Presentatie Kraanvogels in Nederland

Kraanvogels in
Nederland
presentatie bij afscheid Toon Voets op 1 maart 2014
Jan Schoppers & Erik van Winden

Sovon Vogelonderzoek Nederland
• Sovon
• Kraanvogel, introductie
• Trek
• Slaapplaatsen
• Broeden
• Recente ontwikkeling en conclusies
Inhoud

• De vereniging Sovon Vogelonderzoek Nederland (kortweg Sovon) organiseert
landelijke vogeltellingen en voert onderzoek uit ten behoeve van beheer, beleid en
wetenschap
• Ruim 8.000 waarnemers
• 65 beroepskrachten
• Sovon is een vereniging en leden ontvangen 4x/jaar Sovon-Nieuws (slechts 12
euro/jaar) en hebben natuurlijk ook inspraak over de koers van Sovon

Monitoring
• broeden wintervogels en doortrekkers
Onderzoek
• soort(groepen), ‘het jaar van’, gebieden,
beheer, infrastructuur, Rode Lijst
Advies en inventarisaties
• veldinventarisaties, natuurwetgeving en
effectstudies, NDFF, N2000

Publiceren

• Man en vrouw zien er gelijk uit
• Mannetjes (tot 7 kg) zijn iets groter dan het
vrouwtje
• Jongen bruin getekend; bij geboorte 125 gr, na
12 wkn volgroeid
• Jongen blijven 10 mnd onder de hoede van de
ouders
• Voedsel insecten, plantaardig, graan, mais,
aardappelen, oogstresten ed.
Kraanvogel introductie

Thomas Hardt, kranich.de
Jonge vogel OVP, Pim Julsing, waarneming.nl

• Duitsland, Scandinavië, Polen, Oekraïne, Rusland naar
Azië. In Europa broeden naar schatting 50.000 paren
• Duitsland broeden >7.000 paren waarvan de helft in
Mecklenburg-Vorpommern (Mewes 2010)
• Kleinere aantallen bevinden zich in Niedersachsen (600),
Schleswig-Holstein (300) en Hamburg (12), Sachsen-
Anhalt (270)en Sachsen (200)
• De dichtstbijzijnde wat grotere broedplaats in Duitsland
is de Diepholzermoor (vanaf 1998), recent 40 bp
• Broedt ook in Frankrijk met 10-15 paar
Broedareaal

Uitbreiding in Duitsland
Bron: Die Vogelwelt 131

• Pas vanaf 3e jaar geslachtsrijp
• Trouw aan partner en broedplek
• Balts voor de eileg
• Eileg tussen (eind) maart en (begin) april,
doorgaans 2 eieren
• 30 dgn broeden door beide ouders
• hoogveen, moeras, broekbos, verlandingszones van
rivieren maar ook kleine plassen midden in
uitgestrekt landbouwgebied worden gebruikt. Vaak
staan er wat bomen in de omgeving van het nest
Broeden

Trek in Europa
belang W-route neemt toe

Pleisterplaatsen in Europa
Hornborgasjon,
Toon Voets
Diepholz,
Toon Voets
Die Vogelwelt 131

Herkomst bij ons
Bron: Die Vogelwelt 131

Trek in Nederland
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1.000
0
1.000
2.000
3.000
4.000
5.000
6.000
7.000
8.000
9.000
10.000
j f m a m j j a s o n d
aantalterplaatse
aantaltrekkend
trek 1989-2013
tp 1989-2013
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
0
5.000
10.000
15.000
20.000
25.000
30.000
35.000
40.000
45.000
50.000
j f m a m j j a s o n d
aantalterplaatse
aantaltrekkend
trek 2009-2013
tp 2009-2013
0
20.000
40.000
60.000
80.000
100.000
120.000
1989 1992 1995 1998 2001 2004 2007 2010 2013
voorjaar
trekkend
ter plaatse
223.000
0
10.000
20.000
30.000
40.000
50.000
60.000
70.000
80.000
1989 1992 1995 1998 2001 2004 2007 2010 2013
najaar
trekkend
ter plaatse
Opvallend: voorheen aantal pleisteraars in najaar hoger, nu voorjaar

