Adaptief Deltamanagement water governance

ARTIKEL Adaptief deltamanagement

Case study
Adaptief deltamanagement
Rutger van der Brugge*, Ronald Roosjen*, Teun Morselt** & Ad Jeuken*

Abstract
Adaptive delta management is a new policy concept put forward by the Dutch Deltaprogramme as
a means to deal with the uncertainties of climate change and socio-economic developments in delta
areas. Due to these uncertainties, policy decisions are difficult with regard to the scale of measures,
costs and timing. With adaptive delta management, these considerations are taken into account ex-
plicitly. In a pilot study of the Rotterdam and Dordrecht area, Deltares and Blueconomy developed a
method that helps in dealing with these issues. The method consists of eight steps and is built upon
the adaptation pathways method. The method facilitates the development of adaptive strategies, con-
sisting of measures for the short term, anticipative actions, possible threads, monitoring and possible
transfers to other strategies. The pilot is a big step into the further development of adaptive delta
management.

Het beheer van de Rijn-Maas delta listische benadering1. Daarom is het is ingegaan op het begrip Adaptief Del-
wordt geconfronteerd met grote onze- nieuwe begrip ‘Adaptief deltamanage- tamanagement en het daaraan gekoppelde
kerheden op de lange termijn. Zo is het ment’ geïntroduceerd, dat ons in staat concept van adaptatiepaden. Vervolgens is
onduidelijk hoe snel klimaatverandering moet stellen deze afweging te kunnen een methode ontwikkeld voor het opstel-
optreedt, maar ook wat de impact zal maken. len van adaptatiepaden in een participatief
zijn. Dat hangt namelijk af van de soci- Het kabinet heeft de opdracht gegeven proces (workshops), die toegepast kan
aaleconomische ontwikkelingen, die dit nieuwe begrip verder uit te werken worden in deelprogramma’s van het del-
ook onzeker zijn. Omgaan met deze on- in het deltaprogramma 2012. Dit proces taprogramma. Deze methode is toegepast
zekerheden in het waterbeleid is een is in gang gezet met pilots in een aantal (getest) in het deelprogramma Rijnmond-
kunst op zich. Er is een kans dat maatre- deelprogramma’s. Deltares en Blueco- Drechtsteden, aan de hand waarvan een
gelen onvoldoende of te laat worden in- nomy hebben in samenwerking met het aantal adaptatiepaden zijn ontwikkeld.
gezet, waardoor er veiligheidsrisico’s deelprogramma Rijnmond-Drechtsteden Hieronder zetten we de belangrijkste
ontstaan. Aan de andere kant is er kans een pilot uitgevoerd om adaptief deltama- bevindingen uit deze pilot uiteen.
dat maatregelen juist overgedimensio- nagement concreet in te vullen2. In deze
neerd worden en de samenleving onno- pilot kwam het volgende aan de orde. Er Adaptief Deltamanagement
dig veel geld kosten. Onzekerheden Het deltaprogramma positioneert Adap-
over toekomstige ontwikkelingen en de 1 Bloemen, P, Van Alphen, J. (2011). tief Deltamanagement als een werkwij-
Presentatie. Deltaprogramma
wenselijkheid om op de korte termijn (http://www.deltaproof.nl/Upload/Deltaproof/
ze om koersvast te zijn op het ‘wat’ en
toch financieel verantwoord te investe- denktank/20110204%20Adaptief%20deltama- flexibel te zijn in het ‘hoe’ en ‘wanneer’3.
ren, leiden binnen het deltaprogramma nagement%20-%20STOWA%20JvA.pdf Koersvast op het ‘wat’ wil zeggen dat er
tot de behoefte aan een flexibele en rea- structureel wordt gewerkt aan de ver-
2 Roosjen, R., Van der Brugge, R., Mor- betering van de waterveiligheid en de
selt, T, Jeuken, A. (2012) Adaptief Deltamanage-
ment
zoetwatervoorziening. Flexibel in het
* Deltares
Pilot voor deelprogramma Rijnmond/Drechtste-
** Blueconomy den. Rapport Deltares/Blueconomy 3 Zie noot 1

