Zakendoen in de nieuwe economieWietsma, J.Tijdschrift Administratie, 2014Begin dit jaar werd het boek Zakendoen in de nieuwe economie Zeven vensters op succes gekozen tot managementboek van het jaar 2014. Hierin legt de auteur Marga Hoek uit hoe organisaties en individuen een bijdrage kunnen leveren aan een nieuwe en duurzame economie. Nu is er over een duurzame economie al heel wat geschreven. In veel gevallen ging het om visionaire verhalen. in andere gevallen ging het vaak over triviale zaken. Wat ontbrak was de samenhang. Het is een verdienste van Marga Hoek dat zij die samenhang aanbrengt, waardoor het boek ook voor administrateurs zeer lezenswaardig is. Daarbij zet het aan tot denken over de wijze waarop het bedrijf waarvoor u werkt een bijdrage zou kunnen leveren aan het inrichten van die nieuwe economie.

1. Zakendoen in de
nieuwe economie
Begin dit jaar werd het boek ‘Zakendoen in de nieuwe economie’ gekozen tot Managementboek van het jaar 2014. Hierin
legt Marga Hoek uit hoe organisaties en individuen een bijdrage kunnen leveren aan een nieuwe en duurzame economie.
Nu is hier al heel wat over geschreven, maar wat ontbrak was de samenhang. Het is een verdienste van Marga Hoek dat zij
die samenhang aanbrengt, waardoor haar boek - ook voor administrateurs - zeer lezenswaardig is. Daarbij zet het aan tot
denken over hoe het bedrijf waarvoor u werkt een bijdrage kan leveren aan het inrichten van die nieuwe economie.
bekijk hoe de transitie zo soepel mogelijk kan verlopen
De nieuwe economie kent volgens de auteur van het
boek Zakendoen in de nieuwe economie drie pijlers:
een sociale, een ecologische en een financiële. Dat
houdt in dat bedrijven de focus op de winst in geld op
korte termijn moeten verleggen naar die van een circulaire eco-nomie,
waarin alle drie de elementen even belangrijk zijn. De au-teur
gebruikt daarbij het voorbeeld van Desso, een Nederlands
bedrijf dat op een heel andere manier is gaan nadenken over het
maken van vloerbedekkingen en daarmee zeer succesvol is. Voor
de administrateur betekent deze ontwikkeling dat er in het jaar-verslag
veel meer aandacht zal moeten komen voor de sociale en
ecologische componenten die tot waardecreatie hebben geleid.
Hoeveel energie is er verbruikt, hoe is het gesteld met de mensen-rechten
in de productie- en verantwoordingsketen? Als we bij-voorbeeld
ook te weten komen dat de productie van een T-shirt
niet alleen maar 7,50 euro aan omzet heeft opgeleverd, maar ook
2.700 liter water heeft gekost, ben je als bedrijf dan bereid om je
productiemethoden aan te passen, als je weet dat er grote groe-pen
mensen zijn die een gebrek aan water hebben? Deze metho-de
van verantwoorden wordt ook wel all assests included ge-noemd.
Onomkeerbaar proces
Volgens Marga Hoek zijn er zes trends die er voor zorgen dat de
nieuwe economie een onomkeerbaar proces is. Ten eerste is er
de voortdurende globalisering. We weten steeds meer van el-kaar,
wat ertoe leidt dat we gedwongen worden om meer reke-ning
met elkaar te houden. Tegelijkertijd neemt de lokalisering
ook steeds meer toe; mensen en bedrijven gaan op lokaal ni-veau
met elkaar samenwerken. Bedrijven worden in omvang
kleiner, netwerken waarin bedrijven opereren worden juist
steeds groter.
Een trend - de tweede - die daar nauw op aansluit, is dat we steeds
vaker verbonden zijn. We zijn niet alleen als mensen met elkaar
verbonden, we zijn ook verbonden met apparaten die ons op tijd
waarschuwen dat we een bepaalde actie moeten ondernemen.
