Waarom gaat de Wilde Eend achteruit?
•Télécharger en tant que PPTX, PDF•
0 j'aime•719 vues
Gaat de Wilde Eend in duikvlucht achteruit? Populatieontwikkeling Wilde Eend en Krakeend onder de loep. Lezing NOU-congres Sovon Vogelonderzoek Nederland
Recommandé
Contenu connexe
Tendances
En vedette
En vedette (20)
Plus de Sovon Vogelonderzoek
Plus de Sovon Vogelonderzoek (20)
Waarom gaat de Wilde Eend achteruit?
- 1. Julia Stahl, Loes van den Bremer, Hans Schekkerman, Henk van der Jeugd & Chris van Turnhout Wilde Eend in duikvlucht? Populatieontwikkeling Wilde Eend en Krakeend onder de loep Foto: Harvey van Diek
- 2. Sovon Vogelonderzoek Nederland Verdwijnt de wilde eend uit de natuur? (Trouw 08/03/16) Steeds minder eenden in Nederland en niemand weet hoe dat komt (nos.nl 07/03/16) Wordt de wilde eend de nieuwe huismus? (metronieuws.nl 09/03/16) Minder wilde eenden door medicijnen in het water? (omropfryslan 07/03/16)
- 3. Sovon Vogelonderzoek Nederland Voorlopige Atlaskaart broedvogels 2013-2015 (Punttellingen, gemiddeld aantal) Wilde Eend nog steeds wijd verbreid en talrijk Schatting tweede broedvogelatlas (1998-2000): 350.000-500.00 paren Foto:HarveyvanDiek
- 4. Sovon Vogelonderzoek Nederland Waarom onderzoek Wilde Eend? • Afname als broed- en wintervogel • Oorzaken onbekend • Waarom neemt ecologisch nauw verwante soort, de Krakeend, niet af? Deze studie: - Bundeling bestaande kennis - Analyse nestsucces en overleving - Mogelijke oorzaken? Foto:HarveyvanDiek • Contrast omringende landen (broed- populatie)
- 5. Sovon Vogelonderzoek Nederland Afschotcijfers in analyse betrokken (data de Jagersvereniging) (Wilde Eend vrij bejaagbaar van 15 augustus t/m 31 januari)
- 6. Sovon Vogelonderzoek Nederland Populatieontwikkeling Wilde Eend - broedpopulatie Ca. 30% afname sinds 1990 Krakeend - broedpopulatie Verzevenvoudigd sinds 1990 (Data Sovon/CBS, NEM)
- 7. Sovon Vogelonderzoek Nederland Populatieontwikkeling Afname broedpopulatie kent geen parallel met buurlanden Bron: bd.eionet.europa.eu Bron: ebcc.info sturende factoren in eigen land
- 8. Sovon Vogelonderzoek Nederland Populatieontwikkeling Wilde Eend - winterpopulatie (Data Sovon/CBS, NEM) Krakeend - winterpopulatie
- 9. Sovon Vogelonderzoek Nederland Reproductie Nestsucces Wilde Eend: - gemiddeld 38% in periode 1996-2014 (n=9250 nesten) - sterke schommelingen, maar geen zichtbare afname (Data Sovon/CBS & Landschappen.nl) LET OP: betreft alleen nestfase, niet opgroeifase kuikens!
- 10. Sovon Vogelonderzoek Nederland Overleving Jaarlijkse overleving van in Nederland geringde Wilde Eenden toegenomen, vooral onder de eerstejaars vogels.
