Een kwaliteitsvol jeugdruimtebeleid vertrekt van een goede analyse van de bestaande situatie. Welke jeugdruimtes hebben we al in onze gemeente? Hoe zit het met de spreiding, variatie en bereikbaarheid ervan? Met behulp van jeugdmaps.be brengen we onze jeugdruimte in kaart, en samen met de Ambrassade maken we een aantal eenvoudige GIS-analyses (GIS = geografisch informatie systeem).

1. GIS for dummies
Je speelruimte analyseren
met Jeugdmaps.be
Raf Verbruggen, De Ambrassade
VVJ tweedaagse, 8 maart 2018

2. ACCOUNT JEUGDMAPS.BE
https://www.jeugdmaps.be/formulier/gemeente-account

3. JEUGDMAPS.BE

4. WAT IS JEUGDMAPS.BE?
Online GIS-tool (sinds begin maart 2017):
• Webtool voor gemeenten en jeugdwerk om hun
jeugdruimte in kaart te brengen en te beheren:
• Jeugdwerkorganisaties
• Jeugdwerkinfrastructuur
• Publieke jeugdruimte
• Online kaart van jeugdruimte in Vlaanderen en
Brussel voor iedereen (zomer 2018):
• Jeugdwerk en publieke jeugdruimte
• Ook externe gegevens: sportinfrastructuur,
bibliotheken, scholen, trage wegen,…

5. WAAROM JEUGDMAPS.BE GEBRUIKEN?
• Zet je jeugdruimte op de kaart:
• Basis voor jeugdruimte- of speelweefselbeleid
• Monitor de beschikbare ruimte voor jeugd
• Wissel gegevens uit met collega’s en externen
• Toon waar leuke jeugdplekken zich bevinden

6. WAAROM JEUGDMAPS.BE GEBRUIKEN?
• Ondersteun het jeugdwerk:
• Vrijstelling van onroerende voorheffing
• Instrument voor de koepels van het jeugdwerk
• Draag bij aan een sterker jeugdruimtebeleid in
Vlaanderen:
• Monitoring van het lokale vrijetijdsbeleid
• Beleidsmakers en planners kunnen meer
rekening houden met jeugdruimte
• Online kaart om jeugdplekken en –organisaties
te vinden

7. ONROERENDE VOORHEFFING
• Sinds 2016 is jeugdwerkinfrastructuur in
Vlaanderen vrijgesteld van onroerende voorheffing
• Alle gebouwen van erkend jeugdwerk die op
jeugdmaps.be staan worden vrijgesteld door de
Vlaamse Belastingdienst (deadline 15 april 2018)
• Gebouwen die niet op jeugdmaps.be staan kunnen
een vrijstelling bekomen via een bezwaarschrift

8. STAND VAN ZAKEN
• 237 gemeenten in Vlaanderen maakten een
account aan op jeugdmaps.be (+ VGC)
• Objecten op jeugdmaps.be (6 maart 2018):
• 3680 jeugdwerkorganisaties
• 2306 jeugdwerkgebouwen
• 2313 publieke jeugdruimtes

9. AAN DE SLAG
• Stap 1: Maak een account aan
• Stap 2: Lees de handleiding op jeugdmaps.be
• Stap 3: Maak een plan op samen met je collega’s
• Stap 4: Voeg je gegevens toe
• Stap 5: Gebruik de gegevens en bouw aan meer en
betere jeugdruimte
• Stap 6: Zorg voor een regelmatige update

10. AAN DE SLAG
• Gegevens bekijken
• Gegevens toevoegen, bewerken of verwijderen
• Gegevens gebruiken en analyseren

11. GEGEVENS BEKIJKEN
Drie soorten objecten:
• Jeugdwerkorganisaties
• Jeugdwerkgebouwen (jeugdlokalen, jeugdhuizen…)
• Publieke jeugdruimte (speelterreinen,
hangplekken…)
Drie visualisatiemogelijkheden:
• Overzichtskaart (mogelijkheden zijn momenteel nog
beperkt)
• Overzichtslijsten
• Informatiefiches

