3. Mentor Huấn luyện viên Giảng viên Tư vấn Cố vấn
Mục tiêu Phát triển năng
lực giải quyết vấn
đề và lãnh đạo
Hướng dẫn giải
quyết vấn đề cụ
thể bằng cách
cùng làm việc
Giới thiệu cách
giải quyết vấn đề
cụ thể
Giải quyết vấn đề
cụ thể
Cho lời khuyên về
vấn đề cụ thể
Quan hệ Dài hạn Ngắn hạn Ngắn hạn Ngắn hạn Thấp
Tự nguyện Hợp đồng Hợp đồng Hợp đồng
Phạm vi công việc Thay đổi theo quá
trình phát triển
của hoạt động
kinh doanh
Mô tả công việc Mô tả công việc Mô tả công việc Do cố vấn đưa ra
Nghệ thuật Cân bằng
4. Cố vấn khởi nghiệp (mentor)
• Dẵn dắt bằng câu hỏi
• Tập trung vào mối quan hệ
• Dài hạn
• Phát triển năng lực cá nhân
• Tự nguyện
• Nguồn vốn xã hội
Huấn luyện viên (coach)
• Dẫn dắt bằng câu hỏi
• Tập trung vào việc cần giải quyết
• Ngắn hạn
• Cải thiện hiệu quả
• Trả phí
5. Cố vấn Khởi nghiệp:
Người đặt câu hỏi và lắng nghe
• Cố vấn Đỗ Thu Giang, Giám
đốc CTCP Thế hệ Xanh:
• “Những người sáng lập đã
tự tìm được những nguyên
nhân và rút ra bài học cho bản
thân. Chúng tôi chỉ cùng nhau
xem xét lại quá trình kinh
doanh của họ.”
• “Đến nay đây thực sự là một
trải nghiệm thú vị, và tất cả
chúng tôi đều không biết đích
đến của cuộc hành trình”
6. Vì sao
Xây dựng
Chương trình
Cố vấn
Khởi nghiệp?
Chương trình phục vụ ai?
Chương trình mang đến giá trị gì?
Tổ chức chương trình thế nào?
7. Chương trình phục vụ ai?
Ai?
• Mentors – Người cố vấn
• Doanh nhân
• Giảng viên
• Khác
• Mentees – Người được cố vấn
• Người đang tìm ý tưởng khởi
nghiệp
• Người bắt đầu khởi nghiệp (có ý
tưởng, có sản phẩm mẫu)
• Người đang vận hành kinh doanh
(có nhu cầu phát triển kinh doanh,
gọi vốn đầu tư)
Họ cần gì?
Thảo luận nhóm
8. Ai làm Cố vấn
Khởi nghiệp?
Nhà Quản lý
Doanh
nghiệp
26%
Giảng viên
Đại học
11%
Nhà Tư vấn
Chuyên môn
23%
Doanh nhân
thành đạt
27%
Nhà đầu tư
11%
Khác
2%
9. Vì sao quan
tâm trở
thành Cố vấn
Khởi nghiệp?
Tài chính
14%
Đóng góp cho thế
hệ sau
51%
Ý tưởng mới
26%
Khác
9%
10. Những chuyển đổi tích cực
của người cố vấn dẫn dắt
• Chị Lê Thanh Lâm, Phó Tổng Giám đốc Sài Gòn Food
• Chuyển từ “áp đặt” sang “đặt câu hỏi và gợi mở”
• Trong Gia đình:
• Nói chuyện cởi mở và trở thành bạn thân của con
gái
• Trong Công ty:
• Xây năng lực quyết định cho nhân viên
• Tăng tinh thần trách nhiệm và hiệu quả công việc
11. Giá trị Mentor
mong muốn
Giá trị
CHÚNG TA
mong
muốn
Giá trị
Mentee
mong
muốn
TUYÊN BỐ GIÁ TRỊ
của Chương trình Cố vấn Khởi nghiệp
12. Tạo Nhận thức & Xây dựng Kỳ vọng Thích hợp
Sự kiện Kết nối & Định hướng
Sự kiện Ghép cặp
Giám sát & Hỗ trợ
Tốt nghiệp & Phát triển Quan hệ
Xây dựng Cộng đồng với các Cựu Thành viên
Đánh giá & Điều chỉnh
Các bước xây dựng Chương trình Cố vấn Khởi nghiệp
13. Tạo Nhận thức & Xây dựng Kỳ vọng Thích hợp
oKỳ vọng thích hợp – cho cả mentor và mentee – là nền tảng cho
quan hệ gắn bó lâu dài
oMời những người quan tâm, đặc biệt là doanh nhân, tới các sự
kiện để gặp gỡ cộng đồng khởi nghiệp:
Chuẩn bị tốt về nội dung. Tránh lãng phí thời gian của khách mời
Tạo không gian thoải mái và thân thiện
Chia sẻ câu chuyện. Giải thích các thách thức. Không nói quá.
