1. lenhuthao26922013.wordpress.com
Kiểu dữ liệu tệp – Thao tác với tệp
Ngày
soạn:...../......;
giảng:..../......
Ngày
I. Mục tiêu
1. Kiến thức:
- Học sinh biết được vai trò của kiểu dữ liệu tệp .
- Học sinh biết được có hai cách phân loại tệp .
- Học sinh biết khai báo biến tệp và các thao tác cơ bản đối với tệp
văn bản .
2. Kỹ năng:
- Dần dần hình thành kỹ năng về các thao tác với tệp văn bản .
II. Chuẩn bị của GV và HS:
1. Giáo viên: Giáo án, SGK, máy chiếu, phông chiếu hoặc bảng .
2. Học sinh: Vở, SGK.
III. Nội dung:
. Ổn định lớp:
Kiểm diện:
11C1:
11C2:
11C3:
11C4:
11C5:
11C6:
11C7:
. Kiểm tra bài cũ:
. Bài giảng:
NỘI DUNG – HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
Hoạt động 1 : Đặt vấn đề :
HS : Chú ý nghe giảng .
Trong các giờ thực hành đã học, sau khi
chạy một chương trình ta thấy kết quả in lên
màn hình, tuy nhiên muốn sử dụng kết quả đó
về sau thì không được (nó không lưu trữ lại lâu
dài) => Để khắc phục nhược điểm này ta
nghiên cứu dữ liệu kiểu tệp .
KIỂU DỮ LIỆU TỆP
Hoạt động 2 : Vai trò kiểu tệp :
HS : Lần lượt trẻ lời từng câu hỏi 1
Câu hỏi 1 : Trong máy tính có những loại bộ (Dựa vào kiến thức đã học ở lớp 10)
nhớ nào ? Loại bộ nhớ nào không bị mất dữ liệu
khi tắt máy hoặc mất điện ?
HS : Dựa vào phần đặt vấn đề của
Chuong 5 tin 11
Page 1

2. lenhuthao26922013.wordpress.com
Câu hỏi 2 : Vậy theo em thì các kiểu dữ liệu đã thấy giáo và các câu trả lời bên trên
học được lưu trữ ở bộ nhớ nào ? Dự đoán xem để suy luận rồi đưa ra câu trả lời .
dữ liệu kiểu tệp được lưu trữ trên bộ nhớ nào ?
HS : Dựa vào kiến thức đã học ở
Câu hỏi 3 : Bộ nhớ trong hay ngoài thường có lớp 10 để trả lời câu hỏi .
dung lượng lớn hơn ?
GV : Chốt lại :
- Dữ liệu kiểu tệp được lưu trữ lâu dài ở bộ
nhớ ngoài cho nên nó không bị mất khi tắt
máy hoặc mất điện .
- Lượng dữ liệu lưu trữ trên tệp có thể rất lớn
và chỉ phụ thuộc vào dung lượng ổ đĩa .
Hoạt động 3 : Phân loại tệp và thao tác với tệp
.
* Phân loại tệp :
GV : Giới thiệu cho học sinh biết được hai cách HS : Chú ý nghe giảng và ghi chép
phân loại tệp . ( Không đòi hỏi học sinh phải bài .
hiểu cặn kẽ từng loại tệp một ) .
- Theo cách tổ chức dữ liệu :
+ Tệp văn bản .
+ Tệp có cấu trúc .
- Theo cách thức truy cập :
+ Tệp truy cập tuần tự .
+ Tệp truy cập trực tiếp .
Hoạt động 4 : Chuyển tiếp sang bài § 15
GV : Có hai thao tác cơ bản đối với tệp là ghi HS : Chú ý nghe giảng .
dữ liệu vào tệp và đọc dữ liệu từ tệp ra . Ta xét
xem trong Pascal các thao tác đó được thể hiện
như thế nào đối với tệp văn bản ?
THAO TÁC VỚI TỆP
Chuong 5 tin 11
Page 2

