SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  27
1
2
буцах
1
2
Оршил
Зорилго:
Нийгмийн шаардлага ,
сурагчдын эрэлт
хэрэгцээнд нийцүүлэн
багш ажлын байрандаа
тасралтгүй хөгжих олон
боломж байгааг илрүүлэх
Багшийн
хөгжил
Улс орны
хөгжил
Сурагчийн
хөгжил
Боловсролын
хөгжил
Багш хөгжинө
гэдэг нь
Аргазүй
Онол
Харьцаа
Бүтээлч
Мэдрэмж
Чадварлаг
.
1
2
Сурагчийн
хэрэгцээ
• Сургуулийн хэрэгцээ шаардлага
• Бага зардлаар өөрийн нөөц бололцоогоо ашиглан
тасралтгүй хөгжих
Хувийн
хэрэгцээ
• Ажлын байраа хадгалах
• Нэр хүндээ өсгөх
• Албан тушаал ахих
• Ашиг орлогоо нэмэгдүүлэх
• Амьдрал сайжрах
Нийгмийн
хэрэгцээ
• Мэдээлэл технологийн эрин үед хүүүхдүүд мэдлэг
мэдээллийг багшаас түрүүлэн авч байгаа учир багш
нар үргэлж шинэ мэдээллийг шаардаж байдаг.
БАГШ ХӨГЖИХ ӨНӨӨГИЙН
ХЭРЭГЦЭЭ ШААРДЛАГА
Одоо:
Багшийн хөгжил
Өмнө нь:
Зорилго төлөвлөгөө гаргах
Хамтран суралцах
Мэдрэмжээ хөгжүүлэх
Хандлагаа өөрчлөх
Харилцаагаа сайжруулах
Мэргэжил дээшлүүлэх
Судлаач байх
Бүтээлч ном бүтээх...
Хурал семинар зохион байгуулах –
гэсэн тус тусдаа үйл ажиллагаа
чвуулдаг байсан бол
Хамтын үйл ажиллагаагаар багш хөгжих нь
 Дүүрэг
 Сургууль
 ЗАН
 Секц
 Сонирхлын
 Ажилласан жил
 Найз нөхдийн
 Мэргэжил сурталчлах
Хичээлийн судалгаа , хөтөлбөр боловсруулан
ажлын байрандаа хөгжих
Хичээлийн судалгаа гэж юу вэ?
 2006-2012 оны хооронд “Суралцагчдын суралцахуйг дэмжих арга
зүйн хөгжил” ”Багшлахуйн аргазүйг хөгжүүлэх, түгээн дэлгэрүүлэх ”
төсөл хэрэгжсэнээр.......
Давуу тал
 Хамтран ажиллах харилцан суралцах,
 Онол аргазүй сайжрах
 Шинэчлэл бүтээлч хандлага
 Цаг алдалгүй суралцдаг ...
Хөтөлбөр боловсруулах
• Сурагчдад оношлогоо хийж сурах
• Таамаглал дэвшүүлэх
• Аргазүйгээ олон хувилбараар
төлөвлөх
• Арга зүйгээ оновчтой сонгох
• Сурагчдын гаргах алдааг тооцох
• Сурагчдад ажиглалт хийх
• Хичээлд ажиглалт хийх
• Самбар төлөвлөлтийг оновчтой
төлөвлөх
Багшид гарах
өөрчлөлт
• Өөрөө мэдлэг бүтээх
• Бүтээлчээр хандах
• Алдаанаасаа суралцах
• Хамтын үйл ажиллагаа сайжрах
• Бусдаас суралцах
• Бусдыг сонсох
• Нэгдмэл уур амьсгал бүрдэх
Сурагчдад
гарах
өөрчлөлт
.
Цөм хөтөлбөрийн
хүрээнд
• Багш нар судлагдахууны
багаар хамтарч сургууль,
бүс, дүүрэг, нийслэлийн
“Сайн хичээл” –үүд
заагдсан
• Бусад багш нартаа
тайлан сургалт явуулсан
• Багш солилцоо
• Хичээллэх дэг
• Амжилтын шалгуур
Сургалтыг дэмжих үйл
ажиллагааны цагаар хамтарч
бүтээлч, эвсэг уур амьсгал
бүрдүүлэх
• Хичээлээс гадуурх ажил
• Иргэний боловсрол
• Харилцааны
• Завсарлагаа, үдийг цайны дэг
.
Мэдээлэл технологи ашиглан багш ажлын байрандаа хөгжих
Бид анх хүрэн самбар, цагаан шохойтойгоор хичээлийг явуулдаг
байсан бол дараа нь ватум цаас, өнгийн будгаар суралцагчдын
анхаарлыг илүү ихээр өдөөж, аль болох сонирхолтой хэлбэрээр
сургалтыг явуулдаг байсан.
Харин өнөөдөр бол бүх багш нар интернетийг ашиглан
нүтбүүк, LCD, гар утас, ухаалаг самбарыг хэрэглэж сургалтаа
маш чадварлагаар зохион байгуулж, хичээлийн агуулгыг өргөн
хүрээтэй явуулж байгаа нь өнөөгийн нийгмийн шаардлагад
нийцэж байна.
.
Хичээлийн агуулгад тохируулан хийх цахим
хэрэглэгдэхүүнийг хэрэглэснээр гарч буй ахиц
1. Багш сурагчид богино хугацаанд их мэдээллийг олж авах
боломжийг бүрдүүлдэг
2. Сурагчдын оролцох оролцоо, идэвх эрс нэмэгдэж, сурагч
бүрийг жигд оролцуулах боломжтой
3. Багш маш их эрэлт хайлт хийж өөрийн мэдлэг боловсролоо
дээшлүүлж байнга хөгжиж байна.
4. Суралцагчдын суралцах ая таатай орчныг бий болгож
байгаа
5. Сурагчид богино хугацаанд гол агуулгыг схемлэх,
хүснэгтлэх, шинэ үг хэллэгийн тайлбар толь хөтлөх зэрэг
чадвартай болж байна
6. Сурах, сургах хүсэл сонирхол бий болсон
Хүүхэд нэг
бүрийн
хөгжил
Хүүхэд нэг
бүрээ судлах
Ахиц
амжилтыг
урамшуулах
Өөртөө
итгэлтэй
ажиллах
Үр дүнг амсах
Эцэг эх олон
нийттэй
хамтран
ажиллах
Далд авьяасаа
нээж, түүнд
түшиглэн
ажиллах
Хөгжлийн түүчээ
Тулгуур багана
Чухал эд эс
“Авьяас хөтөлбөр”-ийн хүрээнд 13 төрлийн 25 дугуйланд
суралцагчдыг бүрэн хамруулсан.
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
Англи хэл IQ Гар урлал Даам,
Шатар
Уран
уншлага
Рубик шоо Цаасан
урлал
Зураг Жүжиг Бишгүүр Хөл
бөмбөг
Найрал
дуу
Бүжиг
Column1 3 19 13 15 6 3 12 7 4 13 6 15 12
"Сэтгэмж" цогцолбор сургуулийн сурагчдын дугуйланд хамрагдсан байдал /төрлөөр/
Багш ажлын
байрандаа
хөгжих
Хамтын үйл
ажиллагаа
Авьяасыг
хөгжүүлэх
Мэдээлэл
технологи
Хичээлийн
судалгаа
Хөтөлбөр
боловсруу
лах
Хүүхэд
бүрийн
ахиц
амжилт
Судалгаа
Судалгааны таамаглал:
Чадварлаг багш чадвартай суралцагчийг бүтээдэг. Багш ажлын байрандаа хөгжих олон арга, хэлбэр :
хувь хүний хичээл зүтгэл чухал нөлөө үзүүлнэ.
Судалгааны зорилго:
Багш ажлын байрандаа хөгжих оролцоо, арга хэлбэр , өөрийн идэвх зүтгэл зэргийг нэмэгдүүлэх арга
замыг илрүүлнэ.
Зорилт:
-Багш ажлын байрандаа хөгжих талаар өмнө хийгдсэн судалгаа болон эрдэмтдийн онолыг судлах
-Багшийн зүгээс ажлын байрандаа хөгжихөд нөлөө үзүүлж буй ололттой бөгөөд дутагдалтай талыг
судлан илрүүлэх, зөвлөн туслах
-Судалгааны үр дүнг боловсруулж, цаашид хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөө гаргах
-Цаашид хэрэгжүүлж болохуйц санал зөвлөмжийг боловсруулах
Судалгааны материал, арга зүй:
