Luận Văn Thạc Sĩ Nâng Cao Năng Lực Cạnh Tranh Trong Hoạt Động Tín Dụng Khách Hàng Doanh Nghiệp Vừa Và Nhỏ Tại Tpbank đã chia sẻ đến cho các bạn nguồn tài liệu hoàn toàn hữu ích. Nếu như bạn có nhu cầu cần tải bài mẫu này vui lòng nhắn tin ngay qua zalo/telegram : 0932.091.562 để được hỗ trợ tải nhé.

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH
GIÃ THÀNH LỘC
NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH TRONG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG
KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI TPBANK
Tham Khảo Thêm Tài Liệu Tại Luanvanpanda
Dịch Vụ Hỗ Trợ Viết Thuê Tiểu Luận, Báo Cáo, Khoá Luận, Luận Văn
Zalo/Telegram Hỗ Trợ : 0932.091.562
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
TP. Hồ Chí Minh – 2022

2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH
GIÃ THÀNH LỘC
NÂNG CAO NĂNG LỰC CANH TRANH TRONG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG
KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI TPBANK
Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh (Hướng ứng dụng)
Mã số: 8340101
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS. Lê Thanh Hà
TP. Hồ Chí Minh - 2022

3. LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ “Nâng cao năng lực cạnh tranh trong hoạt động tín
dụng khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Tiên
Phong” là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu khoa học độc lập và nghiêm túc
của cá nhân tôi. Các số liệu được nêu trong luận văn được trích nguồn rõ ràng và được
thu thập từ thực tế có độ tin cậy nhất định và được xử lý trung thực, khách quan. Kết
quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công
trình nghiên cứu nào khác.
TP. Hồ Chí Minh, tháng 07 năm 2019
Học viên
Giã Thành Lộc

4. TRANG PHỤ BÌA
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
TÓM TẮT
ABSTRACT
LỜI MỞ ĐẦU ..................................................................................................................1
1. Lý do lựa chọn đề tài............................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu.............................................................................................2
3. Đối tượng nghiên cứu...........................................................................................3
4. Phương pháp nghiên cứu......................................................................................3
5. Ý nghĩa đóng góp của đề tài nghiên cứu..............................................................3
6. Kết cấu đề tài........................................................................................................4
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ CẠNH TRANH VÀ HOẠT ĐỘNG TÍN
DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI.................................................................5
1.1. Cơ sở lý thuyết về cạnh tranh............................................................................5
1.1.1. Khái niệm về Cạnh tranh........................................................................5
1.1.2. Khái niệm về Năng lực cạnh tranh trong doanh nghiệp nói chung và
Ngân hàng nói riêng.........................................................................................6
1.1.3. Sự khác nhau giữa cạnh tranh trong hoạt động ngân hàng với cạnh
tranh trong lĩnh vực khác .................................................................................7
1.1.4. Nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh trong hoạt động tín dụng
phân khúc DNVVN của NHTM .......................................................................8
1.1.4.1. Nhân tố khách quan ............................................................................8
1.1.4.2. Nhân tố chủ quan ..............................................................................11

5. 1.1.5. Tiêu chí cơ bản đánh giá năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương
mại 16
1.2. Cơ sở lý thuyết về hoạt động tín dụng của ngân hàng thương mại.................22
1.3. Kinh nghiệm nâng cao năng lực cạnh tranh hoạt động tín dụng khách hàng
vừa và nhỏ của một số ngân hàng thương mại......................................................28
Tiểu kết chương 1...................................................................................................33
CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH NĂNG LỰC CẠNH TRANH TRONG HOẠT ĐỘNG TÍN
DỤNG KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN HÀNG
TMCP TIÊN PHONG ....................................................................................................34
2.1. Tổng quan về Ngân hàng TMCP Tiên Phong..................................................34
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển Ngân hàng TMCP Tiên Phong......34
2.1.2. Cơ cấu tổ chức của Ngân hàng TMCP Tiên Phong .............................35
2.1.3. Tình hình hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Tiên Phong từ
năm 2015-2018...............................................................................................37
2.2. Phân tích thực trạng hoạt động tín dụng khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ
tại Ngân hàng TMCP Tiên Phong từ năm 2015-2018 ...........................................40
2.2.1. Tỷ trọng khách hàng doanh nghiệp SME.............................................41
2.2.2. Doanh số cho vay và thu nợ đối với khách hàng doanh nghiệp SME .42
2.2.3. Tình hình dư nợ đối với khách hàng doanh nghiệp SME ....................43
2.3. Đánh giá năng lực cạnh tranh của TPBank trong hoạt động tín dụng khách
hàng doanh nghiệp SME tại Ngân hàng TMCP Tiên Phong từ năm 2015-2018 .45
2.4. Kết quả đạt được và nhân tố tạo nên thành công ............................................59
2.4.1. Kết quả đạt được ..................................................................................59
2.4.2. Hạn chế và nguyên nhân ......................................................................59
Tiểu kết chương 2...................................................................................................62
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH TRONG HOẠT

6. ĐỘNG TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN
HÀNG TMCP TIÊN PHONG .......................................................................................63
3.1. Định hướng hoạt động của ngân hàng thương mại cổ phần Tiên Phong........63
3.2. Đề xuất giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh trong hoạt động tín dụng
khách hàng doanh nghiệp SME của TPBank.........................................................64
3.2.1. Giải pháp nâng cao về tính đa dạng của sản phẩm dịch vụ..................64
3.2.2. Giải pháp nâng cao chất lượng nhân sự trong hoạt động tín dụng khách
hàng doanh nghiệp SME ................................................................................65
3.2.3. Mạng lưới hoạt động............................................................................66
3.2.4. Năng lực tài chính ................................................................................67
3.2.5. Năng lực công nghệ..............................................................................67
3.2.6. Năng lực điều hành, quản trị................................................................68
3.3. Kiến nghị với các cấp quản lý.........................................................................69
3.3.1. Chính phủ và các cơ quan liên quan ....................................................69
3.3.2. Ngân hàng nhà nước.............................................................................70
3.4. Hạn chế và định hướng nghiên cứu tiếp theo của bài luận .............................71
Tiểu kết chương 3...................................................................................................72
KẾT LUẬN....................................................................................................................73
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

7. DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH
Bảng 1. 1 Bảng chỉ tiêu xếp loại doanh nghiệp vừa và nhỏ...........................................27
Bảng 2. 1 Cơ cấu nguồn vốn huy động của TPBank .....................................................38
Bảng 2. 2 Phân loại dư nợ theo khách hàng...................................................................39
Bảng 2. 3 Số lượng khách hàng SME giai đoạn 2015-2018..........................................41
Bảng 2. 4 Tình hình cho vay và thu nợ khách hàng SME..............................................42
Bảng 2. 5 Doanh số cho vay khách hàng SME theo kỳ hạn ..........................................42
Bảng 2. 6 Doanh số thu nợ khách hàng SME theo kỳ hạn.............................................43
Bảng 2. 7 Dư nợ khách hàng SME theo kỳ hạn vay ......................................................44
Bảng 2. 8 Dư nợ theo loại hình doanh nghiệp SME ......................................................44
Hình 2. 1 Mô hình tổ chức Ngân hàng TMCP Tiên Phong ...........................................36
Hình 2. 2 Mạng lưới chi nhánh của các ngân hàng thương mại ....................................52
Hình 2. 3 Vốn điều lệ của TPBank và các NHTM.........................................................54

8. DANH MỤC VIẾT TẮT
Tên viết tắt Nội dung
ABBank : Ngân hàng TMCP An Bình
BIDV : Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam
CBO : nhân viên/chuyên viên khách hàng doanh nghiệp
Doanh nghiệp SME : Doanh nghiệp vừa và nhỏ
HDBank : Ngân hàng TMCP Phát triển nhà TP. Hồ Chí Minh
KHDN : Khách hàng doanh nghiệp
Khối SMEs : Khối Khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ
KPI : Chỉ số đo lường và đánh giá hiệu quả
Maritime Bank : Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam
MBBank : Ngân hàng TMCP Quân Đội
NHNN : Ngân hàng nhà nước
NHTM : Ngân hàng thương mại
SHB : Ngân hàng TMCP Sài Gòn Hà Nội
SRM : Nhân viên/chuyên viên quan hệ khách hàng
Techcombank : Ngân hàng TMCP Kỹ Thương Việt Nam
TPBank : Ngân hàng TMCP Tiên Phong
Vietinbak : Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam
VPBank : Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng
WE : Doanh nghiệp do nữ làm chủ

9. TÓM TẮT
Tình hình hoạt động cho vay doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt Nam thời gian qua
còn gặp nhiều khó khăn do thiếu hụt nguồn vốn, năng lực quản lý còn hạn chế. Chính
vì vậy, đây là phân khúc khách hàng đang được nhiều ngân hàng đặc biệt quan tâmvà
đòi hỏi phải có những biện pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh. Nhận thức được
vấn đề này, tác giả đã quyết định lựa chọn đề tài “Nâng cao năng lực cạnh tranh
trong hoạt động tín dụng khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng
Thương mại Cổ phần Tiên Phong (TPBank)”. Bằng cách sử dụng phương pháp logic,
phương pháp thống kê mô tả, phương pháp so sánh và phương pháp tổng hợp, tác giả
đã phân tích, tổng hợp và chỉ ra những mặt tích cực và vấn đề tồn tại trong hoạt động
tín dụng khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại TPBank trong giai đoạn 2015- 2018.
Từ đó, Luận văn đã trình bày được hệ thống giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh
tranh trong hoạt động tín dụng khách hàng doanh nghiệp SME tại Ngân hàng TMCP
Tiên Phong ở nhiều góc độ; đồng thời cũng đề xuất một số khuyến nghị cụ thể với
Chính phủ và cơ quan quản lý để hoàn thiện hơn nữa khung chính sách, tạo điều kiện
cho doanh nghiệp và ngân hàng cùng phát triển.
Từ khóa: #TPBank, # tín dụng doanh nghiệp; #SME; #năng lực cạnh tranh

10. ABSTRACT
The lending lanscape of small and medium enterprises in Vietnam is currently
facing many difficulties due to a shortage of capital and limited management capacity.
Therefore, this is a segment that many banks are particularly interested in, and tend to
enhance competitiveness. It is the reason for author to choose the topic "Enhancing
competitiveness in credit activities for small and medium enterprises segment in Tien
Phong Commercial Joint Stock Bank (TPBank)". By using logical methods,
descriptive statistical methods, comparative methods and synthetic methods, the author
analyzed, synthesized and pointed out positive aspects and problems in credit activities
for small and medium enterprise in TPBank in the period of 2015-2018. Thesis has
presented a system of solutions to enhance competitiveness in credit activities for
SMEs at Tien Phong Commercial Joint Stock Bank in different aspects. Besides, thesis
also proposed some specific recommendations to the Government and regulatory
agencies to enhance the policy framework, creating environment for SMEs and banks
to develop together.
Từ khóa: #TPBank, # corporate lending activities; #SME; #competitiveness;

11. 1
LỜI MỞ ĐẦU
1. Lý do lựa chọn đề tài
Ngân hàng được coi là huyết mạch của nền kinh tế. Mặc dù không trực tiếp tạo ra
của cải vật chất, song với đặc điểm hoạt động, ngân hàng giữ một vai trò quan trọng
trong việc thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế quốc gia. Trong số các hoạt động của
ngành ngân hàng, hoạt động tín dụng khách hàng doanh nghiệp được coi là hoạt động
trọng yếu, tạo điều kiện cho quá trình sản xuất được thực hiện liên tục, góp phần đẩy
nhanh quá trình tái sản xuất, đầu tư phát triển và mở rộng quy mô sản xuất...
Ở Việt Nam, một nền kinh tế mới nổi, với số lượng doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm
trên 90% về nguồn nhân lực, đóng góp tỷ trọng lớn cho ngân sách quốc gia và là loại
doanh nghiệp đóng vai trò rất quan trọng trong nền kinh tế nhưng có lẽ không chỉ Việt
Nam mà ngay cả trên thế giới, các doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn luôn khát vốn nhưng
lại là khối doanh nghiệp khó tiếp cận nguồn vốn ngân hàng nhất.
Theo báo cáo của tổng cục thống kê Việt Nam, tính đến thời điểm 31/12/2018, tổng
số lượng doanh nghiệp đạt 714.755 doanh nghiệp, đặc biệt số lượng doanh nghiệp
thành lập mới cả nước mỗi năm đều trên 100 nghìn doanh nghiệp, cao nhất từ trước
đến nay (năm 2016 có 110.100 doanh nghiệp; năm 2017 có 126.859 doanh nghiệp và
năm 2018 có 131.275 doanh nghiệp), trong số đó có đến 96% là doanh nghiệp vừa và
nhỏ.
Theo khảo sát của của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), có
đến 70% doanh nghiệp vừa và nhỏ chưa tiếp cận được nguồn vốn tín dụng, chủ yếu do
năng lực tài chính hạn chế, thiếu vốn đối ứng, phương án kinh doanh thiếu khả thi,
thông tin tài chính thiếu minh bạch trong khi lại thiếu tài sản đảm bảo.
Sau khi Luật Hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2018 kèm
các chính sách hỗ trợ tín dụng, đã có nhiều ngân hàng thương mại đồng loạt đưa ra các

