1. İHTİYAÇ ANALİZİ
D O Ç . D R . A Ğ A H T U Ğ R U L K O R U C U
R E Y H A N O K U M U Ş L A R
2. İhtiyaç nedir?
• Mevcut durum ile olması gereken veya
istenilen durum arasındaki farklılıktır.Bir bakıma,
"Ne" ile "Ne olmalı?" arasındaki farktır.Okulun
gelişimi için yapılacak çalışmalarda kullanılacak
kaynaklar ayrılmadan önce, okulda hangi alanlarda
gelişime ihtiyaç olduğunun belirlenmesi gereklidir.
Bu amaçla gelişim sürecinin II. Basamağı, "İhtiyaç
Analizi" olarak belirlenmiştir.
3. İhtiyaç Türleri:
• Normatif İhtiyaçlar (Normative Needs)
• Karşılaştırmalı İhtiyaçlar (Comparative Needs)
• Hissedilen İhtiyaçlar (Felt Needs)
• İfade Edilen İhtiyaçlar (Expressed Needs)
• Önceden Tahmin Edilen ya da Geleceğe İlişkin ihtiyaçlar (Anticipated or Future
Needs)
• Acil İhtiyaçlar (Critical Incident Needs)
4. İhtiyaç Analizi:
• Mevcut durum ile ulaşılmak istenilen durum
arasındaki farkı ortaya koymak amacıyla izlenecek
bir süreçtir. Karşılanmayan ihtiyaçların içerikleri,
ne oldukları, sunulan ürün ve hizmetin elde
edilmesindeki engeller, yapılacak ihtiyaç analizi
ile ortaya çıkacaktır.
• İhtiyaç Analizinin Amacı:
• Bireysel ve kurumsal gelişimi sağlamak ve
sürekli hale getirmek için, uygulamada
karşılaşılan sorunları ve ihtiyaçları tespit
etmek, değişim ihtiyacının ve isteğinin
saptanarak uygun çözüm önerilerini sunmaktır…
5. İhtiyaç Analizinin Yararları:
• Okul gelişiminde izlenecek yolların belirlenmesine ve yapılacak çalışmaların neler
olacağının-ortaya konmasına yardımcı olur,
• Planlamacıların isabetli kararlar verebilmesine yardımcı olacak bilgileri sağlar,
• Alınan kararların kabul görme oranını artırır.
• Okulda koordinasyonu geliştirir,
• Planlamada karşılaşılabilecek sorunların çözümünü kolaylaştırır.
• İhtiyaç Analizi bütün bu özellikleri ile adeta Okul Gelişim Planı'nın temelidir ve Okul
Gelişimi Yönetim Ekibi tarafından gerçekleştirilecektir.
6. İhtiyaç
Analizi
Süreci:
•
İhtiyaçlar ve performans arasındaki ilişkiler tespit edilir,
ihtiyaçların ortaya çıkış biçimleri ve etkilerinin neler
olduğu üzerine çalışılır, bilgiler toplanır , ihtiyaç analizine
dayalı özgün eğitim programlarının tasarlanması ,
tasarıdan sonra eğitim programlarında uygulanması,
uygulanan programların değerlendirmesi ve geliştirilmesi
gibi genel basamaklar bulunur.
7. İHTİYAÇ ANALİZİ SÜREÇLERİ
1. Hazırlık: İhtiyaç Analizi için gerekli
hazırlıkların tamamlanması. İhtiyaç Analizi
Anket Formu, Görüşme Formları'nın
çoğaltılması ve bunların uygulanacağı
gruplar için anket uygulama programının
hazırlanması.
2. Bilgi Toplama: "İhtiyaç Analizi Anket
Formu"ndan toplanacak bilgiler, öğretmen,
veli, öğrenci ve idareciler ile yapılacak
karşılıklı görüşmelerden sağlanacak bilgiler,
okul kayıtları/ kütükler ve arşivlerinden
sağlanacak bilgiler.
3. Bilgilerin Analizi: Yukarıda sözü geçen
kaynaklardan ve daha başka ihtiyaç
duyulan alanlardan sağlanan bilgilerin
taşıdığı özelliklen göre sınıflandırılması ve
ihtiyaç alanlarının belirlenmesi.
