The presentation describes the current situation of international logistics and trade relations. In addition, you can find some useful information and clarification about INCOTERMS. Prezentasiya beynəlxalq logistika və ticarət əlaqlərinin cari vəziyyətini təsvir edir. Əlavə olaraq, siz burada İNKOTERMS haqqında bəzi məlumatlar tapa bilərsiniz.

1. Beynəlxalq Logistika
İNCOTERMS 2000 və 2010
Təmraz Həmidov
Qafqaz Universiteti
Beynəlxalq İqtisadi Münasibətlər

2. Nələrə diqqət yetirəcəyik?
― Logistika nədir?
― Dünyada logistika sektoru
― Logistics Performance İndex (LPİ) və bu indeks üzərindən dəyərləndirmə
― BeynəlxalqTicarətin həyata keçirilməsi şərtləri
― İncoterms 2000 və 2010

3. ‾ Logistika qədim Yunanca λογιστικός (logistikos)
“tətbiqi hesablama”, “hesablama bacarığı” deməkdir
‾ “Logic” və “Statistics” sözlərinin birləşməsi
“statistiki məntiq” ifadə edir
Logistika sözünün tarixi

4. Logistika – malların, xidmətlərin və müvafiq məlumatların hərəkətinin və
saxlanmasının müştərilərin tələblərinə uyğunlaşdırılması məqsədi ilə istehsal
nöqtəsindən istehlak nöqtəsinə qədər çatdırılmasının planlaşdırılması, yerinə
yetirilməsi və effektiv idarə olunması prosesidir.
Logistika nədir?

5. Səciyyəvi bir logistika şəbəkəsi

6. Logistikanin İnkişaf Tarixi
1960-ci ilə qədər olan dövr - logistik əks-mərkəzləşmə dövrü və ya hərəkətsiz
illər
• Şirkətlər əsasən logistik fəaliyyətləri satış, istehsal və mühasibatlıq kimi
əməliyyatlar funksiyaları arasında bölmüşdülər.
II mərhələ 2 əsas məqsəd
• Şirkətlər tərəfindən logistik funksiyaların tək idarəetmə sistemində
mərkəzləşməsi.
• Mərkəzləşdirmənin ümumi xərc konsepsiyasının tətbiqini
III mərhələ
• rəqabət və keyfiyyətin idarə edilməsi (JİT-L və TQM)
IV mərhələ
• 3PL logistika
• E-logistika

7. Fragmentation 1960 Evolving Integration 1980 Total Integration 1990 2000
Demand Forecasting
Purchasing
Requirements Planning
Physical
Distribution
Materials
Management
Logistics
Supply Chain Mgmt.
Production Planning
Manufacturing Inventory
Warehousing
Materials Handling
Industrial Packaging
Finished Goods Inventory
Distribution Planning
Strategic Planning
Customer Service
Transportation
Order Processing
Sales
Marketing
Information Technology
Logistikanin İnkişaf Tarixi
Logistika = Materialların idarəedilməsi + Bölüşdürmə
Təchizat zənciri = Təchizatçılar + Logistika + Müştərilər

8. Logistikanın önəmini artıran bir sıra amillər vardır ki, onları aşağıdakı kimi
sıralaya bilərik:
a) Logistik xərclərin yüksək olması
b) Tələb-təklif bazarının genişlənməsi
c) Müştərilər üçün logistikanın bir dəyər yaratması
d) İstehlakçı gözləntilərinin artması
e) Xidmət sənayesinin logistikaya ehtiyac duyması

9. Logistikanın 7 doğrusu

10. Logistikanın məhsul axını ilə bağlı fəaliyyətləri:
• Daşıma (Transportation),
• Anbar (Warehousing),
• Paketləmə (Packing)
• Əlavə Dəyərli Xidmətlər (Value Added Services),
Xidmət axını ilə bağlı fəaliyyətlər;
• Gömrük (Customs Clearance),
• Sığorta (Insurance),
• Müayinə/Ekspertiza/Nəzarət (Inspection)
• Stokun idarə olunması (Inventory Management)
• Sifarişlərin idarə olunması/Müştəri Xidmətləri (Order Management/Customer
Services
Əsas logistik fəaliyyətlər