12. 2
chương trình cho vay ưu đãi và nới lỏng các điều kiện vay vốn như BIDV, Viettinbank,
Maritime Bank, VPBank, ABBank, ACB…
Hiện tại, VPBank đã phục vụ hơn 83.000 khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ với
60 trung tâm kinh doanh chuyên biệt, trong khi đó BIDV đã thống lĩnh thị trường về
quy mô, số lượng doanh nghiệp được nhà băng này phục vụ lên đến 236.000 khách
hàng…Hiện tại, TPBank chỉ mới bước đầu tập trung vào khách hàng doanh nghiệp
SME, số lượng khách hàng phục vụ cũng chưa nhiều, chỉ trên dưới 32.000 khách hàng,
một con số khá khiêm tốn so với dung lượng thị trường và ở khoảng cách khá xa so với
các ngân hàng bạn trong cuộc đua giành thị phần.
Nhận thức được phân khúc khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ là thị trường đầy
tiềm năng, và không muốn bị các ngân hàng khác bỏ phía sau trong cuộc đua giành thị
phần, Ngân hàng Thương mại Cổ phần Tiên Phong đã và đang đề tích cực tìm ra các
giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của TPBank trong hoạt động tín dụng đối
với đối tượng này. Với tư cách là một cán bộ thuộc TPBank, tác giả đã quyết định lựa
chọn đề tài “Nâng cao năng lực cạnh tranh trong hoạt động tín dụng khách hàng
doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Tiên Phong (TPBank)”
để nghiên cứu trong bài luận văn này.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Phân tích, đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh trong hoạt động tín dụng khách
hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại TPBank. Căn cứ vào kết quả nghiên cứu, đưa ra một
số giải pháp cụ thể nhằm thúc đẩy năng lực cạnh tranh trong hoạt động tín dụng khách
hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại TPBank.
Câu hỏi nghiên cứu:
+ Thực tế cạnh tranh trong hoạt động tín dụng khách hàng doanh nghiệp vừa và
nhỏ tại TPBank thời gian qua như thế nào?

13. 3
+ Giải pháp nào cần phải thực hiện để nâng cao năng lực cạnh tranh trong hoạt
động tín dụng khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại TPBank?
3. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: Năng lực cạnh tranh trong hoạt động tín dụng của Ngân
hàng TMCP Tiên Phong.
Phạm vi nghiên cứu: Ngân hàng TMCP Tiên Phong, giai đoạn 2015-2018 .
4. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp thu thập và xử lý số liệu: Số liệu thứ cấp thu thập từ các báo cáo
thường niên của TPBank, báo cáo nội bộ của Khối KHDN TPBank, báo cáo thường
niên, báo cáo tài chính của các ngân hàng cạnh tranh, các số liệu của Tổng cục thống
kê, Hiệp hội doanh nghiệp vừa và nhỏ, Ngân hàng nhà nước, các thông tin trên các
trang tạp chí, báo đài có uy tín…
Phương pháp duy vật lịch sử kết hợp với phương pháp thống kê, so sánh, phân tích,
tổng hợp…nhằm làm rõ vấn đề nghiên cứu.
5. Ý nghĩa đóng góp của đề tài nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu sẽ mang nhiều ý nghĩa thực tiễn đối với việc nâng cao năng lực
cạnh tranh trong hoạt động tín dụng khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại TPBank:
 Kết quả nghiên cứu giúp đánh giá những điểm mạnh và điểm yếu trong năng lực
cạnh tranh hiện tại của TPBank trong hoạt động tín dụng khách hàng doanh nghiệp vừa
và nhỏ.
 Kết quả nghiên cứu có thể được dùng để định hướng và làm cơ sở đề xuất cho
các chiến lược cạnh tranh trong tương lai của TPBank đối với hoạt động tín dụng
khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ.

14. 4
6. Kết cấu đề tài
Luận văn ngoài phần Mở đầu và Kết luận sẽ gồm có 3 chương:
- Chương 1: Cơ sở lý thuyết về cạnh tranh và hoạt động tín dụng của NHTM.
- Chương 2: Phân tích năng lực cạnh tranh trong hoạt động tín dụng khách hàng
doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Tiên Phong
- Chương 3: Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh trong hoạt động tín dụng
khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng TMCP Tiên Phong.

15. 5
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ CẠNH TRANH VÀ HOẠT ĐỘNG TÍN
DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1. Cơ sở lý thuyết về cạnh tranh
1.1.1. Khái niệm về Cạnh tranh
Trong thế kỷ 20, một số nhà nghiên cứu như Micheal Porter, J.B.Barney,
P.Krugman…đã đưa ra một số lý thuyết về cạnh tranh trong môi trường hiện đại, đặc biệt
phải kể đến lý thuyết “lợi thế cạnh tranh” trong những nghiên cứu của Giáo sư Micheal
Porter. M.Porter đã luận giải về sự cần thiết của “lợi thế cạnh tranh” và “lợi thế so sánh”
đối với các doanh nghiệp trong môi trường cạnh tranh toàn cầu. Theo đó, lợi thế cạnh
tranh tức là nội lực của từng doanh nghiệp, của từng quốc gia, trong khi đó lợi thế so
sánh là những sự khác biệt về tài nguyên thiên nhiên, nguồn nhân lực, môi trường pháp lý
tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, quốc gia trong sản xuất và thương mại. Hai lợi thế này có
quan hệ tương hỗ, chặt chẽ với nhau. Lợi thế cạnh tranh phát triển dựa trên lợi thế so
sánh và ngược lại, lợi thế so sánh sẽ được phát huy nhờ lợi thế cạnh tranh (Dương
Ngọc Dũng, 2005).
Vậy, có thể hiểu một cách đơn giản cạnh tranh là sự tranh đua giữa những cá nhân,
tập thể, đơn vị kinh tế có chức năng như nhau thông qua các hành động, nỗ lực và các
biện pháp để giành phần thắng trong cuộc đua, để thỏa mãn các mục tiêu của mình. Các
mục tiêu này có thể là thị phần, lợi nhuận, hiệu quả, an toàn, danh tiếng…Cạnh tranh, xét
ở mặt tích cực, không phải là triệt tiêu lẫn nhau mà là động lực thúc đẩy phát triển cho
các doanh nghiệp, từ đó mang lại sự phát triển cho nền kinh tế. Ngoài ra, cạnh tranh
cũng góp phần to lớn cho sự sáng tạo đổi mới, giúp cho các chủ thể tham gia trân trọng
hơn những cơ hội và lợi thế mà mình có được. Thông qua cạnh tranh, các chủ thể tham
gia xác định những điểm mạnh, điểm yếu riêng của tổ chức mình cùng với những cơ hội
và thách thức trước mắt và trong tương lai, để từ đó có những hướng đi, chiến lược phù
hợp nhất trong môi trường cạnh tranh.

16. 6
Tương tự như các thành phần khác trong nền kinh tế, trong lĩnh vực ngân hàng,
cạnh tranh được hiểu là sự tranh đua giữa những ngân hàng thương mại với nhau thông
qua các hành động, nỗ lực và các biện pháp để giành phần thắng trên thị trường trong
việc thu hút khách hàng, mở rộng thị phần, xây dựng uy tín, thương hiệu...nhằm khẳng
định vị trí của ngân hàng vượt lên khỏi các ngân hàngkhác trong cùng lĩnh vực hoạtđộng.
1.1.2. Khái niệm về Năng lực cạnh tranh trong doanh nghiệp nói chung và Ngân
hàng nói riêng
Về cơ bản, hiện chưa có một khái niệm cụ thể về năng lực cạnh tranh nói chung và
năng lực cạnh tranh trong ngân hàng nói riêng bởi lẽ đây là một vấn đề trừu tượng, có
thể hiểu theo nhiều cách khác nhau và đôi lúc có thể bị nhầm với năng lực kinh doanh
của bản thân các doanh nghiệp. Tuy nhiên, qua một số nghiên cứu trước đây, khái niệm
về năng lực cạnh tranh có thể được hiểu như sau:
Theo PGS.TS Nguyễn Thị Quy thì: “Năng lực cạnh tranh của một ngân hàng là
khả năng ngân hàng đó tạo ra, duy trì và phát triển những lợi thế nhằm duy trì và mở
rộng thị phần, đồng thời đảm bảo sự hoạt động an toàn và lành mạnh, có khả năng
chống đỡ và vượt qua những biến động của môi trường xung quanh”. Khái niệm này đề
cập đến năng lực nội tại của NHTM và mối quan hệ của nó với sự phát triển của ngành
ngân hàng trên cơ sở tận dụng được lợi thế nhằm đạt được lợi nhuận cao hơn (Nguyễn
Thị Quy, 2005).
Còn theo một số khái niệm khác, năng lực cạnh tranh có nhiều nét tương đồng với
năng suất lao động. Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), năng lực
cạnh tranh của doanh nghiệp là khả năng tạo ra năng suất sản xuất cao bằng cách sử
dụng các yếu tố sản xuất hiệu quả, giúp các doanh nghiệp phát triển bền vững trong
điều kiện cạnh tranh quốc tế.
Cũng theo M. Porter (1996), năng lực cạnh tranh cũng có thể được đo lường qua
năng suất lao động. Tuy nhiên, các quan niệm này chưa gắn với việc thực hiện các mục
tiêu và nhiệm vụ của doanh nghiệp.

17. 7
Tác giả Trần Sửu (2006) cho rằng, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp là khả
năng tạo ra lợi thế cạnh tranh, có khả năng tạo ra năng suất và chất lượng cao hơn đối
thủ cạnh tranh, chiếm lĩnh thị phần lớn, tạo ra thu nhập cao và phát triển bền vững.
Từ những khái niệm tổng hợp trên, khái niệm năng lực cạnh tranh của doanh
nghiệp có thể khái niệm tổng quan như sau: năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp là
khả năng duy trì và nâng cao lợi thế cạnh tranh trong việc tiêu thụ sản phẩm, mở rộng
mạng lưới tiêu thụ, thu hút và sử dụng có hiệu quả các yếu tố sản xuất nhằm đạt lợi ích
kinh tế cao và đảm bảo sự phát triển kinh tế bền vững.
Như vậy, nếu áp dụng khái niệm trên vào lĩnh vực ngân hàng, thì năng lực cạnh
tranh của một ngân hàng là khả năng một ngân hàng tạo, duy trì và phát triển các lợi
thế giúp mở rộng thị phần, tạo ra mức lợi nhuận cao hơn mức trung bình của ngành và
liên tục tăng đồng thời vẫn đảm bảo hoạt động an toàn, có khả năng chống chịu và vượt
qua những biến động không có lợi trong môi trường kinh doanh.
1.1.3. Sự khác nhau giữa cạnh tranh trong hoạt động ngân hàng với cạnh tranh
trong lĩnh vực khác
Thứ nhất, do lĩnh vực ngân hàng là một ngành đặc thù, thực hiện hoạt động kinh
doanh tiền tệ, nên cạnh tranh trong hoạt động ngân hàng chịu sự chi phối mạnh mẽ của
các chính sách tài chính, tiền tệ của Nhà nước hơn các ngành nghề khác. Những thay
đổi về chính sách tài chính, tiền tệ của Nhà nước (như lãi suất, tỉ giá...) sẽ ngay lập tức
ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động kinh doanh của từng đơn vị, trong khi các đơn vị
khác sẽ chủ yếu bị ảnh hưởng ở phương diện đầu tư tài chính, hoạt động xuất nhập
khẩu...
Thứ hai, sự phát triển của nền kinh tế luôn đi kèm với sự phát triển của ngành ngân
hàng. Với một số quốc gia có nền kinh tế dựa trên ngân hàng như Việt Nam, hệ thống
thanh toán càng đóng vai trò quan trọng. Bởi vậy, sự cạnh tranh trong ngành ngân hàng
không đồng nghĩa với sự triệt hạ đối thủ mà thậm chí sự lớn mạnh của đối thủ lại là
điều kiện để cho hệ thống Ngân hàng phát triển, tạo tiền đề cho phát triển kinh tế tại

