Chuong_6___Cac_cong_cu_phai_sinh.pdf

16/4/2023
CHƯƠNG 6
CÁC CÔNG CỤ TÀI CHÍNH
PHÁI SINH
NỘI DUNG CHÍNH
Tổng quan về các công cụ phái sinh
Tổng quan về các công cụ phái sinh
Phân tích các hợp đồng
Phân tích các hợp đồng
Phần 6.1
TỔNG QUAN VỀ CÁC
CÔNG CỤ PHÁI SINH
6.1.1 Khái quát thị trường công cụ phái sinh
6.1.2 Các loại công cụ phái sinh chủ yếu
6.1.3 Các chủ thể tham gia vào giao dịch phái sinh
6.1.4 Mục đích sử dụng công cụ phái sinh
6.1.1 KHÁI QUÁT VỀ CÔNG CỤ
PHÁI SINH
 Lịch sử hình thành công cụ phái sinh:
 Các công cụ phái sinh bắt nguồn từ thời Trung cổ, khi
có nhu cầu bảo hiểm giá cả cho các hàng hoá nông sản.
Lúc này, những hình thức đầu tiên của hợp đồng kỳ hạn
đã ra đời.
 Hợp đồng quyền chọn cũng được ra đời từ những năm
624 B.C
 Năm 1848 trung tâm giao dịch Chicago Board of Trade
(CBOT) ra đời và là nơi giao dịch chính thức đầu tiên
của công cụ phái sinh.
 Những hợp đồng hoán đổi được giao dịch lần đầu tiên
vào đầu những năm 1980

16/4/2023
PHÁI SINH
 Khái niệm về công cụ phái sinh:
 Chứng khoán phái sinh là những hợp đồng tài
chính, hay công cụ tài chính mà giá trị của nó
được xác định dựa vào giá trị của một công cụ
khác, thường gọi là công cụ cơ sở.
 Công cụ phái sinh được hiểu là những công cụ tài
chính mà giá trị của nó phụ thuộc (hoặc bắt
nguồn) từ công cụ khác, những biến số cơ bản.
 Công cụ phái sinh thông thường là cổ phiếu, trái
phiếu
PHÁI SINH
 Thị trường giao dịch công cụ phái sinh:
PHÁI SINH
 Đặc điểm thị trường công cụ phái sinh:
 Giá trị giao dịch rất lớn
 Là thị trường có tính linh hoạt, mềm dẻo hơn so
với các thị trường khác
 Đa dạng hàng hoá giao dịch
 Chịu ảnh hưởng của sự biến động giá cả hàng
hoá thị trường lớn.
 Đa dạng chủ thể tham gia
6.1.2 CÁC LOẠI CÔNG CỤ PHÁI SINH
1
Hợp đồng kỳ hạn
2
Hợp đồng tương lai
3
Hợp đồng hoán đổi
4
Hợp đồng quyền chọn

16/4/2023
9
Hợp đồng kỳ hạn
 Hợp đồng kỳ hạn là một thoả thuận mua hoặc
bán một tài sản tại một thời điểm nhất định trong
tương lai với một mức giá nhất định đã thoả thuận
từ hôm nay.
 Như vậy, hợp đồng kỳ hạn là loại hợp đồng giao
sau, đối lập với hợp đồng giao ngay.
10
Hợp đồng tương lai
 Hợp đồng tương lai là một thoả thuận giữa hai bên
để mua hoặc bán một tài sản tại một thời điểm nhất
định trong tương lai với một mức giá nhất định.
 Bên mua – bên có trạng thái trường: đồng ý mua tài
sản vào một ngày nhất định với mức giá đã xác
định trước.
 Bên bán – bên có trạng thái đoản: đồng ý bán tài
sản vào một ngày nhất định với mức giá đã xác
định trước.
11
 Trong thị trường tài chính, một hợp đồng hoán
đổi là một thoả thuận để trao đổi một chuỗi các
dòng tiền tại một thời điểm nhất định trong tương
lai theo một nguyên tắc nhất định nào đó.
 Giao dịch hoán đổi được tạo ra để chủ thể kiểm
soát tốt hơn các dòng lưu chuyển tiền tệ của
mình.
12
 Khi mới xuất hiện công cụ này vào đầu thập kỷ
80’s, các ngân hàng dàn xếp các giao dịch hoán đổi
cho các bên cụ thể có nhu cầu cần bổ sung cho nhau.
Các ngân hàng thu được phí do làm đại diện trong các
giao dịch này.
 Thị trường càng phát triển, ngân hàng tham gia với vai
trò chủ chốt, thực hiện những bù trừ tất cả các trạng
thái với các bên ngang nhau và đối nghịch. Thu nhập
được tạo ra từ sự chênh lệch giữa lãi suất hoán đổi
thanh toán và nhận được, hoặc phí trả trước để dàn
xếp.

