng salita
Halimbawa:
Pagsumikapan, ipagsumigawan, magdinuguan
3) Inuulit – ang kabuuan o isa higit pang pantig sa dakong unahan ay inuulit.
May dalawang uri ng pag-uulit:
a. Pag-uulit na Ganap – inuulit ang buong salitang-ugat
Halimbawa:
Araw-araw, sabi-sabi, sama-sama
b. Pag-uulit na Parsyal – isang pantig o bahagi lamang ng salita ang
inuulit
Halimbawa:
Aangat, tatakbo, aalis-alis, bali-baligtad
15. 15
4) Tambalan – binubuo ng dalawang salitang pinagsasama para makabuo ng isa lamang
salita.
May dalawang uri ng Pagtatambal:
a. Malatambalan o Tambalang Parsyal – nananatili ang kahulugan ng dalawang
salitang pinagtatambal. Ginagamitan ito ng gitling sa pagitan
Halimbawa:
Bahay-kalakal, habing-Ilok, balik-bayan
b. Tambalang Ganap – nakabubuo ng ikatlong kahulugang iba kaysa sa kahulugang iba
kysa sa kahulugan ng dalawang salitang pinagsama
Halimbawa:
Hampaslupa, kapitbahay, bahaghari
Halaw mula sa https://www.myph.com.ph/2011/09/kayarian-ng
salita.html#.Xw_VQstMRAE
Ang isang salita ay maaaring payak, maylapi, inuulit at tambalan. Maaaring
maiugnay ang kayarian ng salita sa kahulugan nito. Ibigay ang kasingkahulugan ng salita
batay sa kayarian at sa iba pang katangian nito sa patlang na inilaan bago ang bilang.
______________ 1. Anong salita ang kasingkahulugan ng tambalang salitang pag-
iisang-dibdib? Ang isa pang kahulugan nito’y pag-aasawa.
______________ 2. Alin sa mga salitang maylaping nasa kahon ang may naiibang
kasingkahulugan? Isulat ito sa patlang na inilaan bago ang
bilang.
minamahal iniibig sinisinta hinahangaan
______________ 3. Anong payak na salita ang kasingkahulugan ng salitang galak
sa pangungusap na : “Ligaya ang dulot ng muli naming
pagtatagpo ng dati kong kaibigan.”
______________ 4. Anong inuulit na salita ang puwedeng gamiting pamalit sa
pariralang sobrang minamahal o labis na iniibig?
______________ 5. Alin sa mga salitang payak na nasa kahon ang may naiibang
kahulugan? Isulat ito sa patlang na inilaan bago ang bilang.
lilok ukit guhit
Tayo ng magsanay!
16. 16
Basahin at unawain ang may kaugnayan na kahulugan ng mga pangungusap.
Siyasatin, hanapin at bilugan sa ikalawang pangungusap ang kasingkahulugan ng
salitang nakasulat nang madiin sa unang pangungusap.
1. Ginugol ni Pygmalion ang kanyang buong panahon sa paglililok. Inubos niya ang
pag-iisa sa halip na sa pakikisalamuha sa iba.
2. Tunghayan mo ang isang akdang nagtataglay ng mabuting kaisipan. Basahin mo
ito upang maunawaan at maisabuhay ang mensaheng taglay nito.
3. Tunay ngang pihikan si Pygmalion. Labis siyang mapili sa mga babaeng kanyang
kakaibiganin.
4. Ang pagkahumaling niya sa isang estatwa ay kumalat sa buong bayan. Alam na
ng lahat ang pagkarahuyo niya sa isang bagay na nilikha ng kanyang mga kamay.
5. Ang kanyang pagdududa ay napalitan ng kaligayahan. Kinalimutan na niya ang
nadamang pagtataka dahil ngayo’y buhay na si Galatea.
Payabungin Natin!
17. 17
Si Pygmalion at si Galatea
Sa mitolohiyang Griyego, isa na marahil sa pinakatanyag ang tungkol sa kuwento
ng pag-iibigan nina Pygmalion at Galatea. Katunayan, ang nasabing mito ay naging
inspirasyon sa pagbuo ng napakaraming palabas sa teatro, sinehan, at maging sa mga
obra na gawa ng mga kilalang alagad ng sining sa iba’t ibang panig ng mundo. Halika,
tunghayan mo ang isang kakaibang pag-iibigang nagpatunay na ang dakilang pag-ibig
ay kayang lumaktaw sa anumang hadlang at manaig sa kabila ng mga pagsubok.
Isang magaling na iskultor ng Cyprus si Pygmalion. Labis na siyang namumuhi sa
kababaihan at naniniwala siyang ang ugat ng kasalanan ay ang mga babae kaya’t
isinumpa niya sa sariling hinding-hindi siya iibig at magpapakasal kaninuman. Sapat na
18. 18
sa kanya ang kanyang sining. Magkagayunpaman, ang pinagbuhusan niya ng kanyang
talino ay ang babae. Hindi niya maitatawag ang kinamumuhian ng kanyang isip nang
gayon kadali sa kanyang buhay ang hinuhubog niya at isang perpektong babae pa upang
ipakita sa ibang kalalakihan ang kakulangan ng kanilang mga kinahuhumalingan.