Багш нар өөрсдийн мэдлэг боловсролоо дээшлүүлэх, өнөөгийн шаардлагад нийцэхүйц хэмжээнд хүртэл
ажлын байрандаа хөгжихөд хэрхэн анхаарч байгаа талаар судлахаар өөрийн сургуулийн 79 багшийн
хүрээнд харилцан яриа буюу асуулгын аргаар доорх судалгааг хийж, дүгнэлт хийлээ.
Судалгаа 1.
А. Багш нар аливаа шинэ зүйлийг хүлээн авахдаа хир дуртай вэ?
1.Дуртай - 52 2. Дургүй - 0 3. Заримдаа - 14 4. Чухал гэсэн зүйлээ 13
66%
0%
18%
16%
дуртай
дургүй
Заримдаа
Чухал:
Дүгнэлт:
Судалгаанд оролцсон нийт багш нарын дийлэнх хувь нь шинэ зүйлийг хүлээн авахдаа
сэтгэл хангалуун байдаг нь ололттой ч хэрэгтэй хааяа гэсэн хариулт багагүй хувийг
эзэлж байна. Иймээс багшийн хөгжлийг хурдасгах, үр өгөөжтэй байлгахын тулд юун
түрүүнд багшийн сэтгэлгээг эерэг болгох нь чухал юм.
Судалгаа 2
Багш ажлын байрандаа тасралтгүй хөгжнө гэдгийг юу гэж үздэг вэ?
41
53
16
8
Шинэлэг зүйлийг сайн
хүлээн авч
хэрэгжүүлдэг
Өөрийн арга барилаа
байнга өөрчилж чаддаг
Олон жил ажилсан
багш
Сургалтад хамрагдсан
багш
Дүгнэлт:
Судалгааг нэгтгэн үзэхэд багш нар маань хөгжих хүсэл эрмэлзлээр дүүрэн ,
ажлын байрандаа хөгжихөд хангалттай бэлтгэлтэй байгаа нь харагдаж байна.
Судалгаа 3
Багш таныг хөгжихөд нөлөөлөхүйц хамт олон :
29
45
28
4.5
удидлага Секц Сурагч Эцэг эх
Дүгнэлт :
Судалгаанаас харахад багшийн хөгжилд хамгийн их нөлөөтэй нь
хамт олон байгаа нь хүн хамт олондоо хичнээн их итгэж байдаг
нь харагдаж байна .
. Судалгаа 4
Таны ажлын байрандаа тасралтгүй хөгжих шалтгаан
юу вэ?
52
65
37
29
72
өндөр цалин
авахын тулд
Ажлын байртай
байх
Нэр хүндтэй байх Бусдад хүндлэгдэх Багш заавал
хөгжих ёстой
Дүгнэлт:
Багш заавал хөгжиж байх ёстой гэдэгтэй ихэнх багш нар
санал нийлж байна.
.Судалгаа 5
Ямар үйл ажиллагаа явуулбал та өөрийгөө ажлын байрандаа
хөгжиж байна гэж үзэх вэ?
18
71
38
60
29
68
Гадаад хэлний
сургалт явуулах
Төсөл хөтөлбөр
хэрэгжүүлэх
Дэвшилтэт
техник
технологи
Сургалт
явуулах
Эцэг эхийн
туслалцаа
дэмжлэг
Нийгмийн
асуудалд
дэмжлэг
үзүүлэх
Дүгнэлт : Ихэнх багш өөрийгаа хөгжихөд нөлөөлөх зүйл нь янз бүрийн төсөл
хэрэгжүүлэх гэж байгаа нь манай багш нар ажлын байрандаа хөгжихөд хангалттай
бэлэн , өөрсдийгөө өөрчилж шинэчлэхдээ дуртай байгаа нь харагдаж боловч багш
бидэнд нийгмийн асуудалд дэмжлэг үзүүлэх гэдэг нь багагүй хувийг эзэлж байгаа нь
анхаарал татаж байлаа.
Судалгаа 6
Багшийн хөгжилд дараах боломжит хувилбаруудын аль нь чухал
болохыг дугаарлаарай.
60
53
44
48 50
хамтын үйл
ажиллагаа
хичээлийн
судалгаа
хөтөлбөр
боловсруулах
мэдээлэл
технологи
хүүхэд нэг бүрийг
хөгжүүлэх
Судлаачийн зүгээс өөрсдийн боловсруулсан
судалгааны үр дүнд үндэслэн 2015 оны 1 сараас
эхлэн нийт 33 багшийн хичээлд сууж
мониторинг хийж эхэлсэн ба секцийн багш
нартай хамтран ур чадварын хичээлүүдийг
2015-2016 оны хичээлийн жилд хэрэгжүүлэхээр
төлөвлөж байна.
Судалгааны үр дүн:
• Ажлын баталгаатай байртай байна.
• Цалин хөлс хангамж нэмэгдэнэ
• Ур чадвартай , сургалт зохион байгуулах чадвартай багший бэлтгэнэ.
• Хэрэгцээний судалгааг тогтмол хийнэ
• Мэдээлэл, туршлагаа харилцан солилцдог, өөрсдийгөө хөгжүүлдэг
мэдээллийн цахим сүлжээ байгуулна.
• Багш хөгжлийн төвийг мэдээ, мэдээллээр хангах, мэдээллийн санг
бүрдүүлэх, баяжуулах, ном, гарын авлага, цахим хичээл, цахим
сургалтын хэрэглэгдэхүүн, сургалтын шинэлэг арга, тэргүүн
туршлагаар дэмжинэ.
• Тэргүүний, туршлагатай багш нараас зөвлөн туслах баг бүрдэж, үйл
ажиллагаа явуулах
• Хөтөлбөрүүд боловсруулж цахим мэдээллийн сүлжээнд байршуулах
• Телевиз, интернэт, вебсайт болон мэдээллийн суваг нээн ажиллуулж,
олон улсын туршлагыг судалж, дэлгэрүүлэх
Дүгнэлт
Багш ажлын байрандаа хөгжих боломжит
хувилбарыг дэвшүүлбэл
 Багш сурагч солилцоог дүүрэг нийслэлийн хэмжээнд хагас жилд нэг
удаа
 Төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлэх
 Дүүргийн хэмжээнд багш хөгжлийн төвийг нээн ажиллуулах
 Цөм хөтөлбөрийг амжилттай хэрэгжүүлж буй бусад сургууль,
байгууллага, төсөлд хамрагдаж буй багш нарын туршлагыг судлах,
хамтран ажиллах
 Судалгааны аргазүйн тухай ойлголтыг нэмэгдүүлэх
 Хичээлийн судалгааг заах аргын нэгдлүүд хамтран улирал бүр зохион
байгуулах
 Сургууль дээр сонирхлын бүлгээр баг болон ажиллах, хамтран хичээл
заах, харилцан туршлага солилцох
 Багш нар мэргэжлийн холбогдолтой ном сэтгүүл унших, судлах,
жагсаалт гаргах
 Багш бэлтгэх их дээд сургуультай шифийн харилцаа тогтоож, их дээд
сургууль, коллежийн багш нартай хамтран туршлага судлах, хамтран
ажиллах
.Ашигласан ном хэвлэл
1. Багш танд хэрэгтэй зөвлөмж-4 2011
2. Бага ангийн шинэчилсэн “Цөм хөтөлбөр” 2014
3. Багш нарын мэдээлэл харилцааны технологийн
боловсролд 2009
4. Багшлахуйн хөгжил модулууд 2011
5. Ч.Байгальмаа Багш нарын хөгжлийнхөө хэрэгцээг
тодорхойлсон судалгаанд хийсэн анализ 2008
6. Б. Жадамба Танхим дахь мэдлэг бүтээх үйл явц
2012
7. Стандартад суурилсан сургалтын хөтөлбөр
боловсруулах нь 2010
8. Ө. Цэндсүрэн Амжилттай багшлахуй III  2011 он
9. Хичээлд мониторнг хийх зөвлөмж БСШУЯ,
ЖАЙКА-гийн хамтарсан төсөл 2009
Багш та
Мэдлэгээ дээшлүүлэхэд мэрийлттэй
бол СӨӨМ өснө
Мэргэжил нэгтнээсээ ямагт сурдаг
бол ТӨӨ өснө
Эрхэлсэн ажлаараа үлгэрлэдэг бол
ТОХОЙ өснө
Эргэцүүлэн шүүж өөрийгөө ялдаг бол
АЛД өснө
.
1
2
Анхаарал
тавьсанд
баярлалаа

