1. Over noodzaak en mogelijkheden voor de ontwikkeling van
Duurzaam (Business) Leiderschap
Prof. Leen Paape
Dean
Nyenrode School
for Accountancy
& Controlling
Rob Wetzels Mede t.b.v. het samen bouwen aan een duurzame bright city
Program Director
Nyenrode Center
for Sustainability
4 Juni 2010
Programmaschets
1. Kennis maken (Via “Speed daten” Variant) ca. 5 min.
2. De opgave en uitdaging (Inleiding Leen Paape) ca. 15 min.
3. Duurzame ontwikkeling (Inleiding Rob Wetzels) ca. 15 min.
4. Onderzoeken: Onze duurzame bright city? ca. 20 min.
5. Terugkoppeling: inhoud en bevindingen ca. 20 min.
6. Bespreken Nyenrode’s Duurzaam Business Leiderschap ca. 20 min.
Ontwikkelings Programma voor (a.s.) bestuurders
en andere behoeften aan ondersteuning en scholing
1

2. Kennismaken
Variant op “Speed daten”
Herkennen van de aanwezige diversiteit!
Wie van de aanwezigen zijn:
* Professional – Manager – Bestuurder – Ondernemer – ZZP’er?
* Werkzaam in Financiële dienstverlening – Overige dienstverlening –
Bouw & Industrie – Onderwijs – Overheid – Anders?
* HBO – WO – Anders geschoold?
* jonger dan 35 – 35 tot 50 – boven de 50 jaar?
* Nederlander – met buitenlandse roots – Buitenlander?
De Zuidas in al haar glorie…..
2

3. Waar worden we gelukkig van?
Activiteit Geluksscore Tijd per dag
??? 4.7 0.2
Sociaal contact 4.0 2.3
Ontspannen 3.9 2.2
Bidden/mediteren 3.8 0.4
Eten 3.8 2.2
TV kijken 3.6 2.2
Winkelen 3.2 0.4
Eten koken 3.2 1.1
Telefoongesprek 3.1 2.5
Zorgen voor kinderen 3.0 1.9
Huishouden 3.0 1.1
???? 2.7 6.9
Forensen 2.6 1.6
Met wie hebben we het fijn?
Samenzijn met Geluksscore Tijd per dag
Vrienden 3.7 2.6
Familie 3.4 1.0
Partner 3.3 2.7
Kinderen 3.3 2.3
Klanten 2.8 4.5
Collega’s 2.8 5.7
Alleen 2.7 3.4
???? 2.4 2.4
3

4. Hoe ziet onze dag qua geluk er uit?
6 8 10 12 14 16 18 20 22
Schade van de huidige crisis
• IMF schat verlies op $ 11.000 miljard (anderen
schatten $ 25.000 miljard)
• Gigantische reddingsoperaties door overheden
• Nederlands begrotingstekort ongeveer 6%
• ‘Garanties’ Minister Bos € 861 miljard
• Te bezuinigen in de komende jaren € 30 miljard
• De Grote Recessie: 20 jaar lang last!
4

5. De Mallemolen …
• Lloyd Blankfein; CEO Goldman Sachs: We’re doing
Gods work!
− Goldman Sachs ontving $ 23 miljard steun
− Betaalt $ 20 miljard aan bonussen
− "Everybody should be happy!"
Collateral damage…….
• Zelfmoorden: + 2,4%
• Dodelijke hartaanvallen: + 2,7%
• Moorden: + 2,4%
• Kindersterfte: + 3 tot 10%
• Ondervoeding: + 100 miljoen
“We’re doing Gods work!"
5

6. Dick Fuld (CEO Lehman Brothers)
6

7. Retorische vraag
• Wie is nog te vertrouwen?
− Verzekeraars? (woekerpolissen)
− Banken? (bonussen)
− Regeringen? (Weapons of mass destruction in Irak)
− Katholieke Kerk? (sexschandalen)
− Agrarische sector? (hormoon en penicilline gebruik)
− Energiesector? (BP)
− Credit Rating Agencies? (foute ratings)
− Vastgoedsector (fraude alom)
− Politiek? (bonnetjesschandaal in UK)
− Politie en OM? (‘foute’ veroordelingen)
• Anomie ligt op de loer
Verandering noodzakelijk naar
‘Profits with Principles’
Moreel Kapitalisme & Business
(Her)bezinning op:
• waarvoor staat en stond het fenomeen ‘onderneming’
• de onderlinge afhankelijkheid van samenleving en business
• verantwoord rentmeesterschap
• verlicht eigenbelang en de rol van waarden en principes bij zelfsturing
• de waarde van materiële en immateriële zaken
• management van niet-financiële risico’s
• ontwerp van beloningssystemen
• de rol van wetgeving
‘Herziening Business Education & MBA curriculum’ nodig!
Sustainable Leadership
7