18. 8
Việt Nam. Xét ở một góc độ khác, quan hệ của các ngân hàng không chỉ là cạnh tranh
mà còn là hợp tác, các ngân hàng cũng cho vay, gửi tiết kiệm lẫn nhau trên thị trường
liên ngân hàng (phục vụ cho việc quản trị vốn, quản trị rủi ro). Do đó, nếu cạnh tranh
giữa các ngân hàng dẫn tới sự phá sản sẽ gây hiệu ứng lan truyền và ảnh hưởng khá
nghiêm trọng tới toàn bộ ngân hàng khi mối liên hệ giữa các ngân hàng là khá chặt chẽ.
Chính vì vậy, cạnh tranh trong ngân hàng mang tính xây dựng nhiều hơn là triệt tiêu so
với các lĩnh vực khác.
Các doanh nghiệp khi cùng làm về một sản phẩm sẽ cạnh tranh rất gay gắt để dành
thị phần, tuy nhiên ngân hàng là một doanh nghiệp đặc biệt, có rất nhiều sản phẩm,
dịch vụ khác nhau để phát triển (có ngân hàng chuyên phát triển thanh toán bán lẻ, có
ngân hàng chuyên phát triển bán buôn, có ngân hàng chuyên phát triển dịch vụ đầu
tư…). Do đó tính cạnh tranh trong hệ thống ngân hàng cũng không cao như các ngành
nghề khác.
Như vậy, có thể thấy mặc dù cũng là một loại hình doanh nghiệp nhưng rõ ràng
sức cạnh tranh trong hệ thống ngân hàng là khác biệt so với các doanh nghiệp khác,
vừa cạnh trạnh vừa hợp tác cùng nhau phát triển, chia thị phần.
1.1.4. Nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh trong hoạt động tín dụng
doanh nghiệp vùa và nhỏ của NHTM
1.1.4.1. Nhân tố khách quan
a. Môi trường kinh tế
Nền kinh tế là một hệ thống trong đó các hoạt động kinh tế có quan hệ biện chứng
và chịu ảnh hưởng tương hỗ. Bởi vậy, mọi biến động của hoạt động kinh tế đều có thể
tác động trực tiếp hoặc gián tiếp đến tình hình kinh doanh và sản xuất của các lĩnh vực
còn lại. Tình hình của nền kinh tế vĩ mô như mức độ lạm phát có ảnh hưởng lớn tới
chất lượng tín dụng của lĩnh vực tài chính ngân hàng. Cụ thể, một nền kinh tế ổn định
với tỷ lệ lạm phát vừa phải sẽ tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh
nghiệp SME, tạo ra lợi nhuận cao hơn, từ đó có thể trả vốn và lãi cho ngân hàng, hay

19. 9
nói cách khác, sự ổn định của nền kinh tế thể hiện qua mức độ lạm phát sẽ giúp ngân
hàng có được những dự án tín dụng chất lượng cao. Ngược lại, khi nền kinh tế tồn tại
nhiều biến động, hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp chịu ảnh hưởng trực tiếp
cũng trở nên thất thường, tác động tiêu cực đến thu nhập của doanh nghiệp, từ đó ảnh
hưởng tới khả năng hoàn trả nợ vay cho ngân hàng. Có thể nói, môi trường kinh tế là
nhân tố ảnh hưởng trực tiếp và sâu sắc đến chất lượng và quy mô của hoạt động tín
dụng khách hàng doanh nghiệp SME , đặc biệt là trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc
tế. Môi trường kinh tế với những ảnh hưởng tích cực sẽ là động lực thúc đẩy sự phát
triển của hoạt động tín dụng. Cụ thể, khi nền kinh tế mở cửa hội nhập, dòng vốn đầu tư
trực tiếp nước ngoài (FDI) cùng với sự xuất hiện các doanh nghiệp FDI sẽ là đòn bẩy
mạnh mẽ thúc đẩy nhu cầu tín dụng của các doanh nghiệp trong nền kinh tế, đem đến
cho ngân hàng thương mại nhiều cơ hội phát triển hoạt động tín dụng doanh nghiệp
SME phục vụ cho các doanh nghiệp cả trong và ngoài nước, từ đó giúp tăng trưởng
quy mô tín dụng của ngành ngân hàng. Thêm vào đó, môi trường kinh tế sẽ ảnh hưởng
trực tiếp đến hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp, từ đó ảnh hưởng tới
chất lượng những khoản tín dụng ngân hàng cấp cho doanh nghiệp để mở rộng sản xuất
kinh doanh. Một ví dụ dễ thấy là tình hình tỷ giả của đồng USD và VND trong năm
qua.
b. Những nhân tố thuộc về quản lý vĩ mô của nhà nước
Tính ổn định trong các chính sách của nhà nước cũng ảnh hưởng trực tiếp đến đến
chất lượng tín dụng phân khúc khách hàng doanh nghiệp SME của ngân hàng. Nếu
chính sách quản lý vĩ mô của nhà nước không ổn định sẽ khiến hoạt động sản xuất kinh
doanh của doanh nghiệp SME gặp nhiều khó khăn, ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình
ngân hàng thu hồi nợ và ngược lại. Bên cạnh đó, hệ thống pháp luật với vai trò điều tiết
các hoạt động trong nền kinh tế là môi trường pháp lý cho mọi hoạt động sản xuất kinh
doanh, nếu hệ thống pháp lý đồng bộ sẽ thúc đẩy sản xuất kinh doanh triển khai được
thuận lợi và đạt kết quả cao. Ngược lại, nếu hệ thống pháp luật không đồng bộ, hay

20. 10
thay đổi sẽ làm cho hoạt động kinh doanh gặp khó khăn. Tại Việt Nam, Ngân hàng nhà
nước là đơn vị quản lý và xây dựng chính sách liên quan đến các hoạt động tín dụng,
ngoại hối và tiền tệ. Các chính sách, quy định của ngân hàng nhà nước có tác động trực
tiếp lên hoạt động tín dụng của các ngân hàng thương mại, là kim chỉ nam định hướng
cho quy mô và cơ cấu phát triển của hoạt động tín dụng trong từng ngành, lĩnh vực. Cụ
thể, dưới sự quản lý của ngân hàng nhà nước, các ngân hàng sẽ chuyển dịch cơ cấu tín
dụng theo hướng chú trọng vào các lĩnh vực sản xuất, lĩnh vực ưu tiên, đặc biệt là nhu
cầu vốn đối với lĩnh vực ưu tiên gồm nông nghiệp, nông thôn; xuất khẩu; công nghiệp
hỗ trợ; doanh nghiệp nhỏ và vừa; doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao). Đồng thời,
Ngân hàng nhà nước còn kiểm soát tốc độ tăng trưởng tín dụng phù hợp với khả năng
huy động vốn và chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng của mỗi ngân hàng, đảm bảo tăng trưởng
tín dụng an toàn, hiệu quả, tạo điều kiện thuận lợi trong việc tiếp cận vốn tín dụng của
doanh nghiệp và người dân.
c. Môi trường xã hội
Môi trường xã hội, trong đó quan trọng nhất là đạo đức xã hội là yếu tố trọng yếu ảnh
hưởng tới chất lượng tín dụng. Quan hệ tín dụng là cầu nối giữa ngân hàng và khách hàng,
được xây dựng trên cơ sở uy tín và lòng tin. Trong môi trường xã hội mà tại đó đạo đức xã
hội không tốt, lợi dụng lòng tin để lừa đảo sẽ làm giảm chất lượng tín dụng. Rủi ro đạo
đức trong hoạt động tín dụng là việc cho vay mạo hiểm quá mức giữa ngân hàng và khách
hàng vay, gây hậu quả nặng nề cho người gửi tiền và bản thân ngân hàng. Rủi ro đạo đức
trong hoạt động tín dụn gcó thể đến từ phía khách hàng, khi họ cố tình che giấu thông tin
và thực hiện những hoạt động gây rủi ro cho khoản vốn vay mà ngân hàng không mong
muốn. Rủi ro đạo đức trong tín dụng ngân hàng còn đến từ chính sự lựa chọn, bố trí sử
dụng nhân sự ngân hàng thiếu năng lực, phẩm chất, tư cách đạo đức nghề nghiệp, dẫn đến
sự thông đồng giữa cán bộ quản lý và nhân viên ngân hàng với khách hàng để che giấu
thông tin thật, nâng khống giá trị tài sản thế chấp và cố tình vi phạm các quy định về bảo
đảm an toàn cho vay.

21. 11
d. Môi trường tự nhiên
Môi trường tự nhiên bao gồm những biến động bất khả kháng như thiên tai (động
đất, hạn hán, lũ lụt,…), hoả hoạn làm ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp SME, nhất là đối với các ngành có liên quan đến hải sản, nông nghiệp,
thuỷ sản. Chính bởi vậy, khi môi trường tự nhiên nhiều biến động tiêu cực xảy ra sẽ
khiến doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn trong sản xuất kinh doanh, không thể thu hồi vốn
đủ để hoàn trả nợ vay ngân hàng, từ đó làm giảm chất lượng tín dụng của những khoản
vay mà NHTM đã cấp cho doanh nghiệp.
1.1.4.2. Nhân tố chủ quan
a. Chính sách tín dụng của ngân hàng đối với khách hàng doanh nghiệp SME
Chính sách tín dụng là yếu tố đầu tiên tác động dến việc cung ứng vốn cho nền
kinh tế, đây cũng là một chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp. Chính sách tín dụng
chính là chủ trương, đường lối liên quan đến việc mở rộng hay thu hẹp tín dụng, đảm
bảo cho hoạt động tín dụng đi đúng quỹ đạo, cụ thể bao gồm: hạn mức tín dụng, lãi
suất cho vay và mức lệ phí, kỳ hạn của các khoản vay, các loại cho vay được thực hiện.
Các nội dung của chính sách tín dụng được xây dựng căn cứ trên chính sách tiền tệ và
tài chính của Ngân hàng Nhà nước, điều kiện kinh tế, khả năng về vốn của ngân hàng
và nhu cầu tín dụng của khách hàng. Khi các yếu tố này thay đổi, chính sách tín dụng
cũng thay đổi theo. Đối với mỗi loại khách hàng, ngân hàng có thể đưa ra các chính
sách khác nhau cho phù hợp. Ví dụ như với các khách hàng doanh nghiệp SME có uy
tín với ngân hàng thì ngân hàng có thể cho vay không có tài sản đảm bảo, có hạn mức
cao hơn, lãi suất ưu đãi hơn; còn đối với các khách hàng khác, việc có tài sản đảm bảo
là cần thiết. Để có chất lượng tín dụng tốt, các ngân hàng cần phải có chính sách tín
dụng khoa học, phù hợp với thực tế của ngân hàng cũng như của thị trường. Một chính
sách tín dụng khách hàng doanh nghiệp SME đúng đắn sẽ thu hút nhiều khách hàng,
đảm bảo khả năng sinh lời từ hoạt động tín dụng trên cơ sở hạn chế rủi ro, tuân thủ
phương pháp, đường lối chính sách của Nhà nước và đảm bảo công bằng xã hội. Điều