Contenu connexe

Tendances

сайн хичээлийн туршлага дээр тулгуурлан багш ажлын байрандаа хөгжих нь
сайн хичээлийн туршлага дээр  тулгуурлан багш ажлын байрандаа хөгжих  ньсайн хичээлийн туршлага дээр  тулгуурлан багш ажлын байрандаа хөгжих  нь
сайн хичээлийн туршлага дээр тулгуурлан багш ажлын байрандаа хөгжих ньtumendemberel sandag
 
ээлжит хичээлийн технологийн шинэчлэл илтгэл
ээлжит хичээлийн технологийн шинэчлэл илтгэлээлжит хичээлийн технологийн шинэчлэл илтгэл
ээлжит хичээлийн технологийн шинэчлэл илтгэлurangua85
 
илтгэл "БАГШ АЖЛЫН БАЙРАНДАА ТАСРАЛТГҮЙ ХӨГЖИХ НЬ" 2015
илтгэл "БАГШ АЖЛЫН БАЙРАНДАА ТАСРАЛТГҮЙ ХӨГЖИХ НЬ" 2015илтгэл "БАГШ АЖЛЫН БАЙРАНДАА ТАСРАЛТГҮЙ ХӨГЖИХ НЬ" 2015
илтгэл "БАГШ АЖЛЫН БАЙРАНДАА ТАСРАЛТГҮЙ ХӨГЖИХ НЬ" 2015mngntsetseg_bsndorj2014
 
Багшийн мэргэжил дээшлүүлэх сургууль төвтэй тогтолцоог бүрдүүдж ажлын байранд...
Багшийн мэргэжил дээшлүүлэх сургууль төвтэй тогтолцоог бүрдүүдж ажлын байранд...Багшийн мэргэжил дээшлүүлэх сургууль төвтэй тогтолцоог бүрдүүдж ажлын байранд...
Багшийн мэргэжил дээшлүүлэх сургууль төвтэй тогтолцоог бүрдүүдж ажлын байранд...Багшийн Мэргэжил Дээшлүүлэх Институт
 
