Plan Amsterdam, over de brettenzone en Sloterdijk met onze bijdrage!

Werken en wonen in de Sloterdijken
Plan
Hernieuwde dynamiek in de Sloterdijken Wonen in Sloterdijk Centrum De Bretten groeit uit tot landschapspark
Amsterdam
with English captions and summary
Working and living in the Sloterdijk Area
01|2015

infographics Veel van de vitale functies van
de stad bevinden zich in Westpoort. Het is nationaal
en internationaal zeer strategisch gelegen in de
logistieke westas van de Amsterdamse metropool
regio, met verbindingen naar Schiphol, Greenport
in Aalsmeer, Zaanstad, Haarlem, IJmuiden en het
centrum van Amsterdam. / Many of the city’s vital
functions are situated in Westpoort. It boasts a highly
strategic location, nationally as well as internationally,
in the logistical western axis of the Amsterdam
Metropolitan Area, with connections to Schiphol
Airport, Greenport in Aalsmeer, Zaanstad, Haarlem,
IJmuiden and the centre of Amsterdam.
kaart Westpoort bestaat uit de haven en de deel
gebieden Sloterdijk I, II, III, IV en Sloterdijk Centrum.
/ Westpoort – literally the ‘Western Gateway’ –
consists of the port as well as the Sloterdijk I, II, III, IV
and Sloterdijk Centre subsectors.
1 Totdat er woningbouw is gerealiseerd is er ruimte
voor tijdelijke evenementen. Op de foto, festival
Trammeland. / Until the housing is constructed there
is space for temporary events. This photo was taken
at the Trammeland Festival.
Foto: Martijn van den Dobbelsteen
2e
haven van Nederland / ranks
as 2nd largest port in the
Netherlands
15%
van de Amsterdamse
economie / of the Amsterdam
economy
2.300
bedrijven / companies
47.000
werkenden / employees
1.400.000
ton afval jaarlijks verwerkt,
deels omgezet in energie en
water / tonnes of waste are
processed every year, in part
transformed into energy and
water

01|2015 03
Auteurs van dit nummer
Pieter Boekschooten
Ron Karssing
Piet Koster
Giso Lommers
Ellen Nieuweboer
Arjan Snellenberg
Colofon
PLAN Amsterdam is een uitgave van
Gemeente Amsterdam. Het vakblad
informeert over ruimtelijke thema’s,
projecten en ontwikkelingen in de stad
en de metropoolregio. Het verschijnt
zeven keer per jaar, waarvan twee keer
in het Engels.
(Eind)redactie en coördinatie
Sandra Langendijk, Hubertine Peters
Vormgeving
Beukers Scholma, Haarlem
Hoofdbeeld cover
Olga van de Ven en Elsje van Omme
Foto’s en beelden binnenwerk
zie bijschrift
Kaarten
Gemeente Amsterdam, tenzij anders
vermeld in bijschrift
Lithografie en druk
OBT-Opmeer, Den Haag
Vertaling
Andrew May
Deze uitgave is met de grootst mogelijke
zorg samengesteld. Er kunnen echter
geen rechten aan worden ontleend.
Mocht ons iets zijn ontgaan bij de
vermelding van afbeeldingen of heeft
u andere vragen, neem dan contact op
met de redactie via planamsterdam@
amsterdam.nl of 020 2551550.
Een gratis abonnement is aan te vragen
via planamsterdam@amsterdam.nl.
Jaargang 21, nr 1, februari 2015
Ook te downloaden vanaf
www.amsterdam.nl/planamsterdam
U bent vast wel eens op station Sloterdijk geweest.
Al was het alleen maar om over te stappen op een
andere trein. Of de metro of tram. Misschien hebt u in
Westpoort een keer een bedrijf bezocht. Maar, tenzij
u hier werkt, bent u vast niet vaak in dit westelijk deel
van Amsterdam geweest. Simpelweg omdat u daar niet
altijd een reden toe had.
