Hayat Bilgisi programı ile çocuklarımızın ; Öğrenmekten keyif alan, kendisiyle, toplumsal çevresiyle ve doğa ile barışık, kendini, vatanını ve doğayı tanıyan, koruyan ve geliştiren bireyler olması öngörülmektedir. Projenin etkileyeceği 2. Sınıf Hayat Bilgisi Benim Eşsiz Yuvam B.2.1. Her canlının bir yuvaya ihtiyacı olduğunu kavrar ve canlıların yuvalarını birbirinden ayırt eder. Projeye katılan çocuklar kuşların nasıl yaşadıklarını, nerede yaşadıklarını, yuvalarını öğrenebilecek, farklı kuşların farklı ihtiyaçları olduğunu anlayacaktır. B.2.12. Yakın çevresindeki kişilerin iş ve meslekleriyle ilgili gözlemler yaparak bu kişilerin hayatımızı kolaylaştırmak için neler yaptıklarını açıklar. Projeye katılan çocuklar günümüzün ve geleceğin meslekleri olan doğa koruma ve kuş gözlemciliği mesleklerini yakından tanıma fırsatı bulacaktır. B.2.33. Ailesiyle birlikte gezmek, tatillerini geçirmek ve eğlenmek için plan yapar ve bu planı ailesiyle paylaşır. Projeye katılan çocuklar okul dışında aileleriyle birlikte gidebilecekleri doğal alanları keşfediyor, tanıyor olacaklardır. Projenin etkileyeceği 2. Sınıf Hayat Bilgisi Dün Bugün Yarın Tema Kazanımları C.2.21. Canlıların hayatta kalabilmeleri için nelere ihtiyaçları olduğunu araştırır. Projeye katılan çocuklar kuşların hayatta kalabilmek için nelere ihtiyaçları olduğunu öğreneceklerdir. C.2.22. Doğal ve yapay çevre arasındaki benzerlik ve farklılıkları ifade eder. Projeye katılan çocuklar gözlem yapılan alanlardaki doğal ve yapay unsurları inceleme fırsatı bulacak, aralarındaki benzerlik ve farklılıkları gözleyebilecektir.

1. KUŞ GÖZLEMCİLİĞİ !
Prof. Dr. Çiğdem ÖZESMİ
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı
Emekli Öğretim Üyesi
• TEMA, Anne Çocuk Eğitim Vakfı (AÇEV) ve Greenpeace
Gönüllüsü
• Türk Anneler Derneği Kayseri Şubesi Üyesi
• Cumhuriyet Kadınları Derneği (CKD) Üyesi, Çayyolu/Ankara
• Yarımada Sosyal Sorumluluk Derneği (YASSOD) Yönetim
Kurulu Üyesi, Mordoğan/Ankara

2. Kuş Gözlemciliği Nedir?

3. Kuş Gözlemciliği Nedir?
 Kuş gözlemciliği, kuşların yaşama
alanlarında izlenip tanımlanması ve
sayılmasıdır
Kuş gözlemleyenlere kuş gözlemcisi denir
 Kuş gözlemciliği, bir hobi olduğu kadar
doğanın korunmasına da katkı koyan bir
meraktır

4. Neden Kuşlar?
İnsan kuşlara hep hayranlık duymuştur
Bizim yapamadığımızı yapabilir ve uçarlar
Renkleri ve şekilleri etkileyicidir
Onlar her mevsim her yerdedir
Bu nedenle, kuşlar doğa koruma çalışmalarının öncelikli canlılarıdır

5. Neden Kuş Gözlemciliği?
 Memelilerin gözlemi ve fotoğrafçılığı oldukça
zordur
 Kelebekler bahar ve yaz aylarında görülür
 Oysa kuşlar her mevsim aktiftir ve görülmeleri
kolaydır
 Kuşların popülasyonunun takibi, alan ile ilgili
olumlu-olumsuz gelişmeleri öğrenmek açısından
önemlidir

6. Kimler Kuş Gözlemcisi Olabilir?
Kuşları izlemeye meraklı herkes kuş gözlemcisi olabilir (Her
meslek grubunun üyeleri ve her yaştan kişiler)
Marmariç Permakültür Araştırma Merkezi/İzmir

7. Kuş Gözlem İçin Neler Gerekir?
Duyu organlarımızdan göz ve kulak
Dürbün
(8X30 veya 8X40 bazen de teleskop
X20, X60
Rehber kitap
Not defteri ve kalem

8. Kuş Gözlemciliğin Kuralları
 Kuş gözlemci her şeyden önce kuşların haklarına saygı göstermeyi
kendine ilke edinir.
 Kuşları strese sokacak ve tehlikeye atacak tüm etkinliklerden kaçınır.
 Üreme kolonilerinden, toplu geceleme alanları gibi hassas alanlardan
uzak durur ve diğerlerinin de girmemesi için uyarıda bulunur.
 Nadir ve nesli tehlike altındaki kuşların üreme yerlerini bulduğunda
herkese duyurmaz, bu konudaki tedbirleri aldıktan sonra gerekli
yerlere raporlama yapar.
 Doğal yaşam örtüsüne zarar vermemek için olabildiğince yollardan
ve patikalardan ayrılmaz.
 Kuş gözlemci sadece emin olduğu kuşları kayda geçirir ve
güvenirliliği temel unsur olarak kabul eder.