3. lenhuthao26922013.wordpress.com
Hoạt động 5 : Khai báo
GV : Viết khai báo biến tệp lên bảng rồi giải HS : Lấy một vài ví dụ về khai báo
thích các từ khóa, tên biến tệp để học sinh hiểu biến tệp văn bản .
được .
VD : Var t1,t2 : Text ;
Var <tên biến tệp> : Text ;
Hoạt động 6 : Thao tác với tệp :
Hoạt động 6.1 : Gắn tên tệp :
GV : Giải thích cho học sinh tại sao phải gắn HS : Mỗi học sinh tự lấy một vài ví
tên tệp cho biến tệp, rồi đưa ra thủ tục :
dụ và ghi vào vở .
Assign (<tên biến tệp> , <tên tệp>) ;
VD : Để gắn tệp KQ.TXT cho biến tệp f :
Assign(f,’KQ.TXT’);
Hoạt động 6.2 : Mở tệp :
HS : Chú ý nghe giảng và liên hệ
GV : Lấy VD về 2 tình huống cần phải mở vở với bài học .
“Tin học 11” đó là : Mở ra để ghi bài (ghi dữ
liệu) và mở ra để học bài (Đọc dữ liệu) => 2
trường hợp phải mở tệp .
GV : Giới thiệu hai thủ tục để mở tệp :
+ Mở tệp để ghi dữ liệu :
Rewrite(<tên biến tệp>);
+ Mở tệp để đọc dữ liệu :
Reset(<tên biến tệp>);
GV : Phải nhấn mạnh rằng : Trước khi sử dụng
hai thủ tục trên phải gắn tên tệp cho biến tệp
đồng thời biến tệp phải được khai báo từ trước .
GV : Yêu cầu học sinh lấy ví dụ (khai báo biến HS : Mỗi học sinh lấy một ví dụ .
tệp, gắn tên tệp cho biến tệp, mở tệp) sau đó
gọi hai học sinh lên trình bày .
GV : Có thể nói thêm để học sinh biết về
Chuong 5 tin 11
Page 3

4. lenhuthao26922013.wordpress.com
trường hợp đã có tên tệp ở trên đĩa và trường
hợp chưa có tệp đó để học sinh hiểu thêm .
Hoạt động 6.3 : Đọc / ghi tệp văn bản :
Câu hỏi : Để nhập dữ liệu từ bàn phím và để in HS : Trả lời câu hỏi .
dữ liệu lên màn hình ta có tể dùng thủ tục gì ?
GV : Giới thiệu các thủ tục đọc dữ liệu từ tệp
và ghi dữ liệu vào tệp .
* Đọc dữ liệu từ tệp :
Read(<tên biến tệp>,<danh sách kết quả>);
Hoặc
Readln(<tên biến tệp>,<danh sách kết
quả>);
HS : Ghi các thủ tục vào vở và tự so
sánh sự khác nhau giữa thủ tục nhập
dữ liệu từ bàn phím, in dữ liệu lên
màn hình với các thủ tục đọc dữ
liệu từ tệp và ghi dữ liệu vào tệp .
* Ghi dữ liệu vào tệp :
Write(<tên biến tệp>,<danh sách kết
quả>);
Hoặc
HS : Viết các câu lệnh theo sự gợi ý
Writeln(<tên biến tệp>,<danh sách kết của giáo viên .
quả>);
GV : Đưa ra ví dụ trong SGK yêu cầu học sinh
viết câu lệnh để đọc dữ liệu từ tệp và ghi dữ
liệu vào tệp.
* Một số hàm thường dùng đối với tệp văn
bản
GV : Giới thiệu để học sinh biết hai hàm chuẩn
thường dùng và ý nghĩa của nó .
+ Hàm EOF(<tên biến tệp>);
+ Hàm EOLN(<tên biến tệp>);
HS : Tự lấy một vài ví dụ về thủ tục
đóng tệp .
Hoạt động 6.4 : Đóng tệp .
Chuong 5 tin 11
Page 4