8. Leidende paradigma’s
• Stakeholder versus shareholder
• Stewardship/rentmeesterschap
• Integriteit/moreel gezag
• Leider is verantwoordelijk voor allen (dienend
leiderschap)
Duurzaamheid / Duurzaam Business Leiderschap
in de loop van de Tijd
Duurzame
Ontwikkeling
bij toenemende Besef: Meer van hetzelfde werkt niet meer
complexiteit
Integraal Duurzaam
Ondernemen / Ontwikkelen
Beheren Vanaf ca. 2005
1985 – heden Nu En transitieprocessen
Saneren naar een systeemomslag
Vóór 1985
Tijd
Leidt tot: Veranderingen en vernieuwingen
door ondernemerschap en leiderschap
8

9. Toenemende urgentie voor duurzaam leven, werken, mobiliteit, etc.
door toenemende (stapeling van) Duurzaamheidsissues
Vormen van Duurzaam Ondernemen
in het hier & nu
(Oud denken)
Niet-duurzaam
Financieel-Economisch
Vrij Ondernemerschap Maatschappelijk Verantwoord Managen
met compliance van bedrijfsrisico’s, -kosten en -kansen
Voldoen aan verplichte minimale Tactisch berekenende relatieve (verbeterde)
Duurzaamheidprestatie Duurzaamheidprestatie
Traditionele vakman Betrokken partners
Duurzame Businessmodellen 1.0 Duurzame Businessmodellen 2.0
(Oud doen) (Nieuw doen)
‘Wat gedaan ‘Wat nieuwe
moet worden’ kansen biedt’
Integraal duurzame producten, diensten Integraal duurzame next practice
en processen (Business Model Innovation) platforms (Business Innovation Model)
Strategische absolute (goede) Strategische absolute (goede)
Duurzaamheidprestatie Duurzaamheidprestatie
Duurzaamheids leiders Innovatie leiders
Duurzame Business(keten)modellen 3.0 Duurzame Business(platform)modellen 3.1
(Nieuw denken)
Duurzaam
Triple P Bottom Line
9

10. Voorbeeld van een Duurzaamheids leider
Stef Kranendijk, alias Mister Desso
Uit het FD van 1 mei ‘10
'Praten over duurzaamheid is boring. Wij doen het. Niet louter uit altruïsme, maar om er geld
mee te verdienen‘. 'In 2009 was de tapijtmarkt een disaster, maar wij wonnen marktaandeel‘
'Wij zijn er de afgelopen jaren in geslaagd de rules of the game te veranderen.'
In 2007 gooide Kranendijk, na het zien van de tv-documentaire Tegenlicht over het ‘c2c’-
principe (cradle-to-cradle/van wieg tot wieg) het roer bij Desso om. Alleen zuivere materialen
worden toegepast zodat alle materialen kunnen worden hergebruikt zonder dat ze aan kwaliteit
inboeten. Zo moet een volledig gesloten kringloop ontstaan.
Intussen geldt Desso in de sector als benchmark.. … Onvermoeibaar kan Kranendijk praten over
zijn bijna volledig recyclebare tapijttegels. Een tapijttegel die voor 97% recyclebaar is komt
binnenkort op de markt. 'We werken aan die laatste 3%. Dat zijn de verfstoffen en daarover zijn
we in gesprek met onze suppliers en met de suppliers van die suppliers.
Voorbeeld van aan Innovatie leider
John Mackay, CEO of Whole Foods
Mission = Greening the economy
10

