(be)spreekuur - 11 mei 2022 - VNG en Nationale Ombudsman - Schuldhulpverlening aan ondernemers

1. (Be)spreekuur
Schuldhulpverlening aan
ondernemers
Programma Verbinden
Schuldendomein &
Nationale Ombudsman
11 mei 2022

2. Jenny Wildenbos
Implementatiemanager Programma
Verbinden Schuldendomein
Sandra van Laar
Beleidsadviseur
Inclusieve Samenleving

3. Agenda (be)spreekuur
1. Programma Verbinden Schuldendomein - VNG
2. Bevindingen onderzoek Nationale ombudsman
Toelichting en reacties en ruimte voor vragen
3. Vragen en stellingen
4. Praktijkvoorbeelden
5. Afronding
Doorkijkje Nationale Ombudsman
Inzet en ondersteuning VNG

4. Programma Verbinden
Schuldendomein

5. Aanpak kabinet
1. Voortzetting brede armoede- en schuldenaanpak
(Coalitieakkoord, 2021-2025);
• Problematische schulden voorkomen: preventie en vroegsignalering
• Ontzorgen en ondersteunen
• Zorgvuldige en maatschappelijke verantwoorde incasso
2. Gemeenten ondersteunen bij de uitvoering van wetgeving:
professionaliseren van processen, dienstverlening en
informatievoorziening schuldendomein, o.a. bestuurlijke
uitgangspunten (jaarplan 2022, VNG)

6. Inclusieve Samenleving (VNG Beleid)
Programma Verbinden Schuldendomein (VNG Realisatie)
Schuldhulpverlening aan ondernemers
• Gemeenten hebben een regierol bij ondersteuning aan inwoners.
• Belangrijk dat ondernemers passend geholpen worden én dat
gemeenten daartoe (financieel) in staat gesteld worden.
• Gewijzigde Wgs verduidelijkt o.a. de toegang tot schuldhulpverlening
voor ondernemers en gemeenten blijven ongeacht uitbesteding
verantwoordelijk voor behandeling van klachten.
• Belangenbehartiging en ondersteuning gemeenten bij wetswijzigingen
in het schuldendomein.

7. Bevindingen onderzoek
Nationale ombudsman

8. Zelfstandigen over de drempel
Onderzoek naar de toegang tot
gemeentelijke schuldhulpverlening
Onderzoeksteam
Meike Bokhorst, projectleider armoede
Hillechien van Dijk, onderzoeker
Bo Beke, onderzoeker
Paula Breedveld, onderzoeker
Edwin Jonkman, onderzoeker
Janneke van Veen, onderzoeker

9. Wat zijn de
bevindingen?
Er zijn grote verschillen
tussen gemeenten.
Veel gemeenten zijn goed
bezig met schuldhulpverlening
aan zelfstandigen, maar door
de coronacrisis minder ver
dan gepland.
Sommige gemeenten voldoen
niet aan de minimale eisen.
9

10. Inhoud rapport
1. Aanleiding & aanpak
2. Uitgangspunten behoorlijke schuldhulp zelfstandigen
3. Uitkomsten uit het onderzoek bij gemeenten
4. Conclusies & aanbevelingen
10

11. Aanleiding
• Coronacrisis: verwachte toestroom van zelfstandigen met
problematische schulden
• Ombudsman 2018: veel gemeenten sluiten zelfstandigen uit
van hulp
• Wettelijke plicht gemeentelijke schuldhulpverlening
zelfstandigen (Wgs)
11

12. Vraag en doel
• In hoeverre bieden gemeenten zelfstandigen laagdrempelig toegang tot
schuldhulpverlening?
• Achterhalen of gemeenten hierbij de uitgangspunten uit zijn eerdere
rapporten 'Een open deur?' en 'Een open deur? Het vervolg' in acht
nemen.
12

13. Uitgangspunten voor behoorlijke
schuldhulp aan zelfstandigen
• Toegankelijke schuldhulpverlening: de gemeente is duidelijk
en open
• Heldere verantwoordelijkheidsverdeling: de gemeente is
eerlijk en betrouwbaar
13

14. Uitkomsten onderzoek gemeenten
Zijn gemeenten bij het bieden van toegankelijke
schuldhulpverlening duidelijk en open?
• Informatieverstrekking
• Kennis van de doelgroep
• Ingang/loket
• Eerste gesprek
• Ondersteuning bij toegang tot schuldhulp
14
Uit een gesprek met een
vertegenwoordiger van een
organisatie die ondernemers helpt:
"Er zijn nog steeds gemeenten die niet
goed weten wat ze met ondernemers
aan moeten, en deze dan doorsturen
naar een commerciële partij zonder
die doorverwijzing te begeleiden."