Dat zal zeker gaan veranderen. Er is veel gaande in
het gebied. De nieuwe Westrandweg heeft dit deel van
Amsterdam zichtbaar gemaakt en de bedrijventerreinen
letterlijk in de etalage gezet. Door de grote hotels die
rond het station Sloterdijk zijn geopend, blijven mensen
er tegenwoordig ook overnachten. En dat aantal gaat
alleen maar toenemen want voor het eerst in dertig jaar
mogen mensen gaan wonen in een deel van Westpoort.
En dat nieuws blijkt een positief effect te hebben op het
ondernemersklimaat – ook onverwachte ondernemers
vestigen zich nu in dit deel van de stad.
In het eerste artikel, een nadere kennismaking met
de verschillende deelgebieden Sloterdijk I, II, III, IV en
Sloterdijk Centrum, ofwel de Sloterdijken. Daarna meer
over de oorzaken voor de hernieuwde dynamiek in
het gebied. In het tweede artikel wordt dieper in-
gegaan op de nieuwe woonfunctie in Sloterdijk Centrum,
het kantorengebied rond station Sloterdijk. Waarom
mag het nu wel? Waar mogen mensen precies wonen.
En, hoe gaat de gemeente dit aanpakken?
Het derde artikel gaat over het groen. Elke Amster-
dammer heeft groen op loop- en fietsafstand. Zo ook
de nieuwe bewoners. De Bretten is een natuurgebied
dat deels is aangelegd, maar grotendeels zelf is ontstaan.
Een relatief onbekend juweeltje, maar ook daar zal
vanzelf verandering in komen. Er is gewoonweg veel
te zien en te beleven voor de Amsterdammer.
Een nummer dat geheel is gewijd aan het ‘droge’
deel van Westpoort: de Sloterdijken.
De redactie
1
Veel meer dan alleen
station Sloterdijk

Plan Amsterdam04
Wat als Westpoort ‘uit staat’? Dan kunnen Amsterdammers
bijvoorbeeld hun wc niet meer doortrekken of krijgen
geen warmte meer thuis. Maar ook de lichtknopjes
werken in een groot aantal Amsterdamse huishoudens
niet meer. Veel van de vitale functies van de stad, zoals
de energiecentrales en de rioolwaterzuivering staan in
Westpoort. Het is het grootste aaneengesloten bedrijven-
en havengebied van Nederland en zo groot als Haarlem.
In Westpoort komen alle denkbare verkeers-, goederen-
en datastromen samen. Het omvat de tweede haven van
Nederland, 2.300 bedrijven en er werken 47 duizend
mensen: dat is 10 procent van de Amsterdamse werk
gelegenheid en 15 procent van de Amsterdamse econo-
mie. Het is nationaal en internationaal zeer strategisch
gelegen in de logistieke westas van de Amsterdamse
metropoolregio, met verbindingen naar Schiphol, Green-
port in Aalsmeer, Zaandstad, Haarlem, IJmuiden en het
centrum van Amsterdam. En bovendien optimaal bereik-
baar via weg, spoor, water en luchthaven Schiphol.
Het Sloterdijkgebied – bestaande uit de deelgebieden
I, II, III, IV en Sloterdijk Centrum – zijn het ‘droge’ deel
van Westpoort; de haven is het ‘natte’ deel. In het
gebied is niet alleen industrie te vinden, maar ook grote
mediabedrijven, zoals Elsevier, de Telegraaf Media Groep
en KPN. Recent vestigden Arcadis en Booking.com
zich in Sloterdijk Centrum. De totale leegstand in het
gebied ligt net boven de 20 procent, maar de verhuur
van kantoorruimte is in 2014 significant gestegen
ten opzichte van voorgaande jaren. Veel kantoor-
ruimte heeft inmiddels een andere functie gekregen:
hotelketens Meininger Group en Holiday Inn hebben
hotels geopend in voormalige kantoorpanden.
