Contenu connexe Similaire à Educate sindh (20) Plus de Sollywood Production Publication research center New Saidabad Sindh (20) Educate sindh1. * سنڌ ايجيوڪيٽ *
ميمڻ عبدالرزاق : منظرڪشي ۽ ڪالماُم تحرير
ALL RIGHTS OF THIS SCRIPT, DIALOGUE, LOCATIONS, STORY ARE RESERVED WITH WRITER (Abdul Razzaque Memon) Page 1
پهريون ايڪٽ(يونٽ ونبنگلو)وڌيڪ کان هزار چوويهه لک هڪ اوهان ۾ سنڌ ِءکانپو ورهاڱي
شاعرن,صورت جي ڪهاڻيڪارن۽ليکڪن وڌيڪ کان هزار ٻاهٺ
ڇو؟ ِءآهيوپو رهيا موجود ۾
19 May 2014 at 08:53
تحقيق ۽ تحرير:ميمڻ عبدالرزاق انجنيئر
دانشورو ۽ اديبو جا سنڌ اي!جا سوچن ۽ سوالن هنن وٽ توهان ڇا
آهن؟ جواب
کي حقيقتن مادي جي زندگيَء ذريعي فارمولن ۽ مشقن جي رياضيَء اوهان
،ڪئي ڪانه ڳوت ڳڻ جي بنائڻ رياضياتي ۽ سائنٽيفڪ
وڌيڪ کان هزار چوويهه لک هڪ اوهان ۾ سنڌ کانپوِء ورهاڱي
کان هزار ٻاهٺ ۽ شاعرنصورت جي ليکڪن ۽ ڪهاڻيڪارن وڌيڪ
کان افڪار ۽ خيالن پنهنجي کي ماڻهن جي سنڌ ۽ آهيو رهيا موجود ۾
اچو پيا ڏيندا آگاهي.ڇڏي نه ڪسر ڪا ۾ ڪرڻ مشاعرن اوهان
خود به ۾ ملهائڻ ڏينهن خاص توڙي شامون ،سانجهيون رهيون ُس ۽ آهي
آهيو رهيا ڪفيل.ا ڏني نه رهڻ ڪڏهن کوٽ جي ڪانفرنسن۽ ٿو
Public
2. * سنڌ ايجيوڪيٽ *
ميمڻ عبدالرزاق : منظرڪشي ۽ ڪالماُم تحرير
ALL RIGHTS OF THIS SCRIPT, DIALOGUE, LOCATIONS, STORY ARE RESERVED WITH WRITER (Abdul Razzaque Memon) Page 2
آهن آيا رهندا کيل جو هٿ کٻي جي اوهان به سيمينار.موهن اوهان
جي ڪرڻ الوداع کي سج ويندڙ جي سال تي درياهه سنڌو ۽ دڙي جي
جو صبح پهرئين جي سال نئين ته آهي ڏيکاري به ڪارگذاري اجتماعي
آهن ڀريون به سالميون جون سج اڀرندڙ.ٿيا به ڳاهٽ ۾ ميڙاڪن ادبي
گڏج ۽ آهيوآهي رهي هميشه به گونج جي اڻين.
ڪو جو ڏاهپ ۽ علم ڌرتيَء هن باوجود جي ٿيڻ ڪجهه سڀ ايترو
ڏٺو ڪونه عروج.ٿي ڪانه آبياري ڪا جي قدرن اخالقي.جي مهارتن
ٿي ڪانه ترقي ڪا.جڙي ڪانه نرسري ڪا جي ماڻهن مثالي.سک
ملي ڪانه واٽ ڪا جي اطمينان کي ماڻهن سرگردان الِء.ڪي نه
وٿون جون ترقيَء سماجي ڪو نه ،پيا بنياد جا روين فڪري سگهارن
شروع چٽاڀيٽي صحتمند ڪا نه ،ٿي ختم ويڳاڻپ ڪا نه ،ٿيون نروار
عروج جو محبتن ڪو نه ،آيو زوال جو ڪلفتن ڪو نه ،سگهي ٿي
ٿيو آغاز جو عمل نه ۽ سگهي ٿي سگهاري ڌارا اجتماعي نه ،ٿيو!
ڪار جي نڊاپٽ
ُ
ڄ البت ،هاٿيو عروج جو وبار.نرالو جو تعريف ۽ تنقيد
ٿيو متعارف ڪلچر.آبياري جي رسم واري الهڻ پٽڪي جي ٻئي هڪ
لٿا فصل جا جڳاڙين ،ٿي ترقي جي بندي گروپ ،ٿي.ڀٽڪڻ کي ماڻهن
مليا رستا جا.هڪ ۽ پيا بنياد جا پيئارڻ پيئڻ تي اختتام جي نشستن
ترقي جي مڃڻ مهانتائن هروڀرو الِء ٻئيٿي!
3. * سنڌ ايجيوڪيٽ *
ميمڻ عبدالرزاق : منظرڪشي ۽ ڪالماُم تحرير
ALL RIGHTS OF THIS SCRIPT, DIALOGUE, LOCATIONS, STORY ARE RESERVED WITH WRITER (Abdul Razzaque Memon) Page 3
هو ڪونه وارو سڄڻائپ رويو جو رياست سان اسان کانپوِء ورهاڱي.ان
ادارا سان تنظيم ۽ ترتيب کي دانش ۽ علم صاحبان جي اسان ۾ صورت
هئي ڪرڻي تربيت جي ماڻهن پنهنجي جوڙي.مهذب ،فڪر سگهاري
هئي ڪرڻي پاسداري جي روايتن جٽادار ۽ ڪلچر.کي ڌارا اجتماعي
۽ هو ڪرڻو سگهاروشاندار ڏياري ميالپ کي عمل ۽ عزم جي ماڻهن
به ڪم هڪ ڪو مان انهن سان بدقسمتيَء ليڪن هو بنائڻو
ٿيو ڪونه الِء جي ماڻهن پنهنجي ۾ انداز مشنري ۽ تحريڪي.
دانشورو ۽ اديبو اي!
اهم کي اوهان الِء رکڻ قائم توازن جو عقليت ۽ جذبن ۾ مزاج قومي
ائ ليڪن هو ڪرڻو ادا ڪردارته ڇاڪاڻ ،سگهيو ٿي نه ممڪن ين
ٺلهي پاڻ رڳو نه ۽ رهيا عاري کان شعور جي توازن ان ئي پاڻ اوهان
وهڪري ان به کي قوم بلڪه رهيا وهندا ۾ وهڪري جي جذباتيت
رهيا کارائيندا غوطا ۾.جي اوهان سرچشمو جو ڏاهپ ل
ُ
ڪ وٽ اوهان
پنهنجون ۽ شاعري مبني تي محرومين داخلي ،ذات پنهنجيلکڻيون
هيون.گهرجي به رنگ راڳ ۾ تقريب سنجيده جي قسم هر کي اوهان
پيو کپي به تماشو کيل ۽ پيالو پيگ گڏ سان تصور مهذب هر ۽ پيو.ڏيئا
جي سج اڀرندڙ جي سال ايندڙ ۽ ڪرڻ الوداع کي سال ويندڙ ٻاري
4. * سنڌ ايجيوڪيٽ *
ميمڻ عبدالرزاق : منظرڪشي ۽ ڪالماُم تحرير
ALL RIGHTS OF THIS SCRIPT, DIALOGUE, LOCATIONS, STORY ARE RESERVED WITH WRITER (Abdul Razzaque Memon) Page 4
اجتماعي وڏي ۾ وڏي الِء اوهان ڪرڻ تي هنڌ خاص ڪنهن سالمي
هئي سرگرمي.علمائپروچ جي اوهان جهد علمي ۽ طريقا علمي ،رويا ي
هئا نه شامل ئي ۾ تڻ اڻ ۽.
