An Smets, KU Leuven

1. K(l)ikken op erfgoed aan
de KU Leuven
An Smets
Informatie aan Zee
13 september 2013

2. Documentair erfgoed aan de KU Leuven
voornamelijk bewaard in
• het Tabularium (Centrale Bibliotheek)
• de Maurits Sabbebibliotheek (theologie en
religiewetenschappen)
• het Universiteitsarchief

3. Thema’s
• het academisch erfgoed van de universiteit vanaf haar
ontstaan tot heden, met inbegrip van de hele intellectuele
productie en de geschiedenis van de instelling en haar
betekenis voor de Lage Landen en haar uitstraling
wereldwijd (Centrale Bibliotheek en Universiteitsarchief)
• het religieus erfgoed van de Lage Landen, in relatie met
cultuurgebieden als wetenschap en kunst, en
geconcentreerd in collecties van kerkelijke herkomst en uit
religieuze instituten als de
jezuïeten, franciscanen, kapucijnen (Maurits
Sabbebibliotheek)
bron: http://bib.kuleuven.be/ub/ub-cultureel/erfgoed/profiel

4. Enkele cijfers: Tabularium (1)
• meer dan 2000 handschriften, van antieke papyri tot de
20ste eeuw
 bijna 150 collegedictaten
bijna 400 handschrift(fragment)en van voor 1600
autografen en brieven, o.a. Craneveltcorrespondentie
ms. 1005
https://services.libis.be/query?query=sys:LBS01003703527&view=KULeuven&institution=KUL&
builder=primo_opensearch&host=limo.libis.be

5. Enkele cijfers: Tabularium (2)
• ca 40.000 oude drukken
 Oude academische collectie (tot 1797/1815)
 Corblecollectie
• prenten
• krantenspecimina (collectie Vervliet-Henderick)
• pamfletten
• …
Unio pro conservatione rei publici (Antwerpen,
1515), fol. 20
Tabularium, 2B2529
https://services.libis.be/query?query=sys:LBS01001937605&view
=KULeuven&institution=KUL&builder=primo_opensearch&host=li
mo.libis.be

6. Enkele cijfers: Maurits Sabbebibliotheek
• 1200 handschriften  bijbel van Anjou
• 702 incunabelen
• ca. 2.000 postincunabelen
• ca. 7.500 drukken uit de latere 16de eeuw
• ca. 60.000 drukken uit de 17de eeuw
• ca. 115.000 drukken uit de18de eeuw
Bijbel van Anjou, fol. 308v
http://www.bijbelvananjou.be/deanjoubijbelonline

7. Nieuws over de erfgoedcollectie
• blog op de UB-website
• website http://bib.kuleuven.be/ub/ub-cultureel/erfgoed
• tijdschrift Ex officina, ook online
(http://bib.kuleuven.be/ub/over/bibliotheekfonds/ex-
officina/index)

8. Fysieke consultatie erfgoed
(en publiekswerking)
• in de leeszalen (studenten en onderzoekers)
• rondleidingen en bezoeken
• tentoonstellingen
• Valerius Andreasmuseum (geschiedenis van het boek)
• Erfgoeddag, Open Monumentendag

9. Digitalisering
relatief recente dienst binnen de UB KU Leuven
• aparte actielijn in het strategisch plan van de UB 2010-
2013
• coördinator digitalisering sinds 2010
• digitaal labo sinds 2011
• eigen digitaliseringsprojecten en deelname aan
verschillende lokale, Vlaamse en internationale initiatieven

10. Eigen digitaliseringsprojecten sinds 2010
• handschriften, o.a.
o Bijbel van Anjou
o collegedictaten
o Collectanea Adriani
o handschriftfragmenten
o Craneveltbrieven
• kapucijnerthesissen (www.capuchins-in-the-low-
countries.org)
• boek in de kijker

11. Ex cathedra
digitalisering, ontsluiting en valorisatie van de collectie collegedictaten van
de KU Leuven, met tentoonstelling (maart-augustus 2012) en webexpo:
http://expo.bib.kuleuven.be/
ms. 208
ms. 204

12. Samenwerkingsverbanden sinds 2011
• Flandrica.be (coord.: Vlaamse Erfgoedbibliotheek)
• Bibliotheca imaginis figuratae (Maurits Sabbebibliotheek,
Universite de Metz, UCL; www.jesuitica.be)
• Europeana Libraries: portretalbums
• Europeana Photography
• Venster op Leuven

13. Zichtbaarheid van het erfgoedmateriaal (1)
• Limo (onlinecatalogus)

14. Zichtbaarheid van het erfgoedmateriaal (2)
Twitter: Manuscript of the day

15. Zichtbaarheid van het erfgoedmateriaal (3)
afhankelijk van het thema: een selectie van het
erfgoedmateriaal op reeds vermelde sites zoals
• Europeana
• Ex Cathedra
• Flandrica
• Venster op Leuven

16. Zichtbaarheid van het erfgoedmateriaal (4)
nieuw in 2013: iter dig-italicum
= verzamelsite voor alle gedigitaliseerde handschriften van
de Centrale Bibliotheek
kan in een volgende fase aangevuld worden met:
• handschriften van andere KU Leuven-bibliotheken
• ander erfgoedmateriaal, bv. oude drukken

17. Iter dig-italicum: (voorlopige) inhoud
• 20 handschriften ouder dan 1600
• alle handschriftfragmenten ouder dan 1600
• collegedictaten
• 2 handschriften jonger dan 1600
• 31 korte teksten jonger dan 1600
• Craneveltbrieven
brief van Johannes Hovius aan
Franciscus Cranevelt, LCB Ep. 34
https://services.libis.be/query?query=sys:LBS010083
26166&view=KULeuven&institution=KUL&builder=pr
imo_opensearch&host=limo.libis.be

18. Iter dig-italicum en crowdsourcing
meer dan enkel (mooie) plaatjes kijken
vrijwilligers laten transcriberen
in de eerste plaats:
fragmenten en korte teksten
psalter, ms. 1491
https://services.libis.be/query?query=sys:
LBS01007739012&view=KULeuven&insti
tution=KUL&builder=primo_opensearch&
host=limo.libis.be

19. Waarom fragmenten en korte teksten?
• beperkt aantal (317)
overzichtelijk
geen grote groep vrijwilligers nodig
• snel resultaat voor de transcribent
• betere ontsluiting van de teksten
• voldoende afwisseling (taal, thema’s)
• bij goed resultaat: mogelijkheid tot uitbreiding naar grotere
documenten

20. Hoe werkt het?
vrijwilliger maak
account aan en kiest
tekst om te
transcriberen
transcriptie
wordt
verzonden naar
de moderator
moderator kijkt
transcriptie na
transcriptie ok?
ja
feedback naar
vrijwilliger
onlinepublicatie
nee
feedback naar
vrijwilliger met
vraag om
verbetering

21. Vrijwilligers gezocht: doelgroepen
specifieke communicatie naar
• scholen
• onderzoeksgroepen
• professoren / studenten
algemene communicatie via
• internet (website UB, erfgoedsites, mailinglijsten,…)
• tijdschriften van de universiteit of van erfgoedinstellingen

22. Enkele schermafdrukken (1)
http://cag.be.halotest.cc.kuleuven.be/schatkamer/

23. Enkele schermafdrukken (2)

24. Enkele schermafdrukken (2)

25. Enkele schermafdrukken (3)

26. Enkele schermafdrukken (4)

27. Enkele schermafdrukken (5)

28. Copyright
foto’s © Bruno Vandermeulen