Iltgel 2011 on 12
Iltgel 2011 on 12Iltgel 2011 on 12
Iltgel 2011 on 12zulushka_s
 
Их, дээд сургуулийн багшийн хөгжлийн асуудалд
Их, дээд сургуулийн багшийн хөгжлийн асуудалдИх, дээд сургуулийн багшийн хөгжлийн асуудалд
Их, дээд сургуулийн багшийн хөгжлийн асуудалдAnkhbileg Luvsan
 
Hicheeliin sudalgaa (n.oyuntsetseg)
Hicheeliin sudalgaa (n.oyuntsetseg)Hicheeliin sudalgaa (n.oyuntsetseg)
Hicheeliin sudalgaa (n.oyuntsetseg)lxagvaochir_sh
 
багшийн харилцаа, арга зүй сурагчийн сурах хүсэлд нөлөөлөх
багшийн харилцаа, арга зүй сурагчийн сурах хүсэлд нөлөөлөхбагшийн харилцаа, арга зүй сурагчийн сурах хүсэлд нөлөөлөх
багшийн харилцаа, арга зүй сурагчийн сурах хүсэлд нөлөөлөхEnkhbold1211
 
хичээлийн судалгаа гэж юу вэ
хичээлийн судалгаа гэж юу вэхичээлийн судалгаа гэж юу вэ
хичээлийн судалгаа гэж юу вэtungalag
 
Negj Hicheeliin Erh Zui
Negj Hicheeliin Erh ZuiNegj Hicheeliin Erh Zui
Negj Hicheeliin Erh ZuiJavzandulam
 
Илтгэл
ИлтгэлИлтгэл
Илтгэлsurenee
 

Tendances (20)

сайн хичээлийн туршлага дээр тулгуурлан багш ажлын байрандаа хөгжих нь
сайн хичээлийн туршлага дээр  тулгуурлан багш ажлын байрандаа хөгжих  ньсайн хичээлийн туршлага дээр  тулгуурлан багш ажлын байрандаа хөгжих  нь
сайн хичээлийн туршлага дээр тулгуурлан багш ажлын байрандаа хөгжих нь
 
ээлжит хичээлийн технологийн шинэчлэл илтгэл
ээлжит хичээлийн технологийн шинэчлэл илтгэлээлжит хичээлийн технологийн шинэчлэл илтгэл
ээлжит хичээлийн технологийн шинэчлэл илтгэл
 
илтгэл "БАГШ АЖЛЫН БАЙРАНДАА ТАСРАЛТГҮЙ ХӨГЖИХ НЬ" 2015
илтгэл "БАГШ АЖЛЫН БАЙРАНДАА ТАСРАЛТГҮЙ ХӨГЖИХ НЬ" 2015илтгэл "БАГШ АЖЛЫН БАЙРАНДАА ТАСРАЛТГҮЙ ХӨГЖИХ НЬ" 2015
илтгэл "БАГШ АЖЛЫН БАЙРАНДАА ТАСРАЛТГҮЙ ХӨГЖИХ НЬ" 2015
 
Багш ажлын байрандаа тасралтгүй хөгжих нь
Багш ажлын байрандаа тасралтгүй хөгжих ньБагш ажлын байрандаа тасралтгүй хөгжих нь
Багш ажлын байрандаа тасралтгүй хөгжих нь
 
Багшийн мэргэжил дээшлүүлэх сургууль төвтэй тогтолцоог бүрдүүдж ажлын байранд...
Багшийн мэргэжил дээшлүүлэх сургууль төвтэй тогтолцоог бүрдүүдж ажлын байранд...Багшийн мэргэжил дээшлүүлэх сургууль төвтэй тогтолцоог бүрдүүдж ажлын байранд...
Багшийн мэргэжил дээшлүүлэх сургууль төвтэй тогтолцоог бүрдүүдж ажлын байранд...
 
Iltgel 2011 on 12
Iltgel 2011 on 12Iltgel 2011 on 12
Iltgel 2011 on 12
 
Их, дээд сургуулийн багшийн хөгжлийн асуудалд
Их, дээд сургуулийн багшийн хөгжлийн асуудалдИх, дээд сургуулийн багшийн хөгжлийн асуудалд
Их, дээд сургуулийн багшийн хөгжлийн асуудалд
 
хэлэлцүүлэг
хэлэлцүүлэгхэлэлцүүлэг
хэлэлцүүлэг
 
Hicheeliin sudalgaa (n.oyuntsetseg)
Hicheeliin sudalgaa (n.oyuntsetseg)Hicheeliin sudalgaa (n.oyuntsetseg)
Hicheeliin sudalgaa (n.oyuntsetseg)
 
багшийн харилцаа, арга зүй сурагчийн сурах хүсэлд нөлөөлөх
багшийн харилцаа, арга зүй сурагчийн сурах хүсэлд нөлөөлөхбагшийн харилцаа, арга зүй сурагчийн сурах хүсэлд нөлөөлөх
багшийн харилцаа, арга зүй сурагчийн сурах хүсэлд нөлөөлөх
 
хичээлийн судалгаа гэж юу вэ
хичээлийн судалгаа гэж юу вэхичээлийн судалгаа гэж юу вэ
хичээлийн судалгаа гэж юу вэ
 
Negj Hicheeliin Erh Zui
Negj Hicheeliin Erh ZuiNegj Hicheeliin Erh Zui
Negj Hicheeliin Erh Zui
 
biziya Udur bur sain khicheel
biziya Udur bur sain khicheelbiziya Udur bur sain khicheel
biziya Udur bur sain khicheel
 
Iltgeliin onol
Iltgeliin onolIltgeliin onol
Iltgeliin onol
 
илтгэл1122
илтгэл1122илтгэл1122
илтгэл1122
 
Илтгэл
ИлтгэлИлтгэл
Илтгэл
 
Iltgel 7 sud suurilsan hich tul t hvvhdiin hugjil
Iltgel 7 sud suurilsan hich tul t hvvhdiin hugjilIltgel 7 sud suurilsan hich tul t hvvhdiin hugjil
Iltgel 7 sud suurilsan hich tul t hvvhdiin hugjil
 