10. Kuşlar Nerelerde Gözlemlenir?
Parklarda, evinizin bahçesinde, balkonunda,
Göllerde, Sazlıklarda, Denizlerde
Sultan Sazlığı Milli Parkı /Kayseri
Ormanda; Küre Dağları/Kastamonu
Neredeyse dünya üzerindeki her yerde kuş gözlemi yapabilirsiniz


11. Hangi Mevsimde Kuş Gözleriz?
Ülkemizde her mevsim farklı kuşları görmek mümkündür
 Yerli kuşlarımızı tüm yıl
 Yaz konuklarımızı yazın
 Kış konuklarımızı kışın
 Göçmen kuşlarımızı bahar aylarında görebiliriz
Rastlantısal konukların nerede ve ne zaman karşımıza
çıkacağını bilemeyiz

12. Günün Hangi Saatinde Kuş Gözlemi Yapılır?
 Sıcak havalarda ötücü kuşlar sabah çok erken ve
akşamüzeri serininde aktiftir
Büyük yırtıcılar ve süzülen bazı kuşlar
uçmak için havanın ısınmasını beklerler
 Baykuşların çoğu ve çobanaldatanlar gece aktiftir

13. Kuş Gözlemlemek İçin Ne Kadar Zaman
Gerekir ?
 Zaman ayırabildiğiniz her an kuş gözlemi yapabilirsiniz
 Bazen yarım saatinizi ayırıp, kuş gözlemi yapabilir, bazen
de kamp kurup günlerce arazide kalabilirsiniz.

14. Arazide Nasıl Hareket Ederiz?
 Mümkün olduğunca sessiz oluruz, bu sayede kuşları
daha rahat duyar ve daha az rahatsız etmiş oluruz.
 Kalabalık gruplarda birbirimizden ayrılmamak daha
fazla kuş türü görmemizi sağlayabilir.
 Arazide tecrübeli gözlemcilerin yakınında durmak
öğrenme sürecini hızlandırır.

15. Kuş Gözlemcileri Araziye Nasıl Hazırlanırlar?
 Arazide ihtiyacı olacak malzemeleri itinayla çantasına
yerleştirir.
 Hava ve mevsim şartlarına göre giyinir.
 Gideceği yerle ilgili bilgi edinir.
 Gidilecek yerde görülme olasılığı olan kuşları önceden
araştırır ve öğrenmeye çalışır.

16. Kuş Gözlemcileri Ne Yer, Ne İçer?
 Güzel bir kahvaltıyla güne başlarlar
 Tüm günün yiyeceğini çantalarında taşımayı
ihmal etmezler
 Arazide bol sıvı içerler (su, meyve suyu vb)

17. Kuş Gözlemciler Neden Kayıt Tutar?
 Kuş gözlemcilerinin topladıkları kayıtlar
doğa koruma çalışmalarında önemli bir
kaynaktır
 Düzenli olarak gidilen alanlarda tutulmuş
kayıtlar ilerleyen zamanlarda o bölgedeki
değişiklikler hakkında bize fikir verir
 Bilimsel çalışmalara kaynak oluşturur

18. Kayıt Nasıl Tutulur?
 Yer, mümkünse GPS koordinatlarıyla
 Tarih ve saat
 Yaşam alanı özellikleri
 Katılımcılar
 Kuş türleri ve sayıları, ilkbaharda üreme ile ilgili
bilgiler
 Varsa kuşlara ve doğaya karşı tehditler

19. KUŞ GÖZLEM TOPLULUKLARI
 İngiltere’de 6 milyona yakın kuş gözlemcisi vardır
Bunların 1 milyona yakını Kraliyet Kuşları Koruma
Derneği’nin (RSPB) üyesidir
 Türkiye’de yaklaşık 5.500 kuş gözlemcisi olduğu
Tahmin edilmektedir.