Inhoud
Timing van de trekDag 60 = 1 maart; dag 300 = 27 oktober. Tp = ter plaatse/pleisterend, trek = overterkkend.
0
20
40
60
80
100
120
140
160
1989 1992 1995 1998 2001 2004 2007 2010 2013
10% 50% 90%
Lineair (10%) Lineair (50%) Lineair (90%)
180
200
220
240
260
280
300
320
340
360
380
400
1989 1992 1995 1998 2001 2004 2007 2010 2013
10% 50% 90%
0
20
40
60
80
100
120
140
160
1989 1992 1995 1998 2001 2004 2007 2010 2013
10% 50% 90%
180
200
220
240
260
280
300
320
340
360
380
400
1989 1992 1995 1998 2001 2004 2007 2010 2013
10% 50% 90%
voorjaar tp
najaar tp
voorjaar trek
najaar trek

Verspreiding in Nederland

Slaapplaatsen
1) Engbertsdijksvenen
2) Strabrechtse Heide & Beuven
3) Groote Peel
4) Aamsveen
5) Haaksbergerveen
6) Deurnsche Peel & Mariapeel.
(nummer 1-3: gebied mede vanwege aanwezigheid Kraanvogels aangewezen
Natura2000; nummer 4-6: ‘potentiële pleisterplaats’).
Jack Franssen, waarneming.nl

Trend slaapplaatsen Nederland

Oost-Nederland
0
50
100
150
200
250
300
1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013
nj
vj
0
50
100
150
200
250
300
350
1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013
nj
vj
0
100
200
300
400
500
600
1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013
nj
vj
Engbertsdijksvenen Haaksbergerveen
Aamsveen
Recent opvallend meer in voorjaar

Zuidoost-Nederland
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013
nj
vj
0
500
1000
1500
2000
2500
1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013
nj
vj
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
4500
1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013
nj
vj
Strabrechtse Heide & Beuven
Deurnse Peel & Mariapeel
Groote Peelopvallend meer in najaar

Broedvogels
In 2013 5 bp
• Broeden in Fochteloërveen &
Dwingelderveld
• Overzomeraars (met balts)
Korenburgerveen, Engbertsdijkvenen,
Wieden/Weerribben, Oostvaardersplassen
& Biesbosch
• Uitbreiding vanuit noordelijke deel NL
• Broedgevallen worden vaak vooraf gegaan
door 1 of 2 jaar van overzomeren en ook
balts
• Vestigingsvoorwaarden: rust & nat blijvend
gebied.
https://www.sovon.nl/nl/soort/4330

• 5 broedparen met 4 jong
• www.hetfochteloerveen.nl
• Bron: Herman Feenstra & Joop Kleine
2013

Bron: Waarneming.nl
Overzomeraars

Let op vogels met kleurringen en aandeel jonge vogels ook doorgeven. Mariet Verbeek, waarneming.nl

• Nauwelijks doortrek najaar
• Op diverse plekken in Oost-Nederland
overwinterende groepjes (enkele 10tallen ex)
• Eerste flinke doortrek piek vj vroeg op 25
februari
2013/14
Diepholz, Toon Voets

• Aantal doortrekkers is toegenomen, verplaatsing trekroute door Diepholz
• Geen verandering in tijdstip doortrek
• Pleisteraars komen eerder
• Aantal broedvogels toegenomen, herkomst waarschijnlijk Duitsland
• Kansen in nieuwe gebieden
• Toename in slapende vogels, vj Oost-Nederland & nj Zuidoost-Nederland
• Doorgeven van waarnemingen
• Op Slaapplaatsen van Sovon, nulwaarnemingen zijn belangrijk
• Of op w.nl tijdstip en gedrag (overtrekkend, slaapplaats en broedcode)
Conclusies
Diepholz, Toon Voets

Inhoud
Dank
• Alle Sovon veldmedewerkers & fotografen
• Werkgroep Kraanvogel, Herman Feenstra,
http://www.hetfochteloerveen.nl/kraanvogel.asp
• Waarneming.nl
• Kranichschutz Deutschland, http://www.kraniche.de
• Kraanvogelhoeders & wetlandwachten
• Toon Voets

Presentatie Kraanvogels in Nederland

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

Tendances

Tendances (14)

En vedette

En vedette (18)

Similaire à Presentatie Kraanvogels in Nederland

Similaire à Presentatie Kraanvogels in Nederland (11)

Plus de Sovon Vogelonderzoek

Plus de Sovon Vogelonderzoek (20)

Presentatie Kraanvogels in Nederland