11. Əsas fəaliyyətlər Dəstək fəaliyyətlər
Daşıma və nəqliyyatın idarə edilməsi Anbar / paylama mərkəzinin yer seçimi və
yerləşdirilməsi
Anbar/anbarlamanın idarə edilməsi Sənədləşdirmə axını
İnventarın idarə edilməsi Məhsul / inventar axını
Müştəri xidmətləri İstehsalın planlaşdırılması
Məhsulların yerdəyişdirilməsi Satınalma
Tələbin idarə edilməsi Ehtiyat hissələri və satış sonrası xidmət,
dəstək
Sifarişlərin idarə olunması (Məlumat
əlaqəsi və sifarişlərin emalı)
Geri çevrilmə, tərsinə logistika
Qoruyucu qablaşdırma Sığortalama, gömrük
Əsas və dəstək fəaliyyətlər

12. • qapıdan-qapıya xidmətləri
• Yüksək sürət-yollarda sürət məhdudiyyətləri
Avtomobil nəqliyyatı (Road Transportation)
• ən ucuz, həmçinin çatdırılma baxımından ən uzun vaxt tələb edir
Dəniz nəqliyyatı (Ocean Transportation)
• böyük həcmli, aşağı dəyərli yüklərin uzun məsafələrə daşınması
Dəmiryolu nəqliyyatı (Railway Transportation)
• Ən sürətli, an baha
Hava nəqliyyatı (Air Transportation)
• ucuz daşınma xərcləri və ətraf mühitə zərərsizdir
Boru xətti nəqliyyatı (Pipeline Transportation)
• Çox formalı daşıma
• İntermodal daşıma
• Kombinə edilmiş daşıma
Qarışıq tipli daşıma (Mixed Mode Transportation)
Əsas daşınma sistemləri (formaları)

14. Əsasməqamlar
Dünyada nəqliyyat sektorunun gəlirləri 2015-ci il
ərzində 4.8 trilyon $
= Dünya ÜDM-nin 6 %-i
2011-ci ildən bəri Qlobal daşıma xidmətləri bazarı
hər il 7 faiz artır
Yalnız ABŞ-da 2015-ci il nəqliyyat gəlirləri 974.4
milyard dollar
ABŞ-da 4.6 milyondan çox insan məhz nəqliyyat və
anbar fəaliyyəti ilə məşğuldur.
Hal-hazırda ABŞ qlobal daşınma xidmətləri
bazarının 42 faizini özündə birləşdirir
Dünyada logistik fəaliyyət

15. Əsasməqamlar
İllik 230 mlrd avro olan logistik sektor gəliri
Avropanın 2-ci və 3-cü ən böyük logistika bazarına malik olan
Fransa və İngiltərənin toplam logistika bazarından daha böyükdür.
dünyanın ən böyük intralogistika ixrac dövlətidir.
60000 şirkətdə 2.8 milyondan çox sənaye işçisi
Dünya Bankının 2014-cü il üçü hazırladığı “Logistik Performans
İndeksi”nə görə 1-ci yer
Dünya İqtisadi Forumunun “Qlobal Rəqabətqabiliyyətlilik Hesabatı
2014-2015”ə əsasən isə 5-ci yer
Dünyada logistik fəaliyyət - Almaniya

16.  16 trilyon dollar dünya ticarət həcmi
 6,4 trilyon dollar (40 %) dünyada logistik bazarın həcmi

17. U.S. logistics companies - based on net revenue 2015
The leading logistics companies in the United States in 2015, based on
North American net revenue (in million U.S. dollars)
Source: Transport Topics; ID 184538
Note: United States
3,030
2,605
2,157
2,131
1,981
1,815
1,715
1,696
1,548
1,465
1,429
1,160
1,105
1,045
915
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500
UPS Supply Chain Solutions
J.B. Hunt Transport Services
Ryder Supply Chain Solutions
C.H. Robinson Worldwide
Expeditors International of Washington
Exel
Ceva Logistics
Americold
UTi Worldwide*
FedEx
Schneider
XPOLogistics Inc.
Kuehne + Nagel Inc.
Swift
Penske Logistics
Net revenue in million U.S. dollars
Further information regarding this statistic can be found on page 8.

18.  Dünya Bankı hər il «Logistics Performance İndex» (LPİ) adlı reytinq
cədvəlində dünya ölkələrini nəqliyyat və logistika göstəricilərinə görə
sıralayır.
 2014-cü il üçün hazırlanan reytinq cədvəlində Azərbaycan 160 dövlət
arasında 1-dən (çox aşağı) 5-ə (çox yüksək) qədər olan baldan 2,45 bal
almış və 125-ci yerdə qərarlaşmışdır.