12. ER STAAN AL GEGEVENS OP
JEUGDMAPS.BE
• Gegevens toegevoegd door Vlaams erkend
jeugdwerk en hun afdelingen
• Gegevens die werden overgezet vanuit de vroegere
interactieve speelweefselkaart (status: te
controleren)

13. GEGEVENS TOEVOEGEN,
BEWERKEN OF VERWIJDEREN
Kan heel wat werk zijn (zeker voor grote gemeenten)
Voeg vooral die gegevens toe die je zelf zinvol vindt!
• Organisaties, gebouwen, jeugdruimte
• Enkel verplichte velden? (*)
• Onroerende voorheffing
• Publieke jeugdmaps.be kaart
Of meer?

14. GEMEENTEN
• Jeugddienst, vrijetijdsdienst, groendienst,
technische dienst, dienst gebouwen, GIS-consulent,
dienst ruimtelijke ordening,…?
• Verschillende personen of diensten samen?
• Maak goede afspraken (wie doet wat?)
• Eén account per gemeente
WIE VOEGT GEGEVENS TOE?

15. JEUGDWERK
• Erkende koepels en federaties van het jeugdwerk
voegen zelf hun lokale afdelingen toe (enkel
organisaties)
• Lokale afdelingen van erkende koepels en
federaties kunnen zelf hun gebouwen en
buitenruimtes toevoegen via een unieke link
WIE VOEGT GEGEVENS TOE?

16. • Gegevens manueel aanmaken: voor wie nog geen
(GIS-)databanken heeft over jeugdruimte
• Gegevens in bulk toevoegen via een template
• Jeugdwerkorganisaties niet erkend op Vlaams
niveau
• Publieke jeugdruimte (moet nog worden
toegevoegd)
• NIET voor gebouwen en Vlaams erkend jeugdwerk
HOE GEGEVENS TOEVOEGEN?

17. VLAAMS ERKENDE JEUGDWERKORGANISATIES: Zijn al
toegevoegd aan jeugdmaps.be
• 100-tal organisaties erkend via decreet Vlaams
jeugdbeleid: http://www.sociaalcultureel.be/jeugd/subsidies.aspx
• Afdelingen of leden van Chirojeugd Vlaanderen,
Scouts en Gidsen Vlaanderen, Formaat, Vlaamse
Dienst Speelpleinwerk, KSA, KLJ, IJD, Jeugd Rode
Kruis, KAJ, FOS Open Scouting, JNM, Uit De Marge,
Jonge Helden, Platform Allochtone Jeugdwerkingen,
VNJ, en Hujo.
JEUGDWERKORGANISATIES TOEVOEGEN

18. VLAAMS ERKENDE JEUGDWERKORGANISATIES: Wat als
gegevens fout of onvolledig zijn?
• Gegevens zelf aanvullen of verbeteren als gemeente
• Vraag de organisatie haar gegevens zelf te
verbeteren (via unieke link)
• Sommige gegevens kan je niet verbeteren (gegevens
uit databanken van de koepels):
• Verander de status naar ‘Foute data’ of ‘Te
controleren’
• Beschrijf welke gegevens fout zijn of nagekeken
moeten worden
JEUGDWERKORGANISATIES TOEVOEGEN

19. ANDERE JEUGDWERKORGANISATIES: staan nog niet op
jeugdmaps.be
• Enkel de gemeente kan deze toevoegen
• Jeugdwerk erkend door:
• Gemeente (definitie decreet Vlaams jeugdbeleid)
• Provincie
• Andere
• Niet erkend -> wordt niet vrijgesteld van OV
• Enkel organisaties in je eigen gemeente
• Manueel of via template
JEUGDWERKORGANISATIES TOEVOEGEN

