1. Focus op duurzame bibliotheken
en archieven
Workshop 3: Ondersteuning voor duurzame
organisaties
VVABD- Antwerpen- 20/09/2012

2. Ondersteuning voor duurzame organisaties
Programma:
•Functie duurzaamheidsambtenaar
•2 cases:
 Milieuvriendelijk papier & reactie archivaris
 Nieuwe stadsbibliotheek in Predikherenklooster

3. Ondersteuning voor duurzame organisaties
Functie duurzaamheidsambtenaar
• Samenwerkingsovereenkomst 2008-2013
met Vlaams gewest
• Thema’s: instrumentarium, natuur, afval, energie,
bodem, duurzame ontwikkeling, milieuverantwoord
productgebruik, hinder, mobiliteit, water
• Actieve en passieve sensibilisatie:
 Burgers
 Scholen en verenigingen
 Stadspersoneel

4. Ondersteuning voor duurzame organisaties
Functie duurzaamheidsambtenaar
• Voorbeeldfunctie
 Duurzame aankopen
• Gebruik van FSC- PEFC hout
• Milieuvriendelijk papier
• Aankoop voertuigen, meubilair,..
 Dossiers adviseren
• Stadsontwikkelingsprojecten
• Openbare verlichting
 Gedrag
• Promoten drinkwater
• Dubbelzijdig afdrukken, scannen
• Lichten en computer uit
• Ideale situatie: integratie duurzaamheid

5. Ondersteuning voor duurzame organisaties
Case 1: milieuvriendelijk papier & reactie archivaris
• Eind 2008:bestek: levering papier (3 jaar)
 5.000.000 blad A4
 Technische specificaties
• A4 80 gram/m2
• …
• Gerecycleerd wit (min. 98%), stevig papier geschikt
voor kopieertoestel, laserprinter, (kleuren)
inktjetprinter en kleurencopier

6. Ondersteuning voor duurzame organisaties
Case 1: milieuvriendelijk papier & reactie archivaris
• Eind 2008:bestek:levering papier (3 jaar)
 Moet minstens voldoen aan volgende milieucriteria:
• Materiaal: 100% gerecycleerde vezels en 100%
postconsumptievezel
• Bleking: ongebleekt of chloorvrij gebleekt, TCF
• Niet ontinkt of met zeep ontinkt
• Voldoen aan Blauwe Engellabel en Nordic
Swanlabel of voldoen aan de milieunormen in
deze labels geëist.
• Verpakking: stofvrij en vast verpakt per 2.500

7. Ondersteuning voor duurzame organisaties
Case 1: milieuvriendelijk papier & reactie archivaris
• Eind 2008: bestek:levering papier (3 jaar)
 Gunningscriteria:
• Kwaliteit (45 punten)
• Inschrijvingsbedrag (40 punten)
• Milieuvriendelijkheid van fabricage, verpakking en
distributie bovenop de gevraagde milieulabels (10
punten)
• Suggesties van de inschrijvers (5 punten)
 Gunning (02/2009)
• 5 offertes
• Gunning: Steinbeiss Pure White
• Blaue Engel en Nordic Swan label

8. Ondersteuning voor duurzame organisaties
Case 1: milieuvriendelijk papier & reactie archivaris
• Reactie archivaris (02/2009)
 Omzendbrief algemeen rijksarchivaris (10/1992):
• Alle documenten: permanent bewaard: geen gerecycleerd papier
• ISO 9706: norm voor permanent te bewaren stukken (levensduur
200 jaar)
• Probleem met recyclagepapier: steeds veranderende kwaliteit van
grondstoffen
• Belangrijke vraag: voldoet papier aan ISO-norm of niet?
 Ander bezwaar: esthetisch-gebruiksvriendelijke aard
(afdrukken van handschriften, foto’s,..)

9. Ondersteuning voor duurzame organisaties
Case 1: milieuvriendelijk papier & reactie archivaris
• Mijn reactie – na opzoekwerk
 Steinbeiss Pure White voldoet aan Blauwe Engellabel en
Blauwe Engellabel voldoet aan LDK-12-80 en aan DIN
6738-92.
 verouderingseigenschappen (DIN 6738-92)- groep LDK
12-80  verschillende 100 jaren
 Sommige documenten moeten langer bewaard worden:
• DIN 6738-92 regelt verouderingsbestendigheid
perfect
LDK 24-85 best verouderingsbestendig
enkele honderden jaren
LDK 12-80 houdbaar
LDK 6-70
LDK 6-40 slechtst

10. Ondersteuning voor duurzame organisaties
Case 2: nieuwe stadsbibliotheek in Predikherenklooster
Westgevel huidge
toestand
Binnentuin huidge
toestand

11. Ondersteuning voor duurzame organisaties
Case 2: nieuwe stadsbibliotheek in Predikherenklooster
• Bibliotheek in Predikherenklooster (2018)
 Historiek:
 17 de eeuw gebouwd
 Tussen 1720 en 1735: kapel vervangen door kerk
 1796: klooster gesloten
 Tehuis voor oude mannen
 1809: militair hospitaal
 1814: kloosterkerk: krijgsarsenaal
 Militaire functie tot 1977
 1779: beschermd als monument
 Nu: restauratie kloostercomplex en herbestemming naar
bibliotheek

12. Ondersteuning voor duurzame organisaties
Case 2: nieuwe stadsbibliotheek in Predikherenklooster
• Bibliotheek in Predikherenklooster (2018)
 1 ste stap: participatietraject inwoners: wat & hoe moet
bib eruit zien
 2 de stap: Open oproep Vlaams bouwmeester
 Duurzaamheid was 1 van de 5 gunningscriteria
 Uitgangspunten:
 Monumenten: duurzame gebouwen doorheen de jaren
• Duurzame monumentenzorg: principes (gebaseerd op duurzaamheidsmeter van
Gent)
• Geïntegreerd projectproces, inrichting en functie, mobiliteit, natuurlijk milieu,
water, grondstoffen en afval, energie, gezondheid, leefbaarheid en
toegankelijkheid, innovatie en beheer.

13. Ondersteuning voor duurzame organisaties
Case 2: nieuwe stadsbibliotheek in Predikherenklooster
• Bibliotheek in Predikherenklooster
 Flexibel en omkeerbaar ontwerp
 Duurzaam ontwerp:
 Restauratiekeuzes zijn gestoeld op compleet verhaal
 Invulling van functies: goed doordacht
 Film:
 Ontwerp:
 kerk als multifunctionele ruimte
 klooster: collectie bibliotheek: zolderruimte klooster (80%)
 klooster: overige 20% collectie bibliotheek: in oude bib klooster
 Leslokalen, bibliotheek, café, kerk: kunnen los van elkaar
functioneren

14. Vragen?