19. LPİ 2014 LPİ 2012 LPİ 2010 LPİ 2007 Çəkili LPİ
Sıra Xal Sıra Xal Sıra Xal Sıra Xal Sıra Xal
Gömrük 82 2.57 147 1.92 117 2.14 96 2.23 115 2.32
İnfrastruktur 68 2.71 101 2.42 104 2.23 116 2.00 82 2.52
Beynəlxalq
nəqliyyat
113 2.57 120 2.43 55 3.05 90 2.50 107 2.59
Logistik keyfiyyət
(yetkinlik)
149 2.14 143 2.14 91 2.48 128 2.00 150 2.18
Yük izləmə 148 2.14 80 2.75 91 2.65 96 2.38 132 2.39
Zamanlama 143 2.57 74 3.23 100 3.15 124 2.63 130 2.83
LPİ Ümumi 125 2.45 116 2.48 89 2.64 111 2.29 117 2.47
«Logistics Performance İndex» (LPİ)
Azərbaycan

20. Transportation Services Index (TSI) Chain-type Index 2000=100

21. İNternational COmmercial TERMS
“İNKOTERMS”
― Məhsulların satışı və çatdırılması üzrə imzalanan xarici və yerli müqavilələr
çərçivəsində tərəflərin müvafiq öhdəlikləri, o cümlədən xərc və risklərin
müəyyənləşdirilməsi ilə əlaqədar qəbul olunmuş beynəlxlaq satandartlardan
ibarətdir.
― BMT-nin Beynəlxalq Ticarət Qanunu üzrə Komissiyası (UNCİTRAL)
İNCOTERMS-in qaydalarını qlobal standart kimi tanımışdır.
― INCOTERMS (international commercial terms-beynəlxalq ticarət
sövdələşməsi) ideyası ilk dəfə 1921-ci ildə Beynəlxalq Ticarət Palatası (BTP)
tərəfindən irəli sürülmüşdür.
― BTP-nin mütəxəssisləri tərəfindən hazırlanan İNCOTERMS-in ilk versiyası
(Beynəlxalq ticarət terminlərinin təfsiri Qaydaları) 1936-ci ildə dərc olunmuş
və təxminən 20 il qüvvədə qalmışdır.
― 1953, 1967, 1976, 1980, 1990 və 2000-cİ illərdə sənədə təsirli əlavə və
dəyişikliklər edilmişdir
― Sənədin ən son versiyası olan “İNCOTERM 2010” 1 yanvar 2011-ci il
tarixindən etibarən qüvvəyə minmişdir.
― İNKOTERMS hamı üçün mütləq və məcburi sənəd deyil, lakin ondan istifadə
olunması məqsədəuyğundur

22. “İNKOTERMS-2000”-da ticarət
terminlərinin qruplaşdırılması
E qrupu
Mal göndərişi
EXW Zavoddan
F qrupu
Əsas daşınma
ödənilməmişdir
FCA
FAS
FOB
Franko-daşıyıcı
Gəmi gövdəsi boyunca azaddır
Gəmi gövdəsində azaddır
C qrupu
Əsas daşınma ödənilmişdir
CFR
CIF
CPT
CIP
Dəyər və fraxt
Dəyər, sığorta və fraxt
Daşınma ... dək ödənilmişdir
Daşınma və sığorta ... dək ödənilib
D qrupu
Malın gəlməsi
DAF
DES
DEQ
DDU
DDP
Sərhəddə mal göndərişi
Gəmidən mal göndərişi
Körpüdən mal göndərişi
Rüsum ödənilmədən mal göndərişi
Rüsum ödənilməklə mal göndərişi

24. İNCOTERMS 2010
 İNCOTERMS 2010 əsasında beynəlxalq daşımalarda istifadə olunan DAF,
DES, DEQ və DDU ləğv edilmiş, əvəzində iki yeni çatdırılma şərti-DAT və
DAP əlavə edilmişdir. yüklərin çatdırılma şərtlətinin sayını 13-dən 11-qədər
azaldıldı.
 İNCOTERMS qaydaları müqavilə demək deyil.
 Bu qaydalardan məhsulların satışı və təyinat məntəqəsində çatdırılması
üzrə imzalanan müqavilələrdə istifadə olunur.
 Bu qaydalar hüquqi baxımdan ölkədaxili müvafiq qanunlardan üstün deyil
və mülkiyyət hüququnun ötürülməsi, ödəniləcək məbləğ, valyuta və ya
kredit şərtlərini tənzimləmir.

26. Diqqətiniz və səbriniz üçün təşəkkür edirəm!!!
Təqdimatın sonu