Işıklı ve Sesli Uyarı İşaretlerinin Araçlara Takılması ve Kullanımı

1. IŞIKLI VE SESLİ
UYARI İŞARETLERİNİN
ARAÇLARA TAKILMASI ve
KULLANIMI

3. 3
SORUN
Bazı özel araç sürücülerinin ve kamu görevlilerinin kullandıkları
aracın ön panjurun altına far, park lambaları veya diğer aydınlatma
sistemlerinin içine, kolluk (polis, jandarma) araçlarında kullanılan
renklerde «çakar lamba» olarak tabir edilen ışıklı uyarı işaretlerini
yetkisiz olarak takması, bu yolla karayolunda kendilerine geçiş
üstünlüğü sağlayarak başta emniyet şeridinin usülsüz kullanımı
olmak üzere, Kanunda yazılı olan trafik kurallarına uymamalarıdır.
Bu durum, kurallara uyan sürücülerin ve kamuoyunun haklı
tepkisine yol açmakta ve trafik güvenliğini tehlikeye düşürmenin
yanı sıra gerçek geçiş üstünlüğü olan araçların bu hakkı kullanımını
zorlaştırmaktadır.
3

4. 4
MEVZUAT
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 71’inci ve Karayolları Trafik
Yönetmeliğinin 141’inci maddesinde geçiş üstünlüğüne sahip
araçlar sayılmıştır. Bunun dışında hiçbir kişi ve kuruma ayrıcalık/
muafiyet tanınmamıştır.
Anılan mevzuatta trafik düzeni ve güvenliği dikkate alınarak
yürütmüş oldukları görev ve risk değerlendirmesi nedeniyle geçiş
üstünlüğüne sahip araçlar ve bu geçiş üstünlüğü hakkının nasıl
kullanılacağı belirtilmiştir.
4

5. 5
Geçiş üstünlüğüne sahip araçlar, sadece görev halinde iken bu
hakka sahiptir. Bu hak, halkın can ve mal güvenliğini tehlikeye
sokmamak, ışıklı ve sesli uyarı işaretlerini bir arada vermek şartı
ile kullanılmaktadır. Zorunluluk olmadığı hallerde geçiş üstünlüğü
hakkının kullanılması yasaktır.
GEÇİŞ ÜSTÜNLÜĞÜNE
SAHİP ARAÇLAR
a) Ambulans, yaralı ve acil hasta taşıyan araçlar,
b) Organ ve doku nakil araçları,
c) İtfaiye araçları, orman yangınlarıyla mücadele araçları,
ç) Güvenlik, asayiş ve trafik hizmetlerinde kullanılan zabıta araçları,
d) Yolun yapım ve bakımından sorumlu kuruluşa ait kar ve buz
mücadelesi araçları,
e) Afet ve acil durum hizmetlerinde görevli bulunan araçlar,
f) Hizmetin devamı süresince koruma araçları ile korunan araçlar
5

6. 6
KULLANIMA İLİŞKİN
USUL ESASLAR
Kanunda yer alan geçiş üstünlüğünün anlaşılır olması ve suistimalinin
önlenmesi amacıyla;
Sayın Cumhurbaşkanımızın talimatları ve İçişleri Bakanımızın
20/09/2019 tarihli onayıyla ‘‘Geçiş Üstünlüğüne Sahip Araçların
Sürülmesi Sırasında Uyulacak Kurallar ile Bu Hakka Sahip
Araçlarda Bulundurulacak Işıklı ve Sesli Uyarı İşaretleri ile Bunların
Kullanımına İlişkin Usul ve Esaslar’’ yayımlanmıştır.
6

7. 7
1
ışıklı uyarı işaretini aracın ön panjur dahil her bölgesinde
bulundurabileceklerdir.
• Makam sahiplerini koruyan araçların makamla beraber hareket
ettiği sürece ışıklı ve sesli uyarı işaretlerini birlikte ve/veya
ayrı kullanma zorunluluğu yoktur.
Makam sahibi araçta olmadığı zamanlarda koruyan araçlar geçiş
üstünlüğü hakkını sadece zorunlu hallerde ışıklı ve sesli uyarı
işaretlerini birlikte vermek şartı ile kullanabileceklerdir.
• Risk/tehdit değerlendirmesi kapsamında Devletimizin üst
protokolünde bulunan makamların Emir ve zatlarına verilen
araçlar ve bu makamların korunmasından sorumlu araçlar (Ek-1)
Düzenleme ile;
7

8. 8
Düzenleme ile;
Boyama şekilleri veya
ayırım işaretleriyle geçiş
üstünlüğüne sahip
oldukları açıkça belli olan
ambulans, itfaiye, polis/
Jandarma, AFAD, yolun
yapım ve bakımından
sorumlu kuruluşa ait
kar ve buz mücadelesi
araçlarında ışıklı uyarı
işareti gördüğü hizmet
nedeniyle aracın tepe
bölgesi ve ön panjur
dahil gerekli görülen
diğer bölgelerine
takılabilecektir.
2
8

9. 9
Düzenleme ile;
Boyama şekilleri veya ayırım işaretleriyle geçiş üstünlüğüne sahip
oldukları açıkça belli olmayan;
• Güvenlik, asayiş ve trafik hizmetlerinde kullanılan sivil Polis/
Jandarma araçları,
• Koruma kararına istinaden koruma ile görevli ve korunan
araçlar
Zorunlu hallerde geçiş üstünlüğü hakkını, sabit veya derhal sökülüp
takılabilecek şekilde seyyar ışıklı uyarı işaretini aracın tepe
bölgelesinde bulundurmak ve sesli uyarı sistemi ile birlikte vermek
şartı ile kullanabilecektir.
3
Bu araçlar ışıklı uyarı
işaretlerini ön panjurda
(çakar) bulundurmayacaktır.
9