11. John Mackey in dialogue with Milton Friedman
While Friedman believes that taking care of customers, employees, and business
philanthropy are means to the end of increasing investor profits, I take the exact
opposite view: Making high profits is the means to the end of fulfilling Whole
Foods’ core business mission. We want to improve the health and well-being of
everyone on the planet through higher-quality foods and better nutrition, and we
can’t fulfill this mission unless we are highly profitable.
If we are truly interested in spreading capitalism throughout the world (I certainly
am), we need to do a better job marketing it. I believe if economists and business
people consistently communicated and acted on my message that “the enlightened
corporation should try to create value for all of its constituencies,” we would
see most of the resistance to capitalism disappear.
Duurzaam Business Leiderschap Ontwikkelings Programma
voor (aankomende) bestuurders
Centrale opgave en uitdaging
Duurzame (Business) Ontwikkeling
Van: Profit – Planet – People
Naar: People – Planet - Profit
Van Traditioneel Naar Evolutionair Via Fusie van Belangen
Economy Het behartigen van de belangen
van mensen (People)
Human -hier en nu, daar en later-
society op een manier waarbij
het milieu (Planet) is gebaat
en die economisch
Environment aantrekkelijk en maatschappelijk
verantwoordelijk is (Profit).
11

12. Het vermogen om mee
een bright en duurzaam Amsterdam/Zuidas van de toekomst te creëren
zit in allen van ons
Breng in subgroepjes in kaart:
A. Welke idealen en/of droombeelden m.b.t. een duurzame bright toekomst
brengen ons hier samen, al dan niet stad/A’dam/Zuid-as gerelateerd? (10-15 min.)
B. Wat is voor realisatie ervan nodig? (10 min.)
Noot: Ga niet in discussie. Luister, noteer, verzamel en ervaar.
Het behartigen van de belangen van mensen (People) -hier en nu, daar en later-
op een manier waarbij het milieu (Planet) is gebaat
en die economisch aantrekkelijk en maatschappelijk verantwoordelijk is (Profit).
Duurzaam Business Leiderschap Ontwikkelings Programma
voor (aankomende) bestuurders
“De Heilige Graal voor Duurzame Ontwikkeling”
Integraal Integraal
Duurzaam Duurzaam
Ondernemen Het behartigen van de belangen Organiseren
van mensen (People)
-hier en nu, daar en later-
op een manier waarbij
het milieu (Planet) is gebaat
en die economisch
aantrekkelijk is (Profit).
Strategie
Intrinsiek
Duurzaam
Leiderschap
Structuur Cultuur
12

13. Duurzaam Business Leiderschap Ontwikkelings Programma
voor (aankomende) bestuurders
“De Heilige Graal voor Duurzame Ontwikkeling”
Missie:
Integraal Duurzame Business
concepten en modellen
ontwikkelen
Leidraad: Integraal Fundament:
Aansluiten op essenties van Duurzaam Duurzaam
mensen, leven en natuur Ondernemen Organiseren
Strategie:
Duurzame Waarden
creatie
Duurzaam Business Leiderschap Ontwikkelings Programma
voor (aankomende) bestuurders
“De Heilige Graal voor Duurzame Ontwikkeling”
Missie:
Duurzaam waarderen
en benutten van
alle (im)materiële assets
Leidraad: Integraal Fundament:
Duurzame sociale samenhang Duurzaam Licht management en
en –innovatie bevorderen -instrumentarium toepassen
Organiseren
Strategie:
Duurzame netwerken
creëren
13

14. Duurzaam Business Leiderschap Ontwikkelings Programma
voor (aankomende) bestuurders
“De Heilige Graal voor Duurzame Ontwikkeling”
Missie:
Duurzame (Business)
Ontwikkeling
Leidraad: Intrinsiek Fundament:
‘Leven’ van Duurzame principes, Duurzaam Persoonlijk
waarden & normen Meesterschap
Leiderschap
Strategie:
Resonerend leiderschap
Duurzaam Business Leiderschap Ontwikkelings Programma
voor (aankomende) bestuurders
Centrale opgave en uitdaging
Duurzame (Business) Ontwikkeling
Van Traditioneel Naar Evolutionair Via Fusie van Belangen
Economy Het behartigen van de belangen
van mensen (People)
Human
-hier en nu, daar en later-
society op een manier waarbij
het milieu (Planet) is gebaat
Environment en die economisch
aantrekkelijk is (Profit).
D.m.v. nieuwe technologieën en Nieuwe wetenschappen (brillen), zoals:
* Gedrags- en Belevingseconomie (Welzijn & Welvaart)
* Neuro-science & Sociaal-constructionisme (natuur der dingen)
* Complexiteitseconomie incl. Chaos-denken (CAS)
14