1.
Skenderbeu

2.
 Gjergj Kastrioti ishte djali më i vogël i Gjon Kastriotit
dhe i princeshës Vojsava, fëmija i fundit midis 4
djemve dhe 5 vajzave. Mendohet se lindi më 6
maj 1405 në Dibër. U mor peng si nizam pas thyerjes së
të atit nga Sulltan Murati më 1421 dhe u dërgua në
oborrin e Sulltanit në Adrianopojë. Atje, zgjuarsia dhe
shkathtësia e çuan Gjergjin në shkollën e sulltanit që
përgatiste komandantë e nëpunës. Natyra i kishte
dhënë dhunti mendore e fizike.
 Atje mori emrin Iskënder (Aleksandër)

3.
RINIA E TIJ
 Skënderbeu pas mbarimit të shkollës, I njohtur tashme
me emrin "(Skënderi)" kreu detyra ushtarake në Ballkan
e në Azinë e Vogël, duke u dalluar për trimëri dhe për
këtë arsye iu dha titulli bej që do të thotë princ ose fisnik
pra Skënderbeg do të thotë Aleksandri princ ose fisnik.
Ai nuk e harroi vendin e tij të dashur dhe priste me
padurim rastin të kthehej në tokën që e lindi.
Me vdekjen e të atit, ai shpresonte t'i zinte vendin, por në
fakt sulltani e emëroi sanxhakbej jashtë tokave shqiptare.
Skënderbeu nuk hoqi dorë nga ideja për t'u kthyer në
Shqipëri në fronin e të atit, deri në vitin 1443 kur ai u nis
kundër Janosh Huniadit nën komandën e bejlerbeut të
Rumelisë.

4.
NË KRYE TË SHTETIT SHQIPTAR
 Më 3 nëntor 1443 në afërsi të Nishit, u ndeshën dy ushtritë. Ushtria
osmane u shpartallua dhe u tërhoq në panik. Skënderbeu filloi të zbatonte
planin e kryengritjes, së bashku me 300 kalorës shqiptarë e me të nipin
Hamza Kastrioti, u kthye në Dibër, ku populli e priti si çlirimtar. Mori masa
për përforcimin e rrugëve nga mund të vinin osmanët, dhe prej andej iu
drejtua Krujës. Me një ferman të rremë shtiu në dorë qytetin e garnizonin
dhe kështu më 28 nëntor 1443 u shpall rimëkëmbja e principatës së
Kastriotëve.
 Mbi kështjellën e Krujës u ngrit flamuri me shkabën e zezë dykrenare i
Kastriotëve.
 Kryengritja u përhap shpejt në viset e tjera dhe feudalët e tjerë u
ngritën gjithashtu. Gjatë dhjetorit, Shqipëria e Mesme dhe e Veriut u
spastruan nga forcat osmane, u çliruan njëra pas tjetrës kështjellat e kësaj
zone. Skënderbeu ishte organizatori i Kuvendit të Arbërit, në të cilin u
zgjodh si prijës i Lidhjes Shqiptare të Lezhës. Ai u martua me të bijën e
Gjergj Arianitit me Donika Arianitin për të forcuar lidhjet e tij me
principatat e tjera.

5.
LIDHJA SHQIPETARE
E LEZHES
 Menjëherë pas fitores së madhe të vitit 1443 Skënderbeu filloi takimet me princër e fisnikë të tjerë
shqiptarë për të gjetur rrugën e bashkimit, pa të cilën nuk mund t’i bëhej ballë fuqisë ushtarake më të
madhe të kohës.
 Për këtë qëllim, më 2 mars të vitit 1444, në Katedralen e Shënkollit të qytetit të Lezhës u mbajt i pari
Kuvend Kombëtar i princërve dhe i fisnikëve shqiptarë të shek. XV, disa prej të cilëve kishin
udhëhequr kryengritjet e viteve 30.
 Në këtë Kuvend morën pjesë: Skënderbeu, Gjergj Arianiti, Andrea Topia (bashkë me dy djemtë e tij),
Gjerjgj Stres-Balsha, Nikollë e Pal Dukagjini, Teodor Muzaka i Riu (dhe disa pjesëtarë të kësaj
familje), Lekë Zaharia, Pjetër Spani (bashkë me katër djemtë e tij), Lekë Dushmani, Stefan Gojçini
(Cernojeviçi) etj.
 Skënderbeu, si drejtues i Kuvendit, mbajti fjalën e hapjes, në të cilën theksoi domosdoshmërinë dhe
rëndësinë e bashkimit të shqiptarëve. Kuvendi vendosi që bashkimi të bëhej në formën e një
besëlidhjeje, të një aleance politike e ushtarake ndërmjet drejtuesve të principatave e të krerëve të tjerë
të vendit, që njihet me emrin Lidhja Shqiptare e Lezhës. Si kryetar i saj u zgjodh Skënderbeu.
 Vendim tjetër i rëndësishëm ishte krijimi i ushtrisë së përbashkët dhe caktimi i Skënderbeut si
komandant i përgjithshëm i saj. Për të përballuar shpenzimet e ushtrisë, të armatimit të saj etj.,
 Kuvendi vendosi gjithashtu të krijohej një arkë e përbashkët që do të administrohej nga Skënderbeu.
Të ardhurat e saj do të vinin nga kuotat që do të jepnin anëtarët e Lidhjes. Me vendimet e Kuvendit të
Lezhës u bë një hap i madh e vendimtar drejt bashkimit politik të vendit dhe krijimit të një pushteti
qendror të përfaqësuar nga Gjergj Kastrioti - Skënderbeu , të cilin ai e fuqizoi gjithnjë e më shumë për
të bashkuar sa më organikisht shqiptarët e viseve të lira shqiptare.

6.
Lirine nuk ua solla une ,ate e gjeta mes
jush!
Sapo me shkeli kemba truallin tuaj ,
sapo degjuat emrin tim , m’u derdhet
me vrap te gjithe ,me dualet perpara
kush e kush me pare, sikur te kishit
degjuar qe u ngriten nga varret eterit,
vellezerit,bijte tuaj ,sikur te kishin
zbritur ketu gjithe perendite….
Armet nuk ua solla une ,por ju gjeta te
armatosur !
Lirine e pashe se e keni kudo , ne
kraharor , ne balle , ne shpatat e ne
ushtat”

7.
 Gjergj Kastrioti - Skënderbeu ishte përfaqësuesi më
konsekuent dhe më i shquar i elitës drejtuese shqiptarë që
udhëhoqi më vendosmëri frontin e luftës së shqiptarëve
kundër pushtuesve osmanë.
 Ai realizoi të parin bashkim të shqiptarëve, Lidhjen
Shqiptare të Lezhës, e cila hapi rrugën e krijimit të shtetit
të pavarur shqiptar, themeluesi i të cilit u bë ai vetë.
Kujdes të veçantë Skënderbeu i kushtoi ruajtjes së
burimeve të brendshme ekonomike, tek të cilat u mbështet
lufta.
 Duke fuqizuar mbrojtjen në brezin kufitar, në lindje e në
jug, ai i dha mundësi banorëve të viseve të lira të zhvillonin
një veprimtari ekonomike deri diku normale.
 Gjergj Kastrioti - Skënderbeu ishte përfaqësuesi më
konsekuent dhe më i shquar i elitës drejtuese shqiptarë që
udhëhoqi më vendosmëri frontin e luftës së shqiptarëve
kundër pushtuesve osmanë.
 Ai realizoi të parin bashkim të shqiptarëve, Lidhjen
Shqiptare të Lezhës, e cila hapi rrugën e krijimit të shtetit
të pavarur shqiptar, themeluesi i të cilit u bë ai vetë.
Kujdes të veçantë Skënderbeu i kushtoi ruajtjes së
burimeve të brendshme ekonomike, tek të cilat u mbështet
lufta.
 Duke fuqizuar mbrojtjen në brezin kufitar, në lindje e në
jug, ai i dha mundësi banorëve të viseve të lira të zhvillonin
një veprimtari ekonomike deri diku normale.

8.
•Fitoret e arritura shqiptarët i paguan shumë shtrenjtë.
•Shpresat për ndihma nga jashtë pothuajse ishin prerë. Vetëm Venediku, që
vazhdonte të ishte në luftë me turqit, i dha Skënderbeut një ndihmë prej 3
mijë dukätash dhe disa qindra ushtarë, duke nxitur që të sulmonte
Elbasanin.
• Republika ishte mjaft e shqetësuar sepse sanxhakbeut të Elbasanit i qe
ngarkuar detyra të sulmonte Durrësin e ta përfshinte në sanxhakun e vet.
Duke marrë Durrësin, turqit, të cilët kishin në duart e veta edhe Vlorën, vinin
në rrezik epërsinë e republikës në Adriatik.
• Dëbimi i turqve nga Elbasani ishte në radhë të parë në interesë të vetë
shqiptarëve. Skënderbeu e shikonte se me ndihmat e pakta të Venedikut
nuk mund të përballohej më lufta plot sakrifica kundër osmanllijve.
• Për të kërkuar burime të reja, të cilat i kishte gjetur vazhdimisht në vend,
thirri në janar të vitit 1468 në Lezhë, një kuvend të krerëve shqiptarë. Në
pragun e kuvendit një ushtri turke, duke ardhur nga Kosova, sulmoi
Shhkodrën. Skënderbeu, i cili ato ditë ndodhej i sëmurë në Lezhë, nuk
mundi të merrte pjesë në luftime. Ushtria shqiptare këtë radhë luftoi pa
komandantin e vet dhe korri mbi turqit një fitore tjetër.
• Pas pak ditësh më 17 janar 1468 i mbuluar me një lavdi të përjetëshme,
Gjergj Kastrioti Skënderbeu, vdiq në Lezhë.
• Ai u varros po aty në katedralen e Shën-Kollit.

9.
Lufta e shqiptareve nen udheheqjen e
Skenderbeut vleresohej ne Evrope si nje barriere e
fuqishme qe pengonte kalimin e ushtrive osmane
ne drejtim te Italise. I vetedijshem per kete ishte
edhe vete heroi shqiptar,i cili ne tetor te vitit 1460 I
shkruante nje princi italian:”Ne qofte se une do te
mbytesha,Italia do ta ndiente ,dhe si rrjedhim ,ai
zoterim qe ju thoni se eshte I juaji ,do te ishte I
osmaneve.”Gjate shek.XV Italia ishte e copetuar
politikisht ne shume shtete,me te cilat Skenderbeu
krijoi marredhenie te ngushta.Lidhje te
shunanshme kishin shqiptaret sidomos me
Venedikun ,ngaqe ky zoteronte ne viset bregdetare
te Shqiperise qytete e qendra te rendesishme
ekonomike e tregtare.Marredheniet e shqiptareve
me Venedikun ka qene komplekse dhe ndermjet
tyre ka pasur jo vetem mirekuptime ,por edhe
mosmarreveshje dhe konfrontime ,sic ndodhi ne
1447-1448.Per ti ruajtur zoterimet e shumta qe
kishte ne te gjithe bregdetin e Ballkanit,Venediku
I duhej te mbante marredhenie sa me te mira me
sulltanet osmane.

10.
Kanuni i Skenderbeut

11.
Kanuni i Skenderbeut
 Me hulumtimin, grumbullimin e materialeve të së drejtës zakonore
skënderbegiane ishin marr studiues të ndryshëm si Marin Sirdani, Qemal
Haxhihasani, Zef Valentini, Rrok Zojzi, Kristo Frashëri etj. Mirëpo punën e tyre
e ka tejkaluar, i vetmi dhe i pari deri më sot, Dom Frano Ilia, i cili materialin e
grumbulluar e ka sistemuar në trajtën e një kodi monumental, të cilin e botoi,
pas vuajtjeve dhe peripetive të mëdha e të shumta, më 1993, e jo më 1996 siç
shkruan historiani ynë Kristo Frashëri. Ndryshe nga etnografët e tjerë,
materialet e së drejtës zakonore, që Dom Frano Ilia i grumbulloi, jo vetëm në
krahinën e Kurbinit, por edhe në krahinat për rreth, të Shqipërisë Qendrore, i
pagëzoi me të drejtë me emrin: Kanuni i Skënderbeut.
 Që Kanuni i Skënderbeut vepronte edhe në shekullin XIX, për shembull në
Malësinë e Dibrës, kemi dëshmi jo vetëm nga Hahn, por edhe nga konsulli rus,
M. Hirtovi, i cili ndër të tjera ka shënuar se në Dibrën e Poshtme ishte ende në
fuqi, “një fare kanuni i lashtë, i trashëguar gojarisht brez pas brezi, që i
atribuohet prijësit të lavdishëm shqiptar, Gjergj Kastriotit, i cili njihet me
emrin “Kanuni i Skenderbeut”, mirepo e drejta qendron në faktin se Kanuni i
Skenderbeut, sipas materialit dhe dëshmise konkrete shtrihej ne Shqipërine
Qendrore ndër krahinat e Principates se Kastrioteve e te ndikimit te tyre: Kruje,
Mat, Diber, Valm (Elbasan) prej lumejve Mat-Fand me veri e deri te poshte
lumit Shkumbin (Librazhd) ne jug dhe prej Detit Adriatik ne perendim e deri
te kufijt me lindore te Dibres e Ohrit ne lindje.

12.
Faleminderit per vemendjen tuaj!