1. GASSHO training & consultancy www.gassho.nl I thomas@gassho.nl I 030 231 81 62 1
ReflectieF
Een periodieke uitgave van GASSHO training & consultancy
Voorjaar 2015 nummer 16
Coaching, de niche al lang voorbij ….
.… nu weer ‘gewoon’ doen!
Onlangs kreeg ik door een collega-coach de volgende vraag gesteld “Wat voor coach ben jij?”
Ik wist even niet wat te antwoorden en stelde de vraag terug. “Lifecoach, transformatiecoach
en executive coach” was het antwoord. Wederom stond ik met een mond vol tanden. Dat is
mooi, dacht ik en vulde stilletjes dit rijtje aan met loopbaancoach, carrièrecoach, business-
coach, mastercoach. Het aantal ‘labels’ dat aan coaching wordt gehangen, kent geen eind. En
roept bij mij enige argwaan op. Gaat het om de toegevoegde waarde van coaching of om
coaches die zich goed weten te verkopen met weer een nieuwe niche? Heeft een gecoachte een
coach omwille van zichzelf, of omwille van de coach? Kortom, wie helpt wie?
Coaching is van alle tijden zonder dat het als zodanig werd geduid. Wie is niet af en toe even
‘van het padje af’, wil gewoon eens ‘sparren’ over een vraag die je al enige tijd achtervolgt, je
hart luchten over zaken die je dwars zitten of uitgedaagd worden om een vicieuze cirkel te
doorbreken? Dit helpende gesprek is vanaf midden jaren tachtig van de vorige eeuw door
menig advies- en trainingsbureau in een professioneel jasje gestoken en als iets ‘nieuws’
aangeboden om grootse resultaten mee te kunnen boeken. Het ‘coachingsgesprek’ deed z’n
intrede met de coach en gecoachte(n) als deelnemers.
De afgelopen decennia heeft coaching een ongekende vlucht genomen en
is breed uitgerold binnen organisaties. Niet alleen de ‘executive’, ook de
werkvloer moest er aan geloven.
Met de verscheidenheid aan vragen en doelgroepen zijn er allerlei ‘labels’ in het leven
geroepen waarmee de coach zich in de uitdijende coachingsmarkt afficheert (zie boven).
Beroepsgroepen voor coaches zijn opgetuigd, coaches gecertificeerd, coachplatforms
ingericht, coaches opgestaan die een succesvolle coach van je maken, tijdschriften en
magazines verschenen, en niet te vergeten de jaarlijkse Dag van de coach, dit jaar voor de
achtste keer met ‘winactie’ voor toegangskaarten! Dit alles overziend doet me denken aan de
‘slager van toen’ met de vraag “Mag het ietsje meer zijn?” en wie zegt daar nee tegen?
Binnen de context van een organisatie is coaching op de eerste plaats een zakelijke interventie
gericht op het ontwikkelen van talenten en competenties die beider belangen dient, van de
gecoachte en de organisatie. Het succes of resultaat van deze interventie wordt sterk
beïnvloed door menselijke aspecten als nabijheid, empathie, vertrouwen en aandacht. En de
vaardigheid van de coach om te horen en zien wat zich aan het gangbare oor en oog ontrekt.

2. GASSHO training & consultancy www.gassho.nl I thomas@gassho.nl I 030 231 81 62 2
Het is voor de coach een kwestie van laveren tussen zowel menselijke aspecten als zakelijke
belangen. En toezien op ‘het juiste midden’ tussen beiden.
Een menselijke insteek kan heel zakelijk zijn en een zakelijke insteek gaat
niet op voorhand aan het menselijke voorbij.
In organisaties zijn zakelijkheid en doelgerichtheid de overheersende mantra’s, ook al wil een
organisatie wel eens anders doen laten voorkomen. Bij het formuleren van coachdoelen wordt
met ‘de kennis van dan’ vastgesteld wat binnen een bepaald tijdsbestek behaald of
gerealiseerd moet zijn. Dit kunnen per definitie alleen maar doelen zijn waarmee we bekend
en vertrouwd zijn, passend binnen de bestaande ‘managementlogica’. Resultaten van
coachinspanningen die niet zijn ‘besteld’, lopen de kans buiten het gezichtsveld te vallen,
gewantrouwd te worden of afgedaan als niet ter zake doende.
Gedrag van mensen laat zich niet bedenken of plooien naar de wetten van de logica. En als je
gedrag in het geding is, zijn we er als de kippen bij om met een mooi bedacht verhaal ons
gedrag te rechtvaardigen. Met vluchten in actie zijn we meer vertrouwd dan het aannemen
van een reflectieve houding. Daarbij staat ‘niet doen’ haaks op wat we gewoon zijn te doen. En
gaat het om wat ons echt aan het hart gaat, waar we vanaf zijn gedwaald. Het menselijke dat
ons vreemd is geworden.
De kunst van coachen, gelijk aan ieder kunst, is altijd weer een beginner
zijn. Ofwel werken met een leeg hoofd.
Moet je dan al je opgedane kennis en ervaring maar over boord kieperen? Nee, maar een vol
hoofd werkt niet, doet het alleen maar tollen, en heeft enkel betekenis in relatie tot behaalde
resultaten uit het verleden. Waar hebben we iets dergelijks eerder gehoord? En zoals ons
vaker dan eens is voorgehouden, biedt dat geen garanties.
Stel je de volgende situatie voor, je gaat zitten met iemand met wie je je vertrouwd weet en
we duiden diegene met de naam ‘coach’. Deze coach neemt zich voor om zijn activiteit tot een
minimum te beperken door zijn kennis, ongeduld en goede (!) bedoelingen op te schorten. Hij
noemt dat coachen als een beginner, met een leeg hoofd. Geen inspanning in de gebruikelijke
zin, hooguit om je er toe aan te zetten. Zijn toegevoegde waarde zit niet in het vullen van de
ruimte met zijn aangeleerde wijsheid waar je van onder de indruk raakt. De ruimte blijft aan
jou om je te tonen met je eigen verhaal en jezelf te horen en zien. Zo’n coach wil ik zijn. En wat
voor de gecoachte geldt, is voor mij niet anders: een (nog) betere versie van jezelf worden.
Wie daar een label op wil plakken, ga je gang!
Thomas Langemeijer
adviseur I trainer I coach