16/4/2023
Hợp đồng quyền chọn
 Quyền chọn là một công cụ phái sinh cho phép
người nắm giữ nó có quyền mua hoặc bán một
khối lượng nhất định hàng hoá với một mức
giá xác định, vào một thời điểm xác định trước.
Người mua quyền chọn được quyền lựa chọn khi
mức giá trên thị trường có lợi cho mình và phải trả
khoản phí cho quyền lựa chọn đó.
13
Kiểu quyền chọn
Quyền
chọn
mua –
Call options
cho phép người nắm giữ quyền
mua một tài sản với một giá cụ thể
trước hoặc đúng ngày đáo hạn
cho phép người nắm giữ quyền bán
một tài sản với một giá cụ thể trước
hoặc đúng ngày đáo hạn
14
Quyền
chọn
bán –
Put options
Kiểu quyền chọn
Quyền
chọnkiểu
Mỹ
cho phép người giữ quyền thực
hiện tại bất cứ thời điểm nào
trước ngày đáo hạn hợp đồng
chỉ cho phép người giữ quyền thực
hiện vào đúng ngày đáo hạn hợp
đồng
15
Quyền
chọnkiểu
ChâuÂu
Các yếu tố cơ bản trong hợp đồng quyền chọn
16
Tên hàng hoá cơ sở và khối lượng mua theo yêu cầu
Ngày đáo hạn – Expiration date or maturity date
Loại quyền chọn: mua và bán
Giá thực hiện – Exercise price or strike price
Giá quyền lựa chọn hay phí quyền chọn

16/4/2023
6.1.3 CÁC CHỦ THỂ THAM GIA THỊ
TRƯỜNG CÔNG CỤ PHÁI SINH
Thị trường công cụ phái sinh
Nhà tự
bảo hiểm
Nhà đầu
cơ
Nhà kinh
doanh
chênh lệch
giá
17
18
Nhà tự bảo hiểm - Hedger
 Nhà tự bảo hiểm: là những người nắm trong tay tài
sản gốc như hàng hoá, chứng khoán… và sử
dụng công cụ phái sinh để giảm thiểu hoặc loại
bỏ các rủi ro tiềm tàng do sự biến động giá cả
của các tài sản do mình nắm giữ.
 Nhà tự bảo hiểm có thể là bất cứ ai, các tổ
chức như công ty, doanh nghiệp sản xuất hoặc
những cá nhân như người nông dân, hộ sản xuất
nhỏ…
Nhà đầu cơ - Speculator
 Nhà đầu cơ là những người
sẵn sàng đối mặt với rủi ro,
thu lợi nhuận từ sự biến
động giá cả của tài sản gốc.
 Họ sử dụng công cụ phái
sinh như một đòn bẩy đặc
biệt.
19
20
Nhà kinh doanh chênh lệch giá
 Những người kinh doanh chênh lệch giá là những người
tìm kiếm lợi nhuận từ sự chênh lệch giá của một loại
hàng hoá giữa hai hay nhiều thị trường.
 Họ không phải nhà đầu tư mà cũng không phải là nhà
đầu cơ bởi vì họ không phải gánh chịu bất cứ một loại
rủi ro nào.
 Nhà kinh doanh chênh lệch giá có thể là cá nhân, tổ
chức…

16/4/2023
6.1.4 MỤC ĐÍCH SỬ DỤNG CÔNG CỤ
PHÁI SINH
1
• Phòng ngừa rủi ro
2
• Đầu cơ
3 • Giao dịch
4
• Cơ cấu lại tài sản nợ - có
21
Phần 6.2
PHÂN TÍCH CÁC HỢP ĐỒNG
6.2.1 Hợp đồng tương lai
6.2.2 Hợp đồng quyền chọn
Phần 6.2.1
PHÂN TÍCH HỢP ĐỒNG
TƯƠNG LAI
6.2.1.1 Hợp đồng kỳ hạn
6.2.1.2 Hợp đồng tương lai
Phần 6.2.1.1
KỲ HẠN