De bezettingsgraad van de hotels is goed, mede dankzij
de uitstekende bereikbaarheid. In het gebied nabij
station Sloterdijk zijn diverse scholen gevestigd, zoals
het ROC en het Hout- en Meubileringscollege. Voor de
uitbreiding van deze laatste school is ook een leeg
kantoorpand gebruikt. Maar ook onverwachte onder
nemers hebben ruimte gevonden in de Sloterdijken zoals
Rataplan, de grootste kringloopwinkel van Amsterdam,
een Medisch Centrum voor Dieren, maar ook Nachtlab,
ontmoetingsplek voor stedelijke creatieven, het nacht
leven en de dancewereld, een grote kunstuitleen en
natuurlijk het beruchte Fietsdepot van de gemeente
Amsterdam. Het toont de verandering van de Sloter
>
Hernieuwde dynamiek in
de Sloterdijken
Ron Karssing en Ellen Nieuweboer r.karssing@amsterdam.nl / e.nieuweboer@amsterdam.nl
Het Amsterdamse bedrijventerreinengebied de Sloterdijken in Westpoort
was onder Amsterdammers jarenlang relatief onbekend en onbemind.
Ook de crisis zorgde voor tegenwind: een periode van leegstand in met
name de grote kantoorpanden rond station Sloterdijk. Dat tij is gekeerd.
De komst van de nieuwe Westrandweg, de samenwerking tussen onder
nemers en gemeente én het feit dat er nu mensen mogen wonen in delen
van het gebied, leveren hernieuwde dynamiek op in deze belangrijke
economische motor van Amsterdam.

1 32
1 Sloterdijk Centrum (in het blauwe cirkeltje) is
optimaal bereikbaar via weg, spoor, water en lucht
haven Schiphol. Ook Sloterdijk I tot en met IV zijn zeer
goed bereikbaar. / Sloterdijk Centre (in the blue
circle) boasts optimum accessibility by road, rail
and water, as well as via Schiphol Airport. Sloterdijk’s
subsectors I to IV are also highly accessible.
2 Westpoort is zowel nationaal als internationaal
zeer strategisch gelegen in de logistieke westas van
de Amsterdamse metropoolregio, met verbindingen
naar Schiphol, Greenport in Aalsmeer, Zaanstad,
Haarlem, IJmuiden en het centrum van Amsterdam.
/ In terms of national and international logistics West-
poort’s position in the Amsterdam Metropolitan Area’s
logistical western axis is highly strategic, with links to
Schiphol Airport, Greenport in Aalsmeer, Zaanstad,
Haarlem, IJmuiden and the centre of Amsterdam.
3 Westpoort is het grootste aaneengesloten
bedrijven- en havengebied van Nederland. Op de
foto, Sloterdijk II met het gebouw van De Telegraaf
en de nieuwe Westrandweg. / Westpoort is the
largest continuous business zone and port area in the
Netherlands. The photo captures Sloterdijk II, with
the headquarters of De Telegraaf newspaper and the
new Westrandweg motorway bypass.
Foto: Your Captain Luchtfotografie

4 In Sloterdijk Centrum is de laatste jaren al veel
veranderd. Hier is het nieuwe busstation te zien.
De komende jaren zal er nog een nieuwe fietsen
stalling bijkomen, wordt de aansluiting met het
station verbeterd en zullen ook de wachtplekken
worden aangepakt. / A great deal has changed in
Sloterdijk Centre over recent years. Here you can see
the new bus station. The coming years will see the
addition of a new bike storage facility, improvements
to inter-accessibility with the rail hub, and the
upgrading of the waiting areas.

‘Voor het eerst in dertig jaar mogen mensen
wonen in Sloterdijk Centrum.’