B.oyungerel
B.oyungerelB.oyungerel
B.oyungerel
 
Suuri0727 tsum
Suuri0727 tsumSuuri0727 tsum
Suuri0727 tsum
 
Hutulbur bolovsruulah arga zyi
Hutulbur bolovsruulah arga zyiHutulbur bolovsruulah arga zyi
Hutulbur bolovsruulah arga zyi
 

Similaire à Iltgel 2016-tugsuu-Setgemj

багш ажлын байранд хөгжихөд хамтын үйл ажиллагааны үр
багш ажлын байранд хөгжихөд хамтын үйл ажиллагааны үрбагш ажлын байранд хөгжихөд хамтын үйл ажиллагааны үр
багш ажлын байранд хөгжихөд хамтын үйл ажиллагааны үрza tosontsengel L.Tsendiin neremjit 11 Jil
 
Хүүхдийн хүмүүжил, хөгжил төлөвшил багшийн үйл ажиллагааны үр дүн
Хүүхдийн хүмүүжил, хөгжил төлөвшил багшийн үйл ажиллагааны үр дүнХүүхдийн хүмүүжил, хөгжил төлөвшил багшийн үйл ажиллагааны үр дүн
Хүүхдийн хүмүүжил, хөгжил төлөвшил багшийн үйл ажиллагааны үр дүнSGS
 
Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааны удирдамжийг хэрэгжүүлэх зөвлөмж
Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааны удирдамжийг хэрэгжүүлэх зөвлөмжХичээлээс гадуурх үйл ажиллагааны удирдамжийг хэрэгжүүлэх зөвлөмж
Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааны удирдамжийг хэрэгжүүлэх зөвлөмжСэтгэмж Цогцолбор Сургууль
 
Khuvsgul- EDTSS- MXBuleg-1.pptx
Khuvsgul- EDTSS- MXBuleg-1.pptxKhuvsgul- EDTSS- MXBuleg-1.pptx
Khuvsgul- EDTSS- MXBuleg-1.pptxKhunshagaiPurevjav
 
ээлжит хичээлийн технологийн шинэчлэл илтгэл
ээлжит хичээлийн технологийн шинэчлэл илтгэлээлжит хичээлийн технологийн шинэчлэл илтгэл
ээлжит хичээлийн технологийн шинэчлэл илтгэлbatbayarD
 
11111113333322
1111111333332211111113333322
11111113333322Oyuka Oyuk
 
баярчимэг илтгэл
баярчимэг илтгэлбаярчимэг илтгэл
баярчимэг илтгэлBadam Nasantogtoh
 
Хичээл төлөвлөлт нь хүүхэд хөгжлийн нэг хүчин зүйл
Хичээл төлөвлөлт нь хүүхэд хөгжлийн нэг хүчин зүйлХичээл төлөвлөлт нь хүүхэд хөгжлийн нэг хүчин зүйл
Хичээл төлөвлөлт нь хүүхэд хөгжлийн нэг хүчин зүйлЦэвэлмаа
 
ИДС-н багшийн сэтгэл зүйн мэдлэгийг дээшлүүлэх асуудалд
ИДС-н багшийн сэтгэл зүйн мэдлэгийг дээшлүүлэх асуудалдИДС-н багшийн сэтгэл зүйн мэдлэгийг дээшлүүлэх асуудалд
ИДС-н багшийн сэтгэл зүйн мэдлэгийг дээшлүүлэх асуудалдT.Gankhuu /Ghana/ IZOUI
 
Toon dugaarlal lekts n1 1
Toon dugaarlal lekts n1 1Toon dugaarlal lekts n1 1
Toon dugaarlal lekts n1 1amartuvshind
 
хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлэхэд багшийн хандлага нөлөөлөх нь
хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлэхэд багшийн хандлага нөлөөлөх ньхүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлэхэд багшийн хандлага нөлөөлөх нь
хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлэхэд багшийн хандлага нөлөөлөх ньАзжаргал Нинжбадгар
 
Baigaliinuhaan iltgel (2)
Baigaliinuhaan iltgel (2)Baigaliinuhaan iltgel (2)
Baigaliinuhaan iltgel (2)tungalag
 
Baigaliinuhaan iltgel (2)
Baigaliinuhaan iltgel (2)Baigaliinuhaan iltgel (2)
Baigaliinuhaan iltgel (2)tungalag
 

Similaire à Iltgel 2016-tugsuu-Setgemj (20)

Сургалтын нэгэн арга
Сургалтын нэгэн аргаСургалтын нэгэн арга
Сургалтын нэгэн арга
 
hogjil
hogjilhogjil
hogjil
 
багш ажлын байранд хөгжихөд хамтын үйл ажиллагааны үр
багш ажлын байранд хөгжихөд хамтын үйл ажиллагааны үрбагш ажлын байранд хөгжихөд хамтын үйл ажиллагааны үр
багш ажлын байранд хөгжихөд хамтын үйл ажиллагааны үр
 
Хүүхдийн хүмүүжил, хөгжил төлөвшил багшийн үйл ажиллагааны үр дүн
Хүүхдийн хүмүүжил, хөгжил төлөвшил багшийн үйл ажиллагааны үр дүнХүүхдийн хүмүүжил, хөгжил төлөвшил багшийн үйл ажиллагааны үр дүн
Хүүхдийн хүмүүжил, хөгжил төлөвшил багшийн үйл ажиллагааны үр дүн
 
Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааны удирдамжийг хэрэгжүүлэх зөвлөмж
Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааны удирдамжийг хэрэгжүүлэх зөвлөмжХичээлээс гадуурх үйл ажиллагааны удирдамжийг хэрэгжүүлэх зөвлөмж
Хичээлээс гадуурх үйл ажиллагааны удирдамжийг хэрэгжүүлэх зөвлөмж
 
Khuvsgul- EDTSS- MXBuleg-1.pptx
Khuvsgul- EDTSS- MXBuleg-1.pptxKhuvsgul- EDTSS- MXBuleg-1.pptx
Khuvsgul- EDTSS- MXBuleg-1.pptx
 
ээлжит хичээлийн технологийн шинэчлэл илтгэл
ээлжит хичээлийн технологийн шинэчлэл илтгэлээлжит хичээлийн технологийн шинэчлэл илтгэл
ээлжит хичээлийн технологийн шинэчлэл илтгэл
 