16/4/2023
Nội dung
Khái niệm hợp đồng kỳ hạn
Định giá kỳ hạn cho các tài sản đầu tư
Xác định giá trị hợp đồng kỳ hạn
Hợp đồng kỳ hạn ngoại hối
Hợp đồng kỳ hạn lãi suất
2
5
2
6
 Khái niệm: hợp đồng kỳ hạn là một thoả thuận
mua hoặc bán một tài sản tại một thời điểm nhất
định trong tương lai với một mức giá nhất định
đã thoả thuận từ hôm nay.
 Như vậy, hợp đồng kỳ hạn là loại hợp đồng giao
sau, đối lập với hợp đồng giao ngay.
Tài sản thực
• Lúa mỳ, gạo, dầu, cao su, cà phê …
Tài sản tài chính
• Trái phiếu, cổ phiếu, tiền tệ…
2
7
Người bán - Short
position: là bên đồng
ý bán tài sản nhất
định vào một thời
điểm nhất định trong
tương lai với giá đã
thoả thuận hôm nay.
Người mua - Long
position: là bên đồng
ý mua tài sản nhất
định vào một thời
điểm nhất định trong
tương lai với giá đã
thoả thuận hôm nay.
Hai bên
tham gia
2
8
Các bên tham gia hợp đồng kỳ hạn

16/4/2023
2
9
Kết quả hợp đồng kỳ hạn
 Kết quả hợp đồng kỳ hạn: là lãi/lỗ của người nắm giữ
hợp đồng tại thời điểm đáo hạn.
 Gọi:
 K: là giá giao nhận – giá thoả thuận trong hợp đồng
 ST: là giá giao ngay tài sản tại thời điểm kết thúc hợp
đồng.
3
0
Kết quả hợp đồng kỳ hạn
 Vì người mua hợp đồng được mua tài sản với giá K
thay cho giá ST, nên mức lợi nhuận của trạng thái
trường của hợp đồng kỳ hạn trên 1 đơn vị tài sản là:
ST – K
 Tương tự như vậy, mức lợi nhuận của trạng thái
đoản của hợp đồng kỳ hạn trên 1 đơn vị tài sản là
K - ST
Các loại lãi suất sử dụng trong định giá
kỳ hạn
• Lãi suất đơn, lãi suất kép
• Libor, zero rates…
Định giá kỳ hạn cho các tài sản đầu tư
• Tài sản đầu tư không/có trả cổ tức hay lãi suất
• Tài sản hàng hoá thông thường…
3
1
Định giá kỳ hạn
 Như vậy chúng ta có hai cách tính V
 Cách 1: V = A x (1+ )mxn
 Cách 2: V = A x eRc*n
c
R = m x ln(1+ )
Rm = m x (eRc/m – 1)
Mối quan hệ giữa các lãi suất
Rm
m
Rm
m
3
2

16/4/2023
3
3
 Zero rate (zero coupon interest rate): là lãi suất của
khoản đầu tư mà vốn gốc và lãi sẽ được nhận nhận
một lần khi đến hạn mà không có các khoản thanh
toán nào giữa thời hạn đó.
 Hay nói cách khác, mức lãi suất này chính bằng mức
lãi suất giao ngay tại một thời điểm trong tương lai.
 Đây là mức lãi suất được sử dụng phổ biến trong định
giá các công cụ tài chính.
Zero rate
3
4
 Lãi suất kỳ hạn – forward interest rate là
lãi suất giao ngay trong tương lai được cấu
trúc kỳ hạn theo lãi suất ngày hôm nay.
 Mức lãi suất này được đo lường bằng lãi
suất zero – rate hiện hành cho một thời
gian trong tương lai.
Forward rate
F
R =
Trong đó:
 R1: lãi suất zero rate cho thời hạn T1
 R2: lãi suất zero rate cho thời hạn T2
 RF: lãi suất kỳ hạn từ T1 đến T2
Forward rate
R2 x T2 – R1 x T1
T2 – T1
3
5
13
 Tổng quát:
F0 = S0 x erT
Trong đó:
 S0 : giá của tài sản tại thời điểm hiện tại;
 F0: giá kỳ hạn của tài sản;
 r : lãi suất đầu tư không có rủi ro;
 T : thời hạn của hợp đồng tương lai.
Định giá kỳ hạn cho tài sản không trả
cổ tức hay lãi suất