Nagbuhos siya ng panahon at kahusayan sa paghubog ng estatwa, hanggang sa
makalikha siya ng hindi matatawarang obra. Napakaganda na ng kanyang gawa ngunit
hindi pa rin siya kuntento. Masinsin niya itong pinakinis, hanggang sa ito’y maging pulido
at perpekto. Nang matapos, pinagmasdan niya ang napakagandang mukha nito. Walang
babaeng maihahalintulad o anuman likhang sining ang maihahambing dito! Nang wala
nang maiayos sa perpektong estatwang ito ay may kakaibang pangyayaring naganap na
sadyang hindi maipaliwanag – umibig ang manlilikha sa kanyang obra! Isang pag-ibig na
matimyas. Labis niyang minahal ang kanyang nilikha – malalim at masimbuyong pag-
ibig. Kung mamasdan at susuriin, tila hindi mapapansin o mapagkakamalang yari sa
kahoy o mamahaling hiyas kundi isang tunay at mahimbing na natutulog na nilalang ang
kanyang obra. Isang kamangha-maghang gawa ng mapinong binate. Ang tugatog ng
pananagumpay ay nasa kanyang sining.
Magmula noon, ang isinumpang kasarian ang nagpahirap ng kanyang kalooban.
Walang hihigit sa kawalang pag-asa ng isang umiibig sa malumbay na si Pygmalion.
Hinahagkan niya na mapang-akit na mga labi ngunit walang katugon; hinahaplos niya
ang mga kamay, at ang maamong mukha na wala namang katinag-tinag; pinapangko
niya sa kanyang bisig ngunit nananatiling malamig at walang tugon ang kaulayaw. May
panahong nagpanggap siyang batang naglalaro. Subukan niyang bihisan ng iba’t ibang
naggagandahan roba at naiisip niyang nalulugod ang kapiling. Dinadalhan niya ng iba’t
ibang regalo katulad ng paghahandog ng isang nanunuyong binate sa dalaga, mga ibon,
iba’t ibang bulaklak at nakikini-kinita niya ang masayang mukhang tugon na may lakip na
pag-ibig. Inihihiga niya ito sa malambot na kama at kinukumutan pa upang hindi ginawin
sa gabi – katulad ng ginagawa ng isang batang babae sa kanyang manika. Ngunit hindi
na siya bata, hindi siya makakapagpanggap nang matagal. Sa huli siya’y sumuko, tunay
na aba at kahabag-habag ang kanyang anyo – iginupo ng isang pag-ibig sa isang walang
buhay.
Ang marubdob na pag-ibig na ito’y hindi nalingid sa diyosa ng pag-ibig na si Venus.
Nasaksihan niya ang kamangha-manghang pag-ibig na iyon ng natatanging mangingibig
at siya’y desididong tulungan ang binatang lipos ng pag-ibig.
Ang pista ni Venus ay nagmula sa Cyprus kung saan siya kinikilalang diyosa. Ang
mga handog na makikinis at mapuputing sungay ng usa ay nasa kanyang altar. Ang usok
ng insenso ay maaamoy mo sa saanmang dako. Sa karamihan ng mga naroon sa
kanyang temple ay makikita si Pygmalion na nananalanging tulungan siya ng diyosa na
19. 19
makatagpo ng katulad ng kanyang obra ngunit talos na ng diyosa ang nasa puso ng
binata. Bilang tanda na dininig niya ang panalangin ni Pygmalion, tatlong ulit niyang
pinagningas ang apoy sa altar na mabilis bumulusok sa hangin. Ang lahat ng ito’y
nasaksihan ng binata.
Ang palatandaang iyon ang nagsilbing alaala kay Pygmalion kaya’t nagmamadali
siyang umuwi at hinanap ang nilikhang pinaghandugan ng kanyang puso. Naroroon sa
kanyang pedestal ang nakamamanghang kagandahan. Hinaplos niya ito at ito’y tumugon.
Natigilan si Pygmalion. Siya ba’y nililinlang ng kanyang damdamin? O lubos ngang
nararamdaman niya ang init ng kanyang halos? Siniil niya ang labi ng kanyang obra nang
buong pagsuyo at naramdaman niya ang mainit na pagtugon nito. Hinawakan niya ang
mga kamay, mga braso, at mga balikat nito. Ang katigasan nito’y nawala katulad ng
pagkalusaw ng kandila sa kainitan ng araw. Ginagap niya ang braso ng kanyang nilikha,
may pulso ito at pumipintig! Naisip niya kaagad si Venus. Ginawa lahat ito ng diyosa ng
pag-ibig! Hindi kayang mamutawi sa kanyang mga labi ang labis na pasasalamat at
kaligayahan. Niyapos niya ang minamahal. Makikita sa mga mata ni Pygmalion ang
tugon: mabining ngiti at namumulang mukha.
Pinarangalan ang kanilang pag-iibigan at maging ang diyosa ng pag-ibig ay
dumalo upang masaksihan ang kanilang pag-iisang dibdib. Walang makapagsasabi kung
ano ang nangyari pagkatapos, maliban sa pinangalanang Galatea ni Pygmalion ang
minamahal. Ang kanilang anak ay tinawag naman niyang Paphos, sunod sa pangalan ng
lugar kung saan ipinanganak si Venus.
~Mula sa Ilaw Pinagsanib na Wika at Panitikan 10
Isatitik sa unang hanay ang mga salitang ikinahon mo sa akda. Ibigay ang
kasingkahulugan nito sa tulong ng diksyunaryo o ng konteksto ng pangungusap kung
saan ito ginamit. Gamitin sa makabuluhang pangungusap pagkatapos.
