More Related Content
Similar to คู่มือการดูแลผู้ป่วยโรคหัวใจและหลอดเลือด (20)
More from Utai Sukviwatsirikul (20)
คู่มือการดูแลผู้ป่วยโรคหัวใจและหลอดเลือด
- 3. ชื่อหนังสือ : คู่มือการดูแลตนเองเพื่อป้องกันโรคหัวใจ ในโครงการวิจัย
เรื่อง ประสิทธิผลของโปรแกรมฟื้นฟูหัวใจประยุกต์ต่อ
ประสิทธิภาพการทำ�งานของหัวใจและปอดในผู้สูงอายุ
พิมพ์ครั้งที่ 1 : เมษายน 2556
จำ�นวนพิมพ์ : 200 เล่ม
จัดพิมพ์โดย : บริษัท บียอนด์ พับลิสชิ่ง จำ�กัด
- 4. โครงการวิจัยเรื่อง ประสิทธิผลของโปรแกรมฟื้นฟูหัวใจประยุกต์ต่อประสิทธิภาพ
การทำ�งานของหัวใจและปอดในผู้สูงอายุ 1
โรคหัวใจ เป็นโรคที่เป็นสาเหตุการตายอันดับสองของผู้สูงอายุใน
ประเทศไทยรองจากโรคมะเร็งและเนื่องจากแนวโน้มในอนาคตจะมีผู้สูงอายุ
จำ�นวนมากขึ้น โรคหัวใจจึงเป็นโรคที่น่าสนใจทำ�การศึกษาเพื่อป้องกันโรค
เพราะมีอุบัติการณ์มาก จึงควรค่าต่อการทุ่มเทงบประมาณและบุคลากร
เพื่อการป้องกันที่จะเกิดโรคนี้ทั้งในด้านการป้องกันก่อนการเกิดโรคและการ
เกิดโรคซํ้าการออกกำ�ลัยกายแบบแอโรบิกระดับกลางอย่างมีประสิทธิภาพ
ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการทำ�งานของหัวใจและปอด แต่ในคนที่ออกกำ�ลัง
กายประสิทธิภาพการทำ�งานของหัวใจและปอดสามารถเพิ่มขึ้นได้อีก
โปรแกรมการฟื้นฟูหัวใจที่ใช้แพร่หลายทั่วโลกขององค์การอนามัยโลก
โดยนำ�ผู้ป่วยที่เป็นโรคหัวใจเช่นหัวใจขาดเลือดหลังผ่าตัดเส้นเลือดหัวใจหรือ
หลังทำ�บอลลูนที่เส้นเลือดหัวใจ มารับการรักษาเพื่อฟื้นฟูให้มีประสิทธิภาพ
กลับมาเช่นเดิมหรือดีขึ้นหลังเกิดโรค การควบคุมโภชนาการ การออก
กำ�ลังกายแบบแอโรบิก การหยุดบุหรี่ และการประเมินหาโรคซึมเศร้า
สำ�หรับการวิจัยนี้จะนำ�โปรแกรมนี้มาใช้ในผู้สูงอายุที่ไม่มีโรคหรือเพิ่ง
ตรวจพบโรคหรือภาวะที่เป็นปัจจัยเสี่ยง มาประยุกต์ใช้แทนผู้ป่วยที่เกิด
โรคแล้ว เพื่อเป็นการป้องกันตั้งแต่ก่อนเกิดโรค และลดอุบัติการณ์การเกิด
โรคหัวใจต่อไป
คำ�นำ�
- 14. โครงการวิจัยเรื่อง ประสิทธิผลของโปรแกรมฟื้นฟูหัวใจประยุกต์ต่อประสิทธิภาพ
การทำ�งานของหัวใจและปอดในผู้สูงอายุ 11
1. การปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตเพื่อลดปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือด
หัวใจ เช่น การสูบบุหรี่
2. คำ�แนะนำ�ในการเริ่มกิจกรรมและการออกกำ�ลังกาย