© 2012 BALTZER SCIENCE PUBLISHERS WATER GOVERNANCE 2/2012 - 35

Adaptief deltamanagement ARTIKEL

‘hoe’ gaat ervan uit dat er verschillende de juiste afwegingen over investeringen Adaptatiepaden
adaptatiestrategieën mogelijk zijn en het onder grote onzekerheden te kunnen Het ontwerpen van mogelijke adaptatie-
‘hoe’ niet vooraf vaststaat. In plaats daar- maken en de adaptieve capaciteit van de paden heeft een aantal meerwaarden voor
van groeien we mee met de klimaatver- delta te verhogen. adaptief deltamanagement als beheerpro-
andering en sociaaleconomische veran- Het ontwerp van adaptatiestrategieën ces.
dering. Flexibel in het ‘wanneer’ doelt met behulp van adaptatiespaden onder- Allereerst is het middels adaptatiepaden
op de flexibiliteit in het tijdstip waarop steunt het beheer. Adaptatiepaden beschrij- mogelijk de korte termijn te verbinden met
de maatregelen worden geïmplemen- ven een pad van (beleids)maatregelen die de lange termijn. Een zogenaamde adap-
teerd. Enerzijds is dit afhankelijk van de ingezet kunnen worden om het (water) tatiepadenkaart geeft een (schematisch)
actuele omstandigheden (bijvoorbeeld systeem aan te passen aan veranderende overzicht van de mogelijke adaptatiepaden
als klimaatverandering snel doorzet omstandigheden4. Het belang van het in in een gebied inclusief de overstapmoge-
worden maatregelen eerder geïmple- kaart brengen van de adaptatiepaden is niet lijkheden tussen de paden. Hierdoor is het
menteerd) anderzijds van investeringa- het voorspellen hoe de toekomst zich gaat mogelijk om na te gaan welke maatregelen
genda’s in de regio (zoals de gebiedsa- ontvouwen, maar de onzekerheden in kaart direct nodig zijn en welke achter de hand
te brengen en de mogelijkheden om daar op gehouden kunnen worden voor in een later
te reageren. Het rapport Deltaprogramma stadium. Daarnaast kan worden nagegaan
een voorbeeld van 2012 Werken aan de Delta5 zegt daar het in hoeverre maatregelen robuust zijn, dat wil
management die tot een volgende over: “Bij Adaptief Deltamanage- zeggen of ze in veel of weinig adaptatiepaden
lock-in kan leiden, is de ment wordt een schematisch overzicht ont- voorkomen. Het werken met adaptatiepaden
wikkeld met adaptatiepaden voor de opga- is geïnspireerd op de Thames Estuary-studie6,
manier waarop we in ven in het betreffende gebied, uitgaande van de knikpuntenstudie7; de investeringspadana-
Nederland eeuwenlang een bandbreedte van mogelijke, plausibele lyse voor het Deltaprogramma IJsselmeerge-
onze drainage hebben toekomstbeelden (deltascenario’s). In dat bied8 en de studie ‘Perspectives in Integrated
schema wordt, startend bij de huidige situ- water resources management’ 9, 10.
verzorgd atie, in beeld gebracht wat de eerstvolgende
beslissing is. Verder doorkijkend wordt 6 Reeder, T. and N. Ranger (2009).
How do you adapt in an uncertain world? Les-
genda’s en het MIRT). nagegaan wat in een later stadium moge- sons from the Thames Estuary 2100. project.
Belangrijk om te constateren is dat er lijke aanpassings- of adaptatiestrategieën World Resources Report, Washington DC. Avai-
onderscheid gemaakt moet worden tussen zijn, inclusief de condities waaronder het lable online at http://www.worldresourcesreport.
adaptief deltamanagement als beheerpro- verstandig lijkt om over te stappen van de org.
ces enerzijds en het ontwerpen van adap- ene strategie naar een andere. Vervolgens 7 Kwadijk, J.C.J., M. Haasnoot, J.P.M.
Mulder, M. Hoogvliet, A. Jeuken, R. van der
tatiestrategieën anderzijds. worden de mogelijkheden in beeld gebracht Krogt, N.G.C. van Oostrom, H.A. Schelfhout,
Adaptief deltamanagement als beheer- om voor de realisatie van die strategieën E.H. van Velzen, H. van Waveren, M.J.M. de
proces kan worden gezien als het proces mee te koppelen met andere investeringsa- Wit. (2010). Using adaptation tipping points to
van het beheren van delta’s, dat betekent genda’s”. Met dit laatste kunnen kosten wor- prepare for climate change and sea level rise: a
het beheren en inrichten van de rivieren, den bespaard en overlast worden beperkt. case study in the Netherlands. Interdisciplinary
reviews: Climate Change, DOI: 10.1002/wcc.64
kust, ondergrond en grondwater bij ver- 8 Morselt T.T., De investeringspadana-
anderende geofysische (klimaat, bodem- 4 Haasnoot, M. Middelkoop, H., Of- lyse; en economische uitwerking van Adaptief
daling), socio-economische (bevolkings- fermans, A., Van Beek, E. van Deurssen, W. (in Deltamanagement in het Deltaprogramma IJssel-
groei, economie) omstandigheden en review) Exploring pathways for sustainable river meergebied, Blueconomy rapport P11002, 5 juli
normatieve opvattingen, zodanig dat deze management under uncertainty. Submitted to 2011.
Climatic change 9 Zie noot 4
delta’s op de lange termijn geschikt blij- 5 Deltaprogramma (2011). ‘Werk aan 10 Valkering P., Van der Brugge R., Of-
ven als aantrekkelijk leefgebied. Adap- de Delta. Maatregelen van nu, voorbereiding fermans A., Haasnoot M.,Vreugdenhil H. (forth-
tief deltamanagement heeft als ambitie voor morgen’. Rapport coming) A perspective-based simulation game to