11111113333322
1111111333332211111113333322
11111113333322
 
ЭДЦС, Бага боловсролын багш М.Оюун
ЭДЦС, Бага боловсролын багш М.ОюунЭДЦС, Бага боловсролын багш М.Оюун
ЭДЦС, Бага боловсролын багш М.Оюун
 
udur bur sain khicheel
udur bur sain khicheeludur bur sain khicheel
udur bur sain khicheel
 
баярчимэг илтгэл
баярчимэг илтгэлбаярчимэг илтгэл
баярчимэг илтгэл
 
Хичээл төлөвлөлт нь хүүхэд хөгжлийн нэг хүчин зүйл
Хичээл төлөвлөлт нь хүүхэд хөгжлийн нэг хүчин зүйлХичээл төлөвлөлт нь хүүхэд хөгжлийн нэг хүчин зүйл
Хичээл төлөвлөлт нь хүүхэд хөгжлийн нэг хүчин зүйл
 
мэдээлэл боловсруулах технологи
мэдээлэл боловсруулах технологимэдээлэл боловсруулах технологи
мэдээлэл боловсруулах технологи
 
ИДС-н багшийн сэтгэл зүйн мэдлэгийг дээшлүүлэх асуудалд
ИДС-н багшийн сэтгэл зүйн мэдлэгийг дээшлүүлэх асуудалдИДС-н багшийн сэтгэл зүйн мэдлэгийг дээшлүүлэх асуудалд
ИДС-н багшийн сэтгэл зүйн мэдлэгийг дээшлүүлэх асуудалд
 
Нэгж хичээлээр сурагчдыг хөгжүүлэх нь
Нэгж хичээлээр сурагчдыг хөгжүүлэх ньНэгж хичээлээр сурагчдыг хөгжүүлэх нь
Нэгж хичээлээр сурагчдыг хөгжүүлэх нь
 
Toon dugaarlal lekts n1 1
Toon dugaarlal lekts n1 1Toon dugaarlal lekts n1 1
Toon dugaarlal lekts n1 1
 
хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлэхэд багшийн хандлага нөлөөлөх нь
хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлэхэд багшийн хандлага нөлөөлөх ньхүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлэхэд багшийн хандлага нөлөөлөх нь
хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлэхэд багшийн хандлага нөлөөлөх нь
 
Mat bag
Mat bagMat bag
Mat bag
 
Baigaliinuhaan iltgel (2)
Baigaliinuhaan iltgel (2)Baigaliinuhaan iltgel (2)
Baigaliinuhaan iltgel (2)
 
Baigaliinuhaan iltgel (2)
Baigaliinuhaan iltgel (2)Baigaliinuhaan iltgel (2)
Baigaliinuhaan iltgel (2)
 