الِء حاصالت جي علمن جي سائنس وٽ اوهان ته بدقسمتي وڏي
۽ مهارتن اجتماعي جي قوم اوهان سان جنهن ،هئي نه ديوانگي ڪابه
سگهو ڪري ادا ڪردار ڪو الِء بنائڻ سگهارو کي قابليتن.وٽ اوهان
جي فلسفيکي انهن آڻي ۾ ترتيب کي حسناڪين جي زندگي ذريعي
نوجوانن اوهان سان جنهن ،هئي نه جستجو ۽ تڙپ جي ڪرڻ منظم
۽ ادراڪ جو حق ۽ حسن ،زندگي ۾ انهن ڪري ختم ويڳاڻپ مان
سگهو ڪري سگهارو عمل.ذريعي فارمولن ۽ مشقن جي رياضيَء اوهان
رياضي ۽ سائنٽيفڪ کي حقيقتن مادي جي زندگيَءڳڻ جي بنائڻ اتي
مهم ۽ چٽاڀيٽي کي نوجوانن اوهان سان جنهن ،ڪئي ڪانه ڳوت
سگهو ڊوڙائي ۾ ميدانن جي جوئيَء.مقصد بي رڳو وقت هر اوهان
کي نوجوانن ۾ صورت جي نعرن اجاين ۽ راڳ غيرمعياري ،شاعري
ڏنا يڪيِل پئي پيچرا منزل بي جا نفرتن ۽ محبتن.انهن جي محبتن انڌين
منزل بيسان رهبرن حصو وڏو جو نوجوانن رهي روان تي پيچرن
ويو بڻجي پتلو جو نباهڻ عقيدتون.جو حق جي راِء اختالف به ڪڏهن
شرڪت ۾ عمل اجتماعي هر ۽ ويو بڻجي حرام الِء جي انهن استعمال
رهيو وڃي باشي ياري ۽ وابستگيون شخصي بنياد جو.جڏهن وري
5. * سنڌ ايجيوڪيٽ *
ميمڻ عبدالرزاق : منظرڪشي ۽ ڪالماُم تحرير
ALL RIGHTS OF THIS SCRIPT, DIALOGUE, LOCATIONS, STORY ARE RESERVED WITH WRITER (Abdul Razzaque Memon) Page 5
ويا چڙهي ور جي نفرتن انڌين نوجوانهيرو سندن ئي نفرتون اهي ته
ويون بڻجي ورشپ.ڳالهه ڪابه جي دليل ۽ عقل انهن ۾ نتيجي
تي مسئلي به ڪنهن ۽ ڏني نه پهچڻ الِء ڏيڻ دستڪ تي دل پنهنجي
ڪري تاالبندي جي دماغن پنهنجن الِء سوچڻ سان جانبداريَء غير
ڇڏي.
دانشورو اي ،ورو ديده اي!
فضو جي پرستيَء ماضي اوهانمٿان جي قوم ٻوٽي اکيون کي روايتن ل
ڇڏيو ڪري مسلط:وارث جا دڙي جي موهن اسين!دور جي پٿر اسين
عظيم کان قومن سڀني جي دنيا ،عظيم وٺي کان!کان سڀني جي دنيا
اسان به ماڻهو ڊگهو ۾ ڊگهي جو دنيا ،وٽ اسان به تنظيم ادبي وڏي
سنڌ اسانجي به قبرستان وڏو ۾ وڏي جو دنيا ،وٽ۾...،عظيم اسين
قديم اسين ،عظيم اسين!اهڙي جي برتريَء کان قومن سڀني جي دنيا
ته ڏنو نه به موقعو جو سوچڻ هيُء ڪڏهن کي اوهان جوئيَء مهم
آهن ٿيون به غلطيون ڪي کان اسان ۾ ماضيَء جي قوم بحيثيت.
بڻجي روڳ جيڪي آهن به ڪوتاهيون اجتماعي ڪي جون اسان
ب مرحليوار جي اسانآهن بڻيون ڪارڻ جو دحاليَء.
6. * سنڌ ايجيوڪيٽ *
ميمڻ عبدالرزاق : منظرڪشي ۽ ڪالماُم تحرير
ALL RIGHTS OF THIS SCRIPT, DIALOGUE, LOCATIONS, STORY ARE RESERVED WITH WRITER (Abdul Razzaque Memon) Page 6
هئا فيصال ۽ سلوگن ،ڳالهيون ڪيتريون ته سوچيو اهو ڪڏهن توهان
جي هتان ۾ بيان انداز دونهيندار ،ويڙهي ۾ لفظن خوبصورت جيڪي
ليڊرن ۾ سحر جي انهن ماڻهو ۽ مليا الِء تائيدن ۽ تجويزن کي ماڻهن
فيصلن عقلي غير انهن ليڪن رهيا ٿيندا ڳاهٽ پٺيانجي هتان جا
ويا پئجي لوڙڻا ڪيتا کي نسلن ڪيترن.
ٻين رڳو الزام جو ان ته نڪتو تذڪرو به جڏهن جو بدحاليَء پنهنجي
سين لڳايو تي طاقتن ڌارين ۽ قومن.سببن اندروني پنهنجي جي بدحاليَء
وئي ڪئي نه محسوس ئي ضرورت جي ويچار تي.،تي سببن سياسي نه
ت ڪارڻن معاشي ۽ اخالقي نهڪيو غور ڪو تي سببن فڪري نه ۽ ي
ويو.هوندو ڦهليل تي سفر جي صدين ۽ ڏهاڪن بنجڻ ۽ بگڙڻ جو قومن
يا ڌارئي هڪ ڪنهن ،واقعي هڪ ڪنهن ذميداري جي ان ،آهي
آهي هوندي نه تي ذميدار هڪ ڪنهن.جو تسلط کي ڌارئي ته ٻيو
ڪمزور تي طور اندروني قوم اها جڏهن آهي ملندو تڏهن به موقعو۽
جي ٻڌائڻ کي قوم بدحالي ۽ ڪمزوري اها اوهان ۽ آهي هوندي بدحال
ڪئي ڪونه گوارا ئي تڪليف ڪڏهن.نه گوارا تڪليف اها
۽ فڪري بابت بدحاليَء ته هو کان خيال هن جيڪڏهن ڪرڻ
ڇاڪاڻ ۽ آهي مسئلو ذاتي پنهنجو جو ماڻهن ماڻڻ شعور سماجياتي
پاڻ ماڻهو ،آهي دور جو معلومات هيُء جوپنهنجي پاڻ ،آهن بالغ عاقل
وٺندا ڄاڻي سبب جا بدحالي پنهنجي ذريعي معلومات...اوهانجي اها ته
7. * سنڌ ايجيوڪيٽ *
ميمڻ عبدالرزاق : منظرڪشي ۽ ڪالماُم تحرير
ALL RIGHTS OF THIS SCRIPT, DIALOGUE, LOCATIONS, STORY ARE RESERVED WITH WRITER (Abdul Razzaque Memon) Page 7
هئي سادگي ذهني جي درجي حد.واڻي ڄاڻي اوهان آهي ممڪن به اهو
ذميوار به ڪنهن هڻي ۾ کاتي جي ڌارين کي سببن انهن جي بدحاليَء
ٿي ڪرائڻ خالصي جان پنهنجي ٿي التعلق کان کڻڻ يگهري.