SALITA KAHULUGAN MAKABULUHANG PANGUNGUSAP
20. 20
Sagutin ang mga sumusunod na tanong:
1. Noong una, ano ang pananaw ni Pygmalion kaugnay ng kababaihan?
2. Sa iyong palagay, bakit kaya sa kabila ng ugali at pananaw niyang ito sa
kababaihan ay isang babae pa ang kanyang naging obra maestra?
3. Anong nabuong damdamin sa puso ni Pygmalion sa babaeng kanyang nililok?
Paano niya ipinakita ang labis na pag-ibig sa babaeng ito?
4. Paano naisakatuparan ang pagmamahal ng dalawa? Bakit kaya binigyang-buhay
ni Aphrodite si Galatea?
5. Sa iyong tingin, paano mailalarawan ang naging uri ng relasyon ni Pygmalion kay
Galatea?
6. Paano ipinakita nina Pygmalion at Galatea ang kanilang pasasalamat kay
Aphrodite?
7. Sa paanong paraan nakapagbibigay-inspirasyon sa ibang tao ang pag-iibigan nina
Pygmalion at Galatea?
Isulat sa iyong learning journal ang sagot sa tanong na ito:
Paano makikilala ang isang totoo at dalisay na pagmamahal? Ano-ano ang
maaaring gawin ng isang tao upang mapatunayang tunay at wagas ang kanyang pag-
ibig? (15 puntos)
LEARNING JOURNAL
21. 21
Rubrik sa Pagsulat ng Journal
Kategorya Higit na Inaasahan
(5)
Nakamit ang
Inaasahan
(4)
Bahagyang
Nakamit ang
Inaasahan
(3)
Hindi Nakamit
ang Inaasahan
(2)
Walang
Napatunayan
(1)
Iskor
Introduksyon at
Mekaniks
Nakapanghihikayat
ang introduksyon.
Malinaw na
nakalahad ang
pangunahing paksa
gayundin ang
panlahat na
pagtanaw ukol dito.
Walang pagkakamali
sa mga bantas,
kapitalisasyon at
pagbabaybay.
Nakalahad sa
introduksyon ang
pangunahing
paksa gayundin
ang panlahat na
pagtanaw ukol
dito.
Halos walang
pagkakamali sa
mga bantas,
kapitalisasyon at
pagbabaybay.
Nakalahad sa
introduksyon ang
pangunahing
paksa subalit hindi
sapat ang
pagpapaliwanag
ukol dito.
Maraming
pagkakamali sa
mga bantas,
kapitalisasyon at
pagbabaybay.
Hindi malinaw ang
introduksyon at
ang pangunahing
paksa. Hindi rin
nakalahad ang
panlahat na
pagpapaliwanag
ukol dito.
Napakarami at
nakagugulo ang
mga pagkakamali
sa mga bantas,
kapitalisasyon at
pagbabaybay.
*Hindi nakita
sa ginawang
journal.
Diskusyon at
Gamit
Makabuluhan ang
bawat talata dahil sa
husay na
pagpapaliwanag at
pagtalakay tungkol
sa paksa.
Walang pagkakamali
sa estruktura ng
mga pangungusap
at gamit ng mga
salita.
Bawat talata ay
may sapat na
detalye
Halos walang
pagkakamali sa
estruktura ng
mga
pangungusap at
gamit ng mga
salita.
May kakulangan
sa detalye
Maraming
pagkakamali sa
estruktura ng mga
pangungusap at
gamit ng mga
salita.
Hindi nadebelop
ang mga
pangunahing
ideya
Napakarami at
nakagugulo ang
pagkakamali sa
estruktura ng mga
pangungusap at
*
Organisasyon ng
mga Ideya at
Konklusyon
Lohikal at mahusay
ang pagkakasunud-
sunod ng mga ideya;
gumamit din ng mga
transisyunal na
pantulong tungo sa
kalinawan ng mga
ideya.
Nakapanghahamon
ang konklusyon at
naipapakita ang
pangkalahatang
palagay o paksa
batay sa katibayan
at mga katwirang
inisa-isa sa
bahaging gitna.
Naipakita ang
debelopment ng
mga talata
subalit hindi
makinis ang
pagkakalahad
Naipakikita ang
pangkalahatang
palagay o pasya
tungkol sa paksa
batay sa mga
katibayan at mga
katwirang inisa-
isa sa bahaging
gitna.
Lohikal ang
pagkakaayos ng
mga talata subalit
ang mga ideya ay
hindi ganap na
nadebelop.
Hindi ganap na
naipakita ang
pangkalahatang
palagay o pasya
tungkol sa paksa
batay sa mga
katibayan at mga
katwirang inisa-isa
sa bahaging gitna.
Walang patunay
na organisado ang
pagkakalahad ng
sanaysay.
May kakulangan
at walang pokus
ang konklusyon
*
Kabuuan
Hango sa:
Badayos, P.B. etal.2007.Komunikasyon sa Akademikong Filipino.Valenzuela City: Mutya Publishing House,Inc.
(Maybinago ng kaunti)
22. 22
Ayon kay Carlos Warter MD, Ph.D. Ang pagsulat sa isang journal ay isang paraan
upang matuklasan ang mga sagot sa iyong mga katanungan, upang ipahayag ang iyong
sarili nang malikhain, upang mahanap ang tinig ng iyong kaluluwa, palakasin ang iyong
koneksyon sa iyong bukas na puso, at harapin ang iyong mga takot at pagtagumpayan
ang mga hadlang. Higit sa lahat, ito ay isang paraan upang mamahinga at galugarin ang
mga kalaliman ng iyong pagkatao.