Plan Amsterdam08
dijken naar een meer gevarieerd stedelijk gebied, dat
ook nog eens zeer gunstig gelegen is ten opzichte
van recreatiegebieden als het Westerpark, sportpark
Spieringhorn, recreatiegebied Spaarnwoude en natuur-
lijk De Bretten. Voordat dieper wordt ingegaan op wat
precies die verandering heeft aangewakkerd, eerst wat
meer achtergrond via een kijkje in de lange geschiede-
nis van de Sloterdijken.
Opkomst en kansen
Van het oude dorpje Sloterdijk, gelegen tussen de
rivieren de Spaarne en de Amstel, is bekend dat er een
haven was. In 1465 kwam er ook een waag, waarna het
dorp ging groeien. Na verwoesting van een eerdere
kerk werd in 1633 de Petruskerk gebouwd en die staat
hier nu nog altijd.
De aanleg in 1631 van de eerste trekvaart van Nederland,
de Haarlemmervaart, bracht het dorp nieuwe welvaart.
Al snel werd dit de belangrijkste transportas ten westen
van Amsterdam. In de negentiende eeuw ontstond de
eerste industrie bij Sloterdijk. In 1839 vertrok de eerste
trein van Nederland vanaf het tijdelijke station d’Een-
honderd Roe vlakbij het dorp Sloterdijk. De spoorlijn liep
evenwijdig aan de trekvaart, evenals de latere paarden-
tram. In het Amsterdams Uitbreidingsplan (AUP) van
1934 kreeg het gebied ten westen van Amsterdam de
bestemming haven. Ook de Westelijke Tuinsteden
stond hier ingetekend, waarvoor in 1956 station
Amsterdam Sloterdijk Zuid werd geopend. Via de route
van de vroegere Haarlemse tram over de Admiraal
de Ruijterweg, verscheen in 1982 de Amsterdamse
stadstram 12 in Sloterdijk.
5 Scholen zijn een waardevolle toevoeging in
het gebied. / Schools and colleges are a valuable
addition to the area.
De 5 Sloterdijken
Er zijn nogal wat Sloterdijken in dit gebied.
Naast station Amsterdam Sloterdijk en het oude
dorpje Sloterdijk, zijn er ook vijf deelgebieden;
elk met een eigen functie en identiteit.
Sloterdijk Centrum: wonen en ontmoeten
Sloterdijk Centrum (voorheen Teleport), grenzend
aan Landschapspark De Bretten en het centrum
van Amsterdam, transformeert naar een meer
gevarieerd stedelijk gebied waar ook gewoond
kan gaan worden. Hier ontstaat een combinatie
van bedrijvigheid, onderwijs, wonen, hotels en
ontspanning. Het gebied biedt daarvoor reële
kansen. Een nieuw flexibel bestemmingsplan uit
2013 werpt zijn vruchten af: de eerste leegstaande
kantorenpanden zijn getransformeerd naar hotels
die inmiddels hun deuren hebben geopend.
Extended stay, tijdelijk wonen tot maximaal een
jaar, gebeurt hier al. Het Orlyplein, het voorplein
van station Sloterdijk, is opnieuw ingericht en
groeit uit tot een prettige, groene ontmoetings-
plek, met nieuwe horecavoorzieningen.
Sloterdijk I: naar werk-/woongebied
Dit gebied ligt tegen de Spaarndammerbuurt aan
binnen de Ring A10, vlakbij het Westerpark en de
Houthavens en de Minervahaven. Ondersteund
door het Transformatiebesluit Haven-Stad trans-
formeert dit gebied stapsgewijs naar een meer
gemengd stedelijk gebied, waar wonen ook
mogelijk wordt. Het accent ligt nu nog op dienst-
verlenende functies en uitgaan. Hier hebben zich
de afgelopen jaren bedrijven met een publieks-
trekkende functie gevestigd zoals het Nachtlab,
het medisch centrum voor dieren en partycentrum
De Koning.
Sloterdijk II: bedrijvenzone
Dit gebied is vooral een bedrijvenzone, al is het
ook enigszins gemengd door de aanwezige uit-
gaansgelegenheden. Het is goed ontsloten via
de Westrandweg – ofwel de A5 – en de Ring A10.
