Website sbo presentatie resonantieraad

1. Financial Literacy @
School
Voorstelling van het Strategisch BasisOnderzoek (SBO)
Resonantiegroep 14 september 2017

2. Strategisch Basisonderzoek
Het programma Strategisch BasisOnderzoek (SBO) betreft vernieuwend
onderzoek dat in geval van wetenschappelijk succes een vooruitzicht biedt
voor latere economische of maatschappelijke toepassingen (onder de
vorm van een nieuwe generatie van producten, processen en/of diensten).
Financiering vanuit Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek (FWO)

3. Partners

4. Partners in het onderzoek
SBO team
• Promotoren:
• Prof. dr. Kristof De Witte (KU Leuven)
• Prof. dr. Geert Van Campenhout (KU Leuven)
• Prof. dr. Wouter Schelfhout (Universiteit Antwerpen)
• Project coördinator
• Dr. Koen Declercq (KU Leuven)
• Doctoraatsonderzoekers:
• Boukje Compen (Universiteit Antwerpen)
• Lore Heylen (KU Leuven)
• Joana Elisa Maldonado (KU Leuven)
• Leraren:
• Lieve Lammens (KU Leuven)
• Johan Mestdagh (KU Leuven)

5. Overzicht presentatie
• Financiële geletterdheid
• Financiële geletterdheid in België en OESO landen
• SBO project Financial Literacy @ school
• Doelstellingen
• Ontwikkeling van het lesmateriaal
• Evaluatie van het lesmateriaal
• Planning van het project

6. Financiële geletterdheid
Financiële geletterdheid:
De kennis van financiële begrippen en producten
alsook de vaardigheid om deze kennis aan te wenden
om financiële beslissingen te nemen
Financiële educatie:
Het proces waardoor financiële consumenten hun
inzicht in financiële producten en concepten
verbeteren en, door informatie, begeleiding en/of
objectief advies, vaardigheden en zelfvertrouwen
ontwikkelen om meer bewust te worden van
financiële risico’s en opportuniteiten, beter
geïnformeerde keuzes te maken, beter op de hoogte
te zijn van assistentiemogelijkheden, en om andere
effectieve maatregelen te nemen ter verbetering van
hun financieel welzijn (OECD, 2005).
Vaardigheden
Attitudes
Kennis

7. Financiële geletterdheid
Sluit aan bij de 8 Europese
sleutelcompetenties
 8 competenties die elk individu nodig
heeft voor zijn zelfontplooiing en
ontwikkeling, actief burgerschap, sociale
integratie en werk.
financiële educatie
- Sociale en burgerschapscompetentie
- Ontwikkeling van initiatief en
ondernemerszin

8. Belang van financiële geletterdheid
Voor het individu
- Positieve samenhang met vermogensopbouw
- Voorbereiding op pensioen
- Beter schuldbeheer
- Lager schuldniveau, en lagere kost van schuld
- Betere risicospreiding
Voor de maatschappij
- Concurrentie en innovatie is hoger doordat er meer weloverwogen
beslissingen genomen worden
- Meer voorspelbaar financieel gedrag
- Financiële stabiliteit
- Betere pensioenopbouw, minder problematische schuldenlasten

9. Financiële geletterdheid in België en OESO landen
Figuur 1: Financiële geletterdheid: Kennis (OESO, 2016)

10. Financiële geletterdheid in België en OESO landen
Figuur 2: Financiële geletterdheid: Gedrag (OESO, 2016)

11. Financiële geletterdheid in België en OESO landen
Figuur 3: Financiële geletterdheid: Attitudes (OESO, 2016)

12. Nood aan meer financiële educatie in Vlaanderen
• Internationale vergelijkingen tonen aan dat Vlaamse jongeren vrij goed
scoren op financiële geletterdheid.
• Deze scores verschillen tussen leerlingen
• Een aanzienlijk aandeel van de jongeren haalt het basisniveau van
financiële geletterdheid niet.
• De financiële beslissingsomgeving is complexer geworden.
• Empirisch onderzoek toont het verband aan tussen financiële
geletterdheid en financieel wenselijk gedrag.

13. Nood aan meer financiële educatie in Vlaanderen
• Internationale aanbevelingen om financiële educatie te integreren op
school.
• Financiële educatie is vakoverschrijdende eindterm in het secundair
onderwijs.
• Maar komst van nieuwe basiscompetenties  Momenteel nog niet
duidelijk hoe dit te integreren in het curriculum.
• Eerder onderzoek wijst op de noodzaak om leraren verder te
professionaliseren om financiële vorming aan te brengen.

14. Conclusies
van
vooronderzoek

15. SBO project: Financial Literacy @ school
Doelstellingen:
• Verhogen van de financiële geletterdheid van leerlingen in het
middelbaar onderwijs.
• Ontwikkelen van lesmateriaal voor financiële educatie.
• Differentiëren van het lesmateriaal om rekening te houden met
verschillende achtergrond van leerlingen.
• Evalueren van lesmateriaal en lesmethodes.
• Betrekken van de ouders bij de financiële vorming.
• Verhogen van de financiële geletterdheid bij leraren.
 Integreren van financiële educatie in het middelbaar onderwijs.

16. Differentiatie

17. SBO project: Financial Literacy @ school
Ontwikkeling van het lesmateriaal
• Lesmateriaal voor het tweede jaar van de eerste graad in het
middelbaar onderwijs.
• Lesvoorbereidingen en richtlijnen om leraren te ondersteunen.
• Lesmateriaal bevat volgende modules:
• Betaalmiddelen (vanaf schooljaar 2017-2018)
• Geldbeheer
• Sparen
• Lenen
• Beleggen
• Eén module komt overeen met 2-4 lesuren.
• Lesmateriaal wordt ontwikkeld door leraren in samenwerking met
wikifin.be.
• Lesmateriaal beschikbaar via wikifin.be.

18. SBO project: Financial Literacy @ school
Evaluatie van het lesmateriaal
• Om de effectiviteit van het lesmateriaal en lesmethodes te evalueren
maken we gebruik van een experimentele setting.
• Op basis van een test meten we het niveau van financiële geletterdheid
voor aanvang van de lessen.
• Deelnemende scholen krijgen willekeurig diverse lesmethodes
toegewezen.
• Sommige scholen volgen een meer traditionele benadering.
• In andere scholen is er meer aandacht voor differentiatie en/of
betrokkenheid van de ouders.
• Na de lessen volgt een bijkomende test om te toetsen of de financiële
geletterdheid van leerlingen effectief verhoogd is en de lessen een
impact hebben op financieel gedrag.

19. SBO project: Financial Literacy @ school
Evaluatie van het lesmateriaal
• Scholen die behoren tot de controlegroep zullen in het eerste jaar van
het project enkel deelnemen aan beide testen.
• Scholen in de controlegroep krijgen pas vanaf het tweede jaar van het
project toegang tot het lesmateriaal.
• Evaluatie van het lesmateriaal laat toe om het lesmateriaal aan te
passen naar volgende schooljaren.