20. ANDERE JEUGDWERKORGANISATIES: definitie
gemeentelijk erkend of gesubsidieerd jeugdwerk
Decreet houdende een vernieuwd jeugd- en kinderrechtenbeleid van 20
januari 2012 (artikel 9, §3): “Als lokaal jeugdwerkinitiatief wordt een
werking beschouwd die, zoals blijkt uit haar doelstellingen en handelingen,
aan jeugdwerk doet en waarbij het merendeel van de deelnemers uit een of
een beperkt aantal aangrenzende gemeenten komt”.
Artikel 2, 8° van dit decreet bepaalt wat onder “jeugdwerk” moet worden
verstaan: “sociaal-cultureel werk op basis van niet-commerciële doelen voor
of door de jeugd van drie tot en met dertig jaar, in de vrije tijd, onder
educatieve begeleiding en ter bevordering van de algemene en integrale
ontwikkeling van de jeugd die daaraan deelneemt op vrijwillige basis”.
JEUGDWERKORGANISATIES TOEVOEGEN

21. VIA TEMPLATE:
• Gebruik het excel export formulier als sjabloon
• Enkel niet-Vlaams erkend jeugdwerk
• Enkel organisaties met hoofdadres in je gemeente
Richtlijnen:
• Verwijder organisaties die niet meer bestaan
• Voeg nieuwe organisaties toe in nieuwe rijen
• Verander de eerste kolom (organisatie_id) niet
• Plak gegevens uit je eigen databank in de
overeenstemmende kolom in het sjabloon
• Adres: hoofdadres van de werking van de organisatie
JEUGDWERKORGANISATIES TOEVOEGEN

22. • Per organisatie kan je één of meerdere gebouwen
toevoegen
• Gebouwen op jeugdmaps.be worden vrijgesteld van
OV
• Gebouwen kunnen enkel manueel worden
toegevoegd
• Vlaams erkende jeugdwerkorganisaties en hun
afdelingen kunnen ook zelf hun gebouw toevoegen
(via unieke link)
• Gebouwgebruik: je kan verschillende gebruikers
toevoegen per gebouw (bij gedeeld gebruik)
JEUGDWERKGEBOUWEN TOEVOEGEN

23. • Manueel toevoegen - in de toekomst ook in bulk via
template
• Als punt of als polygoon
• Kies voor een systematische aanpak
• Keuze hoeft niet definitief te zijn
• Aan elkaar grenzende publieke jeugdruimten
• Functionele eenheid? -> Eén jeugdruimte
• Geen functionele eenheid? -> Aparte jeugdruimtes
• Formele en informele jeugdruimte
• Informele jeugdruimte wordt niet op de publieke
kaart gezet
PUBLIEKE JEUGDRUIMTE TOEVOEGEN

24. TYPES PUBLIEKE JEUGDRUIMTE:
• Speelterreinen met speeltoestellen
• Sportveldjes (met toestellen voor basketbal,…).
Formele sportterreinen en sportinfrastructuur moet je niet toevoegen
(Sport Vlaanderen).
• Skateterreinen
• Ontmoetingsruimte (zitbanken, picknickplaats,…)
• Speelnatuur (geen toestellen, eventueel wel
speelaanleidingen zoals klimbomen). Officiële speelzones
moet je niet toevoegen (ANB).
• Andere
PUBLIEKE JEUGDRUIMTE TOEVOEGEN

25. • Je kan organisaties, gebouwen en jeugdruimtes
verwijderen
• Je kan gebruikers verwijderen uit gebouwen:
gebouwen die geen gebruikers meer hebben worden
ook verwijderd
• Denk goed na voor je iets verwijdert!
GEGEVENS VERWIJDEREN

26. Analyse niet mogelijk in jeugdmaps.be -> andere
programma’s
Exportmogelijkheden:
• CSV (excel)
• KML (google maps, google earth)
• Shapefile (GIS-softwares, zoals QGIS of Arc-GIS)
• WMS en WFS (webservices)
GEGEVENS EXPORTEREN EN
ANALYSEREN

27. Welke gegevens kan je exporteren?
• Organisaties (punt)
• Gebouwen (polygoon / punt)
• Publieke jeugdruimtes (polygoon / punt)
 Gegevens voor heel Vlaanderen
 Enkel open data
Export van niet-publieke data?
-> websites@mediaraven.be
GEGEVENS EXPORTEREN EN
ANALYSEREN