14. Cân nhắc khi nhận lời mời làm cố vấn dẫn dắt
“Tôi không có thời gian”
2 tiếng * 12 tháng = 24 tiếng = 01 ngày/năm
“Tôi giỏi trong lĩnh vực chuyên môn của mình”
Cố vấn dẫn dắt không làm thay việc, không giải quyết vấn đề. Cố vấn dẫn dắt có sự khôn ngoan và
kinh nghiệm trong xử lý các vấn đề.
“Tôi không thể chịu trách nhiệm về kết quả kinh doanh của người được bảo trợ.”
Hiển nhiên là không. Cố vấn dẫn dắt giúp xây dựng năng lực lãnh đạo.
15. Sự kiện Kết nối & Định hướng
oTập trung vào mục tiêu của sự kiện:
Quan hệ cố vấn khởi nghiệp là nội dụng chủ đạo
Có thêm nhiều người quan tâm trở thành cố vấn khởi nghiệp
Có thể nhiều nhà sáng lập muốn tham gia chương trình
oMời cả cố vấn và nhà sáng lập tới tham dự
oTạo thời gian để mọi người trao đổi và tìm hiểu về nhau
17. Sự kiện Ghép cặp
oMục đích: xác định các cặp mentor-mentee thích hợp làm việc cùng nhau
oKhiến mọi người tham dự phải thực sự nghiêm túc cân nhắc xem ai là
người họ muốn cùng làm việc trong 6 đến 12 tháng tới
oHai hoặc ba buổi gặp đầu tiên là rất quan trọng:
Trao đổi với mentor và mentee sau mỗi buổi gặp
Sắp xếp để những mentor có kinh nghiệm trao đổi với những người mới tham gia
20. Giám sát & Hỗ trợ
o Mục tiêu của giám sát là hỗ trợ và cải thiện chất lượng quan hệ cố vấn khởi nghiệp
o Các chỉ tiêu định lượng là cần thiết: “10,000 giờ bay”
o Tác động thực tế nhất là sự thay đổi của nhà sáng lập
o Sẵn sàng hỗ trợ cố vấn và nhà sáng lập với các nguồn lực hiện có
o Khi cần giải quyết một vấn đề:
Quan hệ cố vấn khởi nghiệp là quá trình kỷ luật. Hãy vận dụng các quy tắc của chương trình.
Tôn trọng cả cố vấn và nhà sáng lập
Quá trình trao đổi thông tin minh bạch và liên tục
21. Cố vấn có chuyên môn tài chính làm việc
việc cùng startup ứng dụng công nghệ
thực tế ảo có được không?
o Startup không dám chắc
còn sống được bao lâu.
o Các sáng lập không có
lương.
o Đội ngũ chịu nợ lương, nợ
bảo hiểm xã hội
Startup tự tin giờ không thể
chết được
Quỹ tiền mặt dư 03 tháng
lương và bảo hiểm
Khách hàng chủ động tìm
đến. Thường xuyên xuất
hiện trên truyền hình quốc
gia
22. Tốt nghiệp & Phát triển Quan hệ
oCơ hội để ghi nhận và thể hiện sự trân trọng với các cố vấn khởi nghiệp
oCơ hội để cố vấn và nhà sáng lập mở rộng mạng lưới quan hệ và tiếp cận cơ hội mới
oChuẩn bị cho cố vấn và nhà sáng lập bước vào giai đoạn hợp tác mới: đối tác kinh
doanh, nhà đầu tư
23. Cố vấn Dẫn dắt:
Người xây dựng năng lực
giải quyết vấn đề & lãnh đạo
• Cố vấn Phan Đình Tuấn Anh, Sáng lập
Angel4Us
• Nguyễn An Lành, sáng lập BonPas Bakery
• “Sau 6 tháng, tôi nhận ra rằng đó là tư
duy logic và là một phương pháp giải
quyết vấn đề trong sự hướng dẫn từ
mentor. Và điều quan trọng nhất là thói
quen tư duy mà mentor đã dạy cho tôi
xuyên suốt các buổi cố vấn, giúp cho tôi
tự động xác định vấn đề và cách tôi tiếp
cận nó sau này.”
24. Đánh giá & Điều chỉnh
oĐây là quá trình nội bộ
oMục tiêu: cải thiện chất lượng dịch vụ
oKiên nhẫn. Mắc sai lầm không phải là vấn đề.