36 - WATER GOVERNANCE 2/2012 © 2012 BALTZER SCIENCE PUBLISHERS


Figuur 1

Stappen in een adaptief deltamanagement cyclus

1. Identificeer doelen en knelpunten, nu en in de toekomst
Vertrekpunt voor de analyse zijn de knelpunten in de verschillende scenario’s en de doelen (in deltaprogramma: water-
veiligheid en zoetwatervoorziening).
2. Bepaal een aantal contrasterende denklijnen
Doel: de oplossingsruimte zo breed mogelijk verkennen door verschillende denklijnen als basis te nemen. Een denklijn
bestaat uit een aanpak van de knelpunten die gestoeld is op een bepaalde visie, filosofie of gedachtegang en die om die
reden samenhang heeft.
3. Werk de denklijnen uit in adaptatiepaden
Doel: binnen een denklijn te komen tot paden die beschrijven met welke maatregelen knelpunten worden opgelost en
zo inzicht te krijgen in hoe het systeem zich aanpast aan veranderende omstandigheden in de loop van de tijd.

4. Bedenk anticiperende maatregelen
Vertrekpunt voor de analyse zijn de knelpunten in de verschillende scenario’s en de doelen (in deltaprogramma: water-
veiligheid en zoetwatervoorziening).
5. Onderwerp de adaptatiepaden aan een stresstest
Doel: de oplossingsruimte zo breed mogelijk verkennen door verschillende denklijnen als basis te nemen. Een denklijn
bestaat uit een aanpak van de knelpunten die gestoeld is op een bepaalde visie, filosofie of gedachtegang en die om die
reden samenhang heeft.
6. Ga de overstapmogelijkheden op andere adaptatiepaden na
Doel: binnen een denklijn te komen tot paden die beschrijven met welke maatregelen knelpunten worden opgelost en
zo inzicht te krijgen in hoe het systeem zich aanpast aan veranderende omstandigheden in de loop van de tijd.
7. Formuleer de adaptieve strategieën
Op basis van de voorgaande stappen kunnen adaptieve strategieën worden geformuleerd. Een adaptieve strategie omvat
de volgende vijf elementen
• leidende principes (stap 2);
• te nemen maatregelen op de korte termijn (stap 3);
• te nemen anticiperende activiteiten op de korte termijn (stap 5);
• monitoring van ontwikkelingen waarvoor kwetsbaar (stap 6);
• te nemen anticiperende activiteiten uit andere paden, om overstappen mogelijk te maken (stap 7);
• meekoppelkansen met andere agenda’s (stap 8).

8. Werk de strategieën in detail verder uit
Doel van deze stap is om de maatregelen uit de verschillende adaptieve strategieën tegen elkaar af te wegen, rekening
houdend met adaptieve elementen zoals anticiperen en overstappen. Dit vraagt om nadere uitwerking en meer detail
van de hydrologie, koppeling met andere gebiedsagenda’s, kosten-batenanalyses en draagvlak. De detailuitwerkingen heb-
ben uiteindelijk als doel om de beleidsbeslissing te ondersteunen.



