Prezentacja dr hab. prof. UJ Magdaleny Szpunar z wykładu otwierającego ogólnopolską konferencję dla brokerów informacji i branż pokrewnych: IV Warsztat Pracy Infobrokera - 4.0 WPI Prelegent: dr hab. prof. UJ Magdalena Szpunar, Instytut Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej, Uniwersytet Jagiellońskiego Miejsce: Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ, Kraków Data: 28-29.05.2019 Więcej informacji o konferencji znajdziesz na www.spi.org.pl

1. www.magdalenaszpunar.com
Sieć ukryta a sieć widzialna
O zasobach WWW nieindeksowanych przez wyszukiwarki
prof. UJ dr hab. Magdalena Szpunar

2. www.magdalenaszpunar.com
● tylko 56 mln stron internetowych tj. ok. 25% wszystkich
stron internetowych jest silnie związanych z „centrum”
● w większości innych przypadków prawdopodobieństwo
znalezienia drogi z jednej strony na inną, bez
wykorzystania adresu URL jest bliskie zeru
● aż 10% witryn w internecie jest odizolowanych całkowicie
Topologia „muchy” -
połączenia w sieci WWW

3. www.magdalenaszpunar.com
● badania Alberta-László Barabási z 1999 roku →
połączenia między poszczególnymi węzłami sieci
internetowej (stronami WWW) rozkładają się
nierównomiernie
● gdyby połączenia były kwestią przypadku – rozkład
normalny
● opracowanie algorytmu opisującego rozrastanie sieci
internetowej
Rozrastanie się sieci
internetowej

4. www.magdalenaszpunar.com
● statystyczny rozkład węzłów podlega bezskalowemu rozkładowi
potęgowemu
● bardzo duża liczba witryn ma niewiele połączeń z innymi,
niewiele witryn wykazuje bardzo dużą liczbę połączeń
● kolejne węzły przyłączają się z większym prawdopodobieństwem
do tych, które posiadają większą liczbę połączeń
● przyłączanie ma charakter preferencyjny → efekt św. Mateusza
„bogaci się bogacą, biedni biednieją” lub prawo silniejszego (power
law)
● węzły strategiczne, superwęzły, punkty węzłowe
● struktura oligarchiczna, a nie demokratyczna
Ryc. Najpopularniejsze witryny
internetowe w Polsce
według Mapy Internetu /R.
Enikiejew/
Właściwości połączeń w obrębie
sieci WWW

5. www.magdalenaszpunar.com
● wyszukiwarki indeksują jedynie około 1% wszystkich informacji
zgromadzonych w Sieci
● szacuje się, że sieć głęboka gromadzi 500 razy więcej
informacji, niż sieć płytka
● 73% badanych deklaruje, że informacje wyłuskiwane przez
szperacze są wiarygodne i dokładne
● 66% uważa, że wyszukiwarki są obiektywnym i rzetelnym
źródłem informacji
● technologia definiująca /Jay Bolter/
● „kształtujemy nasze narzędzia, a potem one kształtują nas”
/Marshall McLuhan/
Ograniczenie horyzontu użytkownika

6. www.magdalenaszpunar.com
Sieć ukryta a sieć widzialna

7. www.magdalenaszpunar.com
● zasada najmniejszego wysiłku (the principle of least
effort) → szybko i efektywnie dotrzeć do interesujących
treści
● zasada minimaksu → osiągnięcie celu jak najmniejszym
kosztem
● wyniki proponowane przez wyszukiwarki → trafne,
adekwatne i satysfakcjonujące
Specyfika zachowań
informacyjnych online

8. www.magdalenaszpunar.com
● główna przyczyna: mechanizmy wyszukująco-indeksujące
● połączone ze sobą hierplinkami strony można zobrazować za pomocą
struktury grafu
● struktura grafu nie jest dokładnie znana, opracowanie algorytmu, który
wyszuka i zindeksuje wszystkie strony internetowe jest trudne
● boty (pająki, crawlery) przeczesują internet metodą grafu co sprawia,
że nie docierają do stron do których nie prowadzą żadne linki, po
wtóre każdy z nich wybiera różne drogi, co sprawia, że automaty
różnych wyszukiwarek rejestrują odmienne zbiory danych
● crawlery „nie widzą” stron prywatnych (zasoby chronione hasłem);
zasobów ograniczających działanie botów np. poprzez CAPTCHA
● znaczenie ma także to, czy strona jest zbudowana w statycznym
HTML-u, czy bazuje także na treściach dynamicznie pobieranych z
serwerów WWW w technologii Flash, czy Ajax
Przyczyny istnienia ukrytego
internetu

9. www.magdalenaszpunar.com
● Immanentna cecha internetu na tle innych mediów →
rozproszona topologia, brak wyraźnego centrum → coraz
wyraźniej widoczna topologia oparta o superwęzły/węzły
strategiczne
● Apogeum demokratyzacji informacji → model raczej
oligarchiczny, niż demokratyczny i egalitarny
● Brak właściciela → dominacja gigantów internetowych,
zawłaszczanie przestrzeni internetu, komercjalizacja
● Brak kontroli → filtrowanie, cenzurowanie treści online,
inwigilacja jednostek, zanik prywatności, PRISM
● Przełamanie informacyjnego monopolu mediów masowych →
monopol koncernów medialnych, egocasting
● Aktywna rola odbiorców – użytkowników → hipoteza opóźnienia
kulturowego, reguła 1%, reprodukowanie zachowań typowych
dla mediów masowych – bierność, pasywność
Utopie internetu a
rzeczywistość

10. www.magdalenaszpunar.com