- 11. Sovon Vogelonderzoek Nederland Overleving Toename overleving hangt samen met afname van jachtdruk, blijkt uit: - de bij ringterugmeldingen opgegeven doodsoorzaken - de beschikbare afschotcijfers en vangstcijfers
- 12. Sovon Vogelonderzoek Nederland Mogelijke verklaringen afname Demografisch gezien probleem Wilde Eend niet in nestsucces of de overleving. Leidt tot twee mogelijke mechanismen achter populatieafname: 1. Een laag of afnemend opgroeisucces van kuikens en/of net vliegvlugge eenden 2. Emigratie van volgroeide vogels uit de Nederlandse broedpopulatie Foto:ArjanBoele
- 13. Sovon Vogelonderzoek Nederland Wilde Eend Krakeend Legdatum 13 april 3 mei Legselgrootte 7,5 (n=8027) 7,4 (n=1084) Nestsucces 37,7% (n=6460) 40,6% (n=729) Jongen per 8,1 (n=3676) 7,9 (n=556) succesvol nest Jongen per 3,1 (n=3676) 3,2 (n=556) broedpoging Overleving 65-69% 62-67% adulten Overleving 51-52% 51-55% eerstejaars
- 14. Sovon Vogelonderzoek Nederland Wilde Eend vs. Krakeend • Ondanks gelijke nestsucces en iets betere overleving van Wilde Eend t.o.v. Krakeend neemt Wilde Eend af: suggereert dat verschil tot stand komt in de overleving van kuikens en/of net vliegvlugge juvenielen Foto:HansSchekkerman
- 15. Sovon Vogelonderzoek Nederland Kuikenfase de sleutel? Foto:HansSchekkerman Mogelijke problemen Wilde Eend in kuikenfase: • Afname voedselbeschikbaarheid (insecten en andere ongewervelden) • Groot scala aan predatoren Wellicht toch belangrijke verschillen in leefwijze en ecologie tussen Wilde Eend en Krakeend tijdens de kuikenperiode en/of kort daarna.
- 16. Sovon Vogelonderzoek Nederland Soepeend of Wilde Eend? • Onbekend in hoeverre hybridisatie met Soepeenden genetische effecten teweeg kan brengen bij Wilde Eend. • Behoefte aan duidelijke (tel)richtlijnen (verschil ‘soep’ en ‘zuiver’ in praktijk echter lastig…) Foto’s:HansSchekkerman
- 17. Sovon Vogelonderzoek Nederland Toekomst Nader onderzoek kuikenfase: • Hoeveel eendenkuikens bereiken de vliegvlugge leeftijd? • In welke (micro)habitats houden eendenfamilies zich op, waar foerageren kuikens en op welk voedsel? • Hoe verschillen Wilde Eend en Krakeend in deze aspecten? • Beter onderscheid soepeenden Foto:HansSchekkerman
- 18. Sovon Vogelonderzoek Nederland ‘Wisdom of the crowd’ kraaiachtigen reigers snoeken katten meeuwen vossen marterachtigen ‘maaien slootkanten’ ‘te hoge beschoeiing oevers stad’ ‘Aangevallen door Nijlganzen’ ‘Wegvangen door Polen’ ‘Toename Amerikaanse Rivierkreeft’ ‘Doodgevoerd met brood’
- 19. Sovon Vogelonderzoek Nederland Vragen? Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van EZ en BIJ12
Notes de l'éditeur
- Een vertrouwd beeld, wilde eendjes voeren in het park. Echter, vorig voorjaar in het nieuws, veel commotie, kunnen we onze eendjes straks nog wel voeren? Wilde Eend neemt af etc…
- Is dit een realistisch beeld? Staat de Wilde eend echt op het punt op uit ons land te verdwijnen? Wilde Eend nog steeds talrijk en wijd verbreid.
- Waarom is onderzoek nodig? Zie bullets op slide. In opdracht van Ministerie van EZ en BIJ12 bestaande kennis Wilde Eend en Krakeend gebundeld. - review literatuur over ecologie, demografie en factoren die invloed hebben op de aantalontwikkeling - Nederlandse gegevens over nestsucces en overleving van beide soorten geanalyseerd. Doel hiervan was meer inzicht te krijgen in de demografische mechanismen achter de aantalsveranderingen.
- Jaarlijkse overleving voor Wilde Eenden mede bepaald door de jacht. In Nederland behoort de soort tot een van de vijf vrij bejaagbare soorten. Ook gekeken naar de rol van afschot in de populatieontwikkelingen. Wilde Eend vrij bejaagbaar in NL van 15 augustus t/m 31 januari. De Jagersvereniging heeft afschotcijfers beschikbaar gesteld. Mogelijk plaatje toelichten, verscheen bij een artikel vorig jaar in het blad ‘De Jager’ Ook vangstcijfers in analyse betrokken. Naast jacht met het geweer zijn Wilde eenden van oudsher ook bemachtigd in eendenkooien, waarvan er vroeger honderden in Nederland in bedrijf waren, maar tegenwoordig nog slechts een kleine 80.
- We gaan dieper in op de populatieontwikkeling.
- De afname van de Nederlandse broepopulatie kent geen duidelijke parallel in omringende landen. Op Europees niveau laat de broedpopulatie zelfs een matige toename zien. Dit wijst op sturende factoren in eigen land.