Een tweede meerwaarde is het voor- Met behulp van adaptatiepaden kan ver- beperkt tot het ontwerpen van adaptatie-
komen van lock-ins (adaptatiepaden waar kend worden wanneer maatregelen ‘op paden leidend tot adaptatiestrategieën,
je niet meer uit kunt komen) of lock-outs z’n vroegst’ en ‘op z’n laatst’ moeten en niet met adaptief deltamanagement
(adaptatiepaden waar je niet meer op kunt worden geïmplementeerd. En welke als beheerproces, dat weer hele andere
komen) die ontstaan door bepaalde beleids- kleinere maatregelen geïmplementeerd opgaven met zich meebrengt. De me-
keuzen (deltabeslissingen) of investeringen. kunnen worden totdat meer inzicht is thode heeft als doel het faciliteren van
Het verkennen van adaptatiepaden maakt verkregen hoe en met welk tempo kli- een proces waarin verschillende partijen
dit soort lock-ins en lock-outs herkenbaar. maatverandering en zeespiegelstijging gezamenlijk een set van adaptatiepaden
Een voorbeeld van management die tot een daadwerkelijk plaatsvinden. Daarnaast ontwerpen en daarmee inzicht krijgen
lock-in kan leiden, is de manier waarop we kan op het moment dat men overgaat tot in wat adaptief deltamanagement voor
in Nederland eeuwenlang onze drainage hen zou betekenen12. De ontwikkelde
hebben verzorgd. Ten behoeve van de participatieve methode bestaat uit acht
bewerkbaarheid van het land werden veen- Uiteindelijk leiden de stappen, die het proces structureren bij
gebieden drooggemalen. Hierdoor daalde het construeren van adaptatiepaden en
stappen uit de adaptief
als gevolg van de oxidatie van het veen de het doordenken wat dat betekent voor
bodem. De wens om de bodem makkelij- deltamanagement cyclus de strategie (zie figuur 1). Elke stap in
ker bewerkbaar te houden samen met de tot de keuze uit maatre- de methode bouwt voort op de vorige
gedaalde bodem maakte het noodzakelijk en voegt een nieuw onderdeel toe. Om
gelen die op korte termijn
steeds dieper te bemalen. Hierdoor zakte de de methode te ontwikkelen en te tes-
bodem in deze veengebieden tot beneden genomen kunnen worden, ten, hebben medewerkers van deelpro-
de zeespiegel. Hierdoor zijn we nu genood- maar met een helder gramma Rijnmond-Drechtsteden in een
zaakt deze bemaling in stand te houden, en drietal workshops de 8 stappen door-
beeld van wat de moge-
steeds intensiever te maken. lopen en de methode geëvalueerd. Het
Ten derde kunnen adaptatiepaden hel- lijke consequenties daar- projectteam heeft tussen de workshops
pen bij het verkennen van het juiste tijdstip van zijn op de langere de resultaten uitgewerkt.
van investeringen door te variëren met de De basis van het proces is het opstel-
termijn.
tijd. Studies hebben in beeld gebracht bij len van verschillende adaptatiepaden. Bij
welke zeespiegelstijging en klimaatveran- het opstellen van de paden wordt uitge-
dering ons waterbeheersysteem niet meer een bepaalde investering worden gekeken gaan van de knikpunten-benadering, die
zal voldoen ten aanzien van de veiligheid in hoeverre deze kan meekoppelen met aangeeft wanneer huidig beleid niet meer
en de watervoorziening11. Dit worden knik- andere investeringen door net iets eerder voldoet, en een aantal leidende principes
punten of omslagpunten genoemd. of later aan de werkzaamheden te begin- die denkbaar zijn bij het formuleren van
Zo zal bij een stijging van de zeespie- nen. Ook kunnen investeringen die pri- de maatregelen en adaptatiepaden. Met de
gel met ongeveer 50 cm de Maeslant- mair vanuit een ander doel worden inge- resulterende set van adaptatiepaden – de
stormvloedkering niet meer voldoende zijn zet (bijvoorbeeld stedelijke vernieuwing), zogenaamde adaptatiekaart – als basis is
om Rotterdam afdoende te beschermen. worden aangewend om voor te bereiden het vervolgens mogelijk om verschillende
De vraag wanneer dit knikpunt precies op hogere waterstanden. paden met elkaar te vergelijken.
optreedt, is afhankelijk van welk scena- Vervolgens worden twee adaptieve
rio voor zeespiegelstijging zal optreden. elementen uitgewerkt: anticiperen en
Adaptief deltamanagement- overstappen. De centrale vraag bij de
explore future pathways of an interacting water- cyclus eerste is: kun je nu of op de korte ter-
society system. Simulation and Gaming
11 Te Linde, A, Jeuken, A. (2011). Knik- In deze pilot is een methode ontwikkeld mijn al een aantal acties in gang zetten,
punten en adaptatiepaden. Een handreiking. Del- om adaptief deltamanagement verder
tares-rapport vorm te geven. Daarbij hebben wij ons 12 Zie noot 2