22. 12
đó cũng có nghĩa chất lượng tín dụng tuỳ thuộc vào việc xây dựng chính sách tín dụng
của ngân hàng thương mại có đúng đắn hay không.
b. Quy trình tín dụng
Quy trình tín dụng bao gồm những nội dung, nghiệp vụ cơ bản, các bước tiến hành
trong quá trình cho vay, thu nợ nhằm đảm bảo an toàn vốn tín dụng. Quy trình này gồm
các bước bắt đầu từ khâu chuẩn bị cho vay, phát tiền vay, kiểm tra trong quá trình cho
vay cho đến khi thu hồi được nợ.
Trong quy trình tín dụng, bước chuẩn bị cho vay rất quan trọng (khách hàng nhập
hồ sơ vay vốn ). Chất lượng tín dụng tuỳ thuộc nhiều vào chất lượng công tác thẩm
định và quy định về điều kiện, thủ tục cho vay của từng ngân hàng thương mại. Quy
trình này bao gồm 3 giai đoạn: khai thác và tìm kiếm khách hàng; hướng dẫn khách
hàng về điều kiện tín dụng và thành lập hồ sơ vay; phân tích thẩm định khách hàng và
phương án, dự án vay vốn.
Kiểm tra quá trình sử dụng vốn vay giúp cho ngân hàng kiểm soát được chất lượng
sử dụng khoản tín dụng đã cung cấp cho khách hàng để có những hành động điều chỉnh
can thiệp khi cần thiết, sớm ngăn ngừa rủi ro có thể xảy ra. Việc lựa chọn và áp dụng
có hiệu quả các hình thức kiểm tra sẽ thiết lập được một hệ thống phòng ngừa hữu hiệu,
giảm rủi ro tín dụng, nói cách khác sẽ nâng cao chất lượng tín dụng.
Thu hồi và giải quyết nợ là khâu quyết định đến chất lượng tín dụng. Sự nhạy bén
của ngân hàng trong việc kịp thời phát hiện những biểu hiện bất lợi xảy ra đối với
khách hàng cũng như những biện pháp xử lý kịp thời, tư vấn cho khách hàng sẽ giảm
thiểu được những khoản nợ quá hạn và điều đó sẽ có tác dụng tích cực đối với hoạt
động tín dụng.
Đồng thời với các bước trong quy trình tín dụng là công tác thu thập thông tin.
Thông tin tín dụng càng nhanh, càng chính xác và toàn diện thì khả năng phòng chống
rủi ro tín dụng càng tốt. Thông tin tín dụng có thể thu thập được từ rất nhiều nguồn: từ

23. 13
trung tâm tín dụng của Ngân hàng Nhà nước, từ phòng thông tin tín dụng của các ngân
hàng thương mại, qua báo chí, các tổ chức nghề nghiệp, qua việc cán bộ tín dụng trực
tiếp thu thập tại cơ sở sản xuất kinh doanh của khách hàng, qua báo cáo tài chính của
khách hàng.
Quy trình tín dụng của ngân hàng thương mại không mang tính cứng nhắc. Đối với
mỗi khách hàng khác nhau, ngân hàng có thể chủ động, linh hoạt,thực hiện các bước
trong quy trình tín dụng cho phù hợp. Ví dụ như đối với các dự án lớn, bước phân tích
là rất quan trọng. Thậm chí có trường hợp quá phức tạp, ngân hàng phải thành lập tổ
thẩm định riêng. Đối với những món vay tiêu dùng, việc giám sát mục đích sử dụng
vốn cần được chú trọng nhiều hơn.
c. Công tác tổ chức của ngân hàng
Chất lượng và hiệu quả của hoạt động tín dụng phân khúc khách hàng doanh
nghiệp SME phụ thuộc rất lớn vào công tác tổ chức của ngân hàng, tổ chức của ngân
hàng cần cụ thể hoá và sắp xếp có khoa học, có tính linh hoạt trên cơ sở tôn trọng các
nguyên tắc đã quy định. Ngân hàng được tổ chức một cách có khoa học sẽ đảm bảo
được sự phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng giữa các phòng ban, giữa các ngân hàng với
nhau trong toàn hệ thống cũng như với các cơ quan liên quan khác. Tổ chức của ngân
hàng cần cụ thể hoá và sắp xếp có khoa học, có tính linh hoạt trên cơ sở tôn trọng các
nguyên tắc đã quy định. Qua đó sẽ tạo điều kiện đáp ứng kịp thời các yêu cầu của
khách hàng, quản lý có hiệu quả các khoản vốn tín dụng, phát hiện và giải quyết kịp
thời các khoản tín dụng có vấn đề, từ đó nâng cao chất lượng tín dụng.
d. Phẩm chất và trình độ cán bộ
Cán bộ tín dụng là người tham gia trực tiếp vào mọi khâu của quy trình tín dụng, từ
bước đầu tiên đến bước cuối cùng, chất lượng đội ngũ cán bộ ngân hàng là nhân tố
quyết định đến sự thành bại trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng nói chung và
trong hoạt động tín dụng nói riêng. Cán bộ tín dụng có đạo đức nghề nghiệp, giỏi về

24. 14
chuyên môn nghiệp vụ, có kỹ năng, có kinh nghiệm đánh giá chính xác tính khả thi của
dự án, xác định được tính chân thực của các báo cáo tài chính, phát hiện các hành vi cố
tình lừa đảo của khách hàng (như sửa chữa báo cáo tài chính, lập hồ sơ thế chấp giả,
dùng một tài sản thế chấp đi vay ở nhiều nơi..) từ đó phân tích được khả năng quản lý
và năng lực thực sự của khách hàng để quyết định có cho vay hay không. Bên cạnh đó
cán bộ tín dụng cần có sự hiểu biết rộng về pháp luật, môi trưòng kinh tế xã hội, đường
lối phát triển của đất nước, sự thay đổi của thị trường…dự đoán trước được những biến
động có thể xảy ra từ đó tư vấn lại cho khách hàng xây dựng lại phương án kinh doanh
cho phù hợp.
e. Kiểm soát nội bộ
Chất lượng tín dụng khách hàng doanh nghiệp SME phụ thuộc vào việc chấp hành
những quy định, chính sách và mức độ phát hiện kịp thời các sai sót cũng nguyên nhân
dẫn đến những lệch lạc trong quá trình thực hiện một khoản tín dụng. Thông qua kiểm
soát nội bộ giúp cho nhà lãnh đạo ngân hàng phát hiện những thuận lợi, khó khăn, nắm
được tình hình hoạt động kinh doanh đang diễn ra để đề ra các biện pháp giải quyết kịp
thời.
f. Tình hình huy động vốn
Tình hình huy động vốn ảnh hưởng tới chất lượng tín dụng. Vốn huy động càng
lớn, ngân hàng thương mại càng có khả năng cho vay, mở rộng hoạt động tín dụng.
Vốn huy động trung dài hạn là nguồn chủ yếu để cho vay trung dài hạn, vốn huy động
ngắn hạn là nguồn chủ yếu để cho vay ngắn hạn. Nếu ở ngân hàng không có sự phù
hợp về kỳ hạn giữa nguồn huy động và cho vay mà không dự kiến dược nguồn bù đắp
thì rủi ro thanh khoản sẽ xảy ra.
g. Các nhân tố từ phía khách hàng doanh nghiệp SME
Khách hàng, tức các doanh nghiệp SME, cũng ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng
vì khách hàng là người lập phương án, dự án xin vay và sau khi được ngân hàng chấp
nhận, khách hàng là người trực tiếp sử dụng vốn vay để kinh doanh.

25. 15
 Năng lực của khách hàng
Năng lực của khách hàng là nhân tố quyết định đến việc khách hàng sử dụng vốn
vay có hiệu quả hay không. Năng lực của khách hàng càng cao thì khả năng cạnh tranh
trên thị trường càng lớn, vốn vay càng được sử dụng có hiệu quả. Ngược lại, nếu năng
lực của khách hàng yếu kém, thể hiện ở việc không hiểu biết nhiều trong việc sản xuất,
phân phối và khuyếch trương sản phẩm, không dự đoán được những biến động lên
xuống của nhu cầu thị trường…thì sẽ dễ dàng bị đào thải trong môi trường kinh doanh
cạnh tranh. Chính bởi vậy, năng lực khách hàng sẽ làm ảnh hưởng trực tiếp đến khả
năng trả nợ ngân hàng, chất lượng tín dụng của ngân hàng bị ảnh hưởng.
 Sự trung thực của khách hàng
Sự trung thực của khách hàng ảnh hưởng lớn tới chất lượng tín dụng của ngân
hàng. Nếu khách hàng sử dụng vốn vay ngân hàng không đúng đối tượng kinh doanh,
không đúng với phương án, mục đích khi xin vay thì sẽ không trả được nợ đúng hạn.
Nếu các doanh nghiệp vay vốn ngân hàng vi phạm chế độ kế toán thống kê đã được
ban hành, không cung cấp các số liệu trung thực, thì sẽ gây khó khăn cho ngân hàng
trong việc quản lý vốn vay của khách hàng nắm bắt tình hình sản xuất kinh doanh,
cũng như để qua đó có thể đưa ra quyết định cho vay đúng đắn.
 Rủi ro trong công việc kinh doanh của khách hàng
Rủi ro là thuật ngữ được sử dụng để chỉ những biến cố (sự kiện) xảy ra ngoài mong
muốn và đem lại hậu quả xấu. Trong sản xuất kinh doanh, rủi ro phát sinh dưới nhiều
hình thái khác nhau: do năng lực sản xuất kinh doanh yếu kém, do thiên tai, hoả hoạn,
hoặc là nạn nhân của sự thay đổi chính sách của nhà nước, do bị trộm cắp, lừa
đảo …Ví dụ như giá bán nguyên vật liệu tăng vọt nhưng giá bán sản phẩm không thay
đổi sẽ làm lợi nhuận của doanh nghiệp giảm, ảnh hưởng tiêu cực đến năng lực trả nợ
cho ngân hàng của doanh nghiệp.

26. 16
1.1.5. Tiêu chí cơ bản đánh giá năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại
Trên cơ sở lý thuyết về cạnh tranh và cạnh tranh trong doanh nghiệp đã phân tích ở
trên, năng lực cạnh tranh trong ngân hàng thương mại có thể hiểu tương tự như trong
các doanh nghiệp khác nhưng sở hữu những tính chất và đặc điểm rất riêng biệt và đặc
thù. Tuy vậy, trên nền tảng các lý thuyết đã được dẫn chiếu, tham chiếu ở trên, có thể
tổng hợp rằng: năng lực cạnh tranh là khả năng duy trì và mở rộng các thị phần, tập
khách hàng của mình thông qua khả năng tiếp cận khách hàng mới với dịch vụ chất
lượng tốt hơn các đối thủ khác trên thị trường.
Hệ thống chỉ tiêu đánh giá năng lực cạnh tranh của NHTM sẽ gồm 2 bộ phận: “các
chỉ tiêu đánh giá năng lực cạnh tranh nội tại của các NHTM trên giác độ vi mô và các
chỉ tiêu đánh giá tác động của những nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của
hệ thống ngân hàng” (Nguyễn Thi Quy, 2005).
Như vậy, cùng chịu sự tác động từ các nhân tố bên ngoài như nhau như môi trường
kinh tế, xã hội, chính trị…thì hoạt động của các NHTM có tồn tại và phát triển hay
không còn phụ thuộc vào năng lực nội tại của chính ngân hàng. Có được năng lực cạnh
tranh vững mạnh, ngân hàng có thể tận dụng và phát huy lợi thế cạnh tranh, đi trước
đón đầu, ứng biến với sự thay đổi của thị trường.
Theo PGS.TS Nguyễn Thị Quy thì có một số tiêu chí dùng để đánh giá năng lực
cạnh tranh của NHTM, đó là: (i) tính đa dạng của sản phẩm dịch vụ; (ii) Chất lượng
nguồn nhân lực; (iii) Mạng lưới hoạt động; (iv) Năng lực tài chính, (v) Năng lực công
nghệ; (vi) Năng lực quản trị điều hành và (vii) Uy tín thương hiệu (Nguyễn Thi Quy,
2005).
Do hoạt động tín dụng là một trong chức năng chính của ngân hàng, nâng cao năng
lực cạnh tranh hoạt động tín dụng khách hàng doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng góp phần
nâng cao năng lực cạnh tranh chung của Ngân hàng. Muốn có năng lực cạnh tranh
trong hoạt động tín dụng doanh nghiệp SME thì ngân hàng cần phải có sản phẩm đa
dạng để đáp ứng nhu cầu của khách hàng, cần phải có nguồn nhân lực tốt để đảm bảo

