prezentacja tkanki zwierzęce

1. tkanek zwierzęcych
1

2. Nabłonkowa Łączna Mięśniowa Nerwowa i
glejowa
1. Nabłonki
jednowarstwowe:
- płaski,
- sześcienny (brukowy),
- walcowaty
(cylindryczny),
-wielorzędowy.
2. Nabłonki
wielowarstwowe:
- płaski,
- przejściowy.
1. Właściwa:
- wiotka,
- zbita,
- tłuszczowa,
- siateczkowata.
2. Oporowa
- chrzęstna,
- kostna,
3.Krew i limfa.
- gładka,
- poprzecznie prążkowana
szkieletowa,
- poprzecznie prążkowana
serca.
- nerwowa,
- glejowa.
2
Tabela z OPERON Biologia klasa I, zakres rozszerzony
Kolejne slajdy będą odnosid się do tkanki nabłonkowej, następnie tkanki łącznej, mięśniowej i nerwowo-
glejowej. Warto - dla wygody - posługiwad się hiperłączami dodanymi do poszczególnych nazw tkanek.
W prawym dolnym rogu znajdują się kwadraciki: dom i zakręcona strzałka. Dom odsyła do tego slajdu, a
strzałka do danego typu tkanek, czyli: nabłonkowej, łącznej, mięśniowej, nerwowej, w zależności na jakim
slajdzie się znajdujemy.

3.  Funkcje;
 Budowa;
 Podział;
 Ryciny nabłonków;
 Przegląd nabłonków.
3

4.  stanowią warstwę oddzielającą organizm od
środowiska zewnętrznego,
 umożliwiają wymianę gazową,
 ułatwiają odbiór bodźców ze świata
zewnętrznego,
 wyścielają narządy i jamy ciała.
4

5.  bardzo mała ilośd substancji
międzykomórkowej,
 zbity układ komórek,
 występowanie połączeo
międzykomórkowych,
 obecnośd błony podstawnej,
 brak unaczynienia.
5
Połączenia międzykomórkowe:
desmosomy:
białkowe wypustki, które działają na
zasadzie rzepu,
połączenia zwierające
połączenia zamykające
połączenia komunikacyjne
układ kanalików zbudowanych z białek,
którymi mogą przechodzid jony i
cząsteczki (prócz białek), występują
także u innych tkanek zwierzęcych.
Substancje odżywcze
pobierane są z tkanki
łącznej.

6. Podział ze względu na:
budowę:
nabłonki
jednowarstwowe
płaski, sześcienny (brukowy),
wielościenny (cylindryczny),
wielorzędowy
nabłonki
wielowarstwowe
płaski, przejściowy
funkcje:
pokrywające,
gruczołowe, zmysłowe,
wchłaniające
6

7. 7

8. Nabłonek Cechy budowy: Występowanie i funkcja
Jednowarstwowy płaski Jądra położone centralnie, spłaszczone
komórki.
Pęcherzyki płucne, wyścielają naczynia
krwionośne - wymiana substancji, współtworzą
torebki ciałek nerkowych.
Jednowarstwowy sześcienny Jądra położone centralnie, równościenne
komórki.
Kanaliki nerkowe, koocowe odcinki gruczołów -
wchłanianie i wydzielanie.
Jednowarstwowy walcowaty Jądra w dolnej części cytoplazmy; wysokie
komórki; występują mikrokosmki lub rzęski.
Jajowody – liczne rzęski służące do
przesuwania komórki jajowej;
przewód pokarmowy, np. jelito cienkie –
dodatkowo nabłonek ma dużo wypustek
cytoplazmatycznych, które zwiększają
powierzchnię wchłaniania
Jednowarstwowy wielorzędowy Komórki mają różne wysokości; czasem
występują rzęski; jądra umieszczone na
różnych wysokościach.
Drogi oddechowe – oczyszczanie, rzęski
pomagają usuwad zanieczyszczenia
Wielowarstwowy płaski Komórki zewnętrzne ulegają łuszczeniu się i są
spłaszczone; natomiast komórki bardziej
wewnątrz się powielają; zbudowany z kilku
warstw komórek.
Jama ustna, pochwa, rogówka oka, naskórek –
ochrania.
8