zodat het adaptatiepad gemakkelijker ciet worden gemaakt in het beleidsvor- de belangrijkste bevindingen geschetst.
of goedkoper doorlopen kan worden. mingstraject, in plaats van er gedwongen Bepalend voor de adaptatiepaden voor
Het gaat dan om zaken als ruimtelijke ad hoc op te moeten reageren13. Met de Rijnmond-Drechtsteden zijn de volgende
reserveringen, onderzoek, innovatie adaptatiekaart is aan de voorkant ver- drie knikpunten die, zonder systeemaan-
en meekoppelen met andere gebieds- kend welke adaptatiemaatregelen moge- passing, voor onaanvaardbare gevolgen
ontwikkelingen. Hiermee wordt het lijk zijn en dus zijn de verschillende aan- zorgen. Als eerste knikpunt dienen zich de
adaptatiepad verrijkt met allerlei slim- passingen voor verschillende situaties waterkeringen achter de stormvloedkering
migheden, waardoor eventuele barrières bekend. Een adaptieve strategie houdt in de Hollandse IJssel aan. Deze voldoen
in het pad opgelost kunnen worden en in dat anticiperende activiteiten in gang nu al niet aan de normen. Ten tweede,
wordt de fasering realistischer door bij- worden gezet (van meerdere adaptatie- de zoetwater-innamepunten Bernisse en
voorbeeld beleidstermijnen toe te voe- paden om zo te de weg vrij te houden Gouda moeten te vaak worden gesloten,
gen. om over te stappen) en monitort ontwik- als gevolg van het dieper naar binnen
Bij het tweede aspect is de centrale kelingen die kunnen leiden tot gebeur- komen van zoutwater. Om de ongewenste
vraag: onder welke condities is een over- gevolgen hiervan te voorkomen kunnen
stap naar een ander adaptatiepad gewenst deze knikpunten tot 2050 met kleinscha-
voor adaptief
of zelfs noodzakelijk. Hiervoor is een zoge- lige maatregelen worden uitgesteld. Derde
naamde ‘stresstest’ ontwikkeld waarmee deltamanagement als belangrijke knikpunt in dit gebied is dat de
wordt nagegaan voor welke gebeurtenissen beheerproces betekent Maeslantkering op de lange termijn niet
de ontwikkelde adaptatiepaden kwetsbaar meer voldoet met het huidige sluitregime.
dit dat het rekening
zijn en of de overstap naar andere adapta- Tot slot, het vierde cruciale knikpunt is de
tiepaden nog mogelijk zijn. Ook op over- houdt met de kans dat oplopende schade in de buitendijkse gebie-
stappen kan worden geanticipeerd. het adaptatiepad niet den omdat deze gebieden te vaak overstro-
Uiteindelijk leiden de stappen uit de men.
verloopt zoals wordt ver-
adaptief deltamanagement cyclus tot de In de verschillende adaptatiepaden
keuze uit maatregelen die op korte termijn wacht wordt op verschillende wijzen met deze
genomen, kunnen worden maar met een knikpunten omgegaan. De omgang met de
helder beeld van wat de mogelijke conse- tenissen die overstappen noodzakelijk afgekeurde dijken langs de Hollandse IJssel
quenties daarvan zijn op de langere termijn. maken. Regelmatig dus, zal een update kan op drie verschillende manieren: traditi-
In die keuze kan flexibiliteit gewaardeerd van de adaptatiepadenkaart moeten wor- oneel versterken van de dijken, doorbraak-
worden, door bijvoorbeeld de voorkeur te den gemaakt. Het is daarom een cyclisch vrij maken, of afdammen. Echter, in de
geven aan maatregelen die ruimte geven geheel, met aandacht voor leren. uitwerking van de strategieën is vanuit alle
aan een breed scala aan vervolgmaatrege- adaptatiepaden de overstap naar afdammen
len boven maatregelen waarbij maar één als een kansrijke mogelijkheid benoemd.
vervolgactie mogelijk is. Daarnaast worden Deelprogramma Rijnmond- Het op korte termijn afdammen van de
vooraf mogelijke ontwikkelingen expliciet Drechtsteden nieuwe Waterweg is in alle adaptatiepaden
gemaakt die het noodzakelijk maken om Aan de hand van de ontwikkelde me- niet gewenst en kan worden uitgesteld met
van strategie te veranderen en worden deze thode is een zestal adaptatiepaden maatregelen waarmee tijd ‘gekocht’ wordt.
mogelijkheden gemonitord. ontworpen voor deelprogramma Rijn- Op de lange termijn komt de keuze van
Voor adaptief deltamanagement als mond-Drechtsteden. Hier worden kort maatregelen neer op afdammen of verbete-
beheerproces betekent dit dat het reke- ren van de Maeslantkering of doorbraakvrije
ning houdt met de kans dat het adaptatie- dijken zonder Maeslantkering. De omgang
13 Walker, W.E., Rahman, S.A., Cave,
pad niet verloopt zoals wordt verwacht. J (2001) Adaptive policies, policy analysis, and
met buitendijks gebied is verschillend in de
De bedoeling is dat veranderingen en policy-making. European Journal of Operational drie adaptatiepaden. De keuze van maatre-
adaptatiemogelijkheden continu expli- Research 282-289 gelen komt neer op het plaatsen van kerin-