- Ook de winterpopulatie neemt duidelijk af in Nederland, vooral sinds winterseizoen 2002/03. De afname is het sterkst op veengronden en zeeklei in Laag-Nederland. In zoute gebieden, op de hoge zandgronden en in het rivierengebied zijn de aantallen stabieler. Krakeend laat overeenkomstig met het broedseizoen in de winter overal een toename zien. De winterpopulatie neemt ook in Duitsland, Belgie en Groot Brittannie af, wat leidt tot een afname van de Noordwest-Europese flyway-populatie.
- Nestsucces (percentage nesten dat ten minste 1 uitgelopen jong voortbrengt). Sterke schommelingen, maar geen zichtbare afname Kanttekening bij dataset: voor een groot deel betrekking op nesten in agrarisch beheerd grasland waar vrijwilligers actif zijn met de bescherming van weidevogelnesten. In hoeverre (variatie in) het broedsucces hier verschilt van dat in agrarisch gebied zonder nestbescherming en natuurgebieden in niet goed bekend. Grote onbekende in de reproductie in Nederland is de overleving van kuikens tot het vliegvlugge stadium.
- Bruine balken betreft de eerstejaars overleving, opgesplitst in geringd binnen en buiten het broedseizoen. Groene balken betreft de adulten overleving, opgeslitst in binnen en buiten het broedseizoen.
- Toename in overleving kwam waarschijnlijk mede tot stand door afgenomen afschot. Dit blijkt zowel uit de vanaf 1980 beschibare afschotgegevens als uit ringterugmeldingen van geschoten vogels. De aantallen Wilde Eenden gevangen in eendenkooien zijn eveneens sterk gedaald. Dorodat beide sterker zijn afgenomen dan de aanwezige aantallen (zowel van broedvogels als wintervogels) is de jachtdruk gedaald.
- Op het eerste mogelijke mechanisme gaan we straks verder in. M.b.t. het tweede: Zou mogelijk kunnen optreden als de aantrekkelijkheid van habitats voor vestiging als broedvogel in Nederland afneemt. Hoewel dit zou kunnen verklaren waarom het Nederlandse broedbestand zich ongunstiger ontwikkelt dan dat in omringende landen, is het vooralsnog onduidelijk hoe de aantrekkelijkheid van Nederlandse leefgebieden sterker zou zijn afgenomen dan die in de omgeving. Nadere analyse van vestigingsafstanden van in Nederland geringde jonge eenden zou hier misschien licht op kunnen werpen.
- Terugkomend op de vraag waarom de Krakeend toeneemt en de Wilde Eend afneemt. Interessant om demografie van beide soorten te vergelijken. Julia, lees stukje in Limosa (in synthese ‘vergelijking met Krakeend’)
- Jonge eendenkuikens voor voedsel grotendeels afhankelijk van kleine ongewervelde waterdieren. Dit maakt kuikens potentieel gevoelig voor factoren die hierop van invloed zijn, zoals ontwatering, dempen van sloten, eutrofiering van oppervlaktewater, inspoeling mest- en gifstoffen en intensief beheer oevers en sloten. Goed denkbaar dat hierdoor voedselbeschikbaarheid in steeds intensiever gebruikte agrarisch landschap is verminderd. Eendenkuikens gegeten door groot scala aan predatoren waaronder snoek, blauwe reiger, zwarte kraai enz… Aantal hiervan afgelopen decennia toegenomen in Nederland. Rol op eendenkuikens echter onbekend. Waarom zou Krakeend hier geen last van hebben? Verborgener leefwijze, begint later met broeden….? Toch meer vegetatisch dieet (vanaf welke leeftijd?)??
- Wilde Eenden kruisen greegeld met (afstammelingen van) uit collecties ontsnapte of losgelaten verwante eenden (‘Soepeenden’) Hybridisatie met Soepeenden kan genetische effecten teweegbrengen bij Wilde Eenden, maar het is onbekend in hoeverre dit in Nederland optreedt, en een effect heeft op de aantalsontwikkeling. Zo is bij Soepganzen bekend dat zij als broedvogel duidelijk minder goed presteren dan de Grauwe Gans. Eerste stap is het opstellen van duidelijke (tel)richtlijnen voor onderscheid tussen Soepeenden en Wilde Eenden.
- Meest kansrijke aanpak: zenderonderzoek
- Tot slot, toen de afname van de Wilde Eend veelvuldig in het nieuws was hebben wij ruim 80 mails ontvangen met daarin de meningen van waar het volgens die mensen aan ligt. Hier een plaatje met de meest genoemde oorzaken.