9. 9

10.  Budowa i funkcje,
 Istota międzykomórkowa,
 Tkanki łączne właściwe,
 Tkanki łączne oporowe,
 Krew i limfa.
10

11. Budowa
• najbardziej zróżnicowana,
• pomiędzy komórkami
znajduje się istota
komórkowa (bezpostaciowa,
organiczna substancja
podstawowa),
• wyjątek stanowi tkanka
łączna chordoidalna,
budująca struny
grzbietowe – nie ma ona
istoty międzykomórkowej.
Funkcje
• wypełniająca,
• odżywcza,
• transportowa,
• mechaniczna,
• obronna.
11

12.  Może przybierad różne postacie, np. galaretowanego żelu w tkance łącznej właściwej czy
twardej, zmineralizowanej substancji w tkance łącznej oporowej.
 W istocie tej zanurzone są komórki i trzy typy białek:
12
•nierozpuszczalne w H2O,
•30% wszystkich białek w organizmie człowieka,
•odporne na rozerwanie,
•zbudowane z kolaganu,
•występują w ścięgnach, chrząstkach, kościach.
Białka
kolagenowe
•tworzą nieregularną sprężystą sied,
•zbudowane z elastyny,
•występują w ścianach naczyo krwionośnych i chrząstce sprężystej.
Białka
sprężyste
•występują pojedynczo,
•są delikatne,
•tworzą zrąb węzłów chłonnych.
Białka
retikulinowe

13. 13

14. 14

15. Budowa:
• dużo włókien
kolagenowych,
• kiedy tkanka utkana jest
nieregularnie występują
dodatkowo włókna
sprężyste.
Funkcje:
• buduje ścięgna i torebki
stawowe, gdy włókna
ułożone są regularnie,
• kiedy włókna są
nieregularne, buduje
skórę właściwą.
15

16. Jej komórki łączą i wchłaniają do swojej
cytoplazmy tłuszcze obojętne. Warstwa
podskórna, w której skład wchodzi tkanka
tłuszczowa pełni rolę termoizolacyjną.
16

17. 17

18. gwiaździste
komórki,
galaretowata
substancja
pozbawiona
włókien.
Budowa
występuje w
okresie
zarodkowym.
ma charakter
totipotencjalny.
Funkcje
18

19.  Występują u kręgowców i głowonogów
(mięczaki).
 Głowonogi z tkanki łącznej oporowej
chrzęstnej mają zbudowaną puszkę mózgową,
natomiast kręgowce wiele więcej struktur.
 Pełni funkcję podporową ciała oraz ochrania
przed urazami mechanicznymi.
 Dzieli się na tkankę chrzęstną i tkankę
kostną.
19

20. Budowa:
• nieunaczyniona (odżywianie zachodzi na drodze
dyfuzji z łącznotkankową ochrzęstną);
• nieunerwiona;
• jej istota białkowa zawiera włókna białkowe oraz
elementy komórkowe (głównie chondrocyty –
komórki chrzęstne);
• zespół chondrocytów tworzy chondron;
• w następstwie urazu chondrocyty przekształcają
się w chondroklasty, które rozpuszczają chrząstkę
oraz w chondrocyty, które ją regenerują.
Dzieli się na:
• tkankę chrzęstną szklistą,
• tkankę chrzęstną sprężystą,
• tkankę chrzęstną włóknistą.
20

21. 21
Tkanka łączna szkieletowa: A – chrząstka szklista, B – chrząstka sprężysta, C –
chrząstka włóknista

22. 22

23.  Nie ulega mineralizacja.
 Występuje w małżowinie usznej, krtani,
nagłośni.
 Zbudowana jest z delikatnych siateczek
włókien elastycznych.
23

24.  Zbudowana z grubych pęczków włókien
kolagenowych.
 Bardzo wytrzymała.
 Buduje krążki międzykręgowe w kręgosłupie
oraz miejsca przyczepu ścięgien do kości.
24