سببن سماجياتي ۽ فڪري جي بدحاليَء قومي کي اوهان ته ڇاڪاڻ
مان مشقتن جي ڪردار عملي پنهنجي ۾ نتيجي جي نشاندهيَء جي
جي ڌارائن فڪري قومي اوهان سان بدقمستيَء ۽ پيو پئي گذرڻو
نه ئي تيار الِء گذرڻ تان پلصراط جي ڪردار عملي ان الِء تشڪيل
هئا.
ڪندا رڙيون اوهانته ٻڌايو نه اهو پر آهن غدار ۾ قوم پنهنجي ته رهيا
انهن ۽ ٿيا؟ ڇو ته ٿيا پيدا غدار ڪي ۾ قوم پنهنجي جيڪڏهن
ڪونه به اهو اوهان آهي؟ ڪهڙو رستو جو ڇوٽڪاري کان غدارن
حقيقي جا انهن ،پيون پلئه ناڪاميون جيڪي ۾ سفر قومي ته ٻڌايو
هئا ڪهڙا ڪارڻ.هر پنهنجي قومون زندههرپورٽ جي ناڪاميَء
وجود قومي پنهنجي کي قوم سنڌي هتي ليڪن آهن ڪنديون مرتب
تفصيلي هڪ جي سببن جي ناڪامين مزاحمتي ٿيندڙ الِء بقا جي
سگهي ملي نه پاران جي دانشور ڪنهن به رپورٽ!ويٽنام وارن آمريڪا
اهو ته ڇڏيو سجائي تي چوڪ ٺهرائي يادگار جو شڪست پنهنجي ۾
هنن يادگارغلطين جي آئنده ڏياري يادگيري جي ناڪامين پنهنجي کي
8. * سنڌ ايجيوڪيٽ *
ميمڻ عبدالرزاق : منظرڪشي ۽ ڪالماُم تحرير
ALL RIGHTS OF THIS SCRIPT, DIALOGUE, LOCATIONS, STORY ARE RESERVED WITH WRITER (Abdul Razzaque Memon) Page 8
سادي جي غلطين هتي اوهان ليڪن ،رهي بڻيو عالمت جي بچڻ کان
رهيا نه روادار به جا اعتراف.
قابليتن پنهنجي انهن ،هئا پڙهيل وڌيڪ اکر چار ٻه جيڪي مان اوهان
سڻڀين بجاِء ڇڏڻ ارپي الِء جي مقصدن قومي وڏي به ڪن کي
سرڪا۾ رڃ جي خواهشن کي پاڻ الِء حاصالت جي نوڪرين ري
شهري جي اوهان نوڪريون سڻڀيون اهي جيستائين ۽ رکيو ڊوڙائي
،آيون پئي ڪنديون پورائو جو حسرت واري ماڻڻ مرتبي واري اشرافيه
۾ نشي جي آفيسن ايئرڪنڊيشنڊ آرامده ۽ ڪرسين ڦرڻين اوهان
انه کي اوهان ئي جيئن پر رهيا پئي غلطانپاسيرو تان پوسٽن سڻڀين ن
خطري الِء ٻوليَء سنڌي ۽ سنڌ ۾ ڪنن جي اوهان ته هو ويندو ڪيو
ايئر جي اوهان پوِء ۽ هيون ٿينديون شروع وڄڻ گهنٽيون جون
۾ رومن ڊرائنگ ڪنڊيشنڊ”ڀلي جي سنڌ“گڏجاڻيون تي نالي جي
هيون وينديون ٿي شروع.
انگر جي دانشورن ۽ اديبن ڪيترن مان اوهانجي ڪمال اردو ۽ يزي
سنڌي ۽ سنڌ اوهان جو افسوس ليڪن هو به ڏانُء جو لکڻ وٽن ۽ هئي
جي پڄائڻ تائين دنيا ذريعي جي لکتن اردو ۽ انگريزي ڪيس جو ماڻهن
ڏيکاري ڪانه جوئي مهم ڪا الِء.مخلوط سنڌ جڏهن پر ٺهيو ته ٻيو
9. * سنڌ ايجيوڪيٽ *
ميمڻ عبدالرزاق : منظرڪشي ۽ ڪالماُم تحرير
ALL RIGHTS OF THIS SCRIPT, DIALOGUE, LOCATIONS, STORY ARE RESERVED WITH WRITER (Abdul Razzaque Memon) Page 9
هميشه هتي سان دانش پنهنجي اوهان ته ويو بڻجي صوبو النسلالِء
سگهيو بڻائي نه ديوانو جو خوشبوِء جي ڌرتيَء کي ماڻهن آباد.
جو ڪيس سنڌ ۽ مسئلن جي موت ۽ زندگي جي ڌڻين ڌرتي اوهان
جتان ،جوڙيو ڪونه به مرڪز معلوماتي هڪڙو ڪو ۾ سنڌ سڄي
کي ڪردارن عملي وڙهندڙ تي محاذن مختلف ۽ ذريعن ابالغي جي دنيا
سگهجي ڪري فيڊنگ انفارميشن.
جي اخبارن سنڌي جڏهن ڪالم جا جن هئا اهڙا ڪيترا مان اوهان
دانشورن مهان کي پاڻ اهي ته لڳا ڇپجڻ سان فوٽوئن تي صفحن اندرين
ڪرائي شمار ۾”لسٽ استحقاقي قومي جي دانشوريَء“ويا ٿي شامل ۾.
،قيام جي مرڪزن تربيتي ،آغاز جي مڪالمن وڌي اڳتي کانپوِء ان
سينٽرن معلوماتي۽ ڪردار عملي الِء جي تبديلين ،جوڙجڪ جي
هئي نه ئي ضرورت ڄڻ اوهانکي جي اوسر جي فڪر!مهان اهڙن هاڻي
تمغا جا مهمان خاص ۽ ڪرسيون جون صدارت الِء جي دانشورن
جو بو آدم بو آدم الِء جي مقصدن ٻنهي انهن ۽ ويا بڻجي ضرورت قومي
رهيو وڃي سمان.
