SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  44
Álbumes de guerra: estampas por
Castelao
Galicia Mártir. Atila en Galicia. Milicianos.
Afonso Daniel Rodríguez Castelao
A Petapouca
Galicia Mártir. Atila en Galicia. Milicianos. All rights reserved.
© 2012 Álbumes de guerra: estampas por Castelao Copyright by .
Castelao mantivo o seu compromiso antifascista
durante a Guerra civil desde a especificidade
galega. Foi quen de conxugar o seu compromiso
democrático, republicano e antifascista coas súas
conviccións de nacionalista galego que aspira a
que o seu pobo poida desenvolver o seu futuro
en paz e liberdade. As atrocidades cometidas
polos insurrectos fascistas en Galiza, dan pé ás
estarrecedoras imaxes dos álbums Atila en
Galicia, Galicia mártir e Milicianos, coas que
Castelao foi embaixador da causa republicana
ante o mundo (URSS, EUA, Cuba, Arxentina...).
Este é o
Deus dos
feixistas
Queiman,
rouban e
asesinan no
teu
nome!
Arriba os
probes do
mundo...
Así
aprenderán
a non ter
ideas
Cobardes!
Asesinos!
A
derradeira
lección do
mestre
Non enterran
cadavres;
enterran
semente
Van a
matarnos;
pero
venceremos
Esta door
non se
cura con
resiñación
Superviventes
O
paraiso
feixista
Castigo
menor
Todo pol-a
Patria, a
relixión e a
familia!
No
fondo
do
mar
Os
mártires
serán
santos
Pra que
ergan o
puño!...
Matáronlle
un fillo
Algunha vez
chegan
tarde
Denantes
morta que
aldraxada
Evasión
Eisí sería
Hespaña
Arenga
Cando
faltaban
fusiles
Pol-a
liberdade
A loitar
pol-o fillo
Vello
federal
Eiquí queda
un fusil!
Así
procedían
Antitanquista
Baixade,
cobardes!
Irmáns
Presentación dos Álbumes de Guerra,
por Isaac Díaz Pardo (1995)
Algúns quixeron facernos ver que Castelao era só un artista.
Cando morreu, os que decidían dictaron orde á prensa que
falescera un humorista, para adicarlle somentes catro liñas.
Penso que Castelao foi quen primeiro soubo entender a historia
malfadada do nosso povo, cun rigor na estrutura que aínda
non se entende ben hoxe. Castelao propoñía recuperar o que
nunhas circunstancias desfavorables nun longo período da
historia tiñamos perdido, mais non dun xeito utópico senón
posible. El viu que o actual norde de Portugal e a Galiza foron
unha mesma nación, no intre en que se formou o nosso
carácter, continuando a Gallaecia, e que intereses alleos nos
teñen partido polo Miño, nos que tomamos vieiros
diverxentes, deturpado o noso pola presión de Castela.
O significado dos Álbumes de Guerra,
por Isaac Díaz Pardo (1995)
Castelao, ademais de saber transmitir ideas coas palabras, sábeas
expresar tamén con imaxes gráficas. Pero as súas ideas gráficas
non tentan ser esteticistas; todo o que dibuxa ten unha orientación:
traballar por causas xustas nas que vai a causa de Galiza, da
recuperación da nosa personalidade política.
Os tres álbumes de guerra teñen un antecedente: o Álbum Nós, no
que Castelao loita por unha forma constructiva da Galiza en
tempos en que non hai guerra pero persiste a opresión caciquil
sobre o noso povo.
Os tres álbumes de guerra continúan a mesma liña ideolóxica que
o Álbum Nós; a súa diferencia con este é que están feitos nun
tempo diferente, cunha confrontación coa violencia desatada polos
nemigos de Galiza, ou cando menos polos nemigos da restauración
do dereito natural da personalidade histórica da nosa terra.
Aínda que a publicación do álbum Milicianos se fixo en América, un
ano despois de saír Castelao da península, non ten dúbida que os
orixinais foron feitos en Valencia ou Barcelona apoiando a loita a
favor da República.
Ten poucas dúbidas que Castelao, dende o ponto de vista plástico,
móstrase até o ano 36 como un modernista expresionista, o estilo
do tempo no que se tiña formado. Este carácter vai ficar aínda
presente no seu primeiro álbum de guerra, Galiza Mártir,
destacando, por mor do tema, o expresionismo sobre o
modernismo. Mais os outros dous álbumes, Atila en Galiza e, sobre
todo, Milicianos, despréndese do modernismo, no que o tema fica
mergullado no espacio compositivo.
O significado dos Álbumes de Guerra,
por Isaac Díaz Pardo (1995)
FONTES
• Álbumes de guerra: estampas por Castelao
(Material obtido nun curso online organizado
pola CIG-ensino e pola AS-PG en decembro
2014)

Contenu connexe

Tendances

Máis vangardas, traballo de Lucía e Alberte
Máis vangardas, traballo de Lucía e AlberteMáis vangardas, traballo de Lucía e Alberte
Máis vangardas, traballo de Lucía e Albertetrafegandoronseis
 
Esquema da literatura galega contemporánea
Esquema da literatura galega contemporáneaEsquema da literatura galega contemporánea
Esquema da literatura galega contemporáneaRomán Landín
 
Manuel Antonio, traballo de Ánxela e Telmo
Manuel Antonio, traballo de Ánxela e TelmoManuel Antonio, traballo de Ánxela e Telmo
Manuel Antonio, traballo de Ánxela e Telmotrafegandoronseis
 
Literatura galega contemporánea (esquema despregable)
Literatura galega contemporánea (esquema despregable)Literatura galega contemporánea (esquema despregable)
Literatura galega contemporánea (esquema despregable)Román Landín
 
Tres xeracións de poesía galega
Tres xeracións de poesía galegaTres xeracións de poesía galega
Tres xeracións de poesía galegatrafegandoronseis
 
A poesía galega durante a ditadura
A poesía galega durante a ditaduraA poesía galega durante a ditadura
A poesía galega durante a ditaduratrafegandoronseis
 
A poesía galega durante a ditadura
A poesía galega durante a ditaduraA poesía galega durante a ditadura
A poesía galega durante a ditaduratrafegandoronseis
 
Poesia das irmandades 21
Poesia das irmandades 21Poesia das irmandades 21
Poesia das irmandades 21xenevra
 
Máis vangardas, traballo de Tania
Máis vangardas, traballo de TaniaMáis vangardas, traballo de Tania
Máis vangardas, traballo de Taniatrafegandoronseis
 
Vicente Risco, traballo de José e Paula
Vicente Risco, traballo de José e PaulaVicente Risco, traballo de José e Paula
Vicente Risco, traballo de José e Paulatrafegandoronseis
 
Galicia tras a Guerra Civil
Galicia tras a Guerra CivilGalicia tras a Guerra Civil
Galicia tras a Guerra CivilRomán Landín
 

Tendances (20)

Castelao
CastelaoCastelao
Castelao
 
Ramón Otero pedrayo
Ramón Otero pedrayoRamón Otero pedrayo
Ramón Otero pedrayo
 
Máis vangardas, traballo de Lucía e Alberte
Máis vangardas, traballo de Lucía e AlberteMáis vangardas, traballo de Lucía e Alberte
Máis vangardas, traballo de Lucía e Alberte
 
Castelao
CastelaoCastelao
Castelao
 
Esquema da literatura galega contemporánea
Esquema da literatura galega contemporáneaEsquema da literatura galega contemporánea
Esquema da literatura galega contemporánea
 
Ramón valenzuela(1914 80)
Ramón valenzuela(1914 80)Ramón valenzuela(1914 80)
Ramón valenzuela(1914 80)
 
Castelao
CastelaoCastelao
Castelao
 
Manuel Antonio, traballo de Ánxela e Telmo
Manuel Antonio, traballo de Ánxela e TelmoManuel Antonio, traballo de Ánxela e Telmo
Manuel Antonio, traballo de Ánxela e Telmo
 
Literatura galega contemporánea (esquema despregable)
Literatura galega contemporánea (esquema despregable)Literatura galega contemporánea (esquema despregable)
Literatura galega contemporánea (esquema despregable)
 
Tres xeracións de poesía galega
Tres xeracións de poesía galegaTres xeracións de poesía galega
Tres xeracións de poesía galega
 
Castelao
CastelaoCastelao
Castelao
 
A poesía galega durante a ditadura
A poesía galega durante a ditaduraA poesía galega durante a ditadura
A poesía galega durante a ditadura
 
Manuel Antonio
Manuel AntonioManuel Antonio
Manuel Antonio
 
A poesía galega durante a ditadura
A poesía galega durante a ditaduraA poesía galega durante a ditadura
A poesía galega durante a ditadura
 
Castelao
CastelaoCastelao
Castelao
 
Poesia das irmandades 21
Poesia das irmandades 21Poesia das irmandades 21
Poesia das irmandades 21
 
Máis vangardas, traballo de Tania
Máis vangardas, traballo de TaniaMáis vangardas, traballo de Tania
Máis vangardas, traballo de Tania
 
Manuel Curros Enríquez
Manuel Curros EnríquezManuel Curros Enríquez
Manuel Curros Enríquez
 
Vicente Risco, traballo de José e Paula
Vicente Risco, traballo de José e PaulaVicente Risco, traballo de José e Paula
Vicente Risco, traballo de José e Paula
 
Galicia tras a Guerra Civil
Galicia tras a Guerra CivilGalicia tras a Guerra Civil
Galicia tras a Guerra Civil
 

En vedette

Album Nós
Album NósAlbum Nós
Album NósMarlou
 
Las fotos mas vistas de la historia
Las fotos mas vistas de la historiaLas fotos mas vistas de la historia
Las fotos mas vistas de la historiaMONCHO FUERTEVENTURA
 
Presentacion infanteria trabajo 2 seccion b
Presentacion infanteria trabajo 2 seccion bPresentacion infanteria trabajo 2 seccion b
Presentacion infanteria trabajo 2 seccion bEsly3
 
Lo Laico Y Profano En El Mundo De La Caballeria
Lo Laico Y Profano En El Mundo De La CaballeriaLo Laico Y Profano En El Mundo De La Caballeria
Lo Laico Y Profano En El Mundo De La CaballeriaHAV
 
Infantería
InfanteríaInfantería
Infanteríacadetazo
 
GuíA TeóRica Del Miliciano Parte 1
GuíA TeóRica Del Miliciano Parte 1GuíA TeóRica Del Miliciano Parte 1
GuíA TeóRica Del Miliciano Parte 1guestc52aa86
 
Planificación táctica operacional
Planificación táctica operacionalPlanificación táctica operacional
Planificación táctica operacionalCarolina Cavalli
 
Planeación estratégica, táctica y operativa
Planeación estratégica, táctica y operativaPlaneación estratégica, táctica y operativa
Planeación estratégica, táctica y operativa19972911
 

En vedette (15)

Album Nós
Album NósAlbum Nós
Album Nós
 
03 recolectar enlaces generales de paginas web blogs etc
03 recolectar enlaces generales de paginas web blogs etc03 recolectar enlaces generales de paginas web blogs etc
03 recolectar enlaces generales de paginas web blogs etc
 
Las fotos mas vistas de la historia
Las fotos mas vistas de la historiaLas fotos mas vistas de la historia
Las fotos mas vistas de la historia
 
Presentacion infanteria trabajo 2 seccion b
Presentacion infanteria trabajo 2 seccion bPresentacion infanteria trabajo 2 seccion b
Presentacion infanteria trabajo 2 seccion b
 
Lo Laico Y Profano En El Mundo De La Caballeria
Lo Laico Y Profano En El Mundo De La CaballeriaLo Laico Y Profano En El Mundo De La Caballeria
Lo Laico Y Profano En El Mundo De La Caballeria
 
Infantería
InfanteríaInfantería
Infantería
 
GuíA TeóRica Del Miliciano Parte 1
GuíA TeóRica Del Miliciano Parte 1GuíA TeóRica Del Miliciano Parte 1
GuíA TeóRica Del Miliciano Parte 1
 
2 Alta, Baja Y Modificacion De Un Documento (Registro)
2 Alta, Baja Y Modificacion De Un Documento (Registro)2 Alta, Baja Y Modificacion De Un Documento (Registro)
2 Alta, Baja Y Modificacion De Un Documento (Registro)
 
Artilleria
ArtilleriaArtilleria
Artilleria
 
Diccionario Pictorico
Diccionario PictoricoDiccionario Pictorico
Diccionario Pictorico
 
Planificación táctica operacional
Planificación táctica operacionalPlanificación táctica operacional
Planificación táctica operacional
 
Castelao
CastelaoCastelao
Castelao
 
DoméNech
DoméNechDoméNech
DoméNech
 
La Infantería de Marina y su uniformidad
La Infantería de Marina y su uniformidadLa Infantería de Marina y su uniformidad
La Infantería de Marina y su uniformidad
 
Planeación estratégica, táctica y operativa
Planeación estratégica, táctica y operativaPlaneación estratégica, táctica y operativa
Planeación estratégica, táctica y operativa
 

Similaire à Álbums de guerra

Galiza mártir
Galiza mártirGaliza mártir
Galiza mártirMarlou
 
Atila en Galiza
Atila en GalizaAtila en Galiza
Atila en GalizaMarlou
 
Milicianos
MilicianosMilicianos
MilicianosMarlou
 
tema9_2010
tema9_2010tema9_2010
tema9_2010xenevra
 
Lingua e Cultura Galegas na Posguerra. A Poesía. Celso Emilio
Lingua e Cultura Galegas na Posguerra. A Poesía. Celso EmilioLingua e Cultura Galegas na Posguerra. A Poesía. Celso Emilio
Lingua e Cultura Galegas na Posguerra. A Poesía. Celso EmilioRomán Landín
 
tema5_lite2010
tema5_lite2010tema5_lite2010
tema5_lite2010xenevra
 
O 1º TERZO DO SÉCULO XX
O 1º TERZO DO SÉCULO XXO 1º TERZO DO SÉCULO XX
O 1º TERZO DO SÉCULO XXMarlou
 
Irmandades da fala e o grupo nós
Irmandades da fala e o grupo nósIrmandades da fala e o grupo nós
Irmandades da fala e o grupo nósMaraFont
 
A prosa do 1º terzo
A prosa do 1º terzoA prosa do 1º terzo
A prosa do 1º terzoxoanseca
 
Valentín paz andrade power point 7
Valentín paz andrade power point 7Valentín paz andrade power point 7
Valentín paz andrade power point 7paveam
 
9. A literatura galega do exilio entre 1936 e 1976
9. A literatura galega do exilio entre 1936 e 19769. A literatura galega do exilio entre 1936 e 1976
9. A literatura galega do exilio entre 1936 e 1976Lourenço Alvarez Ruiz
 
Literatura do exilio.
Literatura do exilio.Literatura do exilio.
Literatura do exilio.xenevra
 
Literatura galega (1900-1936)
Literatura galega (1900-1936)Literatura galega (1900-1936)
Literatura galega (1900-1936)Román Landín
 

Similaire à Álbums de guerra (20)

Galiza mártir
Galiza mártirGaliza mártir
Galiza mártir
 
Atila en galiza
Atila en galizaAtila en galiza
Atila en galiza
 
Atila en Galiza
Atila en GalizaAtila en Galiza
Atila en Galiza
 
Atila en galiza
Atila en galizaAtila en galiza
Atila en galiza
 
Milicianos
MilicianosMilicianos
Milicianos
 
Castelao
CastelaoCastelao
Castelao
 
tema9_2010
tema9_2010tema9_2010
tema9_2010
 
Lingua e Cultura Galegas na Posguerra. A Poesía. Celso Emilio
Lingua e Cultura Galegas na Posguerra. A Poesía. Celso EmilioLingua e Cultura Galegas na Posguerra. A Poesía. Celso Emilio
Lingua e Cultura Galegas na Posguerra. A Poesía. Celso Emilio
 
Castelao
CastelaoCastelao
Castelao
 
tema5_lite2010
tema5_lite2010tema5_lite2010
tema5_lite2010
 
Literaturadoexilio
LiteraturadoexilioLiteraturadoexilio
Literaturadoexilio
 
O 1º TERZO DO SÉCULO XX
O 1º TERZO DO SÉCULO XXO 1º TERZO DO SÉCULO XX
O 1º TERZO DO SÉCULO XX
 
Castelao en Marín
Castelao en MarínCastelao en Marín
Castelao en Marín
 
Irmandades da fala e o grupo nós
Irmandades da fala e o grupo nósIrmandades da fala e o grupo nós
Irmandades da fala e o grupo nós
 
A prosa do 1º terzo
A prosa do 1º terzoA prosa do 1º terzo
A prosa do 1º terzo
 
Valentín paz andrade power point 7
Valentín paz andrade power point 7Valentín paz andrade power point 7
Valentín paz andrade power point 7
 
9. A literatura galega do exilio entre 1936 e 1976
9. A literatura galega do exilio entre 1936 e 19769. A literatura galega do exilio entre 1936 e 1976
9. A literatura galega do exilio entre 1936 e 1976
 
Literatura do exilio.
Literatura do exilio.Literatura do exilio.
Literatura do exilio.
 
1968-2018 50 anos do Día da Patria
1968-2018 50 anos do Día da Patria1968-2018 50 anos do Día da Patria
1968-2018 50 anos do Día da Patria
 
Literatura galega (1900-1936)
Literatura galega (1900-1936)Literatura galega (1900-1936)
Literatura galega (1900-1936)
 

Plus de Marlou

Despois de ver... Sempre Xonxa
Despois de ver... Sempre XonxaDespois de ver... Sempre Xonxa
Despois de ver... Sempre XonxaMarlou
 
Literaturas peninsulares na idade media
Literaturas peninsulares na idade mediaLiteraturas peninsulares na idade media
Literaturas peninsulares na idade mediaMarlou
 
Bases concurso microrrelatos medo 19 20
Bases concurso microrrelatos medo 19 20Bases concurso microrrelatos medo 19 20
Bases concurso microrrelatos medo 19 20Marlou
 
Como escribir un microrrelato
Como escribir un microrrelatoComo escribir un microrrelato
Como escribir un microrrelatoMarlou
 
Contextos 1. la belle epoque (90 10-20)
Contextos 1. la belle epoque (90 10-20)Contextos 1. la belle epoque (90 10-20)
Contextos 1. la belle epoque (90 10-20)Marlou
 
O galego nos SSEE
O galego nos SSEEO galego nos SSEE
O galego nos SSEEMarlou
 
25abril1974 (carla vidal)
25abril1974 (carla vidal)25abril1974 (carla vidal)
25abril1974 (carla vidal)Marlou
 
A muller na Literatura Galega (Mercedes Queixas)
A muller na Literatura Galega (Mercedes Queixas)A muller na Literatura Galega (Mercedes Queixas)
A muller na Literatura Galega (Mercedes Queixas)Marlou
 
100mulleres
100mulleres100mulleres
100mulleresMarlou
 
Calendario 2019 (AS-PG)
Calendario 2019 (AS-PG)Calendario 2019 (AS-PG)
Calendario 2019 (AS-PG)Marlou
 
Cartel 2019 - Actos Castelao - Concello de Rianxo
Cartel 2019 - Actos Castelao - Concello de RianxoCartel 2019 - Actos Castelao - Concello de Rianxo
Cartel 2019 - Actos Castelao - Concello de RianxoMarlou
 
Cartel 2019 - Actos Castelao - Concello de Rianxo
Cartel 2019 - Actos Castelao - Concello de RianxoCartel 2019 - Actos Castelao - Concello de Rianxo
Cartel 2019 - Actos Castelao - Concello de RianxoMarlou
 
Cartaz semana 26n18
Cartaz semana 26n18Cartaz semana 26n18
Cartaz semana 26n18Marlou
 
Folleto triptico rianxo en negro
Folleto triptico rianxo en negroFolleto triptico rianxo en negro
Folleto triptico rianxo en negroMarlou
 
Bases concurso microrrelatos Samaín 18-19
Bases concurso microrrelatos Samaín 18-19Bases concurso microrrelatos Samaín 18-19
Bases concurso microrrelatos Samaín 18-19Marlou
 
O reino de_Galiza
O reino de_GalizaO reino de_Galiza
O reino de_GalizaMarlou
 
Decembro
DecembroDecembro
DecembroMarlou
 
Novembro
NovembroNovembro
NovembroMarlou
 
Outubro
OutubroOutubro
OutubroMarlou
 
Setembro
SetembroSetembro
SetembroMarlou
 

Plus de Marlou (20)

Despois de ver... Sempre Xonxa
Despois de ver... Sempre XonxaDespois de ver... Sempre Xonxa
Despois de ver... Sempre Xonxa
 
Literaturas peninsulares na idade media
Literaturas peninsulares na idade mediaLiteraturas peninsulares na idade media
Literaturas peninsulares na idade media
 
Bases concurso microrrelatos medo 19 20
Bases concurso microrrelatos medo 19 20Bases concurso microrrelatos medo 19 20
Bases concurso microrrelatos medo 19 20
 
Como escribir un microrrelato
Como escribir un microrrelatoComo escribir un microrrelato
Como escribir un microrrelato
 
Contextos 1. la belle epoque (90 10-20)
Contextos 1. la belle epoque (90 10-20)Contextos 1. la belle epoque (90 10-20)
Contextos 1. la belle epoque (90 10-20)
 
O galego nos SSEE
O galego nos SSEEO galego nos SSEE
O galego nos SSEE
 
25abril1974 (carla vidal)
25abril1974 (carla vidal)25abril1974 (carla vidal)
25abril1974 (carla vidal)
 
A muller na Literatura Galega (Mercedes Queixas)
A muller na Literatura Galega (Mercedes Queixas)A muller na Literatura Galega (Mercedes Queixas)
A muller na Literatura Galega (Mercedes Queixas)
 
100mulleres
100mulleres100mulleres
100mulleres
 
Calendario 2019 (AS-PG)
Calendario 2019 (AS-PG)Calendario 2019 (AS-PG)
Calendario 2019 (AS-PG)
 
Cartel 2019 - Actos Castelao - Concello de Rianxo
Cartel 2019 - Actos Castelao - Concello de RianxoCartel 2019 - Actos Castelao - Concello de Rianxo
Cartel 2019 - Actos Castelao - Concello de Rianxo
 
Cartel 2019 - Actos Castelao - Concello de Rianxo
Cartel 2019 - Actos Castelao - Concello de RianxoCartel 2019 - Actos Castelao - Concello de Rianxo
Cartel 2019 - Actos Castelao - Concello de Rianxo
 
Cartaz semana 26n18
Cartaz semana 26n18Cartaz semana 26n18
Cartaz semana 26n18
 
Folleto triptico rianxo en negro
Folleto triptico rianxo en negroFolleto triptico rianxo en negro
Folleto triptico rianxo en negro
 
Bases concurso microrrelatos Samaín 18-19
Bases concurso microrrelatos Samaín 18-19Bases concurso microrrelatos Samaín 18-19
Bases concurso microrrelatos Samaín 18-19
 
O reino de_Galiza
O reino de_GalizaO reino de_Galiza
O reino de_Galiza
 
Decembro
DecembroDecembro
Decembro
 
Novembro
NovembroNovembro
Novembro
 
Outubro
OutubroOutubro
Outubro
 
Setembro
SetembroSetembro
Setembro
 

Álbums de guerra

  • 1.
  • 2. Álbumes de guerra: estampas por Castelao Galicia Mártir. Atila en Galicia. Milicianos. Afonso Daniel Rodríguez Castelao A Petapouca Galicia Mártir. Atila en Galicia. Milicianos. All rights reserved. © 2012 Álbumes de guerra: estampas por Castelao Copyright by .
  • 3. Castelao mantivo o seu compromiso antifascista durante a Guerra civil desde a especificidade galega. Foi quen de conxugar o seu compromiso democrático, republicano e antifascista coas súas conviccións de nacionalista galego que aspira a que o seu pobo poida desenvolver o seu futuro en paz e liberdade. As atrocidades cometidas polos insurrectos fascistas en Galiza, dan pé ás estarrecedoras imaxes dos álbums Atila en Galicia, Galicia mártir e Milicianos, coas que Castelao foi embaixador da causa republicana ante o mundo (URSS, EUA, Cuba, Arxentina...).
  • 4.
  • 5. Este é o Deus dos feixistas
  • 13. Esta door non se cura con resiñación
  • 15.
  • 16.
  • 17.
  • 28.
  • 29.
  • 41. Presentación dos Álbumes de Guerra, por Isaac Díaz Pardo (1995) Algúns quixeron facernos ver que Castelao era só un artista. Cando morreu, os que decidían dictaron orde á prensa que falescera un humorista, para adicarlle somentes catro liñas. Penso que Castelao foi quen primeiro soubo entender a historia malfadada do nosso povo, cun rigor na estrutura que aínda non se entende ben hoxe. Castelao propoñía recuperar o que nunhas circunstancias desfavorables nun longo período da historia tiñamos perdido, mais non dun xeito utópico senón posible. El viu que o actual norde de Portugal e a Galiza foron unha mesma nación, no intre en que se formou o nosso carácter, continuando a Gallaecia, e que intereses alleos nos teñen partido polo Miño, nos que tomamos vieiros diverxentes, deturpado o noso pola presión de Castela.
  • 42. O significado dos Álbumes de Guerra, por Isaac Díaz Pardo (1995) Castelao, ademais de saber transmitir ideas coas palabras, sábeas expresar tamén con imaxes gráficas. Pero as súas ideas gráficas non tentan ser esteticistas; todo o que dibuxa ten unha orientación: traballar por causas xustas nas que vai a causa de Galiza, da recuperación da nosa personalidade política. Os tres álbumes de guerra teñen un antecedente: o Álbum Nós, no que Castelao loita por unha forma constructiva da Galiza en tempos en que non hai guerra pero persiste a opresión caciquil sobre o noso povo. Os tres álbumes de guerra continúan a mesma liña ideolóxica que o Álbum Nós; a súa diferencia con este é que están feitos nun tempo diferente, cunha confrontación coa violencia desatada polos nemigos de Galiza, ou cando menos polos nemigos da restauración do dereito natural da personalidade histórica da nosa terra.
  • 43. Aínda que a publicación do álbum Milicianos se fixo en América, un ano despois de saír Castelao da península, non ten dúbida que os orixinais foron feitos en Valencia ou Barcelona apoiando a loita a favor da República. Ten poucas dúbidas que Castelao, dende o ponto de vista plástico, móstrase até o ano 36 como un modernista expresionista, o estilo do tempo no que se tiña formado. Este carácter vai ficar aínda presente no seu primeiro álbum de guerra, Galiza Mártir, destacando, por mor do tema, o expresionismo sobre o modernismo. Mais os outros dous álbumes, Atila en Galiza e, sobre todo, Milicianos, despréndese do modernismo, no que o tema fica mergullado no espacio compositivo. O significado dos Álbumes de Guerra, por Isaac Díaz Pardo (1995)
  • 44. FONTES • Álbumes de guerra: estampas por Castelao (Material obtido nun curso online organizado pola CIG-ensino e pola AS-PG en decembro 2014)