28. ANALYSE EN EVALUATIE VAN DE
BESTAANDE JEUGDRUIMTE
• Spreiding van jeugdplekken: welke wijken waar kinderen en
jongeren wonen, worden goed/slecht bediend?
• Diversiteit van het aanbod aan speel- en
ontmoetingskansen: natuur, avontuur, sport, spel,
ontmoeting, toestellen, water, bos, zand, verharding…
• Oppervlakte van jeugdplekken: kleine jeugdplekken op
buurtniveau, grotere op wijkniveau enz.
• Samenhangend geheel van plekken en verbindingen:
geïsoleerde speelplekken of zelfstandig door kinderen en
jongeren te bereiken speelplekken
• Relatie met andere weefsels: woonweefsel, groen-blauwe
structuur, mobiliteitsstructuur,…

29. • Open QGIS: QGIS Desktop 2.18.*
• Shapefile laden
• Selecteer *.shp
• Ruimtelijk referentiesysteem (CRS): WGS 84 (EPSG:4326)
• OpenLayers plugin installeren
• Zoomen en meten
• Objecten identificeren
• Open attributentabel
AAN DE SLAG MET QGIS

30. • Via ‘selecteren’
• “Veldnaam” = ‘postcode 1’ OR “Veldnaam” = ‘postcode 2’ OR …
• Laag “opslaan als” (enkel geselecteerde objecten)
• Via ‘clippen’
• Vectorlaag gemeentegrenzen (AIV) toevoegen (Refgem.shp)
• CRS voor laag instellen -> EPSG:31370
• Gemeente selecteren en opslaan als aparte laag – kies EPSG:4326
• Vector -> Geoprocessing gereedschap -> clippen
GEGEVENS VOOR JE GEMEENTE

31. • Symbologie
• Stijl: Categorieën
• Kies kolom (vb. buitenruimte type = jeugdruim3)
• Classificeren + kleuren aanpassen
• Labels
• Labels weergeven
• Labelen met: kies kolom (vb naam buitenruimte = jeugdruim0)
VISUALISATIE

32. • Schaalniveaus toekennen aan jeugdruimtes
• Aantrekkingskracht van een terrein
• Straatniveau < 600 m²; buurtniveau > 600 m²; wijkniveau > 1000
m²; gemeentelijk niveau > 2000 m² (Bron: Kind & Samenleving)
• Berekenen oppervlakte
• Virtueel veld – Naam kiezen – Decimaal getal
• Geometrie: $area
• Symbologie
• Stijl: Gradueel
• Kies kolom: oppervlakte
• Classificeren + aantal klassen kiezen + grenswaarden kiezen
SCHAALNIVEAU JEUGDRUIMTE

33. • Witte zones buiten het bereik van jeugdruimtes?
• Stadsmonitor: grens = 400 m loopafstand
• Buffer berekenen
• Laag opslaan als … -> CRS: Belgian Lambert 08 (EPSG:3812)
• Vector -> Geoprocessing gereedschap -> vaste bufferafstand
• Afstand: 400 m – Segmenten: 5
• Bedenkingen
• Afstand is afhankelijk van de leeftijd
• Afstand is afhankelijk van het schaalniveau van de jeugdruimte
(gebruik variabele bufferafstand)
• Koppelen aan bevolkingsgegevens (waar in de gemeente wonen
kinderen en jongeren)
• Verbindingen en barrières in rekening brengen
LACUNES BEREKENEN

34. • Geopunt.be
• Website van het Agentschap Informatie Vlaanderen
• Bevat zeer veel geodata over het Vlaamse Gewest
• WMS en KML toevoegen
• Kaarten en plaatsen -> eigen kaart toevoegen
• WMS
• KML
• Combineren met:
• Jeugdverblijven
• Speelzones in bos en natuur
• Sportaccommodaties
• Bibliotheken
• Scholen
• Haltes De Lijn
• Wandel- en fietswegen
WMS EN KML IN GEOPUNT

35. • OSLO-standaard
• CRAB: voor adressen
• Grootschalig Referentiebestand (GRB): voor gebouw-
polygonen en perceelgegevens
COMPATIBILITEIT MET ANDERE
DATABANKEN

36. info@jeugdmaps.be
Laat je feedback achter via
https://www.jeugdmaps.be/feedback
VRAGEN?