ز جن ،هئا ماڻهو اهڙا ڪيترايا ڪڍيو رسالو هڪ ڪو ۾ ندگيَء
هئا ويا ڪيا شريڪ تي بنياد جي باشيَء ياري ۾ رسالي ڪنهن.ڪن
10. * سنڌ ايجيوڪيٽ *
ميمڻ عبدالرزاق : منظرڪشي ۽ ڪالماُم تحرير
ALL RIGHTS OF THIS SCRIPT, DIALOGUE, LOCATIONS, STORY ARE RESERVED WITH WRITER (Abdul Razzaque Memon) Page 10
هڪڙي ڪنهن ڪن ۽ هو ڪڍيو بيان ڪندڙ متاثر هڪڙو ڪو
جو ماڻهن انهن هاڻي پر هئي ڪئي شرڪت ئي ۾ جلوس احتجاجي
انهي پنهنجي اهي ته پيو بڻجي استحقاق”عظيم“جو ڪارڪردگيَء
کٽيو ڄمار سڄيته ڇو ،وڃن ليکيا سڄڻ مهان جا سنڌ ۽ رهن کائيندا
ٿو ڦاٽي هانُء سندن الِء هميشه ۾ غم جي سنڌ بظاهر.نالي جي سنڌ
پوِء کان جلوس ۽ ڪهاڻي ،رسالي ،بيان هڪڙي ان ڪيل جاري تي
نه سامهون ڪردار ساز شخصيت ۽ ساز اداره ڪوبه اهڙو جو ماڻهن انهن
ادبي ۽ لکڻ لکڻيون رسمي پر آيواهي ڪري ويهڻ ٿڻ
ُ
ا ۾ ميڙاڪن
الِء هميشه”ماڻهو مهان“ويا بڻجي.جون ماڻهن انهن جو ڇاڪاڻ
هڪ ڪري انهيَء ،هيون البيون ۽ ڪئمپون پنهنجيون پنهنجيون
کي ٻئي”حاجي ۽ قاضي“رهي نڀائجندي سان خوبيَء ريت جي چوڻ.
اهڙن”حاجين“۽”قاضين“ڏسو کولي پروفائيل پورو جو!ه ۾ سنڌ انهنڪ
به”نڪيتن شانتي“جوڙيو ڪونه.مڪالمي به هڪ ۾ سنڌ انهن
جو”ڪولوزيم“ڪوبه ۾ سنڌ انهن ،ڪيو ڪونه برپا”ندوه“
۽”عليگڙهه“آندو نه ۾ وجود.جيترو سعيد ائڊورڊ به ڪنهن مان انهن
به تحرڪ بابت حقن زائفاڻن جيترو راِء ڌتي ارون پر ٺهيو ته ڪم
ڏيکاريو ڪونه.
11. * سنڌ ايجيوڪيٽ *
ميمڻ عبدالرزاق : منظرڪشي ۽ ڪالماُم تحرير
ALL RIGHTS OF THIS SCRIPT, DIALOGUE, LOCATIONS, STORY ARE RESERVED WITH WRITER (Abdul Razzaque Memon) Page 11
کي تحريڪ ۽ تحرڪماڻهن جي دور پنهنجي کي اوهان الِء ڏيڻ جنم
رهيا ناڪام به ۾ ان اوهان پر ،هو ڪرڻو حاصل اعتماد جو.اوهان
ڊرائنگ جوڙي چوياري جي يارن چئن به دانشور ذهين وڌ ۾ وڌ مان
عمر سڄي ڪندي فڪرمندي تي مسئلن وقتي جي سنڌ ۾ رومن
سگهيا وڌي ڪونه اڳتي کان ڪرڻ پاس قراردادن.اوهانپنهنجي
۾ ڪرڻ آهنگ هم سان روح جي ڌرتيَء ۽ عوام کي ڌارائن فڪري
کي سگهه فڪري موثر به ڪنهن به الِء جي تبديليَء ۽ رهيا ناڪام
سگهيا نه آڻي ۾ وجود.پوِء ته سگهيا ڪري نه ڪجهه سڀ اهو جڏهن
وڄايو وارو پنهنجو غالمن جي غرضن ۽ مفاد مٿان جي عوام.هتي ايئن
ک ويچارن ۽ ذهنن۽ رهيون لڳنديون ۾ مٿي هچائون ڀٽڪائيندڙ ي
رهيو ٿيندو سگهارو عمل جو ڀٽڪڻ ڏينهن ڏينهون.
اديبو ۽ دانشورو جا سنڌ اي!
رهيو الحق فڪر ۽ درد جو سنڌ ۾ لکيتن پنهنجي هميشه کي اوهان
ڪونهن رايا ٻه به ڪي تي انهيَء ،آهي.نه ڪجهه ۾ پر پنهنجي اوهان
ڪوش جي ٻارڻ ٻوٽو ڪجههبه سان انهيَء ،آهيو رهيا ڪندا ش
ڪونهي اختالف.فائدو گهڻو ٿورو جو ڪوششن وکريل اهڙين پر
رهيو ملندو ته کي اوهان معرفت دنيا ادبي موجود چوڌاري جي اوهان
عمليت ۽ ڪردار موثر جيتري جي اوهان کي سماج جي اسان پر ،آهي
12. * سنڌ ايجيوڪيٽ *
ميمڻ عبدالرزاق : منظرڪشي ۽ ڪالماُم تحرير
ALL RIGHTS OF THIS SCRIPT, DIALOGUE, LOCATIONS, STORY ARE RESERVED WITH WRITER (Abdul Razzaque Memon) Page 12
اوها ته گهرجي هئڻ اعتراف کي اوهان ،آهي رهي ضرورت جيکان ان ن
آهيو رهيا قاصر.حساب ان ،ٿيون بڻجن ذميداريون جيتريون جون اوهان
آهي سگهي ٿي نه پيدا مستعدي اها ۽ ولولو اهو ۾ اوهان سان.اوهان
بحران فڪري جو اوهان رڪاوٽ ۾ ادائيگيَء جي ڪردار موثر جي
آهي.۾ ٽڪرن ٽڪرن ۽ ڪانهي وحدت فڪري ڪابه وٽ اوهان
آهيو ورهايل.اوهانڪنهن ڄاڻ جي اوهان ۽ صالحيت ادبي جي
ڌاڪي ادبي علمي ۽ قابليت جي ذات جي اوهان بجاِء اوسر جي فڪر
آهي رهي ٿي استعمال تي ڄمائڻ.ٿيڻ دانشور مهان ڪيترن مان اوهان
علمي جو فرائيڊ ۽ ڊيڪارٽ ،هيگل ،افالطون کي پاڻ ۾ چڪر جي
تحريرن پنهنجي ۾ چڪر جي ڪرائڻ باور ۽ بنائڻ وارثجي خواص کي
ڇڏيو بڻائي هٿيار جو وجهڻ رعب مٿان.سماج عملي جي دنيا اوهان
آڻيندڙ تبديليون بنيادي ۾ ماضيَء ۽ بانين جي مذهبن ۽ سڌارڪن
ڪونه آهنگ هم کي پاڻ سان طريقن طور ۽ ذميدارين جي رهنمائن
سگهيا ڪري.ڪري نه عطا فڪري روشن کي روحن پنهنجي اوهان
او سان جنهن ،سگهياڪري پيدا به شعور ۽ ذميداري الِء پنهنجي هان
سگهيا ڪري پڻ رهنمائي سماجي ۽ فڪري جي عوام ۽ پئي سگهيا
پئي.
ٿو چوڻو سان افسوس پر آهيو دعويدار جا هجڻ تخليقڪار سڀئي اوهان
آهي تقليدي رڳو بنياد جو ڄاڻ جي اڪثريت مان اوهان ته پوي.گروپ
13. * سنڌ ايجيوڪيٽ *
ميمڻ عبدالرزاق : منظرڪشي ۽ ڪالماُم تحرير
ALL RIGHTS OF THIS SCRIPT, DIALOGUE, LOCATIONS, STORY ARE RESERVED WITH WRITER (Abdul Razzaque Memon) Page 13
ا چيال ،ٿو رکي سوچ جيڪا گرو جو۾ پوئواريَء جي ان ٻوٽي کيون
ٿا وتن هلندا.فڪر جيڪي آهي گهٽ بنهه تعداد جو ماڻهن اهڙن
حقيقتن زميني ٿي هٿياربند سان حجت ۽ دليل ،تي بنياد جي ۽فهم
قبلو پنهنجو تي سگهه جي افڪار سماجي ۾ ماحول ميسر پٽاندڙ
هجن ڪندا متعين.
