MEB Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Sağlık Hizmetleri Alanı Hemşire Yardımcılığı Taslak Ders Kitabı (2022-2023) temel alınmıştır. Kitabın birinci öğrenme birimine ait sunumdur. Öğretmenlerimize faydalı olmasını temenni ederim.

1. Ameliyathane, Reanimasyon ve Yoğun
Bakım Üniteleri
MEB Mesleki ve Teknik Anadolu LisesiSağlık Hizmetleri Alanı
Hemşire Yardımcılığı Dalı

2. AMELİYATHANE, REANİMASYON
ve YOĞUN BAKIM ÜNİTELERİ
1.Ameliyathane Hazırlığı
2.Ameliyathanede Yapılan İşlemlere
Yardım
3.Reanimasyon ve Yoğun Bakım Üniteleri

3. AMELİYATHANE, REANİMASYON ve YOĞUN BAKIM ÜNİTELERİ
Sağlık bilimleri, insanların doğumundan ölümüne kadar geçen süredeki sağlık ve
hastalığını temel alan çalışmaları kapsar. Toplum ve bireye yönelik çok yönlü bir
sorumluluk bilinciyle yapılan çalışmaların ışığında birçok ilerleme kaydedilmiştir.

4. Sağlık hizmeti veren kurumlar yenilenmiş, ameliyathane ve yoğun bakım gibi
sağlık bölümleri bu yeniliklerle geliştirilmiştir. Ortamların, aletlerin, tıbbi cihaz
ve donanımların temizliğine daha çok dikkat edilmiş ve hastalara yapılan tüm
girişimlerde ekip hazırlığı daha çok önem kazanmıştır.

5. 1. Modern tıp öncesinde gerçekleştirilen ameliyatlarda bugün göremeyeceğimiz
ne tür olaylar gözlenmiş olabilir?
2. Sizce ameliyathaneler ortam sıcaklığına göre neden daha soğuktur?
HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

6. AMELİYATHANE
HAZIRLIĞI • Tanı ve tedavi amacıyla vücutta kesi (insizyon)
açılarak yapılan cerrahi girişime ameliyat denir.
• Cerrahi girişim bölgesinin ağrı veya acıya karşı
duyarlılığının yok edilmesi işlemine ise anestezi
adı verilir.
• Genel veya bölgesel anestezi adı altında yapılan
cerrahi girişimler, çoğu hastanedeki ameliyathane
ünitelerinde gerçekleşir.

7. • Ameliyathane üniteleri, asepsi kurallarının
dikkate alındığı steril donanımlı alanlardır.
Hastanelerin merkezi olarak kabul edilir ve
hazırlanmaları için ayrı bir özen gerekir.

8. Ameliyathanenin Hastane
İçindeki Yeri ve
Fiziki Yapısı
Ameliyathaneler, enfeksiyon olasılığını
azaltmak ve uygun bir steril alan
oluşturabilmek için hastane trafiğinden
etkilenmeyen yerlere konumlandırılır.
Fakat ameliyathaneler, doğrudan
bağlantısı olması gereken diğer
birimlere (acil servis, yoğun bakım
servisi, radyoloji ünitesi, sterilizasyon
ünitesi vd.) kolaylıkla ulaşılabilecek
merkezî konumda olmalıdır.

9. Bir hastanede ameliyathane
ünitesinin konumlandığı yer
dışında göz önünde bulundurulan
farklı hususlar da vardır. Ülkemizde
bu hususlara yönelik yönetmelikler
ve tebliğler şeklinde yayımlanan
mevzuatlar mevcuttur.