15. Uitkomsten onderzoek gemeenten
Is de gemeente eerlijk en betrouwbaar bij de verantwoordelijkheidsverdeling rond
schuldhulpverlening?
• Deskundigheid
• Moeite doen om zelfstandigen binnen te houden
• Volledige afweging van belangen bij toelating
• Duidelijke en schriftelijke besluiten
• Registratie
• Professionaliteit bewaken
• Toezicht op externe partijen
• Klachtbehandeling
15
Uit een gesprek met een medewerker
van een gemeente:
"Het is een uitdaging om in contact te
blijven met ondernemers, ook als het
gaat om schuldhulpverlening. Na een
gesprek, waarin we advies en tips
geven of een verzoek om gegevens aan
te leveren, zien we ondernemers soms
niet meer terug.''

16. Toegankelijkheid
schuldhulpverlening verschilt sterk
per gemeente
• Er zijn grote verschillen tussen gemeenten in hoe laagdrempelig de schuldhulpverlening is.
• Niet iedere zelfstandige met problematische schulden weet de weg naar de gemeentelijke
schuldhulpverlening te vinden.
• De drempel voor aanmelding is bij zelfstandigen hoog.
16

17. De verdeling van verantwoordelijkheden
is niet overal helder
• De crisis heeft de urgentie bij gemeenten vergroot om de
schuldhulpverlening meer toe te spitsen op zelfstandigen.
• Veel gemeenten laten de dienstverlening geheel of
gedeeltelijk uitvoeren door een externe partij.
• Daardoor is de verdeling van verantwoordelijkheden niet
overal even helder.
17

18. Toegankelijke dienstverlening: wees
duidelijk en open
• Verklein de verschillen tussen gemeenten
• Ken de doelgroep en speel daarop in
• Verstrek duidelijke en correcte informatie
• Wees betrouwbaar met een menselijk gezicht
18

19. Heldere verantwoordelijkheidsverdeling:
wees eerlijk en betrouwbaar
• Investeer in eigen kennis en expertise
• Zorg voor een breed aanbod en voorkom dat zelfstandigen afhaken
• Neem verantwoordelijkheid, ook bij uitvoering door externe partijen
• Ontwikkel een gezamenlijk systeem voor kwaliteitsborging
• Sta open voor klachten en bewaak de kwaliteit van klachtbehandeling
19

20. Heeft u vragen
over het onderzoek?

21. Vragen en stellingen
Ga naar www.menti.com
Gebruik de code 3414 1320

22. Praktijkvoorbeelden
• ROZ
• Rotterdam

23. Doorkijk en afronding

24. Hoe gaat de ombudsman verder?
Vroegsignalering van schulden en financiële problemen
- Hoe gaan gemeenten om met signalen van energiebedrijven, verhuurders en corporaties wanneer sociale minima de huur en
energierekening niet meer betalen?
Toezicht op sociale dienstverlening van gemeenten
- Hoe kan de overheid monitoren en bewaken dat gemeenten voldoen aan minimum kwaliteitseisen (SZW) en van elkaar leren
(VNG)?
- Hoe kunnen gemeenten kwetsbare doelgroepen beter bereiken en onderbenutting van voorzieningen tegengaan?
Kwaliteitsbewaking bij private uitvoering van publieke taken
- Hoe kunnen gemeenten kwaliteit van private uitvoering van publieke taken bewaken?
- Hoe kunnen burgers zeggenschap uitoefenen en effectief klagen over private uitvoering van publieke taken?
24

25. Inzet en ondersteuning VNG
Project Geldzaken en ondernemers 2021
• Ondersteuning gemeentelijke aanpak tijdige hulpverlening aan ondernemers
• Webinars, handreikingen, best practices.
• Bij mogelijke voorzetting van het project nemen we de adviezen van de Nationale Ombudsman mee.
Programma Verbinden schuldendomein
• Ondersteuning implementatie wetswijzigingen schuldendomein, o.a. gewijzigde Wet gemeentelijke schuldhulpverlening.
• Belangenbehartiging: uitvoeringsvraagstukken en knelpunten worden door geagendeerd bij ambtelijke en bestuurlijke overlegtafels en
werkgroepen.
• Wekelijkse (be)spreekuren, ondersteuningsproducten (in routekaart)
Verkenning voorjaar 2022
• Actueel beeld schuldhulpverlening aan ondernemers (bereik, kansen, knelpunten, uitdagingen)
• Wat gemeenten en schuldhulpverleners (verder) helpt de ondersteuning effectiever, sneller, kansrijker en uitvoerbaarder te maken.
Brief VNG, VNO-NCW en MKB-Nederland voor Kamerdebat Coronasteun ondernemers 12-5-22
• Steun ondernemers met schuldhulp en lastenverlichting | VNG
Taskforce Economisch Herstel en transitie
• Tijdens Corona ontstaan: hoe komen we sterk uit de crisis? Verschillende VNG-commissies
• Focus op 1. human capital-beleid (arbeidsmarkt van de toekomst) 2. innovatie en het brede mkb 3. vitale binnensteden en kernen

26. Aanmelden kan via
https://formulieren.vngrealisatie.nl/schulden_spreekuur
Alle bijeenkomsten starten om 10:00 uur!
Agenda bijeenkomsten

27. Wil je nog iets kwijt?
Of heb je behoefte aan...
- kennis over…
- ondersteuning bij…
- uitwisseling met andere gemeenten via..
- …..
Zet het in de chat!