10. 10
Usul ve Esasların yürürlüğe gireceği 01 Kasım 2019 tarihinden
itibaren anılan araçlar dışında, kamuda, mahalli idarelerde,
diğer meslek kuruluşları ve üniversitelerde üst yönetici, genel
müdür, daire başkanı veya başka unvanlar ile görev yapan kamu
görevlilerinin kullanımındaki araçlarda çakar olarak tabir edilen
ışıklı uyarı işaretlerinin kullanımı yasaklanmıştır.
Tüm kamu kurum ve kuruluşları, mahalli İdareler geçiş üstünlüğüne
haiz belirtilen araçlar dışında resmî araçlarda ışıklı ve/veya sesli
uyarı işaretlerini kullanılmaması için 1 Kasım 2019 tarihine kadar
gerekli tedbirleri alacaklardır.
SORUMLULUK
10

11. 11
DENETİM
1 Kasım 2019 tarihi itbari ile Polis ve Jandarma trafik birimlerince
etkin bir denetime başlanacak, geçiş üstünlüğü hakkını gerekli şartlar
oluşmadan kullananlar ile geçiş üstünlüğü hakkına sahip olmamasına
rağmen geçiş üstünlüğüne haiz araçların kullanabileceği ışıklı ve/
veya sesli uyarı işaretlerini araçlarda bulunduran ve/veya kullananlar
hakkında Kanun ve Yönetmeliğin ilgili maddelerine istinaden trafik
idari para cezası karar tutanağı düzenlenerek belirlenen esaslara
uymayan araçlar trafikten men edilecektir.
Hakkında işlem yapılan aracın kamu kurum veya kuruluşuna ait
olması halinde, sorumlular hakkında gerekli idari ve adli işlemler
başlatılmak üzere durum ilgili kamu kurum veya kuruluşuna yazılı
olarak bildirilecektir.
11

12. Karayolları Trafik Muayenesinde
araçlarda mevzuat dışında
sesli ve ışıklı uyarı sisteminin
bulunmasının “ağır kusur” olarak
nitelendirilmesi ve aracın gerekli
şartları sağlamadan muayenesinin
onaylanmaması için
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı nezdinde
gerekli girişimlerde bulunulacaktır.
12

13. 13 13
SONUÇ OLARAK
Geçiş üstünlüğü hakkı aynı ambulans ve itfaiyede olduğu
gibi sürekli bir hak olmayıp zorunlu hallerde ışıklı ve sesli
uyarı işaretlerini bir arada vermek şartı ile kullanılacaktır.
Bu düzenleme ile;
1. Işıklı uyarı işaretinin trafikte ayrıcalık sağlamak amacıyla
izinsiz olarak kullanımının sonlandırılması için etkin bir
denetim imkanı sağlayacaktır.
2. Denetimlerde, gerçek geçiş üstünlüğü hakkına
sahip olmayan araçların kolluk tarafından algılanması
kolaylaşacaktır.
3. Sivil araçlarda çakar olarak tabir edilen ışıklı uyarı
sisteminin araca kattığı karizma etkisi ortadan kalkacak
acil bir ihityaç olduğunda ortaya çıkan geçiş üstünlüğü
gereksinimini karşılayacak bir mekanizmaya dönüşecektir.
(aracın tepe bölgesinde sesli bir mekanizmayla kullanılan
ışıklı sistem, vereceği rahatsızlık nedeniyle sadece ihtiyaç
durumunda, sürücüyü zorunlu hallerde kullanmaya teşvik
edecektir.)
4. Tepe bölgesinde bulunan ışıklı uyarı sistemi sürücüler
tarafından her yönden görülebileceği için trafik güvenliğine
katkı sağlayacaktır.
5. Mevzuatta sayılan geçiş üstünlüğüne sahip araçlar
dışında hiçbir kamu kurum ve kuruluşuna ait araç ışıklı ve
sesli uyarı işareti kullanmayacaktır.
13

14. • TBMM Başkanı
• Cumhurbaşkanı Yardımcısı
• TBMM’de en çok üyeye sahip birinci siyasi parti grubu başkanı
• TBMM’de en çok üyeye sahip ikinci siyasi parti grubu başkanı
• Eski Cumhurbaşkanları
• Anayasa Mahkemesi Başkanı
• Yargıtay Birinci Başkanı
• Danıştay Başkanı
• Sayıştay Başkanı
• Bakanlar (Kabine Üyeleri)
• TBMM Başkan Vekilleri
• TBMM’de Grubu Bulunan Siyasi Partilerin Genel Başkanları
• TBMM üyeleri (TBMM Kurumsal Protokol Listesi esas alınır.)
• YÖK Başkanı
• Genelkurmay Başkanı
• Diyanet İşleri Başkanı
• Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı
• Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı
• TBMM Genel Sekreteri
• Cumhurbaşkanı’na Doğrudan Bağlı Kurum Yöneticileri
(Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı, Savunma Sanayi Başkanı, Devlet
Denetleme Kurulu Başkanı, MGK Genel Sekreteri, Strateji ve Bütçe
Başkanı, İletişim Başkanı, CB Özel Kalem Müdürü, Devlet Arşivleri
Başkanı, Milli Saraylar Başkanı)
• Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı
• Danıştay Başsavcısı
• Yüksek Seçim Kurulu Başkanı
• Anayasa Mahkemesi Üyeleri
• Bakan Yardımcıları
• İl Valileri
• Kuvvet Komutanları
• Jandarma Genel Komutanı, Emniyet Genel Müdürü, Sahil Güvenlik
Komutanı
• Hakim ve Savcılar Kurulu Başkan Vekili
EK-1
14

15. 15

16. 16