27. 17
tư vấn chính xác, giải quyết nhanh chóng, mạng lưới rộng khắp để tiếp cận được nhiều
doanh nghiệp SME hơn, cần nền tảng công nghệ để có thể phục vụ khách hàng kịp
thời, tiện lợi và chính xác, cần thương hiệu để tạo sự tin tưởng và tiềm lực tài chính để
duy trì mọi hoạt động nêu trên. Do đó, tác giả cho rằng việc sử dụng các tiêu chí đánh
giá năng lực cạnh tranh của PGS.TS Nguyễn Thị Quy nêu trên để đánh giá năng lực
cạnh tranh trong hoạt động tín dụng doanh nghiệp SME của TPBank là phù hợp.
Các tiêu chí đánh giá bao gồm:
1.1.5.1. Tính đa dạng của sản phẩm dịch vụ
Sản phẩm dịch vụ là một trong những tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh của
doanh nghiệp. Sự đa dạng hóa các sản phẩm dịch vụ tạo điều kiện cho doanh nghiệp
đáp ứng được nhu cầu đa dạng của khách hàng và củng cố được vị thế cạnh tranh của
mình trên thị trường.
Ngân hàng là loại hình doanh nghiệp đặc biệt hoạt động trong ngành tài chính. Đây
là một ngành khá đặc thù, sản phẩm đa dạng, đáp ứng phù hợp với thực tế, đặc thù kinh
doanh của khách hàng thì càng dễ dàng có được lòng tin, tăng sức cạnh tranh cho ngân
hàng. Một ngân hàng có thể chuyên sâu vào một mảng dịch vụ thế mạnh hoặc cùng lúc
phát triển nhiều sản phẩm. Đối với những ngân hàng như vậy, tính cạnh tranh luôn cao
hơn những ngân hàng chỉ nhắm đến một đối tượng khách hàng cụ thể do tính tùy biến
và điều chỉnh linh hoạt theo sự phát triển của thị trường.
1.1.5.2. Chất lượng nguồn nhân lực
Đối với các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp hoạt động trong ngành dịch vụ
nói chung và dịch vụ tài chính nói riêng thì yếu tố con người đóng vai trò vô cùng quan
trọng. Nguồn nhân lực tài năng luôn là một trong những thế mạnh với các doanh
nghiệp khi đánh giá về lợi thế cạnh tranh do năng suất lao động của những nhân lực tài
năng thường cao hơn rất nhiều so với nguồn nhân lực bình thường. Thông thường,
những doanh nghiệp lớn thường sẵn sàng chi rất nhiều tiền để lôi kéo những cán bộ cốt
cán, tài năng của doanh nghiệp khác về phục vụ cho mình. Khi đó, chiến lược phát

28. 18
triển của doanh nghiệp hay chất lượng dịch vụ chắc chắn sẽ được cải thiện. Dù có cùng
số lượng nhân viên nhưng những doanh nghiệp có nguồn nhân lực tốt hơn sẽ có những
sản phẩm ưu việt hơn trên thị trường hoặc tối đa hóa được lợi nhuận cho doanh nghiệp.
Ngành tài chính là một trong những ngành đòi hỏi cao về trình độ, năng lực của
nguồn nhân lực. Các ngân hàng đóng vai trò là trung gian tài chính trên thị trường sẽ
không thể phát huy hết vai trò của mình nếu không có nhân lực chuyên môn cao, có thể
đưa ra những dự báo, tư vấn tài chính chính xác cho khách hàng. Nói cách khác, chất
lượng nhân lực trong ngành ngân hàng là vô cùng quan trọng, bởi chỉ một sai sót nhỏ
cũng có thể gây ra rủi ro lớn về tài chính cho toàn hệ thống và cho nền kinh tế. Chính
bởi vậy, chất lượng nguồn nhân lực là mối quan tâm hàng đầu của các ngân hàng, đây
cũng chính là chìa khóa mấu chốt để các ngân hàng nâng cao vị thế cạnh tranh của
mình trên thị trường.
1.1.5.3. Mạng lưới hoạt động
Trong ngành tài chính - ngân hàng, mạng lưới hoạt động cũng là một yếu tố quan
trọng khi đánh giá năng lực cạnh tranh bởi lẽ chính mạng lưới này sẽ giúp khách hàng
gia tăng trải nghiệm, tiện ích, tăng nhận diện thương hiệu và khả năng tiếp cận dịch vụ
ngân hàng. Một mạng lưới hoạt động ngân hàng hiệu quả (với độ phủ rộng và đặt tại
những địa điểm trọng yếu) sẽ là tiền đề cho năng lực cạnh tranh của các ngân hàng. Bởi
lẽ, nếu mạng lưới hoạt động của các ngân hàng rộng nhưng không trọng điểm cũng sẽ
làm tiêu tốn chi phí và không thu được nhiều hiệu quả trong hoạt động. Ví dụ những
chi nhánh đặt tại khu vực thưa dân cư hoặc xa thị trấn…sẽ là kém hiệu quả so với
những chi nhánh đặt gần các khu vực trung tâm, có nhiều trung tâm thương mại, siêu
thị…Bởi vậy, tùy thuộc vào chiến lược của từng ngân hàng mà việc mở rộng mạng
lưới chi nhánh sẽ mang lại hiệu quả. Tuy nhiên, với những ngân hàng lớn họ sẽ có
năng lực cạnh tranh hơn do duy trì được mạng lưới chi nhánh rộng và được đặt tại
những vị trí trọng yếu (do có khả năng chi trả chi phí thuê, mua địa điểm) với khả năng
tiếp cận khách hàng cao và nâng cao trải nghiệm cho người dùng.

29. 19
Mạng lưới hoạt động là một trong những yếu tố quan trọng thể hiện quy mô kinh
doanh của doanh nghiệp. Doanh nghiệp có mạng lưới hoạt động càng lớn thì càng dễ
có khả năng chiếm lĩnh thị phần, khẳng định vị thế cạnh tranh của mình trên thị trường.
1.1.5.4. Năng lực tài chính
Cũng như quy mô kinh doanh, năng lực tài chính thể hiện sức mạnh và khả năng
về đảm bảo nguồn lực tài chính cho sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Năng lực
tài chính vừa là điều kiện, vừa là kết quả của quá trình vận hành hệ thống kinh doanh.
Do đó, đây là tiêu chí quan trọng để đánh giá năng lực cạnh tranh nói chung của doanh
nghiệp trên thị trường.
Ngân hàng kinh doanh tiền tệ, vì thế năng lực tài chính của Ngân hàng càng mạnh
sẽ tăng năng lực nội tại cho Ngân hàng. Năng lực tài chính thường của doanh nghiệp
nói chung và ngân hàng nói riêng thể hiện thông qua các yếu tố sau: (i) Vốn chủ sở
hữu; (ii) Khả năng huy động vốn; (iii) Khả năng thanh toán; (iv) Khả năng sinh lời và
(v) Mức độ rủi ro.
Với tiềm năng tài chính mạnh, Ngân hàng dễ dàng hạ lãi suất cho vay tùy thời
điểm, còn tiền để cho vay trong khi các ngân hàng đối thủ đã chạm trần room tín dụng
theo quy định của NHNN…Đây cũng là lý do mà các ngân hàng lớn thường có năng
lực cạnh tranh hơn so với các ngân hàng nhỏ. Như đã đề cập với năng lực tài chính tốt
sẽ giúp họ có thể có được đội ngũ nhân lực giỏi, tài năng và có khả năng duy trì các
hoạt động của chi nhánh cũng như chi phí phát triển sản phẩm, một trong những chi phí
rất lớn trong hoạt động doanh nghiệp nói chung và ngân hàng nói riêng.
1.1.5.5. Năng lực công nghệ
Có thể nói, công nghệ ngày càng trở nên quan trọng và dần trở thành nhân tốt cốt
lõi tạo nên sức cạnh tranh của doanh nghiệp nói chung và NHTM nói riêng. Đối với
các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh, công nghệ giúp các doanh nghiệp nâng cao
năng lực sản xuất, hiệu quả hoạt động và quản lý. Công nghệ có ảnh hưởng mạnh mẽ
đến hiệu quả công việc, văn hóa doanh nghiệp và các mối quan hệ trong doanh nghiệp.

30. 20
Nó cũng ảnh hưởng đến vấn đề bảo mật thông tin và các lợi thế trong giao dịch. Một
doanh nghiệp đi đầu trong ứng dụng công nghệ sẽ luôn đi trước các đối thủ một bước.
Đối với các ngân hàng, công nghệ không chỉ góp phần tạo ra những chuyển biến
mang tính độc đáo và tiện lợi hơn cho các sản phẩm dịch vụ truyền thống mà còn giảm
bớt các chi phí từ việc thuê nhân công, chi phí hoạt động chi nhánh…Đối với một số
ngân hàng, với nền tảng ngân hàng lõi (core banking) tốt, các hoạt động giao dịch sẽ
được tự động hóa hoàn toàn từ việc ghi nhận vào sổ cái cho đến lữu trữ trên các máy
chủ hoặc luân chuyển dữ liệu giữa cho các phòng ban khác nhau, giảm thiểu các lỗi do
con người gây ra, đồng thời tập trung hóa các nghiệp vụ tại một hội sở, giảm bớt chi
phí tại các chi nhánh (nhân lực, cơ sở hạ tầng công nghệ…). Bên cạnh đó, như đã đề
cập, việc tiếp cận của end-user với ngân hàng đang dần chuyển từ chi nhánh với các
nhân viên ngân hàng sang các thiết bị di động (smart devices). Với những ngân hàng
có nền tảng công nghệ tốt, khả năng bảo mật cao sẽ dễ dàng có được thị phần khách
hàng nhờ nâng cao trải nghiệm và tăng độ tin cậy cho khách hàng. Với các doanh
nghiệp phát triển dịch vụ, có khách hàng trung thành luôn là yếu tố cốt lõi của việc
nâng cao tính cạnh tranh trong doanh nghiệp. Đây là những đóng góp của năng lực
công nghệ với năng lực cạnh tranh của ngân hàng.
1.1.5.6. Năng lực quản trị điều hành
Năng lực quản trị điều hành là tiêu chí cơ bản đánh giá năng lực cạnh tranh của
doanh nghiệp nói chung và các NHTM nói riêng. Một doanh nghiệp có phương hướng
phát triển bền vững không thể thiếu sự quản trị điều hành đúng đắn của các cấp quản
lý. Định hướng và chất lượng quản trị là thước đo năng lực cạnh tranh của doanh
nghiệp trên thị trường, đồng thời là “vũ khí tối thượng” để doanh nghiệp tồn tại một
cách bền vững trước sự cạnh tranh khốc liệt của những đối thủ khác.
Năng lực quản trị điều hành của ban lãnh đạo NHTM khá tương đồng với năng lực
nhân sự. Bởi lẽ, năng lực quản trị điều hành là một trong những kỹ năng của các nhân
sự cấp cao. Với những ngân hàng lớn, có hệ thống công nghệ thông tin lớn và hệ thống

31. 21
chi nhánh lớn với nhiều sản phẩm đa dạng đòi hỏi năng lực quản trị điều hành càng cao
để tiếp tục duy trì vị thế dẫn đầu so với các ngân hàng khác. Nếu năng lực quản trị điều
hành yếu có thể dẫn tới hoạch định chiến lược không phù hợp và không quản lý được
chi phí hoạt động, dễ dàng bị ngân hàng khác vượt qua về mặt lợi nhuận trong thời
gian ngắn. Chính vì vậy, năng lực quản trị điều hành có vai trò rất quan trọng trong
việc đảm bảo tính hiệu quả, an toàn trong hoạt động ngân hàng, là yếu tố then chốt để
NHTM có một chiến lược kinh doanh đúng đắn. Một số tiêu chí thể hiện năng lực quản
trị điều hành là: chiến lược kinh doanh, cơ cấu tổ chức, khả năng áp dụng phương thức
quản trị ngân hàng hiệu quả và sự tăng trưởng trong kinh doanh.
1.1.5.7. Uy tín, thương hiệu
Thương hiệu được tạo lập bởi nhận thức và niềm tin của con người do cảm nhận về
sản phẩm dịch vụ mà họ nhận được. Việc xây dựng thương hiệu rất quan trọng nhằm
nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng vì càng ngày khách hàng càng có nhiều sự
lựa chọn, nhưng lại ít thời gian để cân nhắc và ra quyết định, nên phần lớn họ sẽ mua
dựa vào niềm tin sẵn có. Một thương hiệu mạnh sẽ là yếu tố tác động quan trọng
nhất đến hành vi mua hàng, đồng thời mang lại cho khách hàng nhiều hơn so với một
sản phẩm: đó là dịch vụ, là niềm tin, là các giá trị cộng thêm cho khách hàng – cả về
mặt chất lượng và cảm tính. Người tiêu dùng có xu hướng quyết định mua dựa vào yếu
tố thương hiệu chứ không phải yếu tố sản phẩm hay dịch vụ.
Đối với ngành ngân hàng, uy tín, thương hiệu là nội lực vô cùng to lớn vì ngân
hàng là doanh nghiệp kinh doanh bởi lẽ để tạo được một tên tuổi trên thị trường là một
quá trình rất dài, tốn rất nhiều chi phí và công sức để đạt được. Khách hàng cũng có xu
hướng thường tin cậy những ngân hàng có những phản ứng tốt từ thị trường trong
nhiều năm hơn là những ngân hàng non trẻ mới gia nhập thị trường. Với những ngân
hàng lớn, họ thường có riêng các ban truyền thông và dành nhiều chi phí để bảo vệ
hình ảnh khỏi những vấn đề tiêu cực, phản cạnh tranh của các ngân hàng khác hoặc bảo
vệ mình trước những sự cố đáng tiếc. Điều này để họ luôn tạo ra hình ảnh đẹp với

