Góp ý Dự thảo Thông tư Quy định về kê đơn thuốc điều trị ngoại trú

1. 1
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
---------o0o------------
Grenoble, ngày 13 tháng 8, năm 2015
Góp ý Dự thảo Thông tư Quy định kê đơn thuốc điều trị ngoại trú
Kính gửi: Cục Quản lý khám chữa bệnh – Bộ Y tế
Tôi là: Võ Thị Hà
Nghề nghiệp/học hàm: dược sĩ, thạc sĩ chuyên ngành dược lý - dược lâm sàng, đang làm
nghiên cứu sinh DLS tại Pháp.
Đơn vị công tác: giảng viên Dược lâm sàng, ĐH Y Dược Huế
Theo thông báo của Cục Quản lý khám chữa bệnh - Bộ Y tế về việc "Góp ý Dự thảo Thông tư
Quy định kê đơn thuốc điều trị ngoại trú" (Đường link: http://kcb.vn/duthao/gop-y-du-thao-
thong-tu-quy-dinh-ke-don-thuoc-dieu-tri-ngoai-tru). Vì thời hạn góp ý khá ngắn (thông báo
ngày 11/8 nhưng hạn nhận góp ý là 15/8) nên tôi chỉ đưa ra một số góp ý nhỏ, chung chung và
có dẫn tài liệu tham khảo để Quý đồng nghiệp nghiên cứu thêm.
1. Người có thẩm quyền kê đơn
- Trong thông tư quy định chỉ có bác sĩ hoặc y sĩ là có quyền kê đơn. Trong khi một số nước
thì quyền kê đơn được giao cho nhiều nhóm CBYT hơn, nhưng quyền của mỗi nhóm cũng
không giống nhau. Ví dụ: ở Pháp thì những người được phép kê đơn với các quy định riêng
cho từng nhóm gồm: bác sĩ, bác sĩ phẫu thuật-bác sĩ răng hàm mặt, hộ lý, y tá...Thậm chí ở
Anh hay Canada, dược sĩ cũng được quyền kê đơn một số thuốc hoặc với các điều kiện nhất
định. Hiện tại, tôi nghĩ trình độ của dược sĩ chưa đủ để có quyền kê đơn, nhưng nên bổ sung
quyền kê đơn cho hộ lý (sage-femme). Vì nhiều vùng thiếu bác sĩ, và chỉ có hộ lý. Hay
trường hợp khẩn cấp về phụ-sản khoa cần sự phản ứng nhanh của hộ lý. Thông tin thềm về
quy định những thuốc nào hộ lý có thể kê đơn, điều kiện để được bảo hiểm chi trả được trình
bày ở Tài liệu tham khảo 1 (Tiếng Pháp).
2. Cần quy định thông tin liên quan đến quyền/trách nhiệm của dược sĩ liên quan đến
thay thế thuốc (biệt dược/thuốc gốc)
- Việc quyết định có cho phép dược sĩ thay thế một thuốc biệt dược được kê bởi bác sĩ bằng
thuốc biệt dược tương đương hay một thuốc generic hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố:
hiệu quả/kinh tế, ý kiến/sự đồng thuận của bác sĩ, dược sĩ và bệnh nhân. Thường để đi đến
quyết định này, bộ y tế sẽ căn cứ trên lập luận của các hội nghề nghiệp, chuyên môn, các hội
đồng đánh giá quốc gia...để quyết định. Có thể không có đủ thời gian thảo luận để bổ sung
thông tin này trong đợt dự thảo này, nhưng đây là vấn đề quan trọng cần được cân nhắc thảo
luận để đi đến ý kiến thống nhất áp dụng cho đợt dự thảo sau này ?

2. 2
Ở nhiều nước, bệnh nhân có thể mua thuốc cùng với đơn thuốc của bác sĩ tại bất kì quầy
thuốc công/tư nhân, đều được bảo hiểm y tế thanh toán. Nên quy định dược sĩ có quyền thay
đổi biệt dược kê bởi bác sĩ bằng một thuốc generic được một số nước áp dụng để giảm chi trả
của bảo hiểm y tế.
Ở Pháp quy định, dược sĩ quầy thuốc có quyền thay thế một biệt được mà bác sĩ kê bằng một
thuốc generic mà không cần điện hỏi sự chấp thuận của bác sĩ (chỉ trừ trường hợp bác sĩ ghi
rõ trong đơn bên cạnh thuốc biệt dược kí hiệu "NS- non substituable" (không thể thay thế) thì
dược sĩ không có quyền thay thế).
3) Bổ sung các thông tin chi tiết hơn liên quan đến kê thuốc ngoại trú liên quan đến
thuốc độc, thuốc gây nghiện
Ví dụ: Danh sách các thuốc cấm không được kê đơn, danh sách các thuốc/chất dược sĩ không
có quyền pha chế...Tham khảo thông tin chi tiết Luật dược của Pháp tại Tài liệu tham khảo
3.
4) Bổ sung các quy định của đơn thuốc để bảo đảm được BHYT thanh toán
Như đã trình bày ở trên, đặc điểm của nhiều nước là bệnh nhân có thể mua thuốc ở quầy thuốc
và được BHYT chi trả. Nên có quy định rõ về tiêu chuẩn của đơn thuốc để được BHYT chi
trả. Xem chi tiết ở Tài liệu tham khảo số 2.
5) Bổ sung quy định liên quan đến gia hạn đơn
Ở Pháp, nhìn chung, đơn thuốc được kê tối đa cho 1 năm, với điều kiện là được gia hạn hàng
tháng (Art. R.5123-2 du code de la santé publique). Điều này bảo đảm việc điều trị các bệnh
mãn tính ổn định, BN không cần tái khám bác sĩ, mà chỉ cần quay lại quầy thuốc để DS đánh
giá lại và phát đợt thuốc mới. Cuối đơn, bác sĩ cần ghi rõ số lần gia hạn (nếu có). Ví dụ, một
bệnh nhân tăng huyết áp được kê đơn cho 1 tháng, được gia hạn đơn 1 lần. Tức sau khi hết
thuốc bệnh nhân quay lại quầy thuốc mua đơn mới mà không cần tái khám bác sĩ, để giảm
quá tải BV nếu tình trạng của bệnh nhân ổn và chỉ cần DS quầy thuốc kiểm tra là đủ.
Một số thuốc đặc biệt như thuốc an thần, gây ngủ.... còn có cách thức là bác sĩ ghi rõ đơn
được phân phát nhiều lần, để tránh bệnh nhân dùng quá liều hay dùng thời gian dài mà không
được dược sĩ đánh giá lại tình trạng bệnh. Ví dụ: BS kê đơn thuốc gây ngủ cho bệnh nhân 1
tháng, nhưng yêu cầu trong đơn dược sĩ bán thuốc thành 2 lần, mỗi lần 2 tuần. (Xem Tài liệu
tham khảo 4, 5).
6) Hiệu lực/deadline của đơn
Quy định thời gian có hiệu lực của đơn: ví dụ chỉ có hiệu lực trong vòng 3 tháng kể ngày
được kê đơn. Để bảo đảm bệnh nhân khám xong đi mua thuốc ngay, chứ mua thuốc trễ thì lúc
đó bệnh tình đã chuyển biến khác và ko còn giá trị. Ví dụ đơn được kê tháng 1 thì muộn nhất
tháng 4 sau phải ra quầy thuốc mua. Trong một số trường hợp đặc biệt (như thuốc gây
nghiện), đơn thuốc phải được mua trong vòng 3 ngày kể từ ngày kê đơn. (Xem Tài liệu tham
khảo 4).