25.  Zwykle u kręgowców tworzy szkielet ostateczny.
 Powstaje w skutek skostnienia tkanki chrzęstnej szklistej
bądź tkanki łącznej właściwej.
 Unerwiona, unaczyniona, aktywna metabolicznie, ulega
ciągłym procesom przebudowy.
 W skład istoty międzykomórkowej wchodzą włókna
kolagenowe, tutaj zwane osseinowymi + sole mineralne
(nadają twardości wytrzymałośd), głównie wapo + jamki
kostne z komórkami nazwanymi osteocytami.
 Ogólnie tkanka zbudowana jest z 30 – 40% związków
organicznych, 30 – 45% związków mineralnych i 15 – 40% z
wody.
 Wyróżnia się tkankę kostną zbitą i gąbczastą.
25

26.  Zbudowana z blaszek kostnych mających kształt
rynienek.
 Blaszki kostne są silnie zbite, jednak regularnie tworzą
pustą przestrzeo zwaną kanałem Haversa – strukturę
tak zbudowaną nazywamy osteonem (blaszki kostne +
kanał Haversa).
 Pomiędzy osteonami znajduje się istota
międzykomórkowa.
 Kanały Haversa łączą się ze sobą poprzecznie i tworzą
liczne odgałęzienia. Przez kanały ciągną się naczynia
krwionośne, limfatyczne oraz nerwy.
 Tkanka kostna zbita buduje trzony kości długich oraz
kości osłaniające mózgowie.
26

27. 27

28.  Zbudowana także z blaszek kostnych
owiniętych wokół siebie, tworzących beleczki
kostne.
 Beleczki układają się w trójwymiarową sied, a
przestrzenie pomiędzy nimi wypełnia szpik
kostny.
 Ażurowe ułożenie beleczek umożliwia
amortyzowanie przeciążeo.
 Tkanka ta występuje na koocach kości długich.
28

29.  Występowanie,
 Budowa,
 Funkcje krwi, funkcje limfy.
29

30. Stawonogi
• hemolimfa,
• bezbarwna,
• nie transportuje tlenu.
Inne bezkręgowce (bez
płazioców,
parzydełkowców i nicieni)
• krew przenosi tlen i
dwutlenek węgla
• nośnikiem tlenu jest
hemoglobina,
chlorokruoryna,
hemocyjanina,
• brak limfy.
Kręgowce
• krew i limfa.
30

31. 31

32. Osocze krwi Osocze limfy
•Koloru słomkowego.
•Skład: 90% woda, 9% związki organiczne
(białka (7%), fibrynogen, glukoza, wolne
kwasy tłuszczowe, hormony, mocznik), ok.
1% związków mineralnych (NaCl, jony Ca,
Fe, K, Mg), cholesterol, witaminy
rozpuszczalne w tłuszczach.
•Osocze to przesącz z naczyo
włosowatych.
•Skład podobny do osocza krwi, jednak
jest więcej tłuszczów.
32

33. Erytrocyty (czerwone krwinki)
•bezjądrzaste u ssaków, nie mają kompletu organelli komórkowych,
•ich liczba jest cechą gatunkową, u ludzi to w zależności od płci w granicach 4,5-5,4 mln/mm^3,
•u ludzi żyją do 120 dni, słabe erytrocyty zostają wyłapywane przez komórki śledziony i niszczone,
•nie potrafią się poruszad,
•ich funkcją jest transport naczyo,
•mają czerwone zabarwienie, ze względu na hemoglobinę.
Leukocyty (białe krwinki)
•są bezbarwne,
•występują zarówno we krwi i limfie,
•u ludzi ich liczba to około 9 tysięcy na milimetr sześcienny,
•dzielą się na granulocyty i agranulocyty,
•granulocyty dzielą się na: neutrofile (obojętnochłonne), eozynofile (kwasochłonne) i bazofile
(zasadochłonne),
•agranulocyty dzielą się na: monocyty i limfocyty.
Trombocyty (płytki krwi)
•najmniejsze z krwinek,
•bezbarwne,
•żyją do 10 dni,
•rozpoczynają proces krzepnięcia,
•biorą udział w hemostazie,
•są fragmentami cytoplazmy komórek szpiku kostnego,
•od 200 do 400 tysięcy na mm^3 krwi.
33

