1. LİNUX KOMUT SATIRI KULLANIMI VE TEMEL KOMUTLAR
LİNUX DOSYA DİZİN YAPISI
SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ
SİBER GÜVENLİK LABORATUVARI
NAİME YALÇIN
2. LİNUX KOMUT SATIRI KULLANIMI VE TEMEL
KOMUTLAR
SDÜ-CYBERLAB (Linux)
pwd (bulunduğumuz dizin ismini verir)
Help(alttaki parametrelerle kullanılır)
-h(bilgi(hangi komut hakkında isteniyorsa))
-help(komutla ilgili kısa bilgi)
man (kullanımı hakkında detaylı bilgi)
cd (dizin içine girme )
~(home)
..(bir üst dizin)
-(bir önceki dizin)
Ls (Bulunduğun dizinin içeriğini gösterir)
-l(Uzun Listeleme-izin-tarih)
-a(gizli dosyaları)
-la(her ikisini)
-h/-lh (listenen dosyaların büyüklüğünü (mb/kb/gb)
halinde kıslatmış haliyle verir)
3. LİNUX KOMUT SATIRI KULLANIMI VE TEMEL
KOMUTLAR
SDÜ-CYBERLAB (Linux)
date(gün/saat genel bilgi verir )
whoami(kullanıcının adı)
time(çalıştırılan işlemin ne kadar sürede yapıldığı)
who(makineye bağlı kullanıcılar)
free(bellek kullanımı)
Df -h(sabit disk bölümlerinin doluluğu)
Last(sisteme en son giriş)
Ps(süreç listelemesi)
Top(ne kadar bellek/işlemci)
5. LİNUX KOMUT SATIRI KULLANIMI VE TEMEL
KOMUTLAR
SDÜ-CYBERLAB (Linux)
lsmod(yüklenmiş bütün modüller hakkında bilgi verir)
cat(dosyayı sayfa sayfa gösterir)
head(baştan satır)
find(bulunmak istenilen dosya varsa)
locate(yapılan düzenlemeler)
xinit(yöneticisiz x oturumu)
Startx(yöneticili oturum)
Reboot/shutdown -r
Shutdown -h now/halt
6. LİNUX KOMUT SATIRI KULLANIMI VE TEMEL
KOMUTLAR
SDÜ-CYBERLAB (Linux)
history(komut geçmişi)
finger(sistemdeki kullanıcları)
less(çıktıyı monitörde sayfa halinde göstrir)
firefox(tanımlı web tarayıcısını(firefox için) açar)
mount(bir altı bağla)
ps(çalışan işlemler)
Sudo(yetkilendirme)
update(güncelleme)
7. LİNUX KOMUT SATIRI KULLANIMI VE TEMEL
KOMUTLAR
SDÜ-CYBERLAB (Linux)
Upgrade(sistem güncelleme)
reset
passwd(yeni parola)
sleep(bekletmeye alır)
Users(kullanıcılar)
su(başka nir kullanıcıya geçmek için)
8. LİNUX DOSYA DİZİN YAPISI
SDÜ-CYBERLAB (Linux)
Disk üzerindeki dosyaların düzenlenmesini ve bir işletim sisteminde dosyaların izlerinin
bulunmasını sağlayan yapıya dosya sistemi
(File System) denir.
Linux dosya sisteminde en çok kullanılan dosya sistemleri:
Ext2
Ext3
Ext4
Swap
9. LİNUX DOSYA DİZİN YAPISI
SDÜ-CYBERLAB (Linux)
Linux işletim sistemi temel dizin yapısı aşağıda görünmektedir.
Tüm dizinler kök dizinin altında bulunur.
10. Kök Dizin (/)
SDÜ-CYBERLAB (Linux)
Microsoft işletim sistemlerindeki dizin yapısında birbirinden
bağımsız kök dizinler (root) bulunur.
Ancak Linux işletim sisteminde hiyerarşik bir klasör yapısı
vardır. Bu hiyerarşik yapıda en üst dizin kök dizini (root)olarak
bilinir ve „/ ile gösterilir.‟
Sistemin çalışabilmesi için gerekli olan dosyalar bu dizinin altında bulunur.
Kök dizini önyükleme esnasında hafızaya ilk yüklenen bölümdür.
11. /bin Dizini
SDÜ-CYBERLAB (Linux)
İşletim sisteminin çalışması için gerekli olan programların
bulunduğu yerdir
Kabuk programları (ör: sh), dosya düzenleme programları(ör: cat, echo, ls, cp) ve
işlem programları(ör: kill) bu dizinin altında bulunur.
12. /sbin Dizini
SDÜ-CYBERLAB (Linux)
Linux ta normal kullanıcının kullanacağı komutlarla,‟
sistem yöneticisinin kullanabileceği komutlar ayrılmıştır.