25. Xây dựng Cộng đồng với các Cựu Thành viên
oCựu thành viên = Tài sản của Chương trình Cố vấn Khởi nghiệp
oCựu thành viên: Cố vấn & Nhà sáng lập
oMột chương trình khác với cam kết dài hạn hơn
28. Đặt câu hỏi. Một câu hỏi tốt mở ra một hướng suy nghĩ mới. Câu hỏi cần xuất
phát tự mối quan tâm thực sự tới vấn đề mà người khởi nghiệp đang phải đối
diện. Người cố vấn khéo léo lựa chọn câu hỏi để dòng chảy thông tin được liên
tục.
Kể chuyện. Người cố vấn sử dụng các câu chuyện để gợi ý và dẫn dắt người khởi
nghiệp liên tưởng tới thực tiễn của mình.
Giải quyết vấn đề. Người cố vấn giới thiệu và hướng dẫn người khởi nghiệp sử
dụng các kỹ thuật giải quyết vấn đề - chẳng hạn: chia nhỏ để xử lý, lật ngược lại giả
thiết, xem xét vấn đề từ nhiều vị trí. Qua đó, người cố vấn dẫn dắt người khởi
nghiệp tìm ra giải pháp cho mình.
Tư duy phản biện. Người cố vấn và người khởi nghiệp cùng nhau sử dụng tư duy
phản biện tích cực để phân tích, đánh giá và tìm giải pháp.
Làm việc với số liệu và dữ liệu. Số liệu và dữ liệu mà người khởi nghiệp và cố vấn
phải cùng nhau tiếp nhận là rất nhiều và đa dạng. Xử lý tốt những thông tin này
giúp thấu hiểu vấn đề và từ đó tìm ra giải pháp phù hợp
Xây dựng cộng đồng cố vấn khởi nghiệp là gieo hạt
mầm giá trị văn hóa về niềm tin vào sự cần thiết
phải làm những việc tốt đẹp cho cộng đồng.
Notes de l'éditeur
Chia các nhóm với phân bố thành viên: có kinh nghiệm làm việc trong hệ sinh thái, có kinh nghiệm hỗ trợ kinh doanh
Mentoring có mặt trong toàn bộ quá trình hỗ trợ phát triển với startups. Mentors đang được giới thiệu với các khái niệm khác nhau, dễ gây nhầm lẫn.
Đặt câu hỏi là nguyên tắc đầu tiên cho người cố vấn. Điều thú vị là mentee có thể trải nghiệm sức mạnh của việc tự đặt câu hỏi cho bản thân họ. Lành không ngần ngại hỏi mentor rất nhiều những câu hỏi khác nhau. Hơn thế nữa, cô bắt đầu thử kiểm tra đồng nghiệp cũng như các quản lý của công ty bằng cách đặt các câu hỏi thay vì nói với họ cô muốn họ làm gì. Cô cũng tự hỏi bản thân mình rất nhiều và điều đó dường như khiến đội nhóm của cô thực hành đặt câu hỏi nhiều hơn. Có những lúc Lành cảm thấy những thành viên trong nhóm sử dụng những câu hỏi như một cách để giải thích và né tránh trách nhiệm. Đó là cả một sự nỗ lực lớn khi Lành cố gắng sửa lại văn hoá của công ty bằng cách đặt những câu hỏi. Sau một vài tháng, Lành bắt đầu thấy nhóm của cô đã có thể tự đưa ra nhưng quyết định và tự giải quyết vấn đề của mình. Cô cũng kiểm soát cảm xúc của mình tốt hơn trong việc ứng xử với những mối quan hệ kinh doanh và gia đình.
Sẽ chẳng có phép kỳ diệu nào xuất hiện trong suốt quá trình làm việc cùng cố vấn cả. Mentee cần thời gian để lĩnh hội kiến thức, kinh nghiệm cũng như tìm ra câu trả lời cho câu hỏi của cố vấn. Ngoài ra, mentee cũng phải dành thời gian chờ đợi những tình huống thích hợp để áp dụng các giải pháp mà họ đã rút ra được qua những buổi làm việc cùng mentor của mình. Cuối cùng, kết quả chỉ đến sau một khoảng thời gian, có thể ngắn, có thể dài, và điều này phụ thuộc rất nhiều vào tính kiên nhẫn của mentee.
Phải mất tới nửa năm Lành mới tìm ra được logic đằng sau những gợi ý và câu hỏi mà mentor đặt cho cô. Cô giữ lại rất nhiều những mẩu giấy ghi chép sau mỗi buổi gặp mặt mentor, xem lại và cố gắng sâu chuỗi những điều đó. Đây là bài tập về nhà của mỗi tháng. “Điều đó rất xứng đáng. Sau 6 tháng, tôi nhận ra rằng đó là tư duy logic và là một phương pháp giải quyết vấn đề trong sự hướng dẫn từ mentor. Và điều quan trọng nhất là thói quen tư duy mà mentor đã dạy cho tôi xuyên suốt các buổi cố vấn, giúp cho tôi tự động xác định vấn đề và cách tôi tiếp cận nó sau này,” Lành chia sẻ.