Naipahahayag ang mahalagang kaisipan sa nabasa o napakinggan (F10PN-la-b-62)
Magpahayag ng ilang mahahalagang ideyang taglay ng binasang akda hinggil sa
sumusunod na mga katangian.
1. Magpahayag ng dalawang kaisipan mula sa binasa patungkol sa nagagawa ng
tunay na pagmamahal.
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
2. Magpahayag ng dalawang kaisipan mula sa binasa patungkol sa pagiging
mahabagin at mapagbigay.
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
3. Magpahayag ng dalawang kaisipan mula sa binasa patungkol sa
pagpapasalamat nang taos-puso.
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
23. 23
Suriin natin ang kaisipang taglay ng akdang si Pygmalion at Galatea. Lagyan ng
tsek ( ) ang mga kaisipang nakita o nabanggit sa binasa at ng ekis ( ) naman ang
hindi.
_____ Isang makisig na pintor ang gumuhit ng imahen ng isang napakagandang
babae.
_____ Palakaibigan lalo na sa mga kababaihan si Pygmalion.
_____ Nagustuhan at umibig ang binatang si Pygmalion sa babaeng kanyang obra.
_____ Hinusgahan ng mga taong nakasaksi ang ginagawang pakikipag-usap ni
Pygmalion sa isang estatwa.
_____ Hinadlangan ng magulang ni Pygmalion ang kanyang kakaibang
pagmamahal.
_____ Nagpakasal si Pygmalion kay Galatea.
_____ Nagkaroon ng sampung anak sina Pygmalion at Galatea.
_____ Ipinakita sa akda ang naging bunga ng isang totoo at dalisay na pagmamahal.
Basahin ang mga pahayag o kaisipang nasa loob ng kahon. Magpahayag ng
sariling palagay, perspektibo o pananaw kaugnay nito.
Hindi pangkaraniwan ang pag-iibigan nina Pygmalion at
Galatea kung kaya’t naging tampulan sila ng usap-usapan o
tsismis.
Ano naman ang magiging pananaw o opinyon mo kung may
makita o mapanood kang magkasintahan o magkasuyong sa
tingin ng sambayanan ay hindi magkabagay tulad ng:
Ang babae ay ubod ng ganda samantalang ang lalaki ay
hindi guwapo;
Ubod ng yaman ang lalaki subalit napakahirap ng babae;
Malaki ang agwat ng edad ng babae sa mas bata niyang
kasintahan;
Matalino at nakapag-aral ang lalaki subalit hindi
nakatapos ng pag-aaral ang babae?
24. 24
Ang unang naisip ko ay
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
Ang opinyon o pananaw ko sa sitwasyon nila ay
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
Ang sasabihin ko sa mga taong nanghuhusga ay
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
Ang ipapayo ko sa magkasintahan ay
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
Basahin nang mabuti ang isa pang naiibang kuwento ng pagmamahalan, ang
kuwento nina Mang Rommel at Aling Jennie.
Ang pag-iibigan nina Mang Rommel at Aling Jennie ay dumaan sa maraming
pagsubok dahil nang ipakilala pa lang ni Jennie ang kasintahan sa kanyang magulang
ay agad nang tumutol ang mga ito. Si Jennie ay isang guro, maganda, matangkad,
mabait at sinusuyo ng napakaraming makikisig na binate. Si Rommel naman ay may
taas lang na apat na talampakan, hindi nakatapos ng pag-aaral, at isang hardinero sa
paaralang pinagtuturuan ni Jennie. Kapag magkasama sila ay tampulan sila ng tukso at
tawanan.Madalas silang tinatawag na “Beauty and the Beast” o kaya nama’y sinasabing
“sila’y perpektong halimbawa na bulag nga ang pag-ibig.”
Subalit hindi naging hadlang ang lahat ng ito sa pagmamahalan nina Rommel at
Jennie. Nagpakasal sila at bumuo ng sariling pamilya sa kabila ng pagtutol ng magulang
ng dalaga. Tumigil sa pagiging hardinero si Rommel at nagtayo ng negosyong
halamanan na nakapagtaguyod sa lahat ng kanilang pangangailangan at sap ag-aaral
ng mga anak. Pinatunayan nila sa mahigit limampung taon nilang pagsasama na ang
tunay na pag-ibig ay nananaig sa kanila ng itsura, kalagayan sa buhay, at anumang
25. 25
hadlang. Ang kanilang masayang pamilya ay patunay na nagagawa ng tunay at wagas
na pag-ibig. Ang apat na anak ng mag-asawa ay lumaki sa isang tahanang puno ng
pagmamahalan, tawanan at pagkakaisa. Hindi nila kailanman naramdaman ang
kakulangan dahil sa itsura o kalagayan ng kanilang ama. Sa halip lumaki silang marunong
gumalang sa pagkakaiba-iba ng mga tao at hindi naging mapanghusga sa mga bagay
na nakikita lang ng mga mata sapagkat alam nilang ang pinakamahahalagang bagay ay
puso lamang ang nakadarama.