Voor u als administrateur is dat natuurlijk herkenbaar. Vroeger
moest u iedere dag naar kantoor toe om de administratie bij te
werken en de financiële rapportage te verzorgen. Tegenwoordig
kunt u bij wijze van spreken de nodige werkzaamheden doen van-uit
uw luie stoel op het strand en geeft een app van de Belasting-dienst
of een alert van de bank aan dat u een bepaalde actie moet
ondernemen.
De derde trend die de auteur waarneemt is die van de toene-mende
transparantie. Consumenten, overheden en aandeel-houders
willen dat bedrijven aangeven hoe ze hun zaken geor-ganiseerd
hebben en hoe ze hun winsten weten te realiseren.
Op termijn is van ieder bedrijf - groot of klein - bekend hoe de
vlag erbij hangt. Voor u als administrateur houdt dat in dat u in
toenemende mate moet nadenken over de wijze waarop u aan
een willekeurige derde verantwoording wil afleggen. Misschien
zegt u dat een ‘willekeurige derde’ daar niets mee te maken
heeft. Maar voor een netwerkeconomie waarin alles met alles
samenhangt, geldt dat niet meer. Uw bedrijf heeft een plek in
ti jdschri ft admini strati e – nummer 10 – oktob er 2014 3 6 WWW.ti jdschriftadmini stratie.NL
boeken
Door Jan Wietsma AA, mede-initiatiefnemer van de MKB-kredietcoach, partner Full Finance (vragen: jwietsma@coolfacts.nl)

2. WWW.ti jdschriftadmini stratie.NL 3 7 ti jdschri ft admini strati e – nummer 10 – oktob er 2014 Schaalgrootte. Die samenwerking is ook noodzakelijk om op lan-ge
termijn te kunnen overleven. Schaalgrootte houdt niet in dat je
als bedrijf meer gaat produceren, je naar steeds lagere kosten
streeft en genoegen neemt met steeds lagere marges. Nee, in de
nieuwe economie betekent schaalgrootte dat je met elkaar gaat
samenwerken, zowel lokaal als internationaal. Daar komt bij dat
bedrijven steeds minder kunnen profiteren van een door hen uit-gevonden
technologie. Tegelijkertijd helpt de digitale en mobiele
technologie er voor dat ondernemingen veel sneller dan vroeger
toegang krijgen tot mondiale markten. Investeren in de oude ma-nier
van schaalgrootte is economisch bezien meestal ook geen
haalbare kaart meer. Er is al snel sprake van overcapaciteit, mark-ten
veranderen bovendien snel. Onderzoek eens wat nieuwe vor-men
van samenwerking als voordeel voor uw bedrijf zouden kun-nen
opleveren.
Innovatie. Ondernemingen moeten blijven innoveren om rele-vant
te blijven. Laten ze dat na, dan stijgen de kosten en dalen
de winsten, waardoor ze uiteindelijk uit de markt worden ge-drukt.
Daar komt bij dat een eenmaal gedane innovatie niet
iets is waar je lang op kunt teren, je zult door moeten blijven
gaan met het doorontwikkelen van je product. Daarom kiezen
steeds meer bedrijven er voor om in co-creatie zaken te ont-wikkelen.
Het grote voordeel is dat je producten en diensten
ontwikkelt die veel beter aansluiten op de wensen van de ge-bruiker
en tegelijkertijd is de uitgaande kasstroom een stuk la-ger.
Ook hier geldt dat gedeeld eigenaarschap of gebruiksrecht
leidt tot een duurzame waardecreatie. Voor u als administra-teur
is het interessant om te onderzoeken bij welke innovaties
uw bedrijf betrokken is en te bespreken hoeveel budgettaire
ruimte u volgend jaar op moet nemen om participaties in inno-vaties
mogelijk te maken.
Businesscase. Als administrateur heeft u van nature veel met
het opzetten, ontwikkelen en bewaken van businesscases.
Daarbij bent u er aan gewend om een businesscase te beschrij-het
netwerk verworven en consumenten willen weten of dat
ook terecht is.
De vierde trend gaat over de opkomst van nieuwe economieën.
De globalisering zorgt er voor dat Afrika een steeds dominan-tere
rol gaat spelen in de wereldeconomie. De doorgaande re-voluties
op het terrein van digitalisering en mobiliteit zorgen
ervoor dat veel innovaties juist op dit terrein zullen plaatsvin-den.
