1. www.zuiderlucht.eu29 mei 2014www.zuiderlucht.eu28 mei 2014
JOHNNY
ALS
MODEL
MUSEUM VAN DE SPORT 4
Johnny Weissmuller rond 1922, als model voor BVD Swimwear.
Als zwemmer won Johnny Weissmuller zes
Olympische medailles. Na zijn zwemcarrière
kroonde hij zich als Tarzan tot koning van de
jungle. Tussendoor was hij succesvol als model.
door Sven Portz
De internationale zwemwedstrijden in de
jaren twintig kenden weinig spanning. Wie er met
de bloemen vandoor zou gaan, stond van te voren
vast. De toeschouwers zaten niet zozeer voor de
wedstrijd op de tribune, maar om de grootste
zwemmer van dat moment te bewonderen:
de Amerikaan Johnny Weissmuller. Op de
Olympische Spelen van 1928 veroverde hij twee
gouden medailles. Vier jaar eerder in Parijs had
hij drie gouden en één bronzen plak gewonnen.
Weissmuller, in 1904 geboren in het huidige
Roemenië, brak record na record, wist niet wat
verliezen betekende en was de eerste zwemmer
die op de 100 meter onder de minuut zwom.
In 1929 stopte hij met zwemmen en ging als model
aan de slag bij BVD Swimwear, een fabrikant van
ondergoed en zwemkleren. Weissmuller toerde
het land door om zweminstructies te geven, hier
en daar een promotioneel praatje te houden en
handtekeningen uit te delen. BVD betaalde hem
500 dollar per week.
Datzelfde jaar werd hij trouwens bijna
ontslagen. De oud-zwemmer had zich laten
overhalen om een kleine rol te vertolken in de
Paramount-film Glorifying the American Girl. Hij
speelde daarin Adam, de wederhelft van Eva.
Alleen een vijgenblad bedekte zijn edele delen.
BVD was woedend. De zwembroekenfabrikant
vond het slechte reclame voor zijn producten,
dreigde Paramount met juridische stappen en
Weismuller met de ontbinding van het contract.
De filmproductiemaatschappij besloot daarop
de naam van Weissmuller te schrappen uit de
aftiteling en hem alleen in de film te tonen met
een langeafstand-shot. BVD ging overstag.
Het waren de eerste, moeilijke stappen in
de filmwereld van Weissmuller die een carrière
als acteur helemaal niet ambieerde. Zijn
werkzaamheden bij BVD bevielen hem prima.
Hij toerde door het land, hield zich bezig met
zijn geliefde zwemsport en kreeg daar goed voor
betaald. Toen in 1931 de filmproductiemaatschappij
Metro Goldwyn Mayer, bekend van de brullende
leeuw, hem benaderde voor de rol van Tarzan en
hem een contract van 175 dollar per week aanbood,
bedankte Weissmuller vriendelijk. Waarom zou hij
gaan acteren voor 175 dollar in de week, terwijl hij
drie keer zoveel kon verdienen door een zwempak
te dragen?
Maar de filmmakers hadden hun zinnen gezet
op de kampioen. Ze zagen in hem de perfecte
Tarzan: knap, lang, gespierd en charismatisch.
Dat hij geen ervaring had als acteur, vormde geen
probleem. Tarzan had namelijk weinig tekst in de
film. Hij hoefde er alleen maar goed uit te zien,
van boom naar boom te slingeren en op zijn tijd
een oerkreet door de jungle te laten schallen.
Vastberaden om hem vast te leggen, kwam Metro
Goldwyn Mayer met meer geld over de brug.
BVD hield de boot af. Weissmuller bezorgde
het bedrijf een goede reputatie en veel
naamsbekendheid. Maar MGM gaf niet op en
bood aan de filmsterren te laten fotograferen in
de zwemuitrusting van BVD. Zo werden sterren
als Greta Garbo, Joan Crawford en Jean Harlow
vereeuwigd in een zwempak om Weissmuller los te
weken bij zijn werknemer.
Weismuller tekende vervolgens een zevenjarig
contract bij MGM met een salaris van 250 tot
2000 dollar per week. Volgens zijn zoon Johnny
Weissmuller Jr. was er één voorwaarde: hij moest
scheiden van zijn vrouw Bobbe Arnst. Het kon
niet zo zijn dat de aantrekkelijke Tarzan-acteur
getrouwd was.
Weissmuller weigerde en liep bij de
contractondertekening geïrriteerd weg. MGM
liet hem alsnog tekenen, in de hoop dat de breuk
tussen de acteur en zijn vrouw er toch wel zou
komen. Sterker nog, Weismullers vrouw kreeg een
afkoopsom van 10.000 dollar als ze wilde scheiden.
“Dat is veel geld, Johnny”, zou zijn vrouw hebben
gezegd kort voordat de scheiding in 1933 werd
bekrachtigd. “I guess you’re right, Bobbe”, moet de
nieuwbakken Tarzan hebben geantwoord.
Tarzan the Ape Man werd een eclatant succes.
De bioscoopbezoekers zagen hoe hun sportheld
vocht met leeuwen, door het woud rende en
het hart van de mooie Jane Parker, (Maureen
O’Sullivan) veroverde. Zijn door de jungle
jodelende Tarzankreet werd historisch.
Niet alleen in de VS sloeg de film aan, ook
elders trok Tarzan the Ape Man volle zalen.
In lendendoek was Weissmuller minstens zo
succesvol en geliefd als in zijn zwempak.
In totaal speelde Weismuller in twaalf Tarzan-
films, een goede acteur werd hij nooit. Toch wordt
hij vooral herinnerd als Tarzan, en minder als
meervoudig Olympisch kampioen. Tijdens zijn
begrafenis in 1984 klonk drie keer de Tarzankreet
toen ze zijn kist de grond in lieten zakken.
Dit is de vierde aflevering in de reeks Museum van de
Sport. www.zuiderlucht.eu/tag/sportmuseum
Johnny Weissmuller als Tarzan, met Jane en Boy.