Kuha mula sa Pinagyamang Pluma 10, pahina 20
Punain mo ang mga salitang nakasulat ng madiin sa binasang kuwento. Ano ang
ipinababatid at isinasaad ng mga ito? ________________________________________
Masasabi mo ba ang tawag sa mga salitang ito? ________________________________
Kung pandiwa ang iyong isinagot ay tumpak ka! Ang mga pandiwa ay salitang kilos
na nagagamit sa paglalahad ng aksiyon o kilos, mga pangyayari, at mga karanasan sa
buhay.
Sige nga. Magsalaysay ka ng isang kahanga-hanga at nakapagbibigay
inspirasyong pag-iibigan na maaaring personal mong naranasan o naranasan ng taong
malapit sa iyo, kakilala mo, nabasa mo, o kaya’y iyong napanood. Gumamit ng hindi
bababa sa sampung pangungusap na gagamitan ng labinlimang pandiwa o higit pa.
Lagyan ito ng angkop na pamagat.
_____________________________________________
PAMAGAT
26. 26
Natutukoy ang mensahe at layunin ng napanood na cartoon ng isang mitolohiya (F10PD-
Ia-b-61)
Gamit ang kompyuter o cellphone na konektado sa internet, panoorin ang isang
maikling videong higit na magpapakilala sa iyo sa mga diyos at diyosa ng Bundok
Olimpus. Sagutin ang mga sumusunod na katanungan pagkatapos mapanood ang mga
ito. Makikita ang video sa link na nasa ibabang bahagi.
Unang Video:
https://www.youtube.com/watch?v=eJCm8W5RZes
Mga katanungan:
1. Sa tulong ng iyong napanood na maiklig video, ano ang iyong masasabi sa mga
diyos at diyosa ng mga mitolohiyang Griyego?
2. Kung ikaw ay pasusulatin ng sarili mong mitolohiya, sino sa kanila ang nanaisin
mong maging karakter? Bakit?
Iyong mga sagot:
1. ________________________________________________________________
________________________________________________________________
2. ________________________________________________________________
________________________________________________________________
Ikalawang Video:
https://youtube.be/HxZnxwoCLGA
Mga katanungan:
1. Sa kwento ng pagmamahalan nina Cupid at Psyche, paano nagkakaiba ang
pagmamahalan nina Hades at Persephone?
2. Paano makakaapekto sa buhay ng isang magulang kung siya ay mawalayan ng
isang anak?
3. Paano nakapagbabago sa panahon ang pagkawalay ni Persephone sa piling ng
kanyang ina? Ano ang suhestiyon mo tungkol sa simbolismo ng klima ng isang
lugar at sa mag-ina?
4. Paghambingin ang mito ng Si Pygmalion at Galatea at Cupid at Psyche sa
pamamagitan ng isang Venn Diagram.
27. 27
Iyong mga sagot:
1. ________________________________________________________________
________________________________________________________________
2. ________________________________________________________________
________________________________________________________________
3. ________________________________________________________________
________________________________________________________________
4. Venn Diagram
Karagdagang Gawain
Ang Bibliya ay may napakagandang babasahin. Isang banal na babasahin na may banal
ring pagpapakahulugan sa tunay na pag-ibig. Narito at basahin mo.
This Photo by Unknown Author is licensed under CC BY-SA
KAIBAHAN KAIBAHAN
KAPAREHA
28. 28
“Ang pag-ibig ay matiyaga at magandang-loob, hindi maiinggitin, hindi mayabang ni
mapagmataas man, hindi magaspang ang pag-uugali, hindi makasarili, hindi magagalitin,
o mapagtanim sa kapwa. Hindi niya ikinatutuwa ang gawaing masama, ngunit
ikinagagalak ang katotohanan. Ang pag-ibig ay mapagpatawad, mapagtiwala, puno ng
pag-asa, at mapagtiis hanggang wakas.”
1 Corinto 13:4-7
Naiuugnay ang mga kaisipang nakapaloob sa akda sa nangyayari sa sarili, pamilya,
kaibigan, pamayanan, at daigdig (F10PB-Ia-b-62)
Baon ang kaisipang ito kaugnay ng pagmamahal, paano maipakikita ang totoong
pagmamahal sa sumusunod na mga sitwasyon:
Sa iyong sarili. Umaabot ng mula lima hanggang pitong oras ang tagal ng
paggamit mo sa Internet at computer o tablet araw-araw para sa pag-
update ng iyong social media account, paglalaro ng video games,
panonood ng mga video sa Youtube, pagpepesbok at iba pa. Lagi ka tuloy
puyat at kapansin-pansin ang kawalan mo ng sigla kapag nasa paaralan
ka. Paano mo maipakikita ang pagmamahal mo sa iyong sarili sa
sitwasyong ito?
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
Sa iyong pamilya. Ugali mong manatili at tumambay muna sa paaralan
habang nakikipagkwentuhan sa iyong mga kaibigan pagkatapos ng klase.
Samantalang alam mong ang iyong ina na pagod din mula sa trabaho ay
nangangailangan rin ng tulong sa paghahanda ng iyong hapunan at iba
pang gawain sa bahay. Paano mo maipakikita ang pagmamahal mo sa
iyong pamilya sa sitwasyong ito?
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
Sa iyong kaibigan. Napansin mong lumalabis ang pagiging palaasa ng
iyong mgakaibigan. Pati pagkopya ng notes ay hindi na nila ginagawa at
umaasa nalang sa iyong kinopya. Ang proyektong dapat sana’y inyong
pagtutulungan ay mag-isa mo nalang ang ginagawa. Umaabot din siya sa
puntong kumopya nalang ng iyong sagot kapag mayroong mga pagsusulit.