16/4/2023
3
7
Định giá kỳ hạn cho tài sản
trả cổ tức hay lãi suất
 Tổng quát:
F0 = (S0 – I) x erT
Trong đó:
 S0: giá của tài sản tại thời điểm hiện tại;
 F0: giá kỳ hạn của tài sản;
 r : lãi suất đầu tư không có rủi ro;
 T : thời hạn của hợp đồng tương lai.
 I: giá trị hiện tại của các khoản thu nhập từ cổ tức hay
lãi đầu tư trong tương lai (Present Value)
3
8
 Có nhiều trường hợp khoản thu nhập được xác định
dựa trên một tỷ lệ q % của giá tài sản (q lãi suất kép).
F0 = S0 x e(r – q)xT
 Trong đó q: tỷ lệ lợi tức trung bình trong thời hạn hợp
đồng kỳ hạn
Định giá kỳ hạn cho tài sản
trả cổ tức hay lãi suất
3
9
 Giá kỳ hạn của tài sản hàng hoá thông thường được
xác định như sau:
F0 = (S0 + U) x erT
F0 = S0 x e(r + u)xT
 Trong đó: U, u% là chi phí (kho bãi, bảo trì…) phát
sinh trong thời gian nắm giữa hợp đồng.
Định giá tài sản hàng hoá
thông thường
4
0
 Xác định giá trị thực chất là việc xác định lãi lỗ của
hợp đồng kỳ hạn tại một thời điểm nhất định trong
thời hạn hợp đồng.
Gọi:
 t0: thời điểm ký kết hợp đồng kỳ hạn;
 t1: thời điểm hiện tại;
 t2: thời điểm đáo hạn hợp đồng;

16/4/2023
4
1
 Đối với người mua hợp đồng kỳ hạn:
flong = (F0 – K) x e– rxT
hay
flong = S0 – K x e– rxT
 Đối với người bán hợp đồng kỳ hạn:
fshort = (K – F0) x e– rxT
hay
fshort = K x e– rxT – S0
4
2
 Hợp đồng ngoại hối kỳ hạn là hợp đồng mua
hoặc bán một số lượng ngoại tệ nhất định tại
một tỷ giá nhất định tại một thời điểm xác định
trong tương lai.
 Tỷ giá áp dụng trong mua bán kỳ hạn gọi là tỷ
giá kỳ hạn. Theo đó, tỷ giá kỳ hạn là tỷ giá được
thoả thuận hôm nay làm cơ sở cho việc trao đổi tiền
tệ tại một ngày xác định trong tương lai.
Khái niệm hợp đồng kỳ hạn ngoại hối
4
3
F0 = S0 x e(r – rf)T
 F0: tỷ giá kỳ hạn
 S0: tỷ giá giao ngay tại thời điểm hiện tại
 r: lãi suất phi rủi ro đồng bản tệ
 rf: lãi suất phi rủi ro đồng ngoại tệ
 T: thời hạn hợp đồng kỳ hạn
Xác định tỷ giá kỳ hạn
• Bảo hiểm tỷ giá
• Bảo hiểm cho khoản đầu tư hay
cho vay bằng ngoại tệ
4
4
Bảo hiểm bằng HĐKH ngoại hối

16/4/2023
4
5
Hợp đồng kỳ hạn lãi suất
 Hợp đồng kỳ hạn tiền gửi (Forward Forward
Deposit – FFD)
 Hợp đồng kỳ hạn lãi suất (Forward Rate
Agreement – FRA)
4
6
 Hợp đồng kỳ hạn tiền gửi (Forward Forward
Deposit – FFD): là sự thoả thuận giữa hai bên tại thời
điểm hiện tại, theo đó, bên mua sẽ cam kết nhận và
bên bán cam kết gửi một số tiền nhất định bằng một
loại tiền nhất định trong một khoảng thời gian nằm
trong tương lai với một lãi suất nhất định.
Hợp đồng kỳ hạn tiền gửi – FFD
4
7
 Hợp đồng kỳ hạn lãi suất (Forward Rate Agreement
– FRA) : là một hợp đồng trong đó thoả thuận rằng
một lãi suất nhất định sẽ áp dụng cho một khoản vốn
trong một khoản thời gian nhất định trong tương lai.
 Đây là thoả thuận giữa hai bên tại thời điểm T0 trong
đó bên mua cam kết nhận và bên bán cam kết gửi một
số tiền hư cấu nhất định bằng một loại tiền nhất định
theo một lãi suất nhất định tại một thời gian trong
tương lai.
Hợp đồng kỳ hạn lãi suất – FRA
25
Sử dụng HĐKH lãi suất
Phòng ngừa rủi ro lãi suất tăng
Phòng ngừa rủi ro lãi suất giảm

16/4/2023
Phần 6.2.1.2
TƯƠNG LAI
Nội dung
5
0
Khái niệm hợp đồng tương lai
Đặc điểm hợp đồng tương lai
Định giá hợp đồng tương lai
5
Khái niệm hợp đồng
tương lai
 Khái niệm: hợp đồng tương lai là một thoả thuận
giữa hai bên để mua hoặc bán một tài sản tại một thời
điểm nhất định trong tương lai với một mức giá được
xác định trước.
Đặc điểm hợp đồng
tương lai
Giới hạn giá và trạng thái nắm giữ
Yết giá hợp đồng tương lai
Thời gian đáo hạn và nơi giao hàng
Quy mô hợp đồng
Tài sản
Tiêu
chuẩn
hoá
5