Het is als bedrijvenzone strategisch gelegen ten
opzichte van Sloterdijk Centrum, de haven en de
andere Sloterdijken. In dit gebied blijft werken de
belangrijkste functie. Samen met de ondernemers
kijkt de gemeente welke verbeteringen mogelijk
zijn.
Sloterdijk III: toplocatie qua bereiken
zichtbaarheid
De nieuwe Westrandweg/A5 heeft Sloterdijk III
vol in de etalage gezet. Het is optimaal bereikbaar
en zichtbaar. De belangstelling voor vestiging is
daardoor aangewakkerd. In het noordelijk deel
zijn vooral grootschalige, internationale en veelal
logistieke bedrijven gevestigd. In het zuiden zijn
kleinschaligere ondernemingen te vinden, zoals
in de voedingsmiddelen, bouw- of modesector.
Ook is daar een auto- en woonboulevard. In Sloter-
dijk III liggen de laatste grote bedrijvenkavels van
Amsterdam en is nog ruimte voor ontwikkeling.
Die kavels liggen er niet werkeloos bij: het duur-
zaamheidsproject ‘Living Lab’ heeft er een tijde-
lijke plek gekregen. In 2014 is 26 hectare gebruikt
voor de teelt van vlas en vezelhennep, die gebruikt
is als grondstof voor biobased industry in de regio.
Er is bijvoorbeeld duurzame verf van gemaakt.
Sloterdijk IV: startende, kleinschalige bedrijven
en broedplaatsen
Dit gebied wordt ook wel De Heining genoemd.
Het is één van ‘de rafelranden’ van de stad
waar meer mogelijkheden zijn omdat het nog in
ontwikkeling is. Hier is een plek gecreëerd waar
starters, innovatieve ondernemers of kunstenaars
terecht kunnen. Het gebied De Heining wordt
nu geherstructureerd. De verbetering omvat de
aanleg van extra wegen en nieuwe verlichting.
Ook is op De Heining sinds mei 2014 erfpacht
mogelijk, wat voor ondernemers aantrekkelijk is
omdat een erfpachtcontract meer zekerheid en
zicht op continuïteit mogelijk kan maken.

01|2015 09
Bij het dorpje Sloterdijk was er toen inmiddels al enige
industrie waaronder de Coca Cola-fabriek, maar sinds
de jaren zestig werd dit grootschalig uitgebreid met
bedrijventerreinen ten noorden, oosten en westen van
het oude dorp: Sloterdijk I, II en III, en ook de Coen
tunnelweg. Voor recreanten op zoek naar groen was
er ook ruimte: ten oosten kwam een volkstuincomplex
Nut en Genoegen, dat hier nog steeds is. Vanaf de jaren
zeventig zag men rond het nieuwe station kansen voor
de toen opkomende en veelbelovende telematicasector.
Het gebied heette toen Teleport Amsterdam Sloterdijk.
Inmiddels is het gebied niet meer specifiek op tele
maticabedrijven gericht en heet het weer gewoon
Sloterdijk Centrum.
In de jaren tachtig werd de spoorlijn naar Haarlem
verlegd. Er kwam een nieuw station Sloterdijk langs
de in 1983 geopende spoorlijn via de Hemtunnel naar
Zaandam. Ook de tram rijdt sinds 1985 door tot het
nieuwe station. In 1986 kreeg het station er een niveau
bij om ruimte te bieden aan de nieuw gebouwde
Schiphollijn. In 1997 kreeg ook metrolijn 50 – de
Ringlijn – aansluiting op station Sloterdijk. In 2003 is de
Hemboog gereed gekomen; sindsdien kunnen treinen
uit het noorden rechtstreeks naar Schiphol rijden.
In 2009 is het bus- en tramstation verplaatst naar een
nieuw plein aan de zuidkant van station Sloterdijk.