29. 29
Paano mo maipakikita ang pagmamahal mo sa iyong kaibigan sa
sitwasyong ito?
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
Sa iyong pamayanan o bansa. Mas gusto mo ng anumang bagay na
nagmula sa ibang bansa kaysa sa mga bagay na gawang Pinoy. Ngunit
alam mong ito ay may epekto sa ating mga manggagawa at sa ekonomiya.
Paano mo maipakikita ang pagmamahal mo sa iyong pamayanan o sarili
mong bansa sa sitwasyong ito?
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
Sa daigdig. Ang buong daigdig ay patuloy na nakararanas ng malalaking
kalamidad sanhi ng lumalalang pandemya na pinangalanang COVID-19.
Ang bawat isa sa atin ay may ginagawang nagpapalala sa sitwasyong ito.
Ano-ano ang magagawa mo at ng iyong pamilya upang maipakita ang
pagmamahal mo sa daigdig sa kalagayan niyang ito?
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
A
Alagad - mga tagasunod ng isang pinuno, paniniwala, pananampalataya, o maging ng
agham at sining. Katumbas ito ng apostolo disipulo, katulad ng sinuman sa mga alagad
ni Hesus. Nilalarawan bilang mga natatanging pinuno ang mga taong pinili ni Hesus para
maging mga alagad niya, na nagkaroon ng tungkuling ipahayag ang balita hinggil
kay Kristo. Sa una, pumili lamang ng labindalawang mga alagad si Hesus, ngunit – nang
lumaon – naging mga tagasunod din ni Hesukristo sina Pablo ang Alagad at ilan pang
iba.
30. 30
B
Beauty Pageant - timpalak-kagandahan
G
Ginigitlapian - ang panlapi ay nakasingit sa gitna ng salita
H
Hiyas - hiyas ng panitikan, piguratibong katawagan sa isang tao na may angkin
kakayahan sa panitikan
Hulapi - ang panlapi ay nasa huulihan ng salita
I
Inuulit - ang kabuuan o isa higit pang pantig sa dakong unahan ay inuulit.
Inuunlapian - ang panlapi ay nakakabit sa unahan ng salitang-ugat.
K
Kabilaan - ang panlapi nasa unahan at hulihan ng salita.
Kalakal - nangangahulugan ng paninda o isang bagay, materyal o produkto na maaring
pagkakitaan.
Kaulayaw - mula sa Wikipediang Tagalog, ang malayang ensiklopedya (Idinirekta mula
sa Kaulayaw). Ang mga Katambal sa pagtatalik, kasamahan sa pakikipagtalik, kapareha
sa pagtatalik, o mga katalik ay mga tao na lumalahok sa gawaing pampagtatalik ng isa't
isa. Ang mga kaparehang pampagtatalik ay maaaring may
anumang kasarian o kamulatang pangkasarian. Ang mga katambal na pampagtatalik ay
maaaring nasa isang ugnayang may paninindigan, na maaaring pantangi o walang
kaugnayan sa iba maliban sa kanila lamang na mga sarili o kaya hindi, o nakikilahok sa
gawaing seksuwal na pahapyaw lamang (hindi sinasadya o nagkakataon lamang).
Maaari silang may ugnayang matalik (na sa ganitong kaso ay kadalasan silang tinuturing
na mga magsing-irog o kaya ay hindi magkakilala (anonymous sa Ingles),[1]
katulad ng
sa kaso ng pakikipagtalik sa isang tao na hindi kakilala, sa isang tao na minsanan o isang
pagkakataon sa loob ng isang gabi ng katagpo at ng kasiping, sa isang patutot. Ang isang
tao ay maaaring katambal sa pagtatalik kahit na ang gawaing pampagtatalik ay labag sa
batas, ipinagbabawal ng lipunan, o kaya kataksilan (kawalan ng katapan) sa isang iniibig.
Ang isang tao ay maaaring mayroong mahigit sa isang katalik sa anumang ibinigay na
panahon.
31. 31
Kultura - tinatawag din itong kalinangan. Ang kalinangan ay may kabuuang kaisipan,
kaugalian, o tradisyon ng isang bayan o bansa. Binubuo ng mga katutubo at katangi-
tanging kaugalian, paniniwala, at mga batas ng isang bansa. Hinuhubog ang
pagkakakilanlan, kaisahan, at kamalayan ng isang bayan o bansa. Dito nakikilala ang
isang bansa at ang kanyang mga mamamayan. Ito rin ay maabisang kasangkapan sa
pagkakaisa ng isang bansa dahil naipapahayag ang tunay na diwa ng pakikipagkapwa
mabubuting gawi, kaugalian na kinagawian ng isang bansa. At ang panghuli,
naglalarawan sa isang lipunan.
L
Laguhan - ang panlapi ay nasa unahan, hulihan, at sa loob ng salita.
M
Malatambalan o Tambalang Parsyal - nananatili ang kahulugan ng dalawang salitang
pinagtatambal. Ginagamitan ito ng gitling sa pagitan.