34.  Elementy morfotyczne powstają w czerwonym
szpiku kostnym. Jedynie leukocyty mogą
powstawad jeszcze w układzie limfatycznym.
 U ludzi w wieku od 6-7 lat szpik kostny
czerwony zastępowany jest stopniowo przez
szpik żółty (tłuszczowy), który nie jest
krwiotwórczy.
 Ostatecznie szpik kostny czerwony zostaje w
tkance kostnej gąbczastej, a szpik żółty w
jamach szpikowych kości długich.
34

35. 35

36.  Wymienia substancje pomiędzy sobą a
tkankami.
 Pełni rolę immunologiczną ze względu na
występowanie limfocytów (stąd nazwa limfa)
oraz zatrzymywanie bakterii w węzłach
chłonnych.
36

37. • podstawową jednostką funkcjonalną jest włókno mięśniowe,
• komórki mogą byd wielojądrzaste luj jednojądrzaste,
• nie ma istoty międzykomórkowej,
• w cytoplazmie włókien znajdują się kurczliwe białka: filamenty, które
dzielą się na aktynowe (cienkie) i miozynowe (grube),
• zespół filamentów tworzy miofibryle,
• tkanka ta jest unerwiona i unaczyniona,
• zawiera liczne mitochondria,
• zdolnośd aktywnego kurczenia,
• powstaje głównie z mezodermy.
Cechy
• poprzecznie prążkowana szkieletowa,
• poprzecznie prążkowana serca,
• gładka.
Podział
37

38. buduje aktywną
częśd układu
kręgowców
włókna mają kształt
walcowaty, ułożone
równolegle do
siebie
do kilkuset jąder w
jednym włóknie,
położone na
obrzeżach
najwięcej
mitochondriów
bardzo dobrze
ukrwiona i
unerwiona
zależna od naszej
woli
38

39. 39

40. zwykle
jednojądrzasta,
widłakowato
rozgałęzione
włókna,
częściowo
niezależna od
naszej woli,
buduje serce.
40

41. 41

42.  Buduje ściany narządów wewnętrznych;
 nie występuje u stawonogów;
 długotrwałe, słabe skurcze;
 jądra (po jednym w komórce) umieszczone w
centrum;
 niezależna od naszej woli;
 wrzecionowaty kształt włókien.
42

43. 43

44.  Występuje u zwierząt trzywarstwowych.
 Komórki nerwowe to neurony. Otoczone one są komórkami
glejowymi, które ochraniają i odżywiają neurony.
 Neuron składa się z: dendrytów, ciałka komórkowego,
aksonu i osłonek.
 Akson (neuryt) otoczony jest dwiema osłonkami. Mielinową
składającą się z tłuszczów i cholesterolu oraz osłonki
zewnętrznej.
 Miejsca styku osłonek nazywa się przewężeniami Ranviera.
 Funkcją tej tkanki jest przesyłanie informacji za pomocą
impulsu elektrycznego.
 Jako, że neurony nie potrafią się dzielid, mają małą zdolnośd
regeneracyjną.
44

45. 45

46.  Synapsy to złącza między aksonem jednego
neuronu a dendrytem drugiego lub komórki
wykonawczej.
 Synapsy dzielą się na nerwowo-nerwowe,
nerwowo-mięśniowe czy nerwowo-gruczołowe.
 Nerwowo-nerwowe działają na zasadzie
dyfundacji specjalnej substancji z aksonu jednego
neuronu do dendrytu drugiego, w skutek czego
wytwarza się impuls i informacja przechodzi
dalej.
46

47. 47

48.  Obrazki i zdjęcia nie są moją własnością,
wykorzystałem je z myślą o wolności i
neutralności Internetu. W notatkach do każdego
slajdu znajduje się podane źródło grafik.
 Do stworzenia prezentacji użyłem głównie wiedzy
zawartej w podręczniku Biologia Operon klasa 1,
zakres rozszerzony.
 Dziękuję za obejrzenie prezentacji.
 Zapraszam na mojego bloga:
www.biologiawliceum.blogspot.com
48