3. การแนะนำ�ด้านโภชนาการ
4. การลดความเครียด
กระบวนการฟื้นฟูสมรรถภาพหัวใจ
การออกกำ�ลังกาย ประกอบด้วย 3 ช่วงสำ�คัญ
1. อบอุ่นร่างกาย (Warm Up)
ใช้เวลา 5-10 นาที ด้วยการยืดกล้ามเนื้อ
2. ออกกำ�ลังกาย (Exercises)
ใช้เวลาในช่วงแรก 5-10 นาที จากนั้นค่อยๆ เพิ่มขึ้นเรื่อยจนถึง
ประมาณ 20-30 นาที โดยควรจะมีการวัดชีพจรตนเองซึ่งไม่ควรเกิน 20
ครั้ง/นาที เมื่อเทียบกับชีพจรขณะพัก รวมทั้งการประเมินความรู้สึกเหนื่อย
ของตนเองโดยออกกำ�ลังกายจนถึงระดับเริ่มเหนื่อยหรือค่อนข้างเหนื่อย
และพยายามสังเกตอาการที่ควรหยุดออกกำ�ลังกาย
3. ผ่อนคลาย (Cool Down)
ใช้เวลา 5-10 นาที ด้วยการยืดกล้ามเนื้อ
- 16. โครงการวิจัยเรื่อง ประสิทธิผลของโปรแกรมฟื้นฟูหัวใจประยุกต์ต่อประสิทธิภาพ
การทำ�งานของหัวใจและปอดในผู้สูงอายุ 13
ข้อควรระวังขณะออกกำ�ลังกาย ถ้ามีอาการดังต่อไปนี้ให้หยุดออกกำ�ลังกาย
1. คลื่นไส้ หรือเวียนศีรษะ
2. เหนื่อยหรือเมื่อยล้า
3. ชีพจรเต้นเร็วเกินไป หรือช้าลงทันที
4. ปวดข้อ, กระดูก หรือ กล้ามเนื้อ
5. เจ็บแน่นหน้าอกหรือเจ็บร้าวไปที่กราม หู คอ มือและหลัง
6. อาเจียน ตัวเย็น เหงื่อออก หรือ รู้สึกหมดแรง
ข้อแนะนำ�ในการออกกำ�ลังกายโดยการเดิน
• ควรเดินในทางราบ หลีกเลี่ยงทางลาดชัน
• อย่าออกกำ�ลังกายเมื่ออากาศร้อนอบอ้าว หรือหนาวเกินไป
และควรแต่งกายเหมาะสมกับสภาพอากาศ
• บางวันที่รู้สึกไม่สบายก็ให้ลดระดับการออกกำ�ลังกายลง
แต่ให้คงระยะเวลาเท่าเดิมไว้อย่างสมํ่าเสมอ
• ไม่ควรออกกำ�ลังกายภายใน 2ชั่วโมงหลังรับประทานอาหารมื้อหลัก
• ไม่ควรดื่มเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน ภายใน 2 ชั่วโมงก่อนออกกำ�ลังกาย
• อย่ากำ�มือหรือเกร็งแขนขณะออกกำ�ลังกายเพราะจะทำ�ให้
ความดันโลหิตสูงขึ้นผิดปกติ
• การอาบนํ้าหลังออกกำ�ลังกายควรอาบนํ้าอุ่น ไม่ควรอาบนํ้าเย็น
หรือร้อนเกินไป
• งดออกกำ�ลังกายเมื่อเป็นไข้หรือหวัด
• พยายามอย่ากลั้นหายใจขณะออกกำ�ลังกาย
- 19. โครงการวิจัยเรื่อง ประสิทธิผลของโปรแกรมฟื้นฟูหัวใจประยุกต์ต่อประสิทธิภาพ
การทำ�งานของหัวใจและปอดในผู้สูงอายุ16
ข้าวแป้งและธัญพืชไม่ขัดสี เช่นข้าวกล้อง ขนมปังโฮลวีท ข้าวโอ๊ต
ข้าวบาร์เลย์ซีเรียลคอนเฟลคจมูกข้าวสาลีงาถั่วแดงถั่วเหลืองถั่วดำ� ถั่วเขียว
เป็นต้น
ผักและผลไม้หลากหลายชนิดและสีเช่นบร็อคโคลีผักโขมพริกหวาน