Malumbay - isang damdamin, emosyon, o sentimyento. Ang kapighatian ay mas masidhi
o mas matindi kaysa sa kalungkutan, at nagpapahiwatig ng isang kalagayan o katayuang
matagalan. Gayundin, ang pighati - subalit hindi ang pagiging hindi masaya - ay
nagpapahiwatig ng isang antas ng resignasyon (pagpapaubaya, pagbibitiw na at buong
pag-sang-ayon na ng kalooban sa isang karanasan o pangyayari), na nagbibigay o
nagpapahiram sa pighati ng kakaiba, hindi karaniwan, kataka-taka, at katangi-tangi nitong
anyo ng pagkakaroon ng dangal. Inilalarawan din ang pighati bilang nasa gitna o nasa
pagitan ng pagpunta sa pagkakaroon ng kalungkutan (pagtanggap sa naranasan o
pangyayari) at pag-aalala (pagkabalisa, pagkabahala, pangangamba, o pagkabagabag,
hindi pagtanggap sa naranasan o pangyayari). Ang pighati ay maaaring katumbas o
kaugnayng kalumbayan, lumbay, lunos, dusa, pagdurusa, dalamhati, pagsisisi, kasawia
ng-palad, panganib, peligro, gipit na kalagayan, kagipitan, at hilahil pagkatalo sa
basketball.
Marubdob - mula sa Wikipediang Tagalog, ang malayang ensiklopedya (Idinirekta mula
sa Marubdob). Ang sigla, may sigla, o kasiglahan ay ang pagkakaroon ng marubdob o
maalab na damdamin ng pananalig o paglilingkod. Katumbas o kaugnay ito ng mga
salitang sigasig, masigasig, pagsusumigasig, sipag, kasipagan, pagsisipag, masipag, si
kap, masikap, pagsisikap, sugid, masugid, kasugidan, sikhay, pagsisikhay, masikhay, k
asikhayan, at maging ng libog.
Matimyas - ang kahulugan ng katotohanan ay kaugnay ng prinsipyo
ng katumpakan, katamaan, katunayan, katiyakan, katapatan, kataimtiman, at mabuting
32. 32
paniniwala. Katumbas din ng salitang totoo ang terminong matimyas. Ito ang
kabaligtaran ng katagang kasinungalingan.
Kadalasan din ginagamit ang katotohanan upang ikahulugan ang isang pagpapalagay na
kaisa ng katunayan o realidad, o katumpakan sa isang orihinal o pamantayan. Minsan
din na binibigyan kahulugan ang katotohanan sa makabagong konteksto bilang isang
ideya ng "totoo sa sarili", o autentisidad.
Maylapi - binubuo ng salitang-ugat at isa o higit pang panlapi.
Mediterranean - tinatawag ng mga taong nakapalipot sa lugar noong panahon bilang ang
Malaking Dagat. At totoo naman ito yamang tatlong malalaking kontinente ang
nakapalibot dito: Europa, Aprika at ang Asya sa gawing Silangan. Sa Latin, ang tawag
dito ay Mediteraneo, na nangangahulugang "nasa Gitna ng Lupain," sapagkat halos
nakukulong ito ng lupain.
Mito - salitang may kaugnayan sa mitolohiya.
Mitolohiya - isang halos magkakabit-kabit na kumpol ng mga tradisyonal na kuwento
o mito (Ingles: myth), mga kuwento na binubuo ng isang partikular
na relihiyon o paniniwala. Karaniwang tinatalakay ng mga kuwentong mito ang
mga diyos at nagbibigay ng mga paliwanag hinggil sa mga likas na kaganapan.
Halimbawa na ang kung paano nagkaroon ng hangin o mga karagatan. May kaugnayan
ang mitolohiya sa alamat at kuwentong-bayan.
Musmos - Bata; Inosente; Paslit
N
Nagmumuhi - ang poot, ngitngit, o galit ay ang pagkasuklam, pagkayamot,
pagngingitngit, pagkamuhi, pagpupuyos, pangungupinyo, at indignasyon ng isang tao sa
iba. Sa paglalarawan, karaniwan itong mayroong pagtitiim-bagang, pagsulak ng dugo,
at panggigitil ng mga ngipin.[1]
Sa Katolisismo, itinuturing ito bilang isa sa pitong
nakamamatay na mga kasalanan.
O
Olives - isang espesye ng isang maliit na puno na nasa pamilyang Oleaceae, na
katutubo sa pook na pangdalampasigan ng silangang Basin ng Mediteraneano (ang
dugtungan ng pook na pandalampasigan ng timog-silangang Europa, kanlurang Asya, at
hilagang Aprika, pati na ng hilagang Iran sa katimugang dulo ng Dagat Caspiano.
33. 33
P
Pag-uulit na Ganap - inuulit ang buong salitang-ugat.
Pag-uulit na Parsyal - isang pantig o bahagi lamang ng salita ang inuulit.
Payak - binubuo ng salitang-ugat lamang, walang panlapi, hindi inuulit, at walang
katambal na ibang salita.
R
Ruta – nangangahulugang kalye o daan na ginagamit na daanan ng mga nagpapasada
at nagbibiyahe para makapunta sa isang lugar.
S
Sining - iba’t ibang uri ng pag-likha ng biswal, nadidinig, o kaya isang pag tatanghal na
pinapakita ang kahusayan ng isang manlilikha sa kanyang imahinasyon, malikhang pag
iisip, o teknikal na husay na nag-nanais mapahalagahan dahil sa kanilang kagandahan o
sa kakahayan nito mag pa antig ng damdamin. Ang mga gawain na ito ay maaring pag
likha ng sining, kritisismo ng sining, pag aaral sa kasaysayan ng sining, at ang astetikong
paglaganap ng sining.