16/4/2023
5
Trung tâm thanh toán bù trừ
 Là một bộ phận của Sở giao dịch và đóng vai trò là
người trung gian trong các giao dịch.
 Trung tâm thanh toán có các thành viên, những người
phải ký quỹ tại sở giao dịch.
 Những người đặt lệnh mà không phải là thành viên
thì phải thực hiện giao dịch thông qua tài khoản của
thành viên.
 Ký quỹ: là tiền hoặc các chứng khoán do nhà đầu tư hoặc
người môi giới của anh ta gửi vào khi tham gia giao dịch
hợp đồng tương lai để đảm bảo các bên tuân theo những
điều kiện của hợp đồng.
 Tài khoản ký quỹ bù trừ – clearing margin: là tài khoản
ký quỹ của các thành viên trung tâm thanh toán;
 Tài khoản ký quỹ khách hàng – customer margin: là tài
khoản ký quỹ của các khách hàng, người đầu tư, những
người không phải là thành viên của trung tâm.
Ký quỹ - Margin
Mức ký quỹ
ban đầu
(initial
margin)
Mức ký quỹ
duy trì
(mantaince
margin)
là khoản tiền phải gửi vào trong tài
khoản ký quỹ khi bắt đầu tham gia
giao dịch.
là mức ký quỹ tối thiểu phải duy trì
trong tài khoản (để đảm bảo tài khoản
kí quỹ không âm).
Ký quỹ - Margin
 Nhà đầu tư có quyền rút số tiền vượt quá mức kí quỹ
ban đầu;
 Ngược lại, nếu số dư trong tài khoản ký quỹ xuống
thấp hơn mức duy trì nhà đầu tư bị yêu cầu ký quỹ bổ
sung (margin call) trước ngày giao dịch tiếp theo.
Ký quỹ - Margin

16/4/2023
Điều chỉnh giá trị hợp đồng theo thị
trường Marking to market
 Hàng ngày giá trị của hợp đồng tương lai được điều
chỉnh theo giá thị trường thông qua cơ chế điều chỉnh
giá thị trường – marking to market.
 Lãi lỗ được điều chỉnh trực tiếp vào tài khoản ký quỹ.
So sánh giữa giá giao ngay và giá
tương lai
F = S + θ − χ
Trong đó:
 F: giá tương lai
 S: giá giao ngay
 θ: cost of carry = the storage cost + net interest
(=interest paid to finance assest – income earned on
this)
 χ: convenience yield
 Nếu: F > S => trạng thái contango
F < S => trạng thái normal backwardation
Định giá HĐTL trên tài sản đầu tư
không trả cổ tức hay lãi suất
F0 = S0x erT
Trong đó:
 F0: giá tương lai
 S0: giá của tài sản tại thời điểm hiện tại
 r: lãi suất đầu tư không có rủi ro
 T: thời hạn của hợp đồng tương lai
F0=(S0 – I)x erT
Trong đó:
 r: Lãi suất đầu tư không có rủi ro
 T: Thời hạn của hợp đồng tương lai
 I: giá trị hiện tại của các khoản thu nhập từ cổ tức hay
lãi đầu tư trong tương lai (Present Value)

16/4/2023
F0=S0 x e(r – q)xT
Trong đó:
 r: Lãi suất đầu tư không có rủi ro
 T: Thời hạn của hợp đồng tương lai
 q: tỷ lệ lợi tức (%)
 Giá tương lai và giá giao ngay có MQH như sau:
F0 = S0xe(r – q)xT
Trong đó:
q: cổ tức trung bình trả trên danh mục đầu tư tương
ứng với chỉ số trong suốt thời gian của HĐTL
Định giá HĐTL trên chỉ số giá
cổ phiếu
Định giá HĐTL
ngoại hối
Trong đó:
 F0: tỷ giá tương lai
 S0: tỷ giá giao ngay ngoại tệ tại thời điểm hiện tại
 r: lãi suất đầu tư không có rủi ro đồng bản tệ
 rf : lãi suất đầu tư không rủi ro đồng ngoại tệ
 T : thời hạn của hợp đồng tương lai
f
(rr )T
F0  S0e
64
Định giá HĐTL trên tài sản hàng
hoá thông thường
F0 = (S0+U)xerT
Trong đó:
 F0 : Giá tương lai
 S0 : Giá của tài sản tại thời điểm hiện tại
 r : Lãi suất đầu tư không có rủi ro
 T : Thời hạn của hợp đồng tương lai
 U: giá trị hiện tại của tổng chi phí bảo quản hàng hoá