10. • Ameliyathane ünitesine hastaların ve çalışan
personellerin girişleri farklı kapılardan olmalıdır.
• Ameliyathane ünitesinde sedye veya hasta yatağı giriş
çıkışının olacağı bir geçiş alanı bulunmalıdır.
• Ameliyathane odalarının duvar, tavan ve zeminleri;
kolay temizlenebilir, dezenfekte edilebilir ve yangına
dayanıklı özelliklerde olmalıdır. Duvar birleşim noktaları
düzgün ve köşesiz olmalıdır. Duvar boyası renklerinde
gözü yormayan, yarı mat renkler tercih edilmelidir.
Sağlıkta Kalite Standartları
Doğrultusunda Ameliyathane
Ünitesi

11. • Ameliyathane duvar ve tavan sistemi; basınç
farklılıklarının ayarlanabilmesi, havadaki
partiküllerin (parçacık) bir alandan diğer
alana geçmemesi ya da aralarda birikmemesi
için sızdırmaz özellikte olmalıdır.
• Ameliyathane zemininde kullanılan
malzemenin ses emici özelliği olmalı ve
zemin, sıvıların yoğun olarak bir yerde
toplanmasını engelleyecek derecede düz
olmalıdır.
Sağlıkta Kalite Standartları
Doğrultusunda Ameliyathane
Ünitesi

12. • Ameliyathane odalarında elektronik donanımlar
fazladır. Bundan dolayı zeminde yarı iletken ya da
iletken malzemeler kullanılmalı ve topraklama
yapılmalıdır.
• Ameliyathane ana giriş bölümünde hasta yakınlarının
oturup bekleyeceği, vakit geçirebileceği ve
gerektiğinde hastası ile ilgili bilgi alabileceği bekleme
alanı olmalıdır.
Sağlıkta Kalite Standartları
Doğrultusunda Ameliyathane
Ünitesi

13. Ameliyathane Kapıları
• Ameliyathane ortamlarının sterilitesini
korumak amacıyla kapıların gereksiz
açılması engellenmelidir. Bunun için
ameliyathane oda kapıları tam otomatik
olmamalı, yetkili personelin geçişine izin
verecek bir sisteme sahip olmalıdır.

14. • Ameliyathane oda kapısı üstlerinde içeriyi
gösteren bir cam olmalıdır.
• Ameliyathane kapıları, mikroorganizmaların
geçişini ve yayılımını önlemek için hava
geçirmez özellikte olmalıdır.
Ameliyathane Kapıları

15. • Ameliyat odası ile kapısının açıldığı koridor
arasında basınç farklılığı olmalıdır. Burada
amaç, ameliyat odasından koridora hava
akışını sağlayarak koridor havasının ameliyat
odasına geçmesini önlemektir.

16. Havalandırma Sistemi
• Ameliyahanelerde hava, tavan seviyesinden doğrudan asma
tavana monte edilen hepa filtreden (yüksek etkinlikte partikül
yakalayıcı) geçirilerek odaya üflenmeli ve döşeme seviyesine
yakın bir yerden toplanmalıdır.
• Ameliyathanelerde hava akımı steril alandan serbest alana
doğru olmalıdır (pozitif basınçlı hava akımı).

17. BİLGİ KUTUSU
Yapılan çalışmalar, ameliyathanedeki
yara kontaminasyonun (bulaşma)
çoğunlukla ameliyathane personeli ya
da havadaki partiküllerle bulaşan
bakterilerden kaynaklandığını
göstermektedir.

18. Sıcaklık ve Nem
• Ameliyat odasının sıcaklığı 20-23°C olmalıdır, ameliyatın
türüne ve ihtiyaca göre 18-26°C arasında
ayarlanabilmelidir (Her ameliyat odasında ayrı ayrı
ayarlanabilir şekilde olmalıdır.). Bağıl nem minimum
%30, maksimum %60 olmalıdır.

19. Aydınlatma ve Elektrik
Sistemleri
• Ameliyathane salonu içerisinde
genel aydınlatma ve ameliyat
masası aydınlatması olmak üzere
iki ayrı aydınlatma sistemi vardır. Bu
sistemler ışık ve renk özellikleri
açısından birbirini tamamlamalı ve
desteklemelidir.