กะหลํ่าปลี ดอกกะหลํ่า มะเขือเทศ ส้ม แอปเปิ้ล สตรอเบอรรี่ ลูกพรุน
เนื้อสัตว์ไม่ติดมัน ไข่ขาว นมพร่องมันเนย หรือนมขาดมันเนย
ไขมันชนิดไม่อิ่มตัว เช่น นํ้ามันมะกอก นํ้ามันคาโนล่า นํ้ามัน
รำ�ข้าว นํ้ามันดอกทานตะวัน นํ้ามันถั่วเหลือง เนยถั่วลิสง ถั่วลิสง อัลมอนด์
เม็ดมะม่วงหิมพานต์ แมคคาดีเมีย วอลนัท พิสตาชิโอ อะโวคาโด
ปลาทะเลอย่างน้อยสัปดาห์ละ 2 ครั้ง โดยไม่ควรนำ�ไปทอด
เลือกปรุงอาหารด้วยวิธี นึ่ง อบ ตุ๋น ยำ� ย่าง ต้มจืด แกงส้ม และ
แกงไม่ใส่กะทิ
อาหารที่ควรรับประทานสำ�หรับโรคหลอดเลือดหัวใจ
- 20. โครงการวิจัยเรื่อง ประสิทธิผลของโปรแกรมฟื้นฟูหัวใจประยุกต์ต่อประสิทธิภาพ
การทำ�งานของหัวใจและปอดในผู้สูงอายุ 17
อาหารทอดหรือผัดที่มัน
เนยเทียม เนยขาว เบเกอรี่ อาหารฟาสต์ฟู้ต
อาหารทอดแช่แข็ง
เครื่องในสัตว์ ไข่แดง ไข่ปู ไข่ปลา
อาหารทะเล (ยกเว้นปลา)
เนื้อสัตว์ติดมันติดหนัง เนื้อสัตว์แปรรูป (หมูยอ กุนเชียง แหนม
ไส้กรอก เบคอน บาโลน่า) เนยสด ขาหมู หมูสามชั้น นํ้ามันหมู นํ้ามันปาล์ม
นํ้ามันมะพร้าว กะทิ
แอลกอฮอล์ ไม่เกิน 1 ดริ๊งค์ในผู้หญิง หรือ 2 ดริ๊งค์ในผู้ชาย (1 ดริ๊งค์
เท่ากับ วิสกี้ 45 มล. หรือ ไวน์ 120 มล. หรือ เบียร์ 360 มล.)
อาหารรสหวานหรือมันหรือเค็มจัด
อาหารที่ไม่ควรรับประทานสำ�หรับโรคหลอดเลือดหัวใจ
- 21. โครงการวิจัยเรื่อง ประสิทธิผลของโปรแกรมฟื้นฟูหัวใจประยุกต์ต่อประสิทธิภาพ
การทำ�งานของหัวใจและปอดในผู้สูงอายุ18
การเลิกสูบบุหรี่
ปัจจัยที่เลิกบุหรี่ไม่ได้ มี 3 ข้อ ได้แก่
1. ติดสารนิโคติน
จะมีอาการถอน เช่น วิงเวียน ปวดศีรษะ หงุดหงิด กระวนกระวาย ควร
ใช้วิธียาช่วย ได้แก่ ยาที่เป็นสารนิโคตินมีทั้งแบบหมากฝรั่งหรือแผ่นแปะ
หรือยาประเภทบิวโปรไพออน ร่วมกับหลีกเลี่ยงใกล้คนที่สูบบุหรี่
2. ความเคยชินในการสูบบุหรี่
เช่นก่อนหรือหลังรับประทานอาหารระหว่างพักงานหรือพักการประชุม
หรือช่วงพักดื่มชากาแฟ หรือแก้เคอะเขิน หรือชินกับการคาบบุหรี่ในปาก
ควรแก้ไขด้วยวิธีหาสิ่งอื่นทำ�แทน เช่น เดินเล่นหลังรับประทานอาหาร นั่ง
สนทนากับบุคคลที่ไม่สูบบุหรี่ หางานอดิเรกทำ� เช่น ทำ�สวน วาดรูป ทำ�ขนม
เป็นต้น หรือใช้หมากฝรั่งหรือลูกอมกลิ่นหอมสดชื่นแทน
3. ภาวะจิตใจต้องพึ่งพาการสูบบุหรี่
เช่น ต้องการหายจากความเครียด ความทุกข์ ควรแก้ไขด้วยการหาวิธี
ผ่อนคลายอื่นๆ เช่น ออกกำ�ลังกายสมํ่าเสมอ หาเวลาพักผ่อน หานํ้าผลไม้
สดชื่นดื่ม