Iltgel 2016-tugsuu-Setgemj

  • 2. 1 2 Оршил Зорилго: Нийгмийн шаардлага , сурагчдын эрэлт хэрэгцээнд нийцүүлэн багш ажлын байрандаа тасралтгүй хөгжих олон боломж байгааг илрүүлэх Багшийн хөгжил Улс орны хөгжил Сурагчийн хөгжил Боловсролын хөгжил
  • 4. . 1 2 Сурагчийн хэрэгцээ • Сургуулийн хэрэгцээ шаардлага • Бага зардлаар өөрийн нөөц бололцоогоо ашиглан тасралтгүй хөгжих Хувийн хэрэгцээ • Ажлын байраа хадгалах • Нэр хүндээ өсгөх • Албан тушаал ахих • Ашиг орлогоо нэмэгдүүлэх • Амьдрал сайжрах Нийгмийн хэрэгцээ • Мэдээлэл технологийн эрин үед хүүүхдүүд мэдлэг мэдээллийг багшаас түрүүлэн авч байгаа учир багш нар үргэлж шинэ мэдээллийг шаардаж байдаг. БАГШ ХӨГЖИХ ӨНӨӨГИЙН ХЭРЭГЦЭЭ ШААРДЛАГА
  • 5. Одоо: Багшийн хөгжил Өмнө нь: Зорилго төлөвлөгөө гаргах Хамтран суралцах Мэдрэмжээ хөгжүүлэх Хандлагаа өөрчлөх Харилцаагаа сайжруулах Мэргэжил дээшлүүлэх Судлаач байх Бүтээлч ном бүтээх... Хурал семинар зохион байгуулах – гэсэн тус тусдаа үйл ажиллагаа чвуулдаг байсан бол
  • 6. Хамтын үйл ажиллагаагаар багш хөгжих нь  Дүүрэг  Сургууль  ЗАН  Секц  Сонирхлын  Ажилласан жил  Найз нөхдийн  Мэргэжил сурталчлах
  • 7. Хичээлийн судалгаа , хөтөлбөр боловсруулан ажлын байрандаа хөгжих Хичээлийн судалгаа гэж юу вэ?  2006-2012 оны хооронд “Суралцагчдын суралцахуйг дэмжих арга зүйн хөгжил” ”Багшлахуйн аргазүйг хөгжүүлэх, түгээн дэлгэрүүлэх ” төсөл хэрэгжсэнээр....... Давуу тал  Хамтран ажиллах харилцан суралцах,  Онол аргазүй сайжрах  Шинэчлэл бүтээлч хандлага  Цаг алдалгүй суралцдаг ...
  • 8. Хөтөлбөр боловсруулах • Сурагчдад оношлогоо хийж сурах • Таамаглал дэвшүүлэх • Аргазүйгээ олон хувилбараар төлөвлөх • Арга зүйгээ оновчтой сонгох • Сурагчдын гаргах алдааг тооцох • Сурагчдад ажиглалт хийх • Хичээлд ажиглалт хийх • Самбар төлөвлөлтийг оновчтой төлөвлөх Багшид гарах өөрчлөлт • Өөрөө мэдлэг бүтээх • Бүтээлчээр хандах • Алдаанаасаа суралцах • Хамтын үйл ажиллагаа сайжрах • Бусдаас суралцах • Бусдыг сонсох • Нэгдмэл уур амьсгал бүрдэх Сурагчдад гарах өөрчлөлт
  • 9. . Цөм хөтөлбөрийн хүрээнд • Багш нар судлагдахууны багаар хамтарч сургууль, бүс, дүүрэг, нийслэлийн “Сайн хичээл” –үүд заагдсан • Бусад багш нартаа тайлан сургалт явуулсан • Багш солилцоо • Хичээллэх дэг • Амжилтын шалгуур Сургалтыг дэмжих үйл ажиллагааны цагаар хамтарч бүтээлч, эвсэг уур амьсгал бүрдүүлэх • Хичээлээс гадуурх ажил • Иргэний боловсрол • Харилцааны • Завсарлагаа, үдийг цайны дэг
  • 10. . Мэдээлэл технологи ашиглан багш ажлын байрандаа хөгжих Бид анх хүрэн самбар, цагаан шохойтойгоор хичээлийг явуулдаг байсан бол дараа нь ватум цаас, өнгийн будгаар суралцагчдын анхаарлыг илүү ихээр өдөөж, аль болох сонирхолтой хэлбэрээр сургалтыг явуулдаг байсан. Харин өнөөдөр бол бүх багш нар интернетийг ашиглан нүтбүүк, LCD, гар утас, ухаалаг самбарыг хэрэглэж сургалтаа маш чадварлагаар зохион байгуулж, хичээлийн агуулгыг өргөн хүрээтэй явуулж байгаа нь өнөөгийн нийгмийн шаардлагад нийцэж байна.
  • 11. . Хичээлийн агуулгад тохируулан хийх цахим хэрэглэгдэхүүнийг хэрэглэснээр гарч буй ахиц 1. Багш сурагчид богино хугацаанд их мэдээллийг олж авах боломжийг бүрдүүлдэг 2. Сурагчдын оролцох оролцоо, идэвх эрс нэмэгдэж, сурагч бүрийг жигд оролцуулах боломжтой 3. Багш маш их эрэлт хайлт хийж өөрийн мэдлэг боловсролоо дээшлүүлж байнга хөгжиж байна. 4. Суралцагчдын суралцах ая таатай орчныг бий болгож байгаа 5. Сурагчид богино хугацаанд гол агуулгыг схемлэх, хүснэгтлэх, шинэ үг хэллэгийн тайлбар толь хөтлөх зэрэг чадвартай болж байна 6. Сурах, сургах хүсэл сонирхол бий болсон
  • 12. Хүүхэд нэг бүрийн хөгжил Хүүхэд нэг бүрээ судлах Ахиц амжилтыг урамшуулах Өөртөө итгэлтэй ажиллах Үр дүнг амсах Эцэг эх олон нийттэй хамтран ажиллах Далд авьяасаа нээж, түүнд түшиглэн ажиллах Хөгжлийн түүчээ Тулгуур багана Чухал эд эс
  • 13. “Авьяас хөтөлбөр”-ийн хүрээнд 13 төрлийн 25 дугуйланд суралцагчдыг бүрэн хамруулсан. 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 Англи хэл IQ Гар урлал Даам, Шатар Уран уншлага Рубик шоо Цаасан урлал Зураг Жүжиг Бишгүүр Хөл бөмбөг Найрал дуу Бүжиг Column1 3 19 13 15 6 3 12 7 4 13 6 15 12 "Сэтгэмж" цогцолбор сургуулийн сурагчдын дугуйланд хамрагдсан байдал /төрлөөр/
  • 15. Судалгаа Судалгааны таамаглал: Чадварлаг багш чадвартай суралцагчийг бүтээдэг. Багш ажлын байрандаа хөгжих олон арга, хэлбэр : хувь хүний хичээл зүтгэл чухал нөлөө үзүүлнэ. Судалгааны зорилго: Багш ажлын байрандаа хөгжих оролцоо, арга хэлбэр , өөрийн идэвх зүтгэл зэргийг нэмэгдүүлэх арга замыг илрүүлнэ. Зорилт: -Багш ажлын байрандаа хөгжих талаар өмнө хийгдсэн судалгаа болон эрдэмтдийн онолыг судлах -Багшийн зүгээс ажлын байрандаа хөгжихөд нөлөө үзүүлж буй ололттой бөгөөд дутагдалтай талыг судлан илрүүлэх, зөвлөн туслах -Судалгааны үр дүнг боловсруулж, цаашид хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны төлөвлөгөө гаргах -Цаашид хэрэгжүүлж болохуйц санал зөвлөмжийг боловсруулах Судалгааны материал, арга зүй: Багш нар өөрсдийн мэдлэг боловсролоо дээшлүүлэх, өнөөгийн шаардлагад нийцэхүйц хэмжээнд хүртэл ажлын байрандаа хөгжихөд хэрхэн анхаарч байгаа талаар судлахаар өөрийн сургуулийн 79 багшийн хүрээнд харилцан яриа буюу асуулгын аргаар доорх судалгааг хийж, дүгнэлт хийлээ.