Daarna is de infrastructuur verder aangepakt om
de doorstroming op de wegen naar het station te
>
6 De hoogste gebouwen van Westpoort staan
in Sloterdijk Centrum. / Westpoort’s tallest buildings
stand in Sloterdijk Centre.
7 Station Sloterdijk in Sloterdijk Centrum. /
Sloterdijk Station in Sloterdijk Centre.
8 De Petruskerk uit 1633 in het oude dorp Sloter
dijk, met op de achtergrond Sloterdijk Centrum. /
St Peter’s Church dating from 1633 in the historical
village of Sloterdijk, with Sloterdijk Centre in the
background.
7 8
5 6

Plan Amsterdam10
9a Sloterdijk III, met rechts het groen van Land
schapspark De Bretten en in het midden de nieuwe
Westrandweg. De komst van deze weg heeft nieuwe
ondernemers aangetrokken. / Sloterdijk III with
the greenery of the The De Bretten nature reserve to
the right and the new Westrandweg in the middle.
The completion of this motorway bypass has attracted
new enterprises.
9b Drankengroothandel Anker Spirits is een voor
beeld van een nieuwe grote ondernemer die zich
onlangs heeft gevestigd op Sloterdijk III. / The drinks
wholesaler Anker Spirits is an example of a major
company that has recently moved to Sloterdijk III.
Foto: Anker Spirits
10a-c Sloterdijk IV, ook wel De Heining genoemd,
met in de rode gebouwen ruimte voor kunstenaars. /
Sloterdijk IV, also known as ‘The Enclosure’, with
space for artists in the red buildings.
Foto’s: Your Captain Luchtfotografie (a), Marjolijn
Pokorny (b,c)
9b
9a
10a 10c
10b

01|2015 11
verbeteren. En onlangs is het eerste deel van het
vernieuwde Orlyplein al opgeleverd; het oude bus- en
tramstationplein is nu een groene oase te midden van
alle hoogbouw in Sloterdijk Centrum, en volgens het
Parool ‘de eerste in de reeks van swingende groene
pleinen – als Amsterdam geluk heeft’.
Hernieuwde dynamiek
Het Orlyplein dat – in samenwerking met gebruikers
en ondernemers – transformeerde van een stenen
woestenij naar een stadspark met konijnen, een wilde
bloemenweide, grassen en passanten die rustig op de
bankjes zitten, is een prettige bijkomstigheid. Een
belangrijkere aanleiding voor de hernieuwde dynamiek
in het gebied was de opening van de Westrandweg/A5
anderhalf jaar geleden. De Sloterdijken waren plotseling
vanaf een heel andere hoek zichtbaar: de bedrijven
op de kavels in Sloterdijk III staan nu in het volle zicht.
Bovendien zijn hier nog vrije kavels beschikbaar in tegen-
stelling tot op andere bedrijventerreinen in Amsterdam.
Dit heeft nieuwe ondernemers aangetrokken. Met de
komst van de weg is de bereikbaarheid uiteraard ook
sterk verbeterd. In oktober 2014 is Westpoort verkozen
tot Beste bedrijventerrein van Nederland.
Een andere belangrijke aanleiding voor het nieuwe
elan in de Sloterdijken is dat wonen nu ook mogelijk
is in Sloterdijk Centrum en in de nabije toekomst ook
in Sloterdijk I. Sloterdijk II, III en IV blijven voor 100
procent bedrijventerreinen vanwege het belang van
deze bedrijfsruimte voor de stad. Lange tijd werd
wonen niet gezien als een optie vanwege de haven
in de buurt en de bijkomende geluidsoverlast van de
aanwezige industrie. Het gevolg was dat Westpoort en
de Sloterdijken uitsluitend werkgebieden waren: wie
hier niets te zoeken had, kwam hier niet en ’s avonds
was het er uitgestorven.