16/4/2023
Phần 6.2.2
QUYỀN CHỌN
6.2.2 HỢP ĐỒNG QUYỀN CHỌN
Hợp đồng quyền chọn là một kiểu hợp đồng giữa
hai bên, trong đó một bên cho bên kia được
quyền mua hoặc bán một loại hàng hóa cụ thể
hoặc một lượng chứng khoán nào đó với một giá
xác định trong một thời hạn nhất định.
Người bán quyền, trao quyền cho người mua để
đổi lấy một khoản tiền được gọi là giá quyền hoặc
phí quyền.
Mức giá mà tại đó công cụ này có thể được mua
hoặc được bán gọi là mức giá thực hiện quyền.
Ngày mà sau đó quyền hết giá trị gọi là ngày hết
hạn
Đặc điểm của hợp đồng quyền chọn:
 Loại quyền (quyền chọn bán hoặc chọn mua).
 Tên hàng hóa cơ sở và khối lượng được mua
hoặc bán theo quyền.
 Ngày hết hạn.
 Giá thực hiện.

16/4/2023
Những mức giá liên quan đến một quyền
chọn:
 Giá thị trường hiện hành của loại hàng hóa cơ
sở.
 Giá hàng hóa cơ sở thực hiện theo quyền.
 Giá của bản thân quyền lựa chọn.
Những mức giá liên quan đến một quyền
chọn:
 Giá thị trường hiện hành của loại hàng hóa cơ
sở.
 Giá hàng hóa cơ sở thực hiện theo quyền.
 Giá của bản thân quyền lựa chọn.
Thuật ngữ và ký hiệu trong hợp đồng quyền chọn:
 Thời điểm ký hợp đồng quyền chọn: 0
 Thời điểm đáo hạn: T
 Thời điểm hiện tại: t
 Thời gian từ hiện tại đến khi đáo hạn hợp đồng được gọi là
kỳ hạn còn lại của quyền chọn: T – t
 Mức giá xác định áp dụng trong ngày đáo hạn gọi là giá
thực hiện (exercise price hay strike price): X
 Giá tài sản cơ sở: S
 Giá quyền chọn mua: C
 Giá quyền chọn bán: P
Các loại quyền chọn:
 Quyền chọn mua trao cho người mua (người nắm giữ)
quyền chọn được quyền (nhưng không phải nghĩa vụ)
mua một tài sản cơ sở vào một thời điểm hay trước
một thời điểm trong tương lai ở một mức giá xác định.
 Quyền chọn bán trao cho người mua (người nắm giữ)
quyền chọn được quyền (nhưng không phải nghĩa vụ)
bán một tài sản cơ sở vào một thời điểm hay trước một
thời điểm trong tương lai ở một mức giá xác định.

16/4/2023
Các loại quyền chọn (tt):
 Đối với quyền chọn mua, ta có người mua quyền chọn
mua và người bán quyền chọn mua. Đối với quyền
chọn bán, ta cũng có người mua quyền chọn bán và
người bán quyền chọn bán.
 Quyền chọn mua hay chọn bán kiểu châu Âu chỉ có thể
được thực hiện vào ngày đáo hạn chứ không được
thực hiện trước ngày đó.
 Quyền chọn mua hay chọn bán kiểu Mỹ có thể được
thực hiện vào mọi lúc cho đến hết ngày đáo hạn.
Mua quyền chọn mua:
 Xét trạng thái lời/lỗ khi mua một quyền chọn mua kiểu châu Âu.
Giá quyền chọn, C = $5, giá thực hiện, X = $100, thời hạn hợp
đồng, T = 2 tháng.
ST > 100
ST = 100
ST < 100
Giá cổ phiếu ngày đáo hạn
ST –100
0
0
Giá trị nhận được
ST – 100 – C
-C
-C
Lời/lỗ
0
-5
10
20
30
Lời/lỗ ($)
Giá cổ phiếu($)
70 80 90 100
110 120 130
Bán quyền chọn mua:
 Xét trạng thái lời/lỗ khi bán một quyền chọn mua kiểu châu Âu. Giá
quyền chọn, C = $5, giá thực hiện, X = $100, thời hạn hợp đồng, T
= 2 tháng.
ST > 100
ST = 100
ST < 100
100 – ST
0
0
100 –ST +C
+C
+C
Lời/lỗ
0
-5
-10
-20
-30
Lời/lỗ ($)
70 80 90 100
110 120 130
Mua quyền chọn bán:
 Xét trạng thái lời/lỗ khi mua một quyền chọn bán kiểu châu Âu.
Giá quyền chọn, P = $7, giá thực hiện, X = $70, thời hạn hợp
ST > 70
ST = 70
ST < 70
0
0
70 – ST
– P
– P
70 – ST – P
Lời/lỗ
0
-7
10
20
30
Lời/lỗ ($)
40 50 60
70 80 90 100