ص سمورين جي اوهان پسندي انفراديت جي اوهاناڏوهي کي الحيتن
انهيَء کي اوهان پر وڃي ٿي ڪندي ناس کائي اندران ئي اندران وانگر
رهي ٿو ڪونه ئي شعور جو.اقدامي جيڪا ۾ اديب باضمير هڪ
سان رجحانن جي پسنديَء اجتماعيت ڪمال اها گهرجي هئڻ جرئت
رحجا جي گريزي اجتماعيت سان بدقمستيَء ۽ آهي ٿيندي حاصلنن
۽ وڏن ڪري محروم کان جوهر جي جرئت اقدامي کي اوهان
ڇڏيو ڪري بيگانو ۽ التعلق کان سرانجاميَء جي ڪمن غيرمعمولي
آهي.
خال واري اڻهوند جي چينيَء بي اٿندڙ مان اندر پنهنجي الِء جي سماج
اوهان پر پئي گهرجي هوند جي اطمينان ڪابه کي اوهان الِء ڀرڻ کي
پرستيَء تقليد جيڇڏيو بڻائي مجاور جو گروهن کي اوهان.جڏهن پوِء
واٽ جي پوئواريَء جي مغرب ۾ ڳالهه هر ٻوٽي اکيون گروهن انهن
ويوئ ٿي شامل ۾ قطار ان به اوهان ته ڪئي اختيار.سوويت ۾ مغرب
14. * سنڌ ايجيوڪيٽ *
ميمڻ عبدالرزاق : منظرڪشي ۽ ڪالماُم تحرير
ALL RIGHTS OF THIS SCRIPT, DIALOGUE, LOCATIONS, STORY ARE RESERVED WITH WRITER (Abdul Razzaque Memon) Page 14
نڪري هوا سڄي جي ڏاهن سماجي جي هتان ته ٿيو زوال جو يونين
وئي.سرمائ جي تان
ُ
ا سارتر ۽ فرائيڊحالتن مخصوص ،جي سوسائٽيَء يدارانه
کي ماڻهن پنهنجي الِء ڪرڻ ختم ويڳاڻپ سرمائيداراڻي ۾ نتيجن ۽
بدران وٺڻ ڪم کان عقل به ۾ نقل اوهان پر هئي ڏني ڪڍي واٽ
اوهان پر ڪيو شروع ڪڻ
ُ
ڊ تي واٽن انهن پاڻ صرف نه پائي ڊوڙون
سوسائٽي ڏتڙيل ۽ غريب انتهائي ذريعي جي لکيتن پنهنجيٻين جي
ڪيو شروع ڊوڙائڻ تي واٽن انهن به کي اڻڄاڻن.جي منزل جي واٽن انهن
جي اوهان طور فيشن جي جديديت اهو پر هئي ڪانه خبر به کي اوهان
هو الزم الِء.حاصالت جي منزل سمجهي معتبر کي توهان جيڪي پر
بيحال سهڪائي سهڪائي به کي انهن اوهان ،ڊوڙيا پويان اوهان الِء
ڇ ڪريوڌو نه پلئه کين به ڪجهه کانسواِء ڏڻ.
هئي پڙهي جدليات جي هيگل ماڻهن ڪيترن مان اوهان.ان کي اوهان
يا حد هڪ تصور هر ته هو حاصل شعور هي ۾ روشنيَء جي جدليات
ٽڪراَء جي تصورن ۽ آهي ڪندو نفي پنهنجي وڌي اڳتي کان نسبت
ان اوهان ليڪن ،آهي ٿيندو پيدا تصور نئون هڪ مانکان شعور هيَء
سگهندو رهي نه جاري خودبخود عمل اهو جو جدليات ته رهيا عاري
ضرورت جي ارادي ۽ فڪر ،شعور الِء رکڻ جاري کي انهيَء بلڪه ،آهي
آهي هوندي.هڪ مان تصادم جي تصورات چوڌاري پنهنجي اوهان
جيئن ،رهيا ۾ انتظار جي ڏسڻ ڪرشمو جو ٿيڻ پيدا تصور نئين
15. * سنڌ ايجيوڪيٽ *
ميمڻ عبدالرزاق : منظرڪشي ۽ ڪالماُم تحرير
ALL RIGHTS OF THIS SCRIPT, DIALOGUE, LOCATIONS, STORY ARE RESERVED WITH WRITER (Abdul Razzaque Memon) Page 15
حا ڌريون مذهبيڪنديون انتظار جو مهديَء امام ۾ بدلجڻ جي لتن
ٻيهر ۾ روس الِء بدلجڻ جي حالتن هڪڙا مان اوهان تيئن ،رهيون
بدلجندڙ وري ٻيا ۽ رهيا تڪيندا کي امڪانن جي انقالب سوشلسٽ
خودبخود کي ٻئي هڪ تي آسري جي تبديلين ڊيموگرافڪ عالمي
رهيا ڏيندا دلداريون جو بدلجڻ قسمت.ج سالن سٺکائڻ شڪست ي
ته سگهيو ڪرائي نه باور اهو کي حواس هوش جي اوهان به عمل جو
فڪري پنهنجي محيط تي صدين ۽ شعور جي مڪان ۽ زمان اوهان
وڃو سامهون جي قوم کڻي ارادو ۽ عزم جو تبديليَء ۾ پاڻ سان روايتن.
دانشورو ۽ اديبو جا سنڌ اي!
ج هئي ويئي کسجي ڪري انهيَء مت جي اوهانڏاهپ پنهنجي اوهان و
نه شريڪ ۽ ساڻي پنهنجو کي خلقڻهار پنهنجي ۾ بنيادن جي شعور ۽
بڻايو.پاڻ کان عطا ۽ سمجهه انهيَء بخشيل جي خلقڻهار پنهنجي اوهان
همت الِء جي بندن تڙپندڙ پنهنجي هن جيڪا رکيو محروم کي
آهي رکي محفوظ ۾ الشعور تحت جي انسان تي طور جي ۽عظمت.
۾ نتيجيتڙپ ،وابستگي سان ڌرتيَء پنهنجي ۽ ماڻهن پنهنجي ،جي اوهان
الِء جي سماج ۾ اوهان جو سگهي رسي نه ئي تي منزل انهيَء جستجو ۽
پوي ٿي پيدا ديوانگي جي هئڻ سڌارڪ ۽ سڄڻ.ارپنا ۽ امنگ اهڙي
رهي مرڪ جو سڌارڪن ۽ سڄڻن جي سماج کان سالن هزارين جيڪا
16. * سنڌ ايجيوڪيٽ *
ميمڻ عبدالرزاق : منظرڪشي ۽ ڪالماُم تحرير
ALL RIGHTS OF THIS SCRIPT, DIALOGUE, LOCATIONS, STORY ARE RESERVED WITH WRITER (Abdul Razzaque Memon) Page 16
آهي.ان جيڪا ديوانگي اهڙيبيخود کي انهن الِء ڪمن جي سانيت
هئي رکندي بڻائي.سقراط الِء ساٿ جي سچ ۽ حق جنهن ديوانگي اهڙي
پيارايو پيالو جو زهر کان.تڪميل جي مشن پنهنجي جنهن بيتابي اهڙي
عيسي حضرت الِءٰامنگ اهڙي ،ڇڏيو پهچائي تي صليب کي عه
اعلي کي انسانيت جنهنٰس کان معاشري فالحي ۽ قدرنڪرڻ رفراز
محمد حضرت ۾ ذميداريَء جيٰکارايا پٿر ۾ بازارين جي طائف کي.
عوام ڪري جي چئلينج کي آمريت ۽ ملوڪيت جنهن حوالگي اهڙي
پڄايو تي دار تخته کي حالج بن منصور الِء تحفظ جي حقن بنيادي جي
هو.مخدوم بڻجي للڪار الِء تسلط جي ڌارين جنهن وابستگي اهڙي
گه کي بالولهو پيسرايو ۾ اڻي.جي ڌرتيَء هن جنهن قرباني اهڙي
کي عنايت شاهه الِء ڏيارڻ حق پنهنجو کي هارين پيڙهيل ۽ مظلوم
ڪرايو فائز تي مرتبي جي شهادت.
بحيثيت اوهان ته آهي اهو ڪارڻ اصل جو بحران شخصي جي اوهان
ڏني ڇڏي تالش جي شناخت پنهنجي انسان.”پيدا ڇو آهيان؟ ڪير مان
ڪيآهي؟ ڇا مقصد جو زندگيَء منهنجي آهيان؟ ويو و“جي اوهان
نه ،رهي تالش ڪا نه جي جواب جي سوالن بنيادي انهن ۾ زندگيَء
رهي اهميت ڪا.۾ حقيقتن ۽ روين جي زندگيَء وٽ اوهان ۾ نتيجي
ويا ايندا تي منظر تضاد بوقت وقت.نصب ۾ باري جي زندگيَء جڏهن
17. * سنڌ ايجيوڪيٽ *
ميمڻ عبدالرزاق : منظرڪشي ۽ ڪالماُم تحرير
ALL RIGHTS OF THIS SCRIPT, DIALOGUE, LOCATIONS, STORY ARE RESERVED WITH WRITER (Abdul Razzaque Memon) Page 17
ت رهيو نه ئي تصور جو العين،استعداد ،جوهر اهو مان پاڻ اوهان ه
حسناڪين ۽ چٽاين جي دنيا ۾ جنهن ،ويٺئو وڃائي لقاُء ۽ صالحيت
آهي هوندي خاصيت جي ڪرڻ قبول کي.ئي استعداد اهو جڏهن
هيڏي ۽ پسمنظر علمي ۽ تهذيبي ڊگهو هيڏو پوِء ته چڪو وڃائجي
نه الئق نِا بچائي کي اوهان به زرخيزي جي فڪر صوفي ساريبڻائي
سگهو ڪري ادا ڪردار فعال الِء جي بقا قومي اوهان جو سگهي.
تي اسان ڀٽائي عبداللطيف شاهه جوهر جو دانش ۽ محسن جو سنڌ
نتيجي جي نظام ڪمزور پنهنجي ۽ يلغارن مسلسل جي غنيمن ڌارين
اڀريو بڻجي گونجار الِء سڌاري جي خرابين ٿيل پيدا ۾.جي فڪر جي هن
ت جي هن ،پرواز۽ گهرائي جي اتساهيت الِء عمل جي هن ،انتها جي ڙپ
هن سنڌ سڄي ،ڏسي شناسي نبض جي قوم وڪوڙيل ۾ آزارن انيڪ
ويٺي ڪري اعتراف جو مسيحائي جي.کيس ته ماتر نالي به اوهان
عاشق سڌڙيا جا ڀٽائيَء اوهان جو افسوس پر ،ورتو ڪري رهبر پنهنجو
ٿيو ثابت.پنهنج جيترو کي ڀٽائي اوهانلڌو پورو تي پيمانن جي سوچ ي
جو خواهشن نفسي جي اوهان جتي ۽ مڃي مسيحائي جي ان اوتري
لوچ جتي ،هو مطالبو جو قبوليت جي پيغام آفاقي جتي ،هو مسئلو
اتي ،هئي مرڻي کي سوڀ سورهيائپ جتي ۽ هئي جهد جتي ،هئي
هيون تاويلون ۽ بهانا حيال طرفان اوهانجي.عقيدي پختي هڪ ڀٽائي
واتفصيل جو آيتن االهي کي رسالي پنهنجي ۾ حيثيت جي مسلمان ري
18. * سنڌ ايجيوڪيٽ *
ميمڻ عبدالرزاق : منظرڪشي ۽ ڪالماُم تحرير
ALL RIGHTS OF THIS SCRIPT, DIALOGUE, LOCATIONS, STORY ARE RESERVED WITH WRITER (Abdul Razzaque Memon) Page 18
۾ شعبن سڀني جي زندگيَء پنهنجي اوهان ليڪن ،ڪيو پيش ڪري
رهيو نه روادار جا پابنديَء جي ضابطن جي پالڻهار.آفاقي پنهنجي پالڻهار
محمد حضرت مجيد قرآن ايڊيشن آخري جو ضابطنٰذريعي جي
اوهان ،ڪيو عطا کي انسانيتئي نسبت ڪا جي وابستگيَء سان ان
جوڙي نه.ڪتاب جيڪو ،هو ڀنڊار جو ڏاهپ ڪتاب جيڪو
،هو سرچشمو جو اصولن فطري جي فالح ۽ ڪامراني جي انسانيت
،هو ڪندڙ تعين جو منزل ۽ العين نصب جي انسان ڪتاب جيڪو
ڏنو ڪونه ئي پوڻ پاڇو جو ان تي پاڻ اوهان.
سڌار سماج جي دنيا سڄي ڀٽائي۾ وچ جي ڌرتيَء ۽ پنهنجي وانگر ڪن
بڻايو ٽڪنڊو جو اتساهيت ۽ عمل بڻائي شاهد کي خلقڻهار پنهنجي
کان اوهان تشڪيل ۽ رهيا ڊوڙندا تي لڪيرن هميشه اوهان ليڪن
سگهي ڪانه ٿي ڪابه.ڪردار وڏي به ڪنهن کان اوهان ۾ نتيجي
رهي ڪونه به توقع جي ڪارگذاريَء غيرمعمولي ۽ ادائيگي جي.
کي ماڻهن جي هتان ۾ حيثيت جي سڌارڪ شناس نبض هڪ ڀٽائي
ڏنو پيغام جو فڪر الوجودي وحدت.۽ خدا سان روِء جي فڪر ان
هيون نفاستون ته ڇا جون تعلق ۾ بندي!جي نفاستن انهن اوهان
الِء حاصالت”لهان م ڳوليان ڳوليان”ڪونه ئي مان کورا هورا جي
گذريوئ.”آ عيال جو اهلل ماڻهوهن“۽”۾ حقن جي انسانيت ماڻهو سڀ
19. * سنڌ ايجيوڪيٽ *
ميمڻ عبدالرزاق : منظرڪشي ۽ ڪالماُم تحرير
ALL RIGHTS OF THIS SCRIPT, DIALOGUE, LOCATIONS, STORY ARE RESERVED WITH WRITER (Abdul Razzaque Memon) Page 19
آهن برابر“۽ ايڪتا ۾ سنڌ اوهان سان اصولن الوجدي وحدت جهڙن ،
بنياد فڪري سگهارا الِء ڪرڻ برپا انقالب سماجي شاندار جو ايثار
سگهيو پئي ڪري فراهم.سڌي ڏسيل جي ڀٽائيَء کي اوهان ليڪن
تي واٽن جي ڀانت ڀانت سان وراڪن ور بجاِء هلڻ تي دڳجي ڀٽڪڻ
هئي وئي پئجي هير.۽ ڪريا ٿاٻڙجندي ،ٿاٻڙيا ڪيترا ۾ اوجهڙ اوهان
پيا پئي هلي وري ڇنڊي پلو اٿي ٻيهر.۽ سرڪشي اديباڻي جي اوهان
۽ ڏنو نه ئي موقعو جو سنڀلجڻ کي اوهان غرور جي برتريَء دانشوراڻي
ويا وهامندا سال جا سالن ايئن.
جي اوهان جو وڃڻ وهامي وقت ايئنڪونه پوڻو اثر ڪو تي صحت
هو.سان سماج ۽ هئا افراد چونڊ رجهيلُپ جا سماج هن ۾ نالي اوهان
هئي آر پي اوهانجي ذريعي جي لکيتن.کي اوهان ڪري جي آر پي ان
اوهان ڪري جي اسٽيٽس سماجي پنهنجي ۽ رهيون حاصل مڃتائون
۽ صدارتون جو مجلسن ۽ رهيون ملنديون به نوڪريون سڻڀيون کي
رهيون رکنديون ريجهائي کي اوهان به مهمانيون خاص.اوهان ليڪن
معمولي غير به ڪنهن کي اوهان دوريَء کان الالئي ۽ لوچ جي
جي سماج هن بهرحال ڪيتو جو جنهن رکيو محروم کان حاصالت
پيو ڀوڳڻو ماڻهن ڏتڙيل ۽ ڪسن بي ،غريبن ڪروڙين.جي سماج اوهان
طب موثر هڪ مان طبقن موثر انهنغالميَء جي گورن جيڪي هئا قو
جان مان غالميَء نئين جي ڪارن کي قوم هن کانپوِء خاتمي جي
20. * سنڌ ايجيوڪيٽ *
ميمڻ عبدالرزاق : منظرڪشي ۽ ڪالماُم تحرير
ALL RIGHTS OF THIS SCRIPT, DIALOGUE, LOCATIONS, STORY ARE RESERVED WITH WRITER (Abdul Razzaque Memon) Page 20
سگهيا پئي ٻڌائي واٽ جي عمل الِء ڇڏائڻ.ڌرتيَء هن ۾ واسين ديس
سگهيا پئي ڪري تربيت جي ڪرڻ پيدا اهليت جي مالڪي جي.
سگهيا پئي گرمائي کي خون جي انهن ڪري سگهارو کي مهارتن سندن.
انروار وٿون جو ترقيَء سماجي سان پيٽي تاڃي جي روين فڪري وهان
سگهيا پئي ڪري.ڏئي الٽ کي ٻاٽ ٻاري مشعلون جون انقالب اوهان
سگهيا پئي.وقتي بجاِء جي ادائيَء حق جي منصبن هيڏن اوهان ليڪن
سان هڪٻئي ،ڀرمار جي قراردادن ،مهم جي بازيَء بيان تي مسئلن
سيمي ۽ ملهائڻ شامونپنهنجيون کان قوم سان انعقاد جي نارن
رهيا روادار جا مڃرائڻ مهانتائون.جا غالميَء ۽ ويو وهامندو وقت ائين
ويا ٻوساٽيندا ۽ گهٽيندا کي ماڻهن جي ديس هن ڳٽ.
جي ديس هن ۾ عرصي سڄي واري سالن سٺ جي ٻوسٽ ،هٽ
ُ
گ ان
ٿي نه ميسر سڄڻائپ ۽ پنهنجائپ جي رياست کي ماڻهن.انهنبنيادي کي
ويو رکيو محروم تائين حد ظالماڻي کان حقن.کان جديد جي روزگار کين
۽ بئراج تي درياهه الٽو ،تي جاِء پنهنجي ته ٿيڻ ور بهره کان موقعن جديد
ڪرڻ ختم به کي آسري جي جياپي سندن کان سالن هزارين اڏي ڊيم
وئي ڪئي ڪوشش جي.۽ اغوائن ،ڌاڙن کي ڪالس مڊل جي انهن
جڳاڙويو ڪيو تباهه ذريعي جي ڪلچر سياسي ي.۽ تعليم سندن
ويو بگاڙيو وٺي هٿ کي معاشرت.الِء جي انهن صنعت ۽ تجارت ،شهر
21. * سنڌ ايجيوڪيٽ *
ميمڻ عبدالرزاق : منظرڪشي ۽ ڪالماُم تحرير
ALL RIGHTS OF THIS SCRIPT, DIALOGUE, LOCATIONS, STORY ARE RESERVED WITH WRITER (Abdul Razzaque Memon) Page 21
وئي بڻائي اوپري.جي انهن ڪڍي طريقا نوان نوان جا عذاب ۽ ڪرب
ويو رهڙيو کي جسمن ۽ روحن.
حاڪميت جي ڌرتيَء ،ويا ٿي حوالي جي ڌارين وسيال جا ڌرتيَء
کسڪوئي ائي!حڪومتن شهري ۽ ويا بڻايا اوپرا الِء ڄاون ڌرتي شهر
ڇڏيون وجهي بندشون تي نوڪرين ۽ تعليم.به کان انصاف ۽ امن
الِء ماڻهوَء غريب ۽ ڪمزور ڪنهن به ڪٿي ۽ ويو ڪيو محروم
رهي نه ضمانت ڪابه جي حفاظت ۽ تحفظ.ڪروڙ ٽي ساڍا ۾ نتيجي
سن باقي ڇڏي کي لکن چند مان سنڌيناوپرائپ رياستي مٿان جي ڌين
آهي رهي گذرندي قيامت جي.جي روزگار ۽ انصاف ،تحفظ ،امن اهي
آهن ويا ماريا ڊوڙائي ڊوڙائي الِء حاصالت.۾ سيني جي ڌرتيَء جي انهن
ان پر آهي موجود معدنيات ٻي ۽ ڪوئلو ،گئس ،تيل جو رپين کربين
به اطمينان جو مانيَء جي ويلن ٽن ڄاوا جا ڌرتيَءنه ڪري حاصل
آهن سگهيا.
قسمين ۽ ڇوٽڪارو مان حالتن بدترين اهڙين کي ماڻهن جي هتان
ڪير ته ڪري فراهم رهنمائي جي آزاديَء مان سنگهرن قسمين
انهن اڀاري؟ ڪير سال جا سرگرميَء ۽ اعتماد ،محبت ۾ انهن ڪري؟
دلين ۽ ذهنن جي انهن ڪڍي؟ ڇڪي ڪير مان ڌٻڻ جي جهالتن کي
۽ اميد ۾مهارتن ۽ قابليتن جي انهن ڪري؟ روشن ڪير ڏيئا جا امنگ
22. * سنڌ ايجيوڪيٽ *
ميمڻ عبدالرزاق : منظرڪشي ۽ ڪالماُم تحرير
ALL RIGHTS OF THIS SCRIPT, DIALOGUE, LOCATIONS, STORY ARE RESERVED WITH WRITER (Abdul Razzaque Memon) Page 22
ڪير الِء جي مقابلي ۽ مسابقت کين ۽ ڪري سگهارو ڪير کي
ڪري؟ منظم
اديبو جا اسان!
بحيثيت اسين ۽ آهي چڪو وهي پاڻي گهڻو هيٺان جي لُپ هيستائين
آهيون بيٺل تي صورتحال ڪن فيصله قوم.قومن جي دنيا وقت اهڙي
طرفانرکندي ۾ نظر کي جدوجهد ڪامياب ڪيل الِء آجپي پنهنجي
ڪيون عزم جو بدالئڻ پاڻ اسان.غالميَء ظالماڻي ۽ جهالت قهاري
۽ انقالب جنهن الِء جي ڪڍڻ اڪاري کي ماڻهن ڦاٿل ۾ سنگهرن جي
،ڌرميون هٺ جون سالن سٺ کي اسان الِء ان ،آهي ضرورت جي جاکوڙ
پونديون ڇڏڻيون انائون ۽ ضديتون.نالي ۽ طريقن ادبي رسمي کي اسان
سياسي ۽ سماجي وڏي هڪ ڇڏي کي رينگٽ جي دانشوريَء جي
پوندا وجهڻا بنياد جا تبديليَء.ته آهي هيَء پيشرفت فوري الِء جي انهيَء
۽ بداليون پاڻ ڪري اعتراف جو ناڪامين ۽ غلطين جي ماضيَء اسان
ڪريون پيدا شعوري خود پسند ترقي ۾ پاڻ.ص اسانسماج کان دين
جي مذهبن ۽ سڌارڪن سماج عملي پتوڙيندڙ الِء جي تبديليَء جي
وٺون واٽ جي بانين.آخري الِء خاتمي جي پستيَء ۽ پرستي توهم ،ظلم
محمد حضرت انسانيت محسن پيغمبرٰکي طريقي واري تبديليَء جي
بڻايون مثال الِء پنهنجي.
23. * سنڌ ايجيوڪيٽ *
ميمڻ عبدالرزاق : منظرڪشي ۽ ڪالماُم تحرير
ALL RIGHTS OF THIS SCRIPT, DIALOGUE, LOCATIONS, STORY ARE RESERVED WITH WRITER (Abdul Razzaque Memon) Page 23
جي انسانيت صرف نه اسين سان عمل انهيَء۽ هدايت ابدي الِء
تخليق کي امڪانن نون جي تبديليَء جڙي سان سلسلي جي رهنمائي
به کان ڪروڌن انهن جي مذهبيت ٿيل مسخ بلڪه وٺنداسون ڪري
کين کان ايامن جيڪا ،وٺنداسين ڪري آجو کي ماڻهن پنهنجي
آهي رهي بڻجندي ڪارڻ جو سورن سندن ڀٽڪائي.
دانشورو ۽ اديبو سنڌجا اي!
اوهجو نڀائڻ ڳالهيون پنج هي صرف ۽ ڪريو عهد جو بدلجڻ پاڻ ان
تخليق ٿا ڪيئن امڪان سوين جا تبديليَء ته ڏسو پوِء ،ڪريو عهد
ٿين:
1-اعلي ۽ چٽي هڪ زندگي پنهنجيٰعزم جو گذارڻ هيٺ مقصد
۽ ارپنا واري ماڻهن مثالي اندر پنهنجي الِء ڀلي جي سماج ۽ ڪريو
ڪريو پيدا ديوانگي.
2-عملي ۽ شعوري خود پسند ترقي ڇڏي کي تنقيد ۽ بحثن اجاين
کي ادارن بگڙيل چوڌاري پنهنجي ۽ وٺو واٽ جي تبديليَء سان ڪردار
کڻو ذمو جو قيام جي ادارن نون ۽ سنوارڻ.
24. * سنڌ ايجيوڪيٽ *
ميمڻ عبدالرزاق : منظرڪشي ۽ ڪالماُم تحرير
ALL RIGHTS OF THIS SCRIPT, DIALOGUE, LOCATIONS, STORY ARE RESERVED WITH WRITER (Abdul Razzaque Memon) Page 24
3-بڻائي بنياد جو ترقيَء علمي پنهنجي کي رياضيَء ۽ فلسفي ،سائنس
سگهاري کي مهارتن ۽ صالحيتن جي عوامرخيون گهڻ جون ڪرڻ
ڪريو ڪوششون.
4-ماڻهن پنهنجي ،بڻائي محرڪ جو فڪر کي خلقڻهار ۽ ڌرتي ،انسان
بڻايو يقيني کي ڪردار ذميداراڻي الِء ڌرتيَء ۽.
5-ٻاري چڻنگ جي تبديليَء ۾ دلين تي واٽ فڪري ٻڌايل جي ڀٽائيَء
۽ سوچ جي اجتماعيت ،پختگي جي ڪردار جي ماڻهن جي سنڌ
مزاحڪيو سگهارو کي طريقن جي مت.
ڏسو ڪري مطالعو گهرو جو تاريخ انساني سڄي اوهان!۾ دور به جنهن
انهن ته آهي ڪيو ادا ڪردار پنهنجو دانش ۽ علم صاحبان جي اتان
کي سماج پنهنجي ذريعي ڳالهين مٿين سان فڪريَء روشن پنهنجي
آهي ڏيکاريو ڪري تبديل واقعي.تبديليَء ان اوهان جڏهنجا واٽ جي
اوهان کي حاصالت عظيم انهيَء جي اطمينان وقت ان ته بڻبو پانڌيئڙا
کي ڪاميابيَء جي فرانس انقالب جيڪا وٺندو ڪري حاصل به
جي انقالب هن ۽ هئي ٿي حاصل کي ڪانٽ ڏسي سان اکين
ته هيو چيو ٻڌندي خبر جي ڪاميابيَء”خلقڻهار منهنجا!اکين منهنجي
25. * سنڌ ايجيوڪيٽ *
ميمڻ عبدالرزاق : منظرڪشي ۽ ڪالماُم تحرير
ALL RIGHTS OF THIS SCRIPT, DIALOGUE, LOCATIONS, STORY ARE RESERVED WITH WRITER (Abdul Razzaque Memon) Page 25
نجات ڪيل عطا تنهنجيهن پنهنجي هاڻي ۽ آهي ورتو ڏسي منظر جو
عطا موقعو جو ٿيڻ حاضر ۾ بارگاهه پنهنجي سان سرخروئي کي بندي
ڪر!“
ڄاڻيُپ
SCREENPLAY
Writer: Engr.AbdulRazzaque Memon
Cell:0300 –2895691 & 0315 –2075056
E-Mail :sindhi_media@yahoo.com
WEB : http://www.facebook.com/sindhi.media
26. * سنڌ ايجيوڪيٽ *
ميمڻ عبدالرزاق : منظرڪشي ۽ ڪالماُم تحرير
ALL RIGHTS OF THIS SCRIPT, DIALOGUE, LOCATIONS, STORY ARE RESERVED WITH WRITER (Abdul Razzaque Memon) Page 26
http://www.facebook/sollywood.sindhimedia