De mogelijkheden van big data - de vijfde trend - zijn eindeloos en
we staan wat dat betreft nog maar het begin van een nieuw tijd-perk.
Inventariseer als administrateur eens over welke data uw
bedrijf allemaal beschikt, bespreek met het managementteam en
de directie welke extra toegevoegde waarde uw bedrijf kan leve-ren
als het optimaal gebruik gaat maken van die data.
Als laatste trend noemt Marga Hoek het veranderende waardeper-spectief
van de consument. In veel gevallen is betaalbaarheid
geen probleem meer, consumenten gaan daardoor veel meer ei-sen
stellen aan kwaliteit, esthetiek en functionaliteit. Daarnaast
heeft de individualisering zijn hoogtepunt gehad en hebben men-sen
weer meer behoefte aan saamhorigheid. Bedrijven moeten de
spagaat tussen de hang naar meer luxe en tegelijkertijd meer
duurzaamheid zien te overbruggen.
Zeven vensters van succes
Om in de nieuwe economie succesvol te zijn, is het belangrijk om
op een aantal zaken in te zoomen. De auteur noemt dat de zeven
vensters van het succes. Het gaat dan om: klanten; value-cycle;
schaalgrootte; innovatie; businesscase; financiering en leiderschap.
In de nieuwe economie zullen klanten steeds minder producten
kopen. Consumenten willen vooral toegang hebben tot produc-ten.
Dat houdt in dat een producent van lampen in de toekomst
vooral toegang tot allerlei soorten kunstlicht mogelijk maakt. De
consument koopt geen lamp meer, maar huurt lichtbronnen, die
als ze stuk zijn direct worden vervangen, of als de consument erop
uitgekeken is, kosteloos kan ruilen. Klanten zijn niet meer geïnte-resseerd
in het economische eigendom, maar in het gebruik.
Lokaal zijn er al steeds meer initiatieven waarbij mensen gebruik-maken
van elkaars spullen. Voor bedrijven die goederen produce-ren
heeft dit flinke gevolgen, want als buurten besluiten om sa-men
een ladder, gereedschap en auto’s te kopen, neemt de totale
afzetmarkt voor bedrijven stevig af. Men zal dan moeten na-denken
over andere afzetstrategieën. Denk als administrateur
eens na over de kwetsbaarheid van uw afzetmarkt. Wat gebeurt als
het consumentengedrag verandert?
Value-cycle. De meeste bedrijven kunnen niet meer zelfstandig
bestaan, ze maken bijna altijd deel uit van een keten. De produ-cent
van accu’s is afhankelijk van het aantal auto’s dat wordt ge-kocht
en wordt onderhouden. De groenteteler is afhankelijk van
de inkoopcontracten met de supermarkten. Dat houdt in dat be-drijven
steeds meer werk moeten maken van het duurzaam in-richten
van de waardeketen waarin zij opereren. Bedrijven zullen
steeds meer met elkaar gaan samenwerken om frictiekosten weg
te nemen. Voor u als administrateur kan het nuttig zijn om de fric-tiekosten
waarmee uw bedrijf te maken heeft in kaart te brengen
en te bekijken op welke duurzame wijze u daarin verandering
kunt brengen.
Samenwerking is noodzakelijk om op lange termijn te kunnen overleven.

3. ven vanuit het perspectief van uw bedrijf. De wereld draait bij
wijze van spreken om uw bedrijf. In de nieuwe economie on-derzoekt
u veel meer met welke andere bedrijven u gezamen-lijk
waarde kunt creëren. Uw businesscase is geen statisch ge-geven
waarbij u maandelijks rapporteert of onderdelen uit de
businesscase wel of niet gehaald zijn. In de nieuwe economie
is de businesscase een dynamische werkelijkheid die dag in
dag uit kan veranderen. De dynamische businesscase richt zich
op maximale innovatie, langetermijn-waardecreatie en een po-sitief
rendement voor aanbieders en afnemers. Een onderwerp
waarvan het absoluut de moeite waard is om u verder in te ver-diepen.