16/4/2023
Bán quyền chọn bán:
 Xét trạng thái lời/lỗ khi bán một quyền chọn bán kiểu châu Âu.
Giá quyền chọn, P = $7, giá thực hiện, X = $70, thời hạn hợp
ST > 70
ST = 70
ST < 70
0
0
70 – ST
+– P
+ P
70 – ST + P
Lời/lỗ
0
-7
-10
-20
-30
Lời/lỗ ($)
40 50 60
70 80 90 100
Giá trị nhận được của quyền chọn vào lúc đáo hạn
 Lợi nhuận nhận được của quyền chọn vào lúc đáo hạn
Khái niệm có lời và không lời:
 Có lời (in-the-money): Giá trị nhận được sẽ dương nếu
thực hiện.
 Hòa vốn (at-the-money): Giá trị nhận được bằng 0 nếu
thực hiện .
 Không có lời (out-of-the-money): Giá trị nhận được sẽ
âm nếu thực hiện.

16/4/2023
Có lời và không lời: tại thời điểm t có 3 tình huống có
thể xảy ra đối với quyền chọn
 St > X. Nếu thực hiện quyền tại t thì:
o Người giữ quyền chọn mua sẽ thu về giá trị dương.
o Người giữ quyền chọn bán sẽ thu về giá trị âm
 St = X. Nếu thực hiện quyền tại t thì:
o Người giữ quyền chọn mua sẽ thu về
o Người giữ quyền chọn bán sẽ thu về giá trị bằng 0
 St < X. Nếu thực hiện quyền tại t thì:
o Người giữ quyền chọn mua sẽ thu về giá trị âm.
o Người giữ quyền chọn bán sẽ thu về giá trị dương
Định giá quyền chọn Black-Scholes:
Các giả định:
 Tài sản không trả cổ tức cho tới khi hợp đồng
quyền chọn đáo hạn.
 Lãi suất và phương sai không đổi.
 Giá tài sản biến đổi liên tục và giao dịch tài sản
cũng diễn ra liên tục.
Định giá quyền chọn Black-Scholes:
 Quyền chọn mua:
𝐂 = 𝐒𝟎𝐍 𝐝𝟏 − 𝐗𝐞 𝐫𝐟𝐓𝐍(𝐝𝟐)
 Quyền chọn bán:
P= 𝐗𝐞 𝐫𝐟𝐓
𝟏 − 𝐍 𝐝𝟐 − 𝑺𝟎[𝟏 − 𝑵(𝒅𝟏)
𝑑 =
𝑙𝑛
𝑆
𝑋 + 𝑟 + 𝜎
2 𝑇
δ 𝑇
𝑑 = 𝑑 − δ 𝑇
 Trong đó:
• C: Giá quyền chọn
• S0: Giá trị của tài sản tại thời điểm xác định giá quyền
chọn.
• X: Giá thực hiện
• rf: lãi suất phi rủi ro
• N(d): Xác suất chọn một số ngẫu nhiên từ một phân
phối chuẩn có giá trị ≤ d (hàm Normsdist trong Excel)
• e: Hằng số có giá trị gần bằng 2,71828
• δ: Độ lệch chuẩn suất sinh lời cổ phiếu
• t: Thời gian từ thời điểm định giá