20. Kuş Gözlem Toplulukları-Ankara
 Ankara Kuş Gözlem Topluluğu- AKGT
 Hacettepe Üniversitesi Kuş Gözlem Topluluğu (BEYKUŞ) | Ankara
 Doğa Derneği
 WWF- Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı)

21. Altındağ Yıldırım Beyazıt İlk Okulu 2-A Sınıfı
“KUŞ GÖZLEMİNİ SEVİYORUM” Projesi
Proje Ön Çalışmaları1, 24 Aralık 2015

22. Altındağ Yıldırım Beyazıt İlk Okulu 2-A Sınıfı
“KUŞ GÖZLEMİNİ SEVİYORUM” Projesi
Proje Ön Çalışmaları 2, 10 Şubat 2016

23. Altındağ İlk Okulu
2-A Sınıfı
“KUŞ GÖZLEMİNİ
SEVİYORUM” Projesi
Proje Ön Çalışmaları 3,
14 Şubat 2016
Mogan/ANKARA

24. Altındağ Yıldırım Beyazıt İlk Okulu 2-A Sınıfı
“KUŞ GÖZLEMİNİ SEVİYORUM” Projesi
Proje Ön Çalışmaları 3, 14 Şubat 2016 (Mogan/Ankara)

25. 14 Şubat 2016 KUŞ GÖZLEMİ MOGAN/ANKARA
Katılanlar: Çiğdem, Mustafa, Uygar Özesmi, Kamil, Funda, Alp Tuzgöl, Özge Balkız
ve arkadaşı Mehmet Ali, İrem, Eray, Semahat, Nar Çağlayan
Gözlediğimiz kuş çeşitleri:
 BAHRİ
 KARABATAK
 BOL MEKE ve MARTI, KARA BAŞLI MARTI
 YALI ÇAPKINI
 MACAR ÖRDEĞİ
 BIYIKLI BAŞTAN KARA
 SAZ DELİCESİ
 KAŞIK GAGA
 ÇAMURCUL
 YEŞİL BAŞLI ÖRDEK
 BOL SAKSAĞAN

26. Altındağ Yıldırım Beyazıt İlk Okulu 2-A Sınıfı
“KUŞ GÖZLEMİNİ SEVİYORUM” Projesi
Kuş Gözlemi 1, 17 Nisan 2016 (Mogan/Ankara)

27. Altındağ Yıldırım Beyazıt İlk Okulu 2-A Sınıfı
“KUŞ GÖZLEMİNİ SEVİYORUM” Projesi
Kuş Gözlemi 1, 17 Nisan 2016 (Mogan/Ankara)

28. 17 Nisan 2016 KUŞ GÖZLEMİ MOGAN/ANKARA
Katılanlar: Altındağ Yıldırım Beyazıt İlk Okulu 2-A sınıfı öğrencileri, bazı anneler,
Öğretmen: Mefaret Fırat, Proje Sorumlusu: Çiğdem Özesmi, Kuş Gözlemcileri: Uygar
Özesmi, Özge Balkız, Seda Avcı, Can Elverici, Merve Yıldızbaş, Proje katılımcıları:
Mustafa Özesmi, Cennet Soykök, müsafir katılımcılar: Funda, Alp Tuzgöl. Ayrıca,
destekleri için GÜÇKOBİR’e teşekkür ederiz.
Gözlediğimiz kuş çeşitleri:
Öğrencilerin görüp, kayda geçtikleri kuş çeşitleri:
 SAKARMEKE
 BAHRİ
 MACAR ÖRDEĞİ
 YEŞİLBAŞ ÖRDEK
 SAKSAĞAN
 EKİN KARGASI

29. KAYNAKLAR
1. KUŞLAR Çıkartma Kitabı, Phillip Clarke, Çeviri: Bahtiyar Kurt, TÜBİTAK
Popüler Bilim Kitapları 361, 2011
2. Doğa Kuş Gözlem, Susanna Davidson, Sarah Courtauld ve KateDavies, Çeviri:
Bahtiyar Kurt, TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları 332, 2012
3. Sorular ve Cevaplar Kuşlar, Fergus Collins, Çeviri: İbrahim Pür, TÜBİTAK
Popüler Bilim Kitapları 456, 2012
4. KUŞLAR Felicity Brooks, Bridget Gibbs, Çeviri: M.Turan Akay, Türkçe metnin
bilimsel danışmanı: Doç. Dr. Zafer Ayaş, TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları 121,
2014
5. Kuşlar, Boyama Kitabı, Resimleyen: Jenny Cooper, Tasarım: Nelupa Hussain,
Metin: Megan Cullis Çeviri: Bahtiyar Kurt, Redaksiyon: Şermin Korkusuz,
Türkçe Metnin Bilimsel Danışmanı: Dr. Bülent Gözcelioğlu, TÜBİTAK Popüler
Bilim Kitapları 630, 2014
6. Türkiye Kuşları Rehberi, Türkiye, YEŞİL ATLAS, Atlas Dergisi ve Doğa
Derneği, Garanti Bankası’nın katkılarıyla, 2005
7. Kuşbank (www.kusbank.org)
8. Doğa Derneği (www.dogadernegi.org)