  • 16. Судалгаа 1. А. Багш нар аливаа шинэ зүйлийг хүлээн авахдаа хир дуртай вэ? 1.Дуртай - 52 2. Дургүй - 0 3. Заримдаа - 14 4. Чухал гэсэн зүйлээ 13 66% 0% 18% 16% дуртай дургүй Заримдаа Чухал: Дүгнэлт: Судалгаанд оролцсон нийт багш нарын дийлэнх хувь нь шинэ зүйлийг хүлээн авахдаа сэтгэл хангалуун байдаг нь ололттой ч хэрэгтэй хааяа гэсэн хариулт багагүй хувийг эзэлж байна. Иймээс багшийн хөгжлийг хурдасгах, үр өгөөжтэй байлгахын тулд юун түрүүнд багшийн сэтгэлгээг эерэг болгох нь чухал юм.
  • 17. Судалгаа 2 Багш ажлын байрандаа тасралтгүй хөгжнө гэдгийг юу гэж үздэг вэ? 41 53 16 8 Шинэлэг зүйлийг сайн хүлээн авч хэрэгжүүлдэг Өөрийн арга барилаа байнга өөрчилж чаддаг Олон жил ажилсан багш Сургалтад хамрагдсан багш Дүгнэлт: Судалгааг нэгтгэн үзэхэд багш нар маань хөгжих хүсэл эрмэлзлээр дүүрэн , ажлын байрандаа хөгжихөд хангалттай бэлтгэлтэй байгаа нь харагдаж байна.
  • 18. Судалгаа 3 Багш таныг хөгжихөд нөлөөлөхүйц хамт олон : 29 45 28 4.5 удидлага Секц Сурагч Эцэг эх Дүгнэлт : Судалгаанаас харахад багшийн хөгжилд хамгийн их нөлөөтэй нь хамт олон байгаа нь хүн хамт олондоо хичнээн их итгэж байдаг нь харагдаж байна .
  • 19. . Судалгаа 4 Таны ажлын байрандаа тасралтгүй хөгжих шалтгаан юу вэ? 52 65 37 29 72 өндөр цалин авахын тулд Ажлын байртай байх Нэр хүндтэй байх Бусдад хүндлэгдэх Багш заавал хөгжих ёстой Дүгнэлт: Багш заавал хөгжиж байх ёстой гэдэгтэй ихэнх багш нар санал нийлж байна.
  • 20. .Судалгаа 5 Ямар үйл ажиллагаа явуулбал та өөрийгөө ажлын байрандаа хөгжиж байна гэж үзэх вэ? 18 71 38 60 29 68 Гадаад хэлний сургалт явуулах Төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлэх Дэвшилтэт техник технологи Сургалт явуулах Эцэг эхийн туслалцаа дэмжлэг Нийгмийн асуудалд дэмжлэг үзүүлэх Дүгнэлт : Ихэнх багш өөрийгаа хөгжихөд нөлөөлөх зүйл нь янз бүрийн төсөл хэрэгжүүлэх гэж байгаа нь манай багш нар ажлын байрандаа хөгжихөд хангалттай бэлэн , өөрсдийгөө өөрчилж шинэчлэхдээ дуртай байгаа нь харагдаж боловч багш бидэнд нийгмийн асуудалд дэмжлэг үзүүлэх гэдэг нь багагүй хувийг эзэлж байгаа нь анхаарал татаж байлаа.
  • 21. Судалгаа 6 Багшийн хөгжилд дараах боломжит хувилбаруудын аль нь чухал болохыг дугаарлаарай. 60 53 44 48 50 хамтын үйл ажиллагаа хичээлийн судалгаа хөтөлбөр боловсруулах мэдээлэл технологи хүүхэд нэг бүрийг хөгжүүлэх
  • 22. Судлаачийн зүгээс өөрсдийн боловсруулсан судалгааны үр дүнд үндэслэн 2015 оны 1 сараас эхлэн нийт 33 багшийн хичээлд сууж мониторинг хийж эхэлсэн ба секцийн багш нартай хамтран ур чадварын хичээлүүдийг 2015-2016 оны хичээлийн жилд хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байна. Судалгааны үр дүн:
  • 23. • Ажлын баталгаатай байртай байна. • Цалин хөлс хангамж нэмэгдэнэ • Ур чадвартай , сургалт зохион байгуулах чадвартай багший бэлтгэнэ. • Хэрэгцээний судалгааг тогтмол хийнэ • Мэдээлэл, туршлагаа харилцан солилцдог, өөрсдийгөө хөгжүүлдэг мэдээллийн цахим сүлжээ байгуулна. • Багш хөгжлийн төвийг мэдээ, мэдээллээр хангах, мэдээллийн санг бүрдүүлэх, баяжуулах, ном, гарын авлага, цахим хичээл, цахим сургалтын хэрэглэгдэхүүн, сургалтын шинэлэг арга, тэргүүн туршлагаар дэмжинэ. • Тэргүүний, туршлагатай багш нараас зөвлөн туслах баг бүрдэж, үйл ажиллагаа явуулах • Хөтөлбөрүүд боловсруулж цахим мэдээллийн сүлжээнд байршуулах • Телевиз, интернэт, вебсайт болон мэдээллийн суваг нээн ажиллуулж, олон улсын туршлагыг судалж, дэлгэрүүлэх Дүгнэлт
  • 24. Багш ажлын байрандаа хөгжих боломжит хувилбарыг дэвшүүлбэл  Багш сурагч солилцоог дүүрэг нийслэлийн хэмжээнд хагас жилд нэг удаа  Төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлэх  Дүүргийн хэмжээнд багш хөгжлийн төвийг нээн ажиллуулах  Цөм хөтөлбөрийг амжилттай хэрэгжүүлж буй бусад сургууль, байгууллага, төсөлд хамрагдаж буй багш нарын туршлагыг судлах, хамтран ажиллах  Судалгааны аргазүйн тухай ойлголтыг нэмэгдүүлэх  Хичээлийн судалгааг заах аргын нэгдлүүд хамтран улирал бүр зохион байгуулах  Сургууль дээр сонирхлын бүлгээр баг болон ажиллах, хамтран хичээл заах, харилцан туршлага солилцох  Багш нар мэргэжлийн холбогдолтой ном сэтгүүл унших, судлах, жагсаалт гаргах  Багш бэлтгэх их дээд сургуультай шифийн харилцаа тогтоож, их дээд сургууль, коллежийн багш нартай хамтран туршлага судлах, хамтран ажиллах
  • 25. .Ашигласан ном хэвлэл 1. Багш танд хэрэгтэй зөвлөмж-4 2011 2. Бага ангийн шинэчилсэн “Цөм хөтөлбөр” 2014 3. Багш нарын мэдээлэл харилцааны технологийн боловсролд 2009 4. Багшлахуйн хөгжил модулууд 2011 5. Ч.Байгальмаа Багш нарын хөгжлийнхөө хэрэгцээг тодорхойлсон судалгаанд хийсэн анализ 2008 6. Б. Жадамба Танхим дахь мэдлэг бүтээх үйл явц 2012 7. Стандартад суурилсан сургалтын хөтөлбөр боловсруулах нь 2010 8. Ө. Цэндсүрэн Амжилттай багшлахуй III 2011 он 9. Хичээлд мониторнг хийх зөвлөмж БСШУЯ, ЖАЙКА-гийн хамтарсан төсөл 2009
  • 26. Багш та Мэдлэгээ дээшлүүлэхэд мэрийлттэй бол СӨӨМ өснө Мэргэжил нэгтнээсээ ямагт сурдаг бол ТӨӨ өснө Эрхэлсэн ажлаараа үлгэрлэдэг бол ТОХОЙ өснө Эргэцүүлэн шүүж өөрийгөө ялдаг бол АЛД өснө