5. lenhuthao26922013.wordpress.com
GV : Đưa ra lý do của việc phải đóng tệp để
giáo dục cho học sinh ý thức bảo mật, an toàn
thông tin .
Close(<tên biến tệp>);
VD : Close(f);
IV. Củng cố:
 Gọi 1 học sinh khái quát lại vai trò của kiểu tệp và phân loại tệp .
 Học sinh khái quát lại các thao tác phải thực hiện khi đọc dữ liệu từ tệp và
ghi dữ liệu vào tệp (dựa vào hình 16 - SGK ) .
 Cho học sinh làm một số bài tập trắc nghiệm khách quan .
V. Dặn dò:
Chuong 5 tin 11
Page 5

6. lenhuthao26922013.wordpress.com
Tiết 38
Ví dụ làm việc với tệp
Ngày
soạn:...../......;
giảng:..../......
Ngày
I. Mục tiêu
1. Kiến thức:
2. Kỹ năng:
- Dần dần hình thành kỹ năng về các thao tác với tệp văn bản .
II. Chuẩn bị của GV và HS:
1. Giáo viên: Giáo án, SGK, máy chiếu, phông chiếu hoặc bảng .
2. Học sinh: Vở, SGK.
III. Nội dung:
. Ổn định lớp:
Kiểm diện:
11C1:
11C2:
11C3:
11C4:
11C5:
11C6:
11C7:
. Kiểm tra bài cũ:
. Bài giảng:
NỘI DUNG – HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
Hoạt động 1 : Ví dụ 1 :
Hoạt động 1.1 :
Tìm hiểu đầu bài .
GV : Chiếu đầu bài của bài toán lên màn hình HS : Phân tích bài toán, xác định
(bằng Power Point) .
yêu cầu của bài toán theo sự hướng
dẫn của giáo viên .
GV : Nhắc lại công thức tính khoảng cách giữa
hai điểm khi biết tọa độ của chúng .
Hoạt động 1.2 : Tìm hiểu chương trình
GV : Dùng Power Point chiếu chương trình (đã HS : Tìm hiểu chương trình .
soạn trước) lên màn hình (có đánh chỉ số các
dòng lệnh) .
GV : Gọi một vài học sinh hỏi ý nghĩa của từng
câu lệnh trong chương trình .
HS : Quan sát kết quả khi chạy
Chuong 5 tin 11
Page 6

7. lenhuthao26922013.wordpress.com
GV : Khái quát lại cả chương trình để học sinh chương trình .
nắm được sau đó chạy chương trình (tệp
TRAI.TXT đã có sẵn dữ liệu từ trước) .
Hoạt động 1.3 : Mở rộng bài toán :
HS : Ghi yêu cầu vào vở để về nhà
GV : Có thể bổ sung thêm yêu cầu “in lên màn làm.
hình khoảng cách của trại xa với trại của hiệu
trưởng nhất” .
Hoạt động 2 : Ví dụ 2 :
Hoạt động 2.1 : Tìm hiểu bài toán
HS : Đọc trên màn chiếu và nghiêu
GV : Chiếu đầu bài và hình 17 – SGK lên màn cứu đầu bài .
hình .
HS : Các nhóm xây dựng công thức
tính điện trở tương đương của 5
GV : Nhắc lại công thức tính điện trở tương trường hợp theo hình vẽ .
đương của 2 điện trở mắc nối tiếp và của 2 điện
trở mắc song song .
HS : Biểu diễn các biểu thức đó
bằng ngôn ngữ Pascal .
GV : Chuẩn hóa để đạt được công thức chính
xác .
Hoạt động 2.2 : Xây dựng chương trình :
HS : Suy nghĩ và trả lời câu hỏi
GV : Gọi từng học sinh xây dựng chương trình theo yêu cầu của giáo viên .
theo từng bước 1 (có gợi ý khi học sinh vướng
mắc) .
+ Khai báo .
+ Gán tên tệp cho biến tệp .
+ Đọc dữ liệu từ tệp .
Chuong 5 tin 11
Page 7

8. lenhuthao26922013.wordpress.com
+ Tính các điện trở tương đương .
+ Ghi vào tệp .
+ Đóng tệp .
GV : Chính xác và tối ưu hóa chương trình .
 Chạy chương trình trên TP .
IV. Củng cố:
- Giáo viên nhắc lại các thao tác khi làm việc với tệp cùng với các thủ tục của
nó.
V. Dặn dò:
Chuong 5 tin 11
Page 8