gen of het adaptief inrichten van buitendijks lokaal niveau zijn deze koppelingen goed te
gebied. In geval van afdamming van de leggen.
Nieuwe Waterweg is dit minder urgent. De Een belangrijke aanbeveling is Adaptief
verzilting van de innamepunten wordt op Deltamanagement als beheerproces ook
verschillende manieren opgelost in de ada- verder uit te werken. Dit brengt hele andere
patiepaden. Op kortere termijn is er de keus uitdagingen met zich mee, die te maken
uit aanpassen van de landbouw en industrie hebben met hoe het beleidsproces moet
aan zoutere omstandigheden, of maatrege- worden ingericht, zodat het flexibel kan
len om de zoutindringing te verminderen inspelen op veranderende omstandigheden
(bellenscherm, trapjeslijn). Op de langere (dat het mogelijk blijft om over te stappen
termijn is er de keus uit afdammen van de terwijl de rijdende trein van het beleid al is
Nieuwe Waterweg, verder aanpassen van de ingezet), welke beleidsinstrumenten daar-
landbouw en industrie, of nog verdergaande bij nodig zijn en hoe effectief kan worden
maatregelen om de zoutindringing te ver- meegekoppeld met andere investeringen.
minderen. Ook is een vergelijkingssystematiek nodig,
waarmee een afweging tussen de maatrege-
Conclusies & Aanbevelingen len en adaptatiepaden gemaakt kan worden
De pilot heeft bijgedragen aan het concre- waarin, naast waardering op kosten en ef-
ter maken van wat Adaptief Deltamanage- fecten, ook aandacht is voor flexibiliteit en
ment inhoudt. De ontwikkelde methode overstapmogelijkheden.
om adaptatiepaden te ontwerpen, onder-
steunt bij het doordenken en ontwikke-
len van adaptatiestrategieën. De methode
biedt een goede werkwijze om kwalita-
tief verschillende adaptatiepaden in kaart
te brengen in een workshop-setting. Met
deze methode kan in korte tijd met wei-
nig informatie met een groep experts tot
een aantal bruikbare strategieën gekomen
worden. Wel wordt er vastgesteld dat de
adaptatiepaden nog verder uitgewerkt
moeten worden om uiteindelijk bestuur-
lijke beslissingen op te kunnen baseren.
Dit vergt in ieder geval detailuitwerking
in deelgebieden, effectmodellering en
kosten-baten analyses.
In deze fase ligt het voor de hand dat de
maatregelen in de adaptatiepaden voorna-
melijk in de civiel-technische sfeer liggen.
Daarmee zijn wel de adaptatiepaden goed
gekoppeld aan de knikpunten, maar minder
aan sociaal economische ontwikkeling en
investeringsagenda’s van regionale partijen.
Pas bij de uitwerking op deelthema’s, en op


Adaptief Deltamanagement water governance

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

Similaire à Adaptief Deltamanagement water governance

Similaire à Adaptief Deltamanagement water governance (20)

Adaptief Deltamanagement water governance