Woningbouwopgave
Maar Amsterdam heeft woningen nodig en in Sloterdijk
ligt een kans voor de woningbouwopgave: het gebied
sluit aan op het populaire Westerpark en de binnenstad
is binnen tien minuten met de trein of binnen een kwartier
met de fiets te bereiken. Ook zijn monofunctionele
gebieden niet meer van deze tijd. Functiemenging en
levendigheid is een belangrijke voorwaarde voor een
hedendaags kantorengebied en wonen draagt bij aan
het succes; zo bleek ook uit gesprekken met de onder-
nemersverenigingen. In Structuurvisie Amsterdam
2040 uit 2011 en de gebiedsstrategie voor Sloterdijk
Centrum uit 2012 staat dat er tot 2040 70 duizend extra
woningen bij moeten komen in de metropoolregio.
Ook Sloterdijk Centrum en Sloterdijk I zijn daarin
meegenomen als toekomstig woongebied. Met het
Transformatiebesluit Haven-Stad is op korte termijn
woningbouw in het Haven-Stadgebied mogelijk
gemaakt. Een unieke kans. In de binnenstad is weinig
ruimte is voor woningbouw inclusief veel voorzieningen
en gemengd met kantoren en bedrijven.
Langs de noordelijke en de zuidelijke IJoever en
vanuit het westelijk deel van Amsterdam kan Haven-Stad
stapsgewijs transformeren, te beginnen bij bedrijven-
terrein Sloterdijk I en Sloterdijk Centrum. Hier staat veel
kantoorruimte leeg. Het ombouwen van deze kantoren
tot woningen stuitte in de afgelopen jaren steeds op
de wettelijke geluidscontouren van Westpoort, het
Amsterdamse havengebied. Om meer inzicht te krijgen
in de daadwerkelijke geluidshinder heeft de gemeente
nauwkeurig in kaart gebracht hoeveel geluid de bedrijven
in de haven volgens hun vergunningen mogen maken.
Dit leverde een verrassende conclusie op. Het blijkt
dat deze bedrijven veel minder geluid produceren dan
binnen de wettelijke contour is toegestaan. Die contour
kan daarom krapper, ook als rekening wordt gehouden
met groei en het benutten van nog beschikbare
kaderuimte. De mogelijkheden om woningbouw te
>
Westpoort valt nu ook
onder een stadsdeel
Bestuurlijk viel Westpoort als enige gebied in
Amsterdam lange tijd niet onder een stadsdeel.
Daar is recent verandering in gekomen. Sinds
1 januari 2015 is het gedeelte van de Sloterdijken
binnen de Ring A10 bestuurlijk toegevoegd aan
West, de rest (buiten de ring) valt onder Nieuw-
West. Dat betekent dat de Sloterdijken sinds
1 januari niet meer stadsdeelloos zijn en een
echt deel van de stad zijn geworden. Door deze
overdracht wordt de gemeentelijke dienst
verlening aan bedrijven verder verbeterd.
Het Havenbedrijf is eerder al, in 2013, verzelf
standigd.

Plan Amsterdam12
Verleden
Waarde
Nu Herziening
Waarde overige kantoren
na transformatie
Trend zonder
ingrijpen
realiseren worden nog groter als het Rijk over enige
jaren de Wet geluidhinder aanpast en gemeenten
beleidsvrijheid verleent om woningen te realiseren
met een maximale geluidsbelasting op de gevel van
60 decibel.
Dat er binnenkort gewoond kan worden in Sloterdijk I
en Sloterdijk Centrum, maakt het voor ondernemers
aantrekkelijker om zich hier te vestigen. Ook voor
toeristen in hotels is het aantrekkelijker als er winkels en
cafés zijn in de buurt, en er ook sprake is van een lokale
bevolking. In november 2014 stond in de krant dat ook
het grootste leegstaande kantoor van Amsterdam na
bijna vier jaar een nieuwe bestemming heeft gekregen.
In het oude KPN-hoofdkantoