Traballo de investigación arredor da figura de Rosalía

1. Paula Cambeses Franco 1ºBACH A Nº5

2. Índice Introdución
 Característica da época………………………………………………….3
 Movementos artísticos………………………………………………4-5
 Correntes ideolóxicas…………………………………………..……6-7
 Situación da lingua galega…………………………………………8-9
 Rexurdimento……………………………………………………..……10-11
 Desenvolvemento
 Biografía………………………………………………………………………12
 Papel reivindicativo…………………………………………..…….13-14
 Obra……………………………………………………………………..…15-21
 Conclusión………………………………………………………………….22-23
 Fontes…………………………………………………………………………24-25

3. Introdución
Situación socioeconómica Contexto político
 Invasión Napoleónica
 Consciencia colectiva e
autogoberno
 Guerras Carlistas
 Galiza deixa de existir como
unidade política
 Sexenio Revolucionario
seguido da Restauración
Borbónica (recentralización e
corrupción)
Galiza no século XIX
 Condicións de vida precarias
 Industria conserveira, en
mans dos cataláns
 Falta de vías de comunicación
 Ausencia de
desenvolvemento económico
 Crise agraria

4. Introdución
Situación socioeconómica Contexto político
 Invasión Napoleónica
 Consciencia colectiva e
autogoberno
 Guerras Carlistas
 Galiza deixa de existir como
unidade política
 Sexenio Revolucionario
seguido da Restauración
Borbónica (recentralización e
corrupción)
Galiza no século XIX
 Condicións de vida precarias
 Industria conserveira, en
mans dos cataláns
 Falta de vías de comunicación
 Ausencia de
desenvolvemento económico
 Crise agraria

5. Introdución
Situación socioeconómica Contexto político
 Invasión Napoleónica
 Consciencia colectiva e
autogoberno
 Guerras Carlistas
 Galiza deixa de existir como
unidade política
 Sexenio Revolucionario
seguido da Restauración
Borbónica (recentralización e
corrupción)
Galiza no século XIX
 Condicións de vida precarias
 Industria conserveira, en
mans dos cataláns
 Falta de vías de comunicación
 Ausencia de
desenvolvemento económico
 Crise agraria

6. Introdución
 De orixe alemá, desenvolveuse por Europa ao longo da
primeira metade do século XIX.
 Caracterizouse pola defensa do propio individuo e polo
reacción contra o racionalismo ilustrado
 Precursor do Nacionalismo
Revolución Francesa
O Romanticismo

7. Introdución
 De orixe alemá, desenvolveuse por Europa ao longo da
primeira metade do século XIX.
 Caracterizouse pola defensa do propio individuo e polo
reacción contra o racionalismo ilustrado
 Precursor do Nacionalismo
Revolución Francesa
O Romanticismo

8.  Porén, Rosalía de Castro pertencía máis ao Realismo,
movemento que se desenvolveu na segunda metade do
século XIX e no que se intenta describir a sociedade do
momento. Son características as obras de crítica social
como Cantares Gallegos.
IntroduciónO Realismo

9.  Movemento ideolóxico, político, social e cultural que xorde
como resultado do panorama desolador e levará a considerar a
lingua como bandeira destas reivindicacións. Pretende
recuperar a identidade galega. Iníciase co levantamento de Solís,
as reivindicacións de Antolín Faraldo e a división de Galicia
Introdución
Pensamento Galeguista

10. Introdución
• Loita pola unidade de Galiza
• Defende unha ideoloxía liberal
• Denuncia a marxinación de Galiza e reclama o
seu carácter diferencial cultural e histórico
• Creación literaria en galego
Provincionalismo
(1830-1868)
• Fundamenta a identidade diferencial de Galicia
• Demanda a descentralización
• Dividiuse en dous sectores: tradicionalista
(Alfredo Brañas) e liberal (Manuel Murguía)
Rexionalismo
(1886-1916)
Pensamento Galeguista
Levantamento de
Solís/Mártires de
Carral
Los
Precursores
Federalismo

11. Introdución
• Loita pola unidade de Galiza
• Defende unha ideoloxía liberal
• Denuncia a marxinación de Galiza e reclama o
seu carácter diferencial: cultural e histórico
• Creación literaria en galego
Provincionalismo
(1830-1868)
• Fundamenta a identidade diferencial de Galicia
• Demanda a descentralización
• Dividiuse en dous sectores: tradicionalista
(Alfredo Brañas) e liberal (Manuel Murguía)
Rexionalismo
(1886-1916)
Pensamento Galeguista
Levantamento de
Solís/Mártires de
Carral
Los
Precursores
Federalismo

12. Introdución
 O castelán era usado:
Na prensa
Nas escolas: créanse centros públicos que só permiten o uso
do castelán
Na administración central: nas deputacións e nos concellos.
Pola burguesía foránea
A lingua galega no século XIX

13. Introdución
 O castelán era usado:
Na prensa
Nas escolas: créanse centros públicos que só permiten o uso
do castelán
Na administración central: nas deputacións e nos concellos.
Pola burguesía foránea
A lingua galega no século XIX
Substitución
lingüística
Aumento das
interferencias
lingüísticas

14.  Monolingüísmo en galego: o 90% da poboación,
especialmente as clases populares
 Bilingüismo diglósico: sociedade vilega e costeira
 Monolingüísmo en castelán: as clases altas
Introdución
A lingua galega no século XIX

15. Introdución
Literatura do
Século XIX
Literatura
anterior a 1833
Prerrexurdimento
Literatura
posterior a 1833
Precursores (1833-
1863)
Rexurdimento
pleno (1863-1888)
Período
finisecular (1888-
1916)
Centrarémonos tan
só nese período

16. Introdución
 Mellorar a consideración do galego e ampliar os
seus ámbitos de uso
 Buscar unha norma culta para o noso idioma
 Recuperar o pasado histórico
 Reivindicar a singularidade de Galicia
Rexurdimento

17. Introdución
 Mellorar a consideración do galego e ampliar os
seus ámbitos de uso
 Buscar unha norma culta para o noso idioma
 Recuperar o pasado histórico
 Reivindicar a singularidade de Galicia
Rexurdimento
Rosalía de Castro
Manuel Curros
Enríquez
Pondal

18. Biografía
 Rosalía de Castro (1837-1885) é a figura máis
importante e relevante da Literatura Galega. Esta
poeta e novelista foi a primeira muller que se atreveu a
denunciar as inxustizas da sociedade do seu tempo.

19. Reivindicativa
O que non foi O que si foi
 Unha santiña ou chorona
 Unha aldea que escribía o que
lle ditaba o seu home
 Unha romántica rezagada
(imitadora de Bécquer)
 Unha muller que só trataba
temas como a paisaxe, o amor
romántico ou a relixión
 Famosa por ser a muller dun
intelectual: Manuel Murguía
 Unha muller culta e decidida
 Unha persoa consciente de
ser muller, galega e escritora
 Unha señora valente para
loitar polos seus ideais,
reivindicar os dereitos das
mulleres e do galego
 Unha muller que loitou
contra a emigración
 Unha precursora potente do
movemento feminista

20. Reivindicativa
O que non foi O que si foi
 Unha santiña ou chorona
 Unha aldea que escribía o que
lle ditaba o seu home
 Unha romántica rezagada
(imitadora de Bécquer)
 Unha muller que só trataba
temas como a paisaxe, o amor
romántico ou a relixión
 Famosa por ser a muller dun
intelectual: Manuel Murguía
 Unha muller culta e decidida
 Unha persoa consciente de
ser muller, galega e escritora
 Unha señora valente para
loitar polos seus ideais,
reivindicar os dereitos das
mulleres e do galego
 Unha muller que loitou
contra a emigración
 Unha precursora potente do
movemento feminista

21. Reivindicativa
O que non foi O que si foi
 Unha santiña ou chorona
 Unha aldea que escribía o que
lle ditaba o seu home
 Unha romántica rezagada
(imitadora de Bécquer)
 Unha muller que só trataba
temas como a paisaxe, o amor
romántico ou a relixión
 Famosa por ser a muller dun
intelectual: Manuel Murguía
 Unha muller culta e decidida
 Unha persoa consciente de
ser muller, galega e escritora
 Unha señora valente para
loitar polos seus ideais,
reivindicar os dereitos das
mulleres e do galego
 Unha muller que loitou
contra a emigración
 Unha precursora potente do
movemento feminista
Expresaba na súa poesía
non só o que sentía,
senón o que pensaba
Todo isto, nunha época
na que as mulleres eran
consideradas inferiores

22. Reivindicativa Rosalía defendeu a identidade galega nun momento
complicado e formou parte do Provincionalismo e do
Rexionalismo.
 Así mesmo, foi precursora do Nacionalismo progresista
 Nas súas obras, presenta unha imaxe digna da nosa terra e os
seus habitantes e crítica o individualismo, a hipocrisía e o
poder do diñeiro.

23. Reivindicativa Rosalía defendeu a identidade galega nun momento
complicado e formou parte do Provincionalismo e do
Rexionalismo.
 Así mesmo, foi precursora do Nacionalismo progresista
 Nas súas obras, presenta unha imaxe digna da nosa terra e os
seus habitantes e crítica o individualismo, a hipocrisía e o
poder do diñeiro.

24. Obra Rosalía usou o galego nas súas obras e intentou obter a
reconcienciación dos galegos.
 Non obstante, tivo que escribir en castelán para poder vivir
da súa profesión.
Ano Idioma Poesía Prosa
1857 Castelán La Flor
1858 Castelán Lieder
1859 Castelán La hija del mar
1862 Galego Poemas
Castelán Flavio
1863 Castelán A mi madre
Galego Cantares Gallegos
1864 Galego Conto Galego
1866 Castelán Las Literatas, El Cadiceño, Ruinas

25. Obra Rosalía usou o galego nas súas obras e intentou obter a
reconcienciación dos galegos.
 Non obstante, tivo que escribir en castelán para poder vivir
da súa profesión.
Ano Idioma Poesía Prosa
1857 Castelán La Flor
1858 Castelán Lieder
1859 Castelán La hija del mar
1862 Galego Poemas
Castelán Flavio
1863 Castelán A mi madre
Galego Cantares Gallegos
1864 Galego Conto Galego
1866 Castelán Las Literatas, El Cadiceño, Ruinas

26. Cantares Gallegos
36 Poemas
Libro de los
CantaresFONTES
PARTES
Prólogo
Lírica popular e
tradicional
Unha rapaza é
invitada a cantar
Epílogo
Despedida
Reivindica a validez do galego
• Denuncia as inxustizas do seu momento
Combate a imaxe negativa de Galiza

27. Cantares Galegos
 A voz lírica principal é
unha rapaza que
simboliza ao pobo
galego
 Temática:
Folclórica
Social: contra a
emigración
Intimista: poemas da
saudade e de soidade

28. Cantares Galegos
 A voz lírica principal é
unha rapaza que
simboliza ao pobo
galego
 Temática:
Folclórica
Social: contra a
emigración
Intimista: poemas da
saudade e de soidade
Adiós, ríos; adiós, fontes;
adiós, regatos pequenos;
adiós, vista dos meus ollos:
non sei cando nos veremos.
--Miña terra, miña terra,
terra donde me eu criei,
hortiña que quero tanto,
figueiriñas que prantei,
--prados, ríos, arboredas,
pinares que move o vento,
paxariños piadores,
casiña do meu contento,
--muíño dos castañares,
noites craras de luar,
campaniñas trimbadoras
da igrexiña do lugar,
--amoriñas das silveiras
que eu lle daba ó meu amor,
caminiños antre o millo,
¡adiós, para sempre adiós!
--¡Adiós groria! ¡Adiós
contento,
¡Deixo a casa onde nacín,
deixo a aldea que conoso por
un mundo que non vin!
--Deixo amigos por extraños,
deixo a veiga polo mar, deixo,
en fin, canto ben quero...
¡quen pudera no o deixar...!

29. Cantares Galegos
 A voz lírica principal é
unha rapaza que
simboliza ao pobo
galego
 Temática:
Folclórica
Social: contra a
emigración
Intimista: poemas da
saudade e de soidade
Adiós, ríos; adiós, fontes;
adiós, regatos pequenos;
adiós, vista dos meus ollos:
non sei cando nos veremos.
--Miña terra, miña terra,
terra donde me eu criei,
hortiña que quero tanto,
figueiriñas que prantei,
--prados, ríos, arboredas,
pinares que move o vento,
paxariños piadores,
casiña do meu contento,
--muíño dos castañares,
noites craras de luar,
campaniñas trimbadoras
da igrexiña do lugar,
--amoriñas das silveiras
que eu lle daba ó meu amor,
caminiños antre o millo,
¡adiós, para sempre adiós!
--¡Adiós groria! ¡Adiós
contento,
¡Deixo a casa onde nacín,
deixo a aldea que conoso por
un mundo que non vin!
--Deixo amigos por extraños,
deixo a veiga polo mar, deixo,
en fin, canto ben quero...
¡quen pudera no o deixar...!

30. Follas Novas
Simancas
Publicada cando
Aires da miña terra e
Saudades gallegas
Prólogo 137 Poemas
Ton pesimista
• Obra máis persoal e filosófica que Cantares Galegos
Non se centra tanto en Galiza
• Orixinalidade métrica
Tardou dez anos en ser publicado
• Inclúe un amplio conxunto de temas: social
intimista, relixiosa…
Nalgúns poemas intenta explicar o sentido da escrita ou
móstrase a presenza dunha sombra

31. Follas Novas
 Inclúe os dous primeiros libros desta obra: Vaguedás e
Do íntimo
Poesía intimista
Daquelas que cantan as pombas i as frores,
Todos din que teñen alma de muller;
Pois eu que n’as canto, Virxe da Paloma, Ai!
De que a terei?
Na xa vella varanda
entapizada de hedras e de lirios
foise a sentar calada e tristemente
frente do tempro antigo.
A autora reflexiona sobre o
labor do escritor e o sentido do
seu traballo
Plasma reflexións persoais como o
desamor, o paso do tempo e
especialmente: a soidade, a saudade
e a coita. No libro Do íntimo tamén
se adentra no tema relixioso pasando
de ser crente a unha ausencia clara
de fe Como podería Deus se existira
pemitir tantas inxustizas?
Visión máis pesimista
da vida e do amor

32. Follas Novas
 Inclúe os dous primeiros libros desta obra: Vaguedás e
Do íntimo
Poesía intimista
Daquelas que cantan as pombas i as frores,
Todos din que teñen alma de muller;
Pois eu que n’as canto, Virxe da Paloma, Ai!
De que a terei?
Na xa vella varanda
entapizada de hedras e de lirios
foise a sentar calada e tristemente
frente do tempro antigo.
A autora reflexiona sobre o
labor do escritor e o sentido do
seu traballo
Plasma reflexións persoais como o
desamor, o paso do tempo e
especialmente: a soidade, a saudade
e a coita. No libro Do íntimo tamén
se adentra no tema relixioso pasando
de ser crente a unha ausencia clara
de fe Como podería Deus se existira
pemitir tantas inxustizas?
Visión máis pesimista
da vida e do amor

33. Follas Novas
 Presente nas últimas dúas partes: Da terra e As viúvas dos
vivos e as viúvas dos mortos. O primeiro inclúe poemas do
estilo de Cantares Gallegos e o segundo trata
principalmente a emigración e a miseria centrándose na
muller
Poesía social
Tecín soia a miña tea,
sembrei soia o meu nabal,
soia vou por leña ó monte,
soia a vexo arder no lar.

34. Follas Novas
 Presente nas últimas dúas partes: Da terra e As viúvas dos
vivos e as viúvas dos mortos. O primeiro inclúe poemas do
estilo de Cantares Gallegos e o segundo trata
principalmente a emigración e a miseria centrándose na
muller
Poesía social
Tecín soia a miña tea,
sembrei soia o meu nabal,
soia vou por leña ó monte,
soia a vexo arder no lar.

35. Follas Novas
 Por último, cabe destacar a
presenza do símbolo da
sombra como dor universal

36. Conclusión Dende logo, Rosalía foi unha das autoras galegas que máis influencia tivo
e segue tendo na actualidade.
 No marco literario escribiu obras de grande valía e calidade
 Empregou como medio de escritura o galego, a pesar de que non
existira normativa para mostrar a súa validez axudando non só a
prestixiar a linga, senón tamén ao galegos
 A súa valentía fixérona loitar polos dereitos das mulleres e dos galegos
 Así que, só nos queda dicir:
A pesar de que foi tamén unha gran
escritora en castelán foi marxinada e
minorizada dentro desta literatura
porque resultou un incordio para os
sectores máis poderosos: a burguesía
españolizada e a Igrexa Católica

37. Conclusión Na actualidade, Rosalía segue presente e dedícanselle
numerosas composición poéticas e actos na súa honra
Clica na imaxe
para regresar á
actividade: son
muller, e que?

38. Fontes
 Presentación Rosalía de Castro
 Presentación da situación do galego no século XIX
 Libro de apoio: Lingua e Literatura Bacharelato 1.
Consorcio Editorial Galego
 Galipedia

39. FONTES