3. 3
7) Cần quy định rõ về trường hợp kê đơn đặc biệt như:
- Các thuốc chưa được phép lưu hành nhưng bác sĩ muốn kê.
- Thuốc không được bảo hiểm chi trả. (Bổ sung kí hiệu: không được BHYT chi trả).
...
(Xem Tài liệu tham khảo 7).
- Thuốc tránh thai (TLTK 8)
8. Việc phối hợp giữa Cục và các trường, các hội nghề nghiệp để xây dựng dự thảo
Tôi nghĩ sẽ rất hữu ích và thiết thực nếu những kế hoạch thay đổi về Quy định/Luật/Hướng
dẫn của Cục được thông báo và trao đổi cùng các trường y dược/ các hội nghề nghiệp-chuyên
môn để các trường/hội có thể hỗ trợ sâu hơn cho Cục trong việc xây dựng dự thảo. Ví dụ
trong trường hợp dự thảo này, nếu có một đề tài của sinh viên tiến hành thu thập thông tin
tổng quan về quy định kê đơn ngoại trú của các nước trên thế giới và những điểm có thể áp
dụng cho Việt Nam thì sẽ hỗ trợ rất nhiều cho Cục.
Lời cuối, xin chúc cho nổ lực xây dựng "Thông tư Quy định kê đơn thuốc điều trị ngoại trú"
của Cục quản lý khám chữa bệnh thành công. Hy vọng Thông tư mới sẽ góp phần nâng cao
hiệu quả - chất lượng của việc kê đơn ngoại trú, tạo sự thuận lợi cho các cán bộ y tế khi áp
dụng và đem lại lợi ích thiết thực cho bệnh nhân và cộng đồng.
Ký tên
DS. Võ Thị Hà
Tài liệu tham khảo:
1. Bảo hiểm y tế Pháp: http://www.ameli.fr/professionnels-de-sante/sages-femmes/exercer-au-
quotidien/prescriptions/la-prescription-de-medicaments/les-medicaments-autorises-a-la-
prescription.php
2. Bảo hiểm y tế Pháp: http://vosdroits.service-public.fr/particuliers/F21760.xhtml
3. Luật Y tế cộng đồng (Phần về Dược):
http://www.legifrance.gouv.fr/affichCode.do?idArticle=LEGIARTI000006801069&idSection
TA=LEGISCTA000006174563&cidTexte=LEGITEXT000006072665&dateTexte=19581026

4. 4
4. Quy định của Bảo hiểm y tế Pháp: http://www.ameli.fr/assures/soins-et-
remboursements/comment-etre-rembourse/tout-savoir-sur-vos-ordonnances-de-
medicaments.php
5. Quy định của Bảo hiểm y tế Pháp: http://www.ameli.fr/professionnels-de-
sante/medecins/exercer-au-quotidien/prescriptions/medicaments/regles-generales-de-
prescription-des-medicaments.php
6. Quy định của Bảo hiểm y tế Pháp: http://www.ameli.fr/professionnels-de-
sante/medecins/exercer-au-quotidien/prescriptions/medicaments/regles-particulieres-de-
prescription.php
7. Quy định của Bảo hiểm y tế Pháp: http://www.ameli.fr/professionnels-de-
sante/medecins/exercer-au-quotidien/prescriptions/medicaments/regles-particulieres-de-
prescription.php
8. Quy định của Bảo hiểm y tế Pháp: http://www.ameli.fr/professionnels-de-
sante/medecins/exercer-au-quotidien/prescriptions/contraception/prescription-delivrance-
prise-en-charge.php
9. Tài liệu về quy định kê đơn của Thụy Sĩ:http://pharmacie.hug-
ge.ch/infomedic/cappinfo/cappinfo50.pdf
10. Canada: http://library.bcpharmacists.org/D-Legislation_Standards/D-
4_Drug_Distribution/5014-Prescription_Regulation_Table.pdf