20. • Ameliyat odasındaki cihazların bağlandığı tüm prizler
kesintisiz güç kaynakları ile beslenmelidir. Ünitenin diğer
odalarında ve koridorlarda da yeterli sayıda priz kesintisiz güç
kaynağı ile desteklenmelidir.

21. • Ameliyat lambası; ameliyat masası üzerine
güçlü, herhangi bir gölge oluşturmayacak
şekilde ışık vermeli ve pozisyona göre
ayarlanabilmelidir. Ayrıca hava akışını
engellemeyecek şekilde tavan bölgesine
monte edilmelidir.

22. • Armatürlerde ışık çıkışını daha
yüksek düzeye çıkarmak için
aynalar kullanılmalı ve ortama
fazla ısı yaymayanlar tercih
edilmelidir.

23. MedikalGaz Sistemleri
• Tıbbi gazların basınç düzeyleri düzenli bir
şekilde izlenmelidir.
• Basınç düzeyleri, medikal gaz kontrol
panosundan ve anestezi cihazı üzerindeki
gösterge panelinden kontrol edilmeli ve kayıt
altına alınmalıdır.

24. • Anestezi cihazına entegre olan yedek
medikal gaz tüplerinin kontrolü
yapılmalıdır.

25. SterilOlmayan
(Kısıtlanmamış/Serbest)
Alan
Ameliyathane
İçindeki Üniteler
Steril
(Kısıtlanmış)
Alan
YarıSteril
(Yarı Kısıtlanmış/Temiz)
Alan

26. Steril Olmayan (Kısıtlanmamış/Serbest) Alan: Ameliyathaneye hasta,
personel ve ekipman girişinin kontrollü olarak sağlandığı bölümdür. Bu
bölümde:
• Hasta sedye transferinin yapıldığı kısmın dış tarafı,
• Girişteki bekleme alanları,
• Personelin kıyafet değiştirdiği alanlar,
• Duş ve tuvaletler,
• Ameliyathane kirli malzeme odası,
• Koridor bulunur.

27. Yarı Steril (Yarı Kısıtlanmış/Temiz) Alan: Bu alana geçiş, yetkili personel
ve hastalarla sınırlıdır. Ameliyathane kıyafeti, bone ve maske ile
dolaşmak zorunludur. Cerrahi bölümün çevresel destek alanlarını
(sterilizasyon ünitesi, kan gazı analiz laboratuvarı vb.) içerir. Bu bölümde;
• Hasta sedye transferinin yapıldığı kısmın iç tarafı,
• Hastaların ameliyata hazırlandığı ve sonrasında bekletildiği uyanma
odaları,
• Temiz ve steril malzemeler ile tıbbi cihazların depolanma alanları,
• Steril alanlara giden koridorlar,
• Personel dinlenme odaları bulunur.

28. Steril (Kısıtlanmış) Alan: Ameliyat odalarının olduğu bölümdür.
• Ameliyathane kıyafeti, bone ve maske giyme zorunluluğu vardır.
• Steril prosedürler (yıkanma ve özel giysi) uygulanarak ameliyat
için tam steril kıyafet giyilir.
• Steril alan koridorlarında el yıkama alanı bulunur.
• El yıkama alanından steril alana geçişte arada farklı bir fiziksel
alan bulunmaz.

29. BUNU UNUTMA
Cerrahi el yıkama bölümlerinde cerrahi
aletlerin temizlenmesi yapılmamalı,
aspiratör sıvıları veya diğer kirli atık sular
buraya kesinlikle dökülmemelidir.

30. Ameliyathane içindeki alanlar arasındaki geçiş Şekil 1.1.’de verilmiştir.

31. EK UYGULAMA FAALİYETİ
 Karekodu, karekod okutucuyla okutarak yarı steril
alanda çalışan bir hemşirenin kişisel koruyucu önlemleri
alması kapsamında dikkat etmesi gerekenlerin yer aldığı
uygulama ve değerlendirme formuna ulaşabilir ve
uygulamayı gerçekleştirebilirsiniz.