Sistem yöneticilerinin kullanabileceği komutların tutulduğu
dizin /sbin dizinidir.
13. /lib Dizini
SDÜ-CYBERLAB (Linux)
Programlar tarafından paylaşılan kütüphane dosyalarının
(library files) ve sistem başlatılırken kullanılan kernel modüllerinin saklandığı
yerdir.
Linux ta kütüphane dosyalarının uzantısı .so'dur. Bu‟
dosyalar Windows ta ise .dll uzantısına sahiptir.‟
14. /usr Dizini
SDÜ-CYBERLAB (Linux)
Bütün komutların, kütüphanelerin, kullanma kılavuzlarının,
oyunların ve sistemin normal işleyişi için gerekli olan dosyaların
bulunduğu dizindir.
Linux sisteminde bir uygulama yüklenecekse, genelde, ön tanımlı
olarak buraya yüklenir.
Alt dizinlerini incelemek gerekirse:
bin:Neredeyse tüm komut dosyalarının tutulduğu yerdir.
sbin:Linux çekirdeğinin kaynak kodunun tutulduğu yerdir.
lib:C/C++ dili için gerekli kütüphanelerin bulunduğu dizindir.
share:Birçok uygulamanın yapılandırma ve grafik dosyaları burada
bulunur.
local:Yerel olarak yüklenen programlar ve dosyalar burada bulunur.
15. /etc Dizini
SDÜ-CYBERLAB (Linux)
Bu dizinde çalıştırılabilir dosyalar yerine, birçok programın ve
sistemin yapılandırma dosyaları ve dizinleri saklanır.
Sisteme dair konfigürasyon dosyaları da burada bulunur.
Örneğin DNS problemlerini çözmek için /etc/resolv.conf
dosyası açılıp içerisine yeni DNS adresleri eklenebilir
16. /tmp Dizini
SDÜ-CYBERLAB (Linux)
Geçici dosyaların saklanması için kullanılan dizindir.
Sistem başlatıldıktan sonra bu görevi“/var/tmp” dosyası üstlenir.
Bir program yüklenirken, sadece yükleme süresince
kullanılan ve daha sonra lazım olmayacak dosyalar burada
saklanır.
Bu dizinin içerisindeki dosyalar genellikle işletim sistemi
açılışında silinir.
17. /var Dizini
SDÜ-CYBERLAB (Linux)
Programların değişken sistem dosyalarını tutan bölümdür.
Yazıcıya gönderilen sayfalar (/var/spool), sistem
hatalarının ve mesajlarının saklandığı kayıt sayfaları (/var/log)
ve çalışan işlemlerle ilgili bilgilerin (/var/run) bulunduğu dosyalar örnek olarak
verilebilir.
18. /home Dizini
SDÜ-CYBERLAB (Linux)
Belirli bir kullanıcının kişisel dosyalarının (masaüstü ayarları,
program şifreleri, İnternet tarayıcısında sık kullanılan sayfalar)
saklandığı yerdir.'~' işareti ile ifade edilir.
Ev dizininin içeriği sadece dizin sahibinin ulaşımına açıktır.
Diğer kullanıcılar yönetici olmadıkları sürece buraya
erişemezler.
Her kullanıcının kişisel dizini kendi kullanıcı adını taşır. Örneğin,
/home/naime veya /home/user.
19. /dev Dizini
SDÜ-CYBERLAB (Linux)
Girdi/çıktı dosyaları (I/O files) ve bilgisayarın donanım aygıtlarıyla
iletişim kurulabilmesi için gereken tüm dosyalar bu dizinde
tutulur.
Linux te donanım aygıtları dahil her şey bir dosyadır. USB‟
girişleri, seri ve paralel portlar, diskler, CD-ROM aygıtları
dosyalar ile ifade edilir. Tüm aygıtlar /dev klasörü altında
tutulan dosyalardan ibarettir.
Linux'taki aygıtlar ikiye ayrılır: karakter aygıtı ve blok aygıtı.
Başlıca karakter aygıtları fare, klavye; blok aygıtları ise disket,
CD-ROM ve sabit disktir.
20. /mnt Dizini
SDÜ-CYBERLAB (Linux)
Bu dizin, geçici olarak herhangi bir dosya sistemine ulaşmak
için oluşturabilecek bağlama noktalarını içeren dizindir.
Üzerinde bir dosya sistemi olan bir disk birimi veya parçası
okuma veya yazma amacıyla bilgisayara takıldığında, bu birim
için /mount dizini altında dosyalar oluşturulacaktır.
Örneğin flash diskler, CD-ROM ve disketler ön tanımlı olarak
/mount dizini altına bağlanmaktadır.