Financiering. In de nieuwe economie wordt het gebruik van geld
zo lang mogelijk uitgesteld. Het gaat om een effectieve financie-ring
van de activiteiten die het bedrijf wil starten. Door de finan-cieringsbehoefte
laag te houden, daalt het risicoprofiel van de
businesscase en wordt het eenvoudiger om een beter rendement
te halen. Als er dan toch gefinancierd moet worden, zal men de
financiering in de toekomst steeds vaker bij klanten, aandeelhou-ders
of de crowd halen - mensen die betrokken zijn bij het bedrijf
en het graag een stap verder willen helpen. Als de stakeholders
niet meer kunnen of willen financieren, dan maakt het bedrijf ge-bruik
van vreemd vermogen. Denk eens na over de vraag of de
huidige financieringsconstructie nog wel past bij de veranderen-de
omstandigheden. Probeer stakeholders te betrekken bij de fi-nanciering
van uw bedrijf, zodat u minder afhankelijk wordt van
ti jdschri ft admini strati e – nummer 10 – oktob er 2014 3 8 WWW.ti jdschriftadmini stratie.NL
derden.
Leiderschap. De ondernemer en manager zal in de duurzame
economie veel meer aandacht hebben voor de zogeheten intrin-sieke
motivatie van u en uw collega’s. Managen zal zich steeds
meer richten op gedrag en veel minder op allerhande extrinsie-ke
beloningen. Daarnaast zal de focus vooral komen te liggen op
de langetermijndoelstellingen van de onderneming en minder
op de kortetermijn van winst en verlies. Voor u als administra-teur
houdt dat in dat u de komende tijd kan meedenken over de
wijze waarop de organisatie meet of ze haar langetermijndoel-stellingen
ook haalt.
U zult begrijpen dat de overgang naar de nieuwe economie niet
van de ene op de andere dag gaat. Tegelijkertijd is het wel goed
dat u zich daarop voorbereidt en samen met uw management-team
of directie onderzoekt op welke manier die transitie zo soe-pel
mogelijk te laten verlopen.
Hoe dan ook, de nieuwe economie biedt voldoende uitdagingen
voor u om uw rol als administrateur anders te gaan invullen. Het
boek Zakendoen in de nieuwe economie biedt u hiervoor voldoen-de
inspiratie.
Alle sites op een rij
In elk nummer van Tijdschrift Administratie vindt u een over-zicht
van de in dat nummer genoemde sites, danwel een verwij-zing
naar relevante sites. Daarbij wordt het paginacijfer van het
bijbehorende bericht of artikel vermeld.
Administrateursdag, Nationale
www.overfinancieelmanagement.nl/administrateursdag
(pagina 20)
Belangenvereniging SPD
www.bspd.nl
(pagina 39)
Belastingplan 2015
www.overfinancieelmanagement.nl
www.oversalarisadministratie.nl
http://tinyurl.com/belastingplan2015
(pagina 25)
Elektronisch factureren, gids (gratis downloaden)
www.softwarepakketten.nl
(pagina 33)
Gezond in bedrijf
http://gezondinbedrijf.com
(pagina 4)
Stagair(e)s, begeleiden van (Ecabo)
www.stagebegeleiden.nl
(pagina 18)
Verbond van Credit Management Bedrijven (VCMB)
www.vcmb.nl
(pagina 6)
Vereniging van kredietunies in Nederland
www.dekredietunie.nl
(pagina 14)
Werkdruk de baas, training
http://werkdrukdebaas.overwerkdruk.nl
(pagina 5)
Werkkostenregeling, aanpassingen
http://www.werkkostenregeling.net
(pagina 28)
Boekenrubriek
De boeken kunt u bestellen bij: www.managementboek.nl
(pagina 40)
Cursussen en congressen
Info bij: www.overfinancieelmanagement.nl/opleidingen en
www.oversalarisadministratie.nl/opleidingen
(pagina 40)
Managementboek van
het jaar 2014
Zakendoen in de nieuwe economie
Auteur: Marga Hoek
Vakmedianet, isbn 978 90 13 10942 9
Prijs: 40 euro