T
Tanyag - tinatawag ding kalinangang bantog, kulturang popular, kulturang
tanyag, kulturang bantog, kalinangang kinakatigan, o kulturang kilala, ay ang kabuuan ng
mga ideya, mga pananaw, mga saloobin, mga meme, mga imahe, at iba pang
mga penomeno na winawaring pinipili at tinatangkilik ayon sa isang impormal
na konsensus sa loob ng pangunahing agos ng isang ibinigay na kalinangan, natatangi
na ang sa kalinangang Kanluranin ng maaga hanggang kalagitnaan ng ika-20 daanton at
ng lumilitaw at bumabangong pangunahing global na pangunahing daloy ng kultura
noong hulihan ng ika-20 daantaon at kaagahan ng ika-21 daantaon. Ang kalipunang ito
ng mga ideya, na mabigat na naimpluwensiyahan ng masa ng midya, ay tumatagos at
lumalagpas sa pang-araw-araw na buhay ng lipunan.
Tambalan - binubuo ng dalawang salitang pinagsasama para makabuo ng isa lamang
salita.
Tambalang Ganap - nakabubuo ng ikatlong kahulugang iba kaysa sa kahulugang iba
kysa sa kahulugan ng dalawang salitang pinagsama.
Tangerine - isang uri ng prutas na mas maliit sa dalandan. Mas gamitin ang
salitang sinturis sa Batangas. Ito ay isang uri ng prutas na sagana sa bitamina C na
nagbibigay proteksiyon sa iba't ibang mga sakit. Maluwag ang kabalatan ng mga
34. 34
dalanghita. Tulad ng suha, ang dalanghita ay isa mga sinaunang espesye ng
saring Citrus.
Tipikal - nagsisilbing halimbawa ng isang katangian; kumakatawan sa isang katangian;
katangian ng isang tipo; nagsisilbi sa pagkilála ng isang tipo; ayon sa inaasahang asal,
ugali, at iba pa.
U
Umusbong - sumibol o tumubo
Balikan
(Tayo
ng
Magsanay)
1.
Pagpapakasal
2.
Hinahangaan
3.
Ligaya
4.
Mahal
na
mahal
5.
Lilok
(Payabungin
Natin)
1.
Ginugol-
Inubos
2.
Tunghayan-
Basahin
3.
Pihikain-
Mapili
4.
Pagkahumaling-
Pagkarahuyo
5.
Pagdududa-
Pagtataka
Pagyamanin Subukin
1.
A
2.
B
3.
C
4.
D
5.
A
35. 35
Dayag, Alma M., Marasigan, Emily V. at Del Rosario, Mary Grace. 2015. Pinagyamang Pluma 10 (Aklat 1).
Phoenix Publishing House, Inc.
2015. Modyul para sa Mag-aaral: Unang Edisyon. Filipino-Ikasampung Baitang.Deped-IMCS
Badayos, P.B. etal.2007. Komunikasyon sa Akademikong Filipino.Valenzuela City: Mutya Publishing House,
Inc. (Maybinago ng kaunti)
Diksyunaryong Tagalog-Ingles ni Leo James English, Kongregasyon ng Kabanalbanalang Tagapag-ligtas,
Maynila, ipinamamahagi ng National Book Store, may 1583 na mga dahon, ISBN 971910550X
Gaboy, Luciano L. Zeal, zealous - Gabby's Dictionary: Praktikal na Talahuluganang Ingles-Filipino ni
Gabby/Gabby's Practical English-Filipino Dictionary, GabbyDictionary.com.
De Guzman, Maria Odulio (1968). "Zeal, zealous". The New Filipino-English / English-Filipino Dictionary.
National Bookstore (Lungsod ng Mandaluyong) ISBN 9710817760. pahina 195.
Anna Wierzbicka, Emotions across Languages and Cultures (1999) p. 66
Merriam-Webster's Online Dictionary, truth, 2005 (sa Ingles)
https://www.slideshare.net/melaaamicosa/kayarian-ng-mga-salita
"Myths, folktales, and legends". The New Book of Knowledge (Ang Bagong Aklat ng Kaalaman), Grolier
Incorporated. 1977.
https://filipino33.wordpress.com/2016/08/17/panitikang-mediterranean/
https://gurosafilipino72591.wordpress.com/category/ikasampung-baitang/mga-mitolohiya/v
https://www.myph.com.ph/2011/09/kayarian-ng-salita.html#.Xw_VQstMRAE
https://tl.wikipedia.org/wiki/Olibo
https://brainly.ph/question/2445072
https://brainly.ph/question/2123020
https://brainly.ph/question/2470515
https://brainly.ph/question/426819
https://brainly.ph/question/573281
https://tl.wikipedia.org/wiki/Mitolohiya
https://www.tagaloglang.com/timpalak/
https://brainly.ph/question/788305
https://www.myph.com.ph/2011/9/kayarian-ng-salita.html#.XvqnXctMRAE
https://brainly.ph/question/271572
https://quizlet.com/88360807/talasalitaan-kasingkahulugan-1st-quarter-exams-flash-cards/
https://tl.wikipedia.org/wiki/Mito
https://tl.wikipedia.org/wiki/Alagad
https://tl.wikipedia.org/wiki/Poot
https://tl.wikipedia.org/wiki/Katotohanan