16/4/2023
 Cân bằng quyền chọn mua – chọn bán (Put – Call Parity)
 Chiến lược đầu tư 1: Mua quyền chọn mua cổ phiếu giá
thực hiện X, kỳ hạn T và gửi tiết kiệm giá trị X/(1 + rf )T
cũng với kỳ hạn T:
• Số tiền bỏ ra bây giờ: V0
1 = C + X/(1 + rf ) T
• Số tiền thu về tại T: VT
1 = max[ST – X, 0] + X
Nếu ST ≥ X, quyền được thực hiện và VT
1 = (ST – X) + X = ST
Nếu ST < X, quyền không được thực hiện và VT
1 = 0 + X = X
 Cân bằng quyền chọn mua – chọn bán (Put – Call Parity)
 Chiến lược đầu tư 2: Mua cổ phiếu với giá S0 và mua
quyền chọn bán giá thực hiện X, kỳ hạn T:
• Số tiền bỏ ra bây giờ: V0
2 = S0 + P
• Số tiền thu về tại T: VT
2 = ST + max[X – ST, 0]
Nếu ST ≥ X, quyền không được thực hiện và VT
2 = ST + 0 = ST
Nếu ST < X, quyền được thực hiện và VT
2 = ST + (X - ST) = X
 Với mọi tình huống xảy ra tại T, hai chiến lược đầu tư đều cho cùng một
giá trị. Để không có cơ hội kinh doanh chênh lệch giá, số tiền bỏ ra ban
đầu của hai chiến lược phải bằng nhau.
𝐶 +
𝑋
(1 + 𝑟 )
= 𝑆 + 𝑃
 Giá hạn giá trị của quyền chọn mua
 Giới hạn dưới: C ≥ S0 – X/(1 + r)T:
• Chiến lược 1: mua quyền chọn mua
Giá trị bỏ ra bây giờ: V0
1 = C
Giá trị nhận được tại T: VT
1 = max[ST – X, 0]
‒ Nếu ST ≥ X, VT
1 = (ST – X) .
‒ Nếu ST < X, VT
1 = 0
 Giới hạn dưới: C ≥ S0 – X/(1 + r)T:
• Chiến lược 2: vay X /(1 + r)T và mua cổ phiếu
Giá trị bỏ ra bây giờ: V0
2 = S0 – X/(1 + r)T
Giá trị nhận được tại T: VT
2 = ST – X
‒ Nếu ST ≥ X, VT
2 = (ST – X) = VT
1>0
‒ Nếu ST < X, VT
2 = (ST – X) < 0 = VT
1
• Với mọi tình huống xảy ra tại T, chiến lược 1 đều cho giá
trị lớn hơn hoặc bằng so với chiến lược 2. Vậy, số tiền bỏ
ra của chiến lược 1 phải lớn hơn so với chiến lược 2.

16/4/2023
 Giới hạn trên: C < S0 :
• Không ai chịu trả nhiếu hơn S0 cho một quyền chọn mua một
cổ phiếu đang có giá S0.
 Giá hạn giá trị của quyền chọn mua trước khi đáo hạn:
• Nếu được thực hiện bây giờ,
thì giá trị nhận được của
quyền chọn mua là: S0 – X.
Đây được gọi là giá trị nền
tảng (intrinsic) của quyền
chọn mua.
• Giá trị quyền chọn luôn lớn
hơn giá trị nền tảng. Cách
biệt giữa giá trị quyền chọn và
giá trị nền tảng của nó được
gọi là giá trị thời gian của
quyền chọn (time value)
PV(X) = X/(1 + rf ) T
 Giá hạn giá trị của quyền chọn bán trước khi đáo hạn:
• Quyền chọn bán kiểu Âu:
P ≤ X/(1 + rf ).
• Quyền chọn bán kiểu Mỹ:
P ≤ X
 Giá cổ phiếu chỉ có thể giảm thấp nhất
là xuống 0. Do vậy, khi giá cổ phiếu đã
xuống thấp gần bằng 0 thì người giữ
quyền bán sẽ muốn thực hiện ngày vì
giá cổ phiếu không còn giảm thêm nữa.
 Quyền chọn bán kiểu Mỹ có giá trị cao
hơn quyền chọn bán kiểu Âu.
Ý nghĩa của công thức Black-Scholes:
o Xe-rT là giá trị hiện tại của X với suất chiết khấu được
tính lãi kép liên tục với r là lãi suất/năm.
• Lãi tính kép 1 kỳ trong năm: PV(X) = X/(1 + r)T
• Lãi tính kép n kỳ trong năm: PV(X) = X/(1+r/n)nT
• Lãi tính kép liên tục: PV(X) = limn→∞X/(1+r/n)nT = X/erT

16/4/2023
Ý nghĩa của công thức Black-Scholes:
o N(d) được hiểu là xác suất hiệu chỉnh theo rủi ro của
việc quyền chọn mua sẽ có lời khi đáo hạn.
• Khi N(d) = 1, quyền chọn mua chắc chắn sẽ được thực
hiện, thì C = S0 – PV(X)
• Khi N(d) = 0, quyền chọn mua chắc chắn sẽ không
được thực hiện, thì C = 0.
o Với 0 < N(d) < 1:
• Giá quyền chọn bằng giá trị hiện tại của giá trị tiềm
năng mà quyền chọn mang lại sau khi hiệu chỉnh cho
xác suất mà quyền chọn có lời khi đáo hạn.

Chuong_6___Cac_cong_cu_phai_sinh.pdf

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

Similaire à Chuong_6___Cac_cong_cu_phai_sinh.pdf

Similaire à Chuong_6___Cac_cong_cu_phai_sinh.pdf (20)

Chuong_6___Cac_cong_cu_phai_sinh.pdf