4. Bilgilerin Rapor Edilmesi: Belirlenen
ihtiyaçların her biri için ayrı ayrı açıklayıcı
bilgilerin yer aldığı rapor yazımı. Bu raporda
belirlenen ihtiyaçların kapsamı, nedenleri ile
incelenecek ve çözüm önerileri
getirilecektir.
8. • İHTİYAÇANALİZİ'NDEBİLGİ TOPLAMAKİÇİNBAŞVURULACAK KAYNAKLAR:
• İhtiyaç Analizi için bilgi, idareciler, öğretmenler, öğrenciler
ve veliler olmak üzere okul toplumunu oluşturan bireylerden
toplanacak ve bu bilgilerin analiz edilip değerlendirilmesi ile
okulda geliştirilmesine ihtiyaç duyulan alanlar belirlenecektir.
• Bilgi toplamak amacıyla;
• 1. İhtiyaç Analizi Anket Formu
• 2. Karşılıklı görüşme formları (idareci, öğretmen, öğrenci,
veli ve destek personeli
• 3. Okul kayıtları, kütükleri ve arşiv belgelerinden elde edilen
bil «iler kullanılacaktır.
9. • 1. İhtiyaç Analizi Anket Formu:
• Okul ortamını genel olarak değerlendirmek amacıyla kullanılacaktır.
Anket sonuçlarının analizi ile okul ortamını geliştirmek amacıyla
yapılması gerekli çalışmalar belirlenecektir.
• 2. İdareci, Öğretmen, Öğrenci, Destek Personeli ve Veli Görüşme
Formları:
• Bu formlar, bire bir karşılıklı olarak yapılacak görüşmelerde
kullanılacak formlardır. Bu görüşmelerde kişilere "Son zamanlarda
yaptığınız iş ile ilgili olarak karşılaştığınız sorunlar nelerdir" şeklinde
çeşitli sorular sorulacak, alınan cevaplar kaydedilerek bunların
değerlendirilmesi yapılacaktır. Değerlendirmede, benzer özellikteki
problemler kendi aralarında sınıflandırılarak ortaya çıkan sorunların
giderilmesine yönelik ihtiyaç alanları belirlenecektir.
• 3. Okul Kayıtları, Kütük ve Arşiv Bilgileri:
• Bu kaynaklardan elde edilen bilgiler okulun mevcut durumunun
belirlenmesi amacıyla toplanacaktır. Daha sonra bu bilgiler okulun
gösterdiği gelişiminin karşılaştırılmasında da kullanılabilir.
10. DEĞERLENDİRME
YÖNTEMLERİ
• Norma dayalı değerlendirme: bireyler birbiriyle kıyaslanır ki bu tercih edilen bir yöntem değildir;
çünkü öğrencilerin biribiriyle kıyaslanması bize program hakkında yeterli sonuç vermez.
• Hedefe dayalı değerlendirme: öğrencilerin, gerçekleşmesi hedeflenen istendik özellikleri kazanıp
kazanmadıklarını ortaya çıkarmaya yöneliktir.
• Amaca yönelik değerlendirme: programa girişte, program uygulandığında ve programın sonunda
yapılabilmektedir.
• a) Programa girişte yapılan tanılayıcı değerlendirme(daignostic evaluation): öğrencilerin
bilişsel, duyuşsal ve devinişsel olarak hazırbulunuşluk düzeyleri saptanarak ona uygun müfredat
hazırlanır.
• b) Programın uygulandığı süreçte yapılan biçimlendirici değerlendirme (formative evaluation):
uygulama süresince sürekli yapılan bu değerlendirme yoluyla öğrenme güçlükleri ortaya çıkarılarak
düzeltme yapılır.
• c) Program uygulanıp bittikten sonra yapılan düzey belirleyici değerlendirme (summative
evaluation): kazanılmış olan bilişsel davranış, duyuşsal özelik ve devinişsel becerilerin hedeflenen
yeterliliğe ulaşıp ulaşmadığı konusunda fikir verecektir. Böylece program için geridönüt alınır ve
gerekli olan düzeltmeler yapılır.