32. 22
khách hàng, đảm bảo thương hiệu của mình luôn có giá trị, tạo niềm tin thu hút khách
hàng. Với những ngân hàng nhỏ, họ sẽ cần thêm thời gian và chi phí để dần khẳng định
được uy tín và thương hiệu của mình trên thị trường, để dần tạo niềm tin cho khách
hàng, từ đó mới tạo thêm thị phần khách hàng mới và gặt hái được lợi nhuận tương
xứng. Đó cũng là lý do đặt uy tín và thương hiệu là một trong những yếu đố để đánh
giá năng lực cạnh tranh của ngân hàng.
1.2. Cơ sở lý thuyết về hoạt động tín dụng của ngân hàng thương mại
NHTM là một định chế tài chính cung cấp các dịch vụ tài chính đa dạng cho các
khách hàng tổ chức và cá nhân như nhận tiền gửi, cấp vốn vay và cung ứng các dịch vụ
thanh toán trên phạm vi trong và ngoài nước. Nhờ vào hệ thống của các ngân hàng,
nguồn tiền nhàn rỗi nằm rải rác trong xã hội sẽ được huy động. Đây cũng là nguồn tiền
cho cấp tín dụng cho các tổ chức kinh tế (TCKT), cá nhân với mục tiêu phục vụ phát
triển kinh tế - xã hội.
Việt Nam chưa có thị trường vốn , trong số các lĩnh vực kinh doanh của ngân hàng,
hoạt động tín dụng vẫn là hoạt động truyền thống, mang lại nguồn lợi nhuận chủ đạo
cho các ngân hàng. Tuy vậy, hoạt động này tiềm ẩn rủi ro rất cao, gây ra những hậu
quả nặng nề không chỉ đối với chính các ngân hàng mà còn đối với cả doanh nghiệp và
nền kinh tế nói chung.
1.2.1. Hoạt động huy động vốn
Hoạt động huy động vốn của các ngân hàng thương mại được hiểu là các hoạt động
nhận tiền gửi (bao gồm cả tiền gửi không kỳ hạn và tiền gửi có kỳ hạn…) và chiếm tỷ
trọng rất cao trong tổng nguồn vốn huy động của NHTM. Ngoài ra, các Ngân hàng có
thể huy động vốn bằng cách phát hành trái phiếu và bán cho các cá nhân và tổ chức
kinh tế. Ngoài các hình thức huy động vốn trên, các ngân hàng có thể huy động vốn
bằng cách vay từ các tổ chức tín dụng trên thị trường liên ngân hàng hoặc “người cho
vay cuối cùng của nền kinh tế”, ngân hàng trung ương.

33. 23
1.2.2. Hoạt động sử dụng vốn
Tín dụng là hình thức phổ biến nhất ở các định chế tài chính nói chung và NHTM
nói riêng ở khắp các nơi trên thế giới. Tại Việt Nam, hoạt động tín dụng hiện vẫn là
hoạt động kinh doanh mang lại lợi nhuận cao nhất và có ý nghĩa sống còn đối với ngân
hàng. Số tiền mà ngân hàng huy động được trên thị trường (từ nguồn tiền gửi và vay
trên thị trường liên ngân hàng) sẽ được sử dụng để cho vay lại và thu lợi nhuận . Lợi
nhuận mà ngân hàng thu được sẽ là chênh lệch giữa chi phí huy động nguồn và lãi suất
ngân hàng cho vay và chi phí vận hành.
1.2.3. Các loại hình dịch vụ khác cho khách hàng
Nghiệp vụ ủy thác: là dịch vụ ngân hàng cung ứng cho khách hàng khi nhận ủy
thác để quản trị các tài sản thay cho khách hàng. Các tài sản này có thể chia làm 2 loại,
gồm: tiền và hiện vật. Hiện nay, phần đông khách hàng ủy thác cho ngân hàng giúp
mình quản trị tài sản bằng tiền hay ký gửi vào một tài khoản.
Dịch vụ bảo đảm an toàn tài sản có giá trị: Đây là một trong những dịch vụ truyền
thống và lâu đời nhất của NHTM từ thửa sơ khai. Tuy nhiên, hiện nay dịch vụ này
thường tích hợp với các dịch vụ khác của ngân hàng (như vay bất động sản trả góp
thường đi kèm với giữ giấy phép sở hữu căn hộ cho khách hàng). Với đội ngũ nhân
viên bảo vệ và các két sắt hiện đại, kiên cố, ngân hàng có thể hỗ trợ khách hàng trong
việc ký gửi những giấy tờ có giá và các tài sản quý .
Các dịch vụ kinh doanh khác: những dịch vụ khác bao gồm nhiều loại như bảo
đảm tín dụng, chiết khấu các khoản phải thu (factoring), phát hành thẻ tín dụng, làm
dịch vụ tư vấn thuê mua…Đây đều là những hoạt động phái sinh trên cơ sở các hoạt
động cơ bản của ngân hàng là huy động vốn và tín dụng.
Ngoài những loại hình dịch vụ truyền thống của ngân hàng, hiện nay ngân hàng
đang có xu hướng được số hóa. Ngân hàng điện tử là một bước phát triển sơ khai của
ngân hàng số , bao gồm một hệ thống phần mềm tin học cho phép khách hàng có thể

34. 24
tìm hiểu thông tin hay thực hiện một số giao dịch ngân hàng thông qua các phương tiện
điện tử.
1.2.4. Hoạt động tín dụng của NHTM
1.2.4.1. Khái niệm về tín dụng ngân hàng
Tín dụng là một thuật ngữ xuất phát từ chữ La tinh là credo (tin tưởng, tín nhiệm).
Trong quan hệ tài chính, tín dụng là sản phẩm của nền kinh tế hàng hóa, nói cách khác
đây là một giao dịch về tài sản trên cơ sở có hoàn trả giữa hai chủ thể. Khi quan hệ trao
đổi hàng hóa xuất hiện cùng với chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất, tín dụng được thực
hiện dưới hình thức vay mượn bằng hiện vật - hàng hóa. Qua thời gian, tín dụng
chuyển sang hình thức vay mượn bằng tiền tệ để phục vụ cho các mục đích khác nhau
và dần trở thành biểu hiện của mối quan hệ kinh tế nhằm mục đích thỏa mãn nhu cầu
vốn tạm thời cho quá trình tái sản xuất và đời sống, theo nguyên tắc hoàn trả.
Khái niệm về tín dụng đã được xây dựng và chỉnh sửa theo các hình thái kinh tế -
xã hội khác nhau. Song khái quát lại, tín dụng được hiểu theo khái niệm cơ bản sau:
Căn cứ theo Khoản 16, Điều 4 Luật các tổ chức tín dụng 2010 quy định: “Cho vay là
hình thức cấp tín dụng, theo đó bên cho vay giao hoặc cam kết giao cho khách hàng
một khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định trong một thời gian nhất định theo
thỏa thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi”, “tín dụng là một phạm trù kinh
tế phản ánh mối quan hệ giao dịch giữa hai chủ thể, trong đó một bên (bên cho vay)
chuyển giao một lượng giá trị sang cho bên kia (bên đi vay) được sử dụng trong một
thời gian nhất định, đồng thời bên đi vay phải cam kết hoàn trả theo thời hạn đã thoả
thuận”.
Trong hoạt động của các ngân hàng thương mại (NHTM), chính sách tín dụng là
tổng thể các quy định của ngân hàng về hoạt động tín dụng nhằm đưa ra định hướng và
hướng dẫn cho cán bộ tín dụng các thủ tục cần thiết, các bước công việc cần làm để
thực hiện hoạt động tín dụng trong giới hạn trách nhiệm của họ. Chính sách tín dụng
được coi như là một kim chỉ nang của một ngân hàng, bao gồm tất cả nội dung liên

35. 25
quan đến hoạt động cấp tín dụng như: chính sách quy mô và hạn mức tín dụng; chính
sách khách hàng; lãi suất và phí suất tín dụng; thời hạn tín dụng và kỳ hạn nợ; các
khoản đảm bảo; chính sách xử lý nợ có vấn đề…
Ngân hàng thương mại cấp tín dụng cho các cá nhân, tổ chức theo nhiều hình thức
khác nhau, gồm: cho vay, chiết khấu, tái chiết khấu, cầm cố giấy tờ có giá, bảo lãnh....
Cụ thể như sau:
Cho vay: Đây là hình thức phổ biến nhất của cấp tín dụng và chiếm đa phần trong
hoạt động tín dụng của ngân hàng. Theo đó, Ngân hàng thương mại trực tiếp cấp nguồn
vốn cho cá nhân, tổ chức nhằm đáp ứng nhu cầu vốn cho các hoạt động sản xuất kinh
doanh, dịch vụ và đời sống. Nguyên tắc cho vay là các đối tượng vay phải hoàn trả đủ
gốc và lãi khi đến hạn. Hoạt động cho vay thường đi kèm với các rủi ro nên thông
thường sẽ yêu cầu các biện pháp đảm bảo tài sản từ bên vay.
Chiết khấu, tái chiết khấu giấy tờ có giá. Ngân hàng thương mại cấp tín dụng theo
hình thức chiết khấu thương phiếu và các giấy tờ có giá ngắn hạn khác. Do giấy tờ có
giá là tài sản có giá trị và có tính thanh khoản cao nhưng cần phải được giữ (hold)
trong một thời hạn cố định để hưởng lãi nên ngân hàng sẽ căn cứ trên giá trị của giấy tờ
có giá và mức độ rủi ro có thể phát sinh để cung cấp tạm thời nguồn vốn (số tiền được
cấp sẽ theo một tỷ lệ % nhất định so với giá trị của giấy tờ có giá) cho cá nhân, tổ chức
khi họ có nhu cầu về vốn mà chưa đến hạn thanh toán. Khi tham gia dịch vụ, cá nhân,
tổ chức sở hữu thương phiếu và giấy tờ có giá phải chuyển nhượng ngay mọi quyền lợi
và lợi ích hợp pháp từ các giấy tờ có giá cho ngân hàng.
Bảo lãnh ngân hàng: Ngân hàng thương mại căn cứ trên nhu cầu của khách hàng
để sử dụng uy tín và khả năng tài chính của mình bảo lãnh cho các khoản vay vốn,
thanh toán cho khách hàng để thực hiện các hợp đồng, dự án với các đối tác khác.
NHTM sẽ thu phí trên cơ sở cung cấp dịch vụ này.
Cho thuê tài chính: Là loại hình tín dụng trung dài hạn, theo đó bên có nhu cầu
mua tài sản là máy móc thiết bị sẽ yêu cầu NHTM (thường thông qua các Công ty cho

36. 26
thuê tài chính của mình) dùng vốn để mua sau đó sẽ cho bên thuê thuê lại trong một
khoản thời gian nhất định. Bên thuê sẽ trả tiền thuê tài sản theo những định và khi hết
thời hạn thuê, bên thuê được chuyển quyền sở hữu, mua lại hoặc tiếp tục thuê theo điều
kiện hai bên thỏa thuận.
1.2.5 Doanh nghiệp vừa và nhỏ
1.2.5.1 Khái niệm doanh nghiệp vừa và nhỏ
Hiện nay có rất nhiều tiêu thức để phân loại doanh nghiệp vừa và nhỏ, trong đó bao
gồm: vốn, lao động, doanh thu, lợi nhuận, giá trị gia tăng…Tuy nhiên, mỗi một quốc
gia, thể chế và nền kinh tế tùy thuộc theo cơ cấu trong nền kinh tế để phân loại các loại
hình doanh nghiệp vừa và nhỏ khác nhau. Hai tiêu chí thường sử dụng nhiều nhất ở
phần lớn các nước là quy mô vốn và lao động. Thông thường các nước có trình độ phát
triển càng cao thì quy định về chỉ tiêu quy mô vốn cũng như lao động sẽ cao hơn so với
các nước có trình độ phát triển thấp hơn. Đối với các quốc gia phát triển (Mỹ, Pháp,
Nhật), những doanh nghiệp có số lao động từ 500 trở xuống thì được coi là có quy mô
vừa và nhỏ, trong số đó những doanh nghiệp có số lao động 200 trở xuống được coi là
doanh nghiệp nhỏ. Trong khi đó, nếu căn cứ theo tiêu chí xếp loại của nhóm NH Thế
giới, doanh nghiệp có quy mô siêu nhỏ (micro) là doanh nghiệp có số lượng lao động
dưới 10 người, doanh nghiệp có quy mô nhỏ là những doanh nghiệp có số lao động từ
10 đến 15 người, còn doanh nghiệp có quy mô vừa có từ 50 đến 300 lao động.
Tại Việt Nam, việc phân loại doanh nghiệp vừa và nhỏ đã được quy định trong các
quy định pháp lý. Cụ thể, Điều 3 Nghị định số 56/2009/NĐ-CP ngày 30/06/2009 đã
đinh nghĩa về doanh nghiệp vừa và nhỏ được hiểu như sau: “Doanh nghiệp vừa và nhỏ
là cơ sở kinh doanh đã đăng ký kinh doanh theo quy định pháp luật, được chia thành
ba cấp: siêu nhỏ, nhỏ, vừa theo quy mô tổng nguồn vốn (tổng nguồn vốn tương đương
tổng tài sản được xác định trong bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp) hoặc số lao
động bình quân năm (tổng nguồn vốn là tiêu chí ưu tiên)”, cụ thể doanh nghiệp vừa và
nhỏ được phân loại theo Bảng dưới đây:

37. 27
Bảng 1. 1 Bảng chỉ tiêu xếp loại doanh nghiệp vừa và nhỏ
Lĩnh vực
hoạt động
DN siêu
nhỏ
DN nhỏ DN vừa
Số lao động Tổng nguồn
vốn
Số lao động Tổng nguồn
vốn
Số lao động
I.Nông, lâm
nghiệp và
thủy sản
Tối đa
người
10 Tối đa 20 tỷ
đồng
Từ trên 10
người đến
200 người
Từ trên 20
tỷ đồng đến
100 tỷ đồng
Từ trên 200
người đến
300 người
II.Công
nghiệp
xây dựng
và
Tối đa
người
10 Tối đa 20 tỷ
đồng
Từ trên 10
người đến
200 người
Từ trên 20
tỷ đồng đến
100 tỷ đồng
Từ trên 200
người đến
300 người
III. Thương
mại và dịch
vụ
Tối đa
người
10 Tối đa 20 tỷ
đồng
Từ trên 10
người đến
50 người
Từ trên 10
tỷ đồng đến
50 tỷ đồng
Từ trên 50
người đến
100 người
(Nguồn: Nghị định số 56/2009/NĐ-CP ngày 30/06/2009)
Cách hiểu trên là chính thống và thường được sử dụng nhất hiện nay. Tuy nhiên,
một số văn bản pháp lý khác tại Việt Nam có một số cách hiểu tổng quan hơn như
trong Thông tư 16/2013/TT-BTC quy định về tiêu chí xác định doanh nghiệp vừa và
nhỏ để gia hạn nộp thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế giá trị gia tăng, căn cứ vào tiêu
chí Doanh thu và số lượng lao động. Doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ là doanh
nghiệp sử dụng dưới 300 lao động làm việc toàn bộ thời gian năm và có doanh thu năm
không quá 20 tỷ đồng.
1.2.5.2 Đặc điểm tín dụng doanh nghiệp vừa và nhỏ
Doanh nghiệp vừa và nhỏ là một nhóm doanh nghiệp đặc thù và chiếm tỉ lệ lớn
trong nền kinh tế, tín dụng cho doanh nghiệp vừa và nhỏ có nhiều đặc điểm riêng, cụ
thể như sau:

38. 28
Các doanh nghiệp vừa và nhỏ thường có tỉ lệ vay thấp do nhu cầu về vốn của họ
chưa cao và chủ yếu phục vụ cho mục đích cho vay vốn lưu động vì vốn lưu động là bộ
phận rất quan trọng trong quá trình sản xuất và lưu thông liên tục của doanh nghiệp
SME. Các khoản vay thường dựa trên các hợp đồng tiêu thụ có sẵn hoặc các hợp đồng
đã ký. Các khoản vay thường lặp lại nhiều lần trong thời gian ngắn nên mặc dù khoản
vay giá trị thấp nhưng xét doanh số cho vay thì khá cao, mang lại lợi nhuận cao cho
khách hàng nên các ngân hàng hiện nay cũng coi doanh nghiệp SME là đối tượng tiềm
năng để phát triển.
Các doanh nghiệp SME thường gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn vay
hơn so với đối tượng khác do năng lực quản lý của các doanh nghiệp SME còn gặp
nhiều bất cập, thiếu kinh nghiệm, kiến thức, trình độ và năng lực quản trị kinh doanh
trong môi trường cạnh tranh gay gắt, đồng thời cũng chưa có thói quen sử dụng các
dịch vụ tư vấn tài chính chuyên nghiệp. Trong khi đó, với bề dày quản trị rủi ro, ngân
hàng thường từ chối cấp tín dụng cho những đối tượng này. Các doanh nghiệp SME
không (hoặc ít) có tài sản đảm bảo hợp pháp hoặc chưa có đủ uy tín để vay tín chấp (do
thông tin chưa minh bạch, hoặc chưa có thu nhập đáng kể từ lúc thành lập…) hoặc
không có khả năng xây dựng phương án sản xuất kinh doanh hoặc dự án khả thi để cho
xin vay vốn. Điều này gây ra nhiều khó khăn cho các tổ chức tín dụng trong việc sử
dụng các chỉ tiêu tài chính để chấm điểm, xếp hạng tín dụng.
1.3. Kinh nghiệm nâng cao năng lực cạnh tranh hoạt động tín dụng khách hàng
vừa và nhỏ của một số ngân hàng thương mại
1.3.1. Kinh nghiệm của ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam
Trong bối cảnh Việt Nam đang ngày càng hội nhập sâu hơn vào nền kinh tế thế
giới, các ngân hàng thương mại trong nước phải không ngừng xây dựng chiến lược
kinh doanh, đứng vững và phát triển trên thị trường tín dụng khách hàng doanh nghiệp
SME. Trong số các NHTM Việt Nam, Vietinbank được đánh giá là một trong những
ngân hàng đi đầu về tín dụng khách hàng doanh nghiệp SME với nhiều chiến lược cạnh

39. 29
tranh hiệu quả, giúp ngân hàng luôn đứng đầu về thị phần tín dụng mảng này trên thị
trường.
Để làm được điều đó, VietinBank luôn chủ động, tích cực tìm kiếm và dành nguồn
vốn ưu đãi cho doanh nghiệp vừa và nhỏ. Dòng vốn giá rẻ này giúp cộng đồng doanh
nghiệp tận dụng lợi thế để tập trung phát triển sản xuất kinh doanh. Cụ thể, VietinBank
trong giai đoạn 2015-2017 đã duy trì lãi suất cho vay ngắn hạn dưới 6,5%/năm đối với
5 lĩnh vực ưu tiên của Chính phủ, bao gồm: (i) Nông nghiệp; (ii) Sản xuất, kinh doanh
hàng xuất khẩu; (iii) Sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp vừa và nhỏ; (iv) Doanh
nghiệp trong ngành công nghiệp hỗ trợ; (v) Doanh nghiệp khởi nghiệp ứng dụng các
công nghệ, sáng kiến mới vào nâng cao năng suất, hiệu quả sản xuất kinh doanh.
Bên cạnh đó, VietinBank hiện ban hành nhiều chương trình tín dụng thúc đẩy tín
dụng cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ như: Chương trình tín dụng Đồng hành cùng
KHDN vừa và nhỏ ; Gói tín dụng “Cho vay linh hoạt - lãi suất cố định”; Gói vay
10.000 tỷ đồng hỗ trợ DN công nghiệp hỗ trợ tại TP Hồ Chí Minh; Chương trình ưu
đãi lãi suất cho vay dành cho DN khởi nghiệp quy mô 3.000 tỷ đồng; Cho vay phát
triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp sạch.
Ngoài ra, VietinBank cũng hỗ trợ khách hàng SME phí dịch vụ bằng chính sách tối
ưu. Theo đó, VietinBank ban hành Gói sản phẩm Combo 6 in 1 với đa dạng ưu đãi về
dịch vụ tài khoản, tiền gửi, tiền vay, quản lý dòng tiền, tài trợ thương mại và các sản
phẩm, dịch vụ khác. Đồng thời, VietinBank cũng sửa đổi biểu phí dịch vụ, áp dụng phí
dịch vụ linh hoạt theo rủi ro của giao dịch.
Nhằm tạo cơ chế chính thống, xuyên suốt chăm sóc doanh nghiệp vừa và nhỏ có
mối quan hệ thân thiết, VietinBank đã ra mắt VietinBank SME Club với thông điệp
“Hội tụ cùng phát triển”. Thành viên trong Hiệp hội sẽ được Vietinbank hỗ trợ về tài
chính với lãi suất ưu đãi. Với kinh nghiệm lâu năm và là đối tác tin cậy của hơn 45
nghìn doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt Nam cùng mạng lưới gần 1.000 ngân hàng đại
lý; SME Club mở ra cơ hội hợp tác, kinh doanh giữa các DN thông qua các cuộc hội

40. 30
thảo, tọa đàm, kết nối kinh doanh (Business matching) dành riêng cho các thành
viên ngay khi tham gia.
1.3.2. Kinh nghiệm của ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam
Trong thời gian vừa qua, BIDV đã đẩy mạnh phát triển mảng khách hàng doanh
nghiệp SME và thu được nhiều thành tựu: đến cuối năm 2017, số lượng khách hàng
doanh nghiệp SME đạt 236.000 khách hàng, tăng 14% so với năm 2016, (chiếm xấp xỉ
39% lượng khách hàng doanh nghiệp SME ở Việt Nam); quy mô tính dụng SME đạt
220.000 tỷ đồng, tăng 31% so với năm 2016 và chiếm khoảng 17% quy mô tổng dư nợ
của toàn nền kinh tế.
Nổi bật với cam kết “Đồng hành cùng SME ” trong các năm qua, BIDV đã hiện
thực hóa cam kết thông qua nhiều sản phẩm, chương trình ưu đãi và các giải pháp hỗ
trợ tích cực cho cộng đồng SME Việt Nam. Trong đó, BIDV đã xây dựng quy trình cấp
tín dụng riêng cho khách hàng doanh nghiệp SME với thủ tục đơn giản nhưng vẫn
kiểm soát được rủi ro, phát triển các dịch vụ ngân hàng điện tử, tăng cường huy động
các nguồn vốn giá rẻ nhằm hỗ trợ khách hàng…
Ngoài ra, BIDV còn ký kết hợp đồng tín dụng trị giá 300 triệu USD với Ngân hàng
Phát triển Châu Á (ADB) để hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt Nam, trong
đó một khoản vay 200 triệu USD do ADB cung cấp, và khoản vay 100 triệu USD do
ADB thu xếp hợp vốn từ 12 ngân hàng thương mại với kỳ hạn 3 năm và 5 năm. Quan
hệ đối tác của ADB với BIDV sẽ giúp thúc đẩy hoạt động cho vay đối với các doanh
nghiệp vừa và nhỏ vốn thường gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn. Với khoản
cho vay này, ADB trở thành định chế tài chính đầu tiên cấp vốn vay dài hạn cho BIDV.
ADB sẽ phối hợp với BIDV để tối ưu hóa những tác động tích cực về mặt xã hội và
môi trường của khoản hỗ trợ, thông qua triển khai hệ thống quản lý môi trường và xã
hội.
Ngày 12/07/2018, tại Singapore, Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam
(BIDV) đã được vinh danh với 2 giải thưởng: “Best SME Bank Vietnam 2018” (Ngân

41. 31
hàng SME tốt nhất Việt Nam 2018) và “Corporate Client Initiative of the Year” (Giải
pháp sản phẩm dịch vụ khách hàng doanh nghiệp sáng tạo tốt nhất Việt Nam 2018). Để
đạt được giải thưởng này, BIDV đã phải trải qua quá trình đánh giá khắt khe từ ban
giám khảo là những chuyên gia tài chính hàng đầu đến từ các tổ chức tài chính lớn như
EY, PWC, KPMG và Deloitte). Vì vậy, các giải thưởng này tiếp tục khẳng định vị thế
của BIDV - ngân hàng dẫn đầu thị trường Việt Nam trong lĩnh vực cho vay khách hàng
doanh nghiệp vừa và nhỏ.
1.3.3. Bài học rút ra đối với việc nâng cao năng lực cạnh tranh trong hoạt động
tín dụng khách hàng doanh nghiệp SME
a. Mở rộng mạng lưới hoạt động
Hiện nay, đối tượng khách hàng doanh nghiệp SME chiếm phần đông trong tổng
thể toàn bộ các doanh nghiệp hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam. Không như các tập
đoàn lớn và doanh nghiệp quy mô lớn, nhóm khách hàng này nằm rải ra ở tất cả các
khu vực địa lý của Việt Nam, thậm chí ở các vùng sâu, vùng xa. Chính vì vậy, để cung
cấp dịch vụ khách hàng tới nhóm đối tượng này, ngân hàng hiện nay phải mở rộng hơn
mạng lưới hoạt động của mình (trên cả nền tảng số lẫn thực tế) nhằm cung ứng tốt hơn
các dịch vụ cho nhóm khách hàng này. Việc mở rộng mạng lưới đóng vai trò hết sức
quan trọng bởi lẽ ở những khu vực thành thị, mức độ cạnh tranh khá là gay gắt trong
khi nhóm đối tượng SME ở khu vực này chỉ chiếm 20% trong tổng số các khách hàng
doanh nghiệp SME đang hoạt động trên toàn quốc. Nếu không mở rộng mạng lưới, chi
phí phục vụ cho nhóm đối tượng tại các thành phố, khu đô thị lớn sẽ lớn hơn và lãi
suất, thu nhập hạn chế hơn.
b. Tăng cường hợp tác với các đối tác khác
Trước nguy cơ các ngân hàng nước ngoài sẽ ngày càng xuất hiện nhiều ở trong
nước, thâm nhập vào nhiều lĩnh vực, các NHTM Việt Nam cần thực hiện chiến lược
liên kết không chỉ với các ngân hàng khác mà còn với các đối tác chiến lược như các
doanh nghiệp, tập đoàn trong nước để tận dụng mạng lưới và khách hàng từ đối tác.

42. 32
Tăng cường hợp tác quốc tế, tích cực tham gia các chương trình và thể chế hợp tác,
giám sát, trao đổi thông tin với các khối liên kết kinh tế khu vực và quốc tế, tranh thủ
tối đa sự hỗ trợ của các tổ chức tài chính quốc tế, phát triển mối quan hệ hợp tác song
phương, đa phương, chú trọng công tác hội nhập kinh tế quốc tế và khu vực.
c. Phát triển các loại hình dịch vụ và mở rộng đối tượng khách hàng doanh
nghiệp SME
Một kinh nghiệm quan trọng đối với của các NHTM Việt Nam chính là phát triển
các loại hình dịch vụ và mở rộng các đối tượng khách hàng doanh nghiệp SME. Ngoài
ra, việc tăng lượng vốn tín dụng cho các doanh nghiệp ngoài quốc doanh, đặc biệt là
các doanh nghiệp quy mô vừa và nhỏ giúp các ngân hàng đa dạng hoá rủi ro vừa đáp
ứng tốt hơn nhu cầu vốn của khu vực này. Các NHTM cần trở thành các ngân hàng đa
năng với nhiều chủng loại sản phẩm và dịch vụ ngân hàng đa dạng, đặc biệt là các dịch
vụ ngân hàng bán lẻ và thanh toán. Nhiều sản phẩm, dịch vụ ngân hàng mới ra đời như
mua bán ngoại tệ có kỳ hạn, hoán đổi tiền tệ và lãi suất, hợp đồng quyền lựa chọn.
d. Nâng cao chất lượng dịch vụ
Dịch vụ là yếu tố rất quan trọng vì ngân hàng là ngành kinh doanh dịch vụ. Dịch
vụ tốt hay không phụ thuộc chủ yếu vào yếu tố con người được biểu hiện qua thái độ
phục vụ khách hàng, nghiệp vụ xử lý…Vì thế, ngân hàng cần chú tâm đào tạo quản lý
con người, đồng thời từng bước nâng cao quản lý điều hành theo tư duy kinh doanh
mới, chuẩn hóa các quy trình, xây dựng các cơ chế quản lý và hoạt động cho phù hợp
với thông lệ quốc tế.
e. Nâng cao năng lực quản lý rủi ro
Xây dựng các quy trình quản lý rủi ro theo tiêu chuẩn quốc tế như quản trị tài sản
nợ, tài sản có, kiểm toán nội bộ, quy trình tín dụng hiện đại. Xây dựng hệ thống kế
toán, báo cáo tài chính phù hợp với các chuẩn mực kế toán quốc tế, uy chế quản lý rủi
ro phù hợp với chuẩn mực quốc tế như quản trị rủi ro, quản trị tài sản nợ, tài sản có,
trích lập dự phòng, quản trị vốn, kiểm tra, kiểm toán nội bộ; xây dựng quy trình tín

43. 33
dụng hiện đại và sổ tay tín dụng theo chuẩn mực quốc tế; Xây dựng hệ thống kế toán
và thiết lập các chỉ tiêu, báo cáo tài chính phù hợp với các chuẩn mực kế toán quốc tế;
lập hệ thống xếp hạng tín dụng nhằm lượng hóa rủi ro tín dụng, tập trung xử lý có
hiệu quả các khoản nợ xấu đồng thời với việc tập trung ngăn chặn và phòng ngừa
các khoản nợ xấu phát sinh trong tương lai.
Tiểu kết chương 1
Chương 1 của luận văn đã nêu khái quát được một số vấn đề về cơ sở lý thuyết liên
quan đến cạnh tranh và hoạt động tín dụng của ngân hàng thương mại, trong đó đã
trình bày được các khái niệm cơ bản về cạnh tranh, hoạt động kinh doanh của NHTM,
hoạt động tín dụng, khái niệm về doanh nghiệp vừa và nhỏ và các nhân tố ảnh hưởng
đến hoạt động tín dụng khách hàng doanh nghiệp SME của NHTM. Bên cạnh đó,
Chương 1 còn giới thiệu một số kinh nghiệm thực tiễn nâng cao năng lực cạnh tranh
trong hoạt động tín dụng khách hàng doanh nghiệp SME tại một số ngân hàng thương
mại lớn trong nước, từ đó đi sâu phân tích bài học rút ra đối với hoạt động này ở ngân
hàng TMCP Tiên Phong, làm tiền đề cho việc nghiên cứu thực trạng và đưa ra giải
pháp về sau. Tiếp sau đây, Chương 2 sẽ phân tích về thực trạng hoạt động tín dụng
khách hàng doanh nghiệp SME của NHTM cổ phần Tiên Phong và đánh giá năng lực
cạnh tranh của TPBank trong hoạt động này trên cơ sở phân tích các số liệu về tại đơn
vị.

44. 34
CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH NĂNG LỰC CẠNH TRANH TRONG HOẠT ĐỘNG
TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ TẠI NGÂN
HÀNG TMCP TIÊN PHONG
2.1. Tổng quan về Ngân hàng TMCP Tiên Phong
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển Ngân hàng TMCP Tiên Phong
Ngân hàng Thương mại Cổ phần Tiên Phong được thành lập từ ngày 05/05/2008
với tầm nhìn chiến lược trong 10 năm tiếp theo sẽ trở thành một tổ chức tài chính minh
bạch, hiệu quả, bền vững, mang lại lợi ích tốt nhất cho cổ đông và khách hàng. Kể từ
lúc bắt đầu thành lập, TPBank đã được kế thừa những thế mạnh về công nghệ hiện đại,
kinh nghiệm thị trường cùng tiềm lực tài chính của các cổ đông chiến lược bao gồm:
Tập đoàn Vàng bạc Đá quý DOJI, Tập đoàn Công nghệ FPT, Công ty Tài chính quốc
tế (IFC), Tổng công ty Tái bảo hiểm Việt Nam (Vinare) và Tập đoàn Tài chính SBI
Ven Holding Pte. Ltd., Singapore. Sau gần 10 năm thành lập và phát triển, TPBank đã
xây dựng lập hạ tầng cơ sở, nền tảng khách hàng và tạo được doanh thu lợi nhuận tốt
trong một thời kỳ dài. Chính nhờ những phát triển đó, TPBank đã chính thức được phê
duyệt niêm yết cổ phiếu trên Sở giao dịch chứng khoán Hồ Chí Minh vào ngày
22/03/2018 với mã chứng khoán là TPB. Một số cột mốc đáng lưu ý của TPBank:
+ Năm 2008: Ngân hàng TMCP Tiên Phong (TPBank) nhận Giấy phép thành lập của
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và bằng lỗ lực không ngừng từ khi còn là Dự án,
TPBank đã hoàn tất việc triển khai hệ thống ngân hàng lõi Flex-cube.
+ Năm 2010: TPBank nhận Giải thưởng về tỉ lệ điện chuẩn trong Thanh toán Quốc tế
do Ngân hàng Wells Fargo (Mỹ) trao tặng. TPBank tiến hành tăng vốn điều lệ lên
2.000 tỷ đồng
+ Năm 2012: TPBank đạt Giải thưởng "Tin và Dùng" cho Dịch vụ Ngân hàng điện
tử do độc giả Thời báo Kinh tế Việt Nam - Tạp chí Tư vấn Tiêu & Dùng bình chọn.

45. 35
+ Năm 2013: Ra mắt nhận diện thương hiệu mới với tên viết tắt là TPBank và đón
nhận bằng khen của Thủ tướng Chính phủ về thành tích xuất sắc trong công tác tái cơ
cấu.
+ Năm 2014: TPBank ra mắt phiên bản eBank trên nền công nghệ có tính năng nhất
thể hóa cả hai phiên bản Mobile Banking và Internet Banking. TPBank khai trương trụ
sở mới tại 57 Lý Thường Kiệt, Hoàn Kiếm, Hà Nội.
+ Năm 2016: TPBank ra mắt phiên bản Ebank v.7.0 & Ebank Biz cho doanh nghiệp
và ra mắt thẻ tín dụng TPBank World MasterCard.
2.1.2. Cơ cấu tổ chức của Ngân hàng TMCP Tiên Phong
Ngân hàng TMCP Tiên Phong được hình thành và hoạt động trên cơ sở các quy
định tại Luật các Tổ chức tín dụng năm 2010 và Luật Doanh nghiệp năm 2014. Các
hoạt động của TPBank ngoài tuân thủ theo các quy định tại Luật tổ chức tín dụng 2010
và các văn bản hướng dẫn luật còn tuân thủ theo Điều lệ hoạt động đã được Đại hội
đồng cổ đông thông qua. Bộ máy tổ chức và hệ thống quy trình nghiệp vụ của TPBank
cũng được nghiên cứu, tham khảo và áp dụng theo chuẩn mực, hệ thống của các tổ
chức nước ngoài. Cụ thể, cơ cấu tổ chức của TPBank được thể hiện theo mô hình theo
hình vẽ 2.1 dưới đây.
Xét về cơ cấu cổ đông, Ngân hàng TMCP Tiên Phong hiện có hơn 600 cổ đông
trong đó có phần lớn là các cổ động cá nhân (chiếm khoảng 90%). Có 3 cổ đông lớn sở
hữu nhiều trên 5% tổng số cổ phần lần lượt là Công ty cổ phần FPT (8,68%), Công ty
cổ phần Tập đoàn Vàng bạc Đá quý DOJI (7,60%), Tổng Công ty cổ phần Tái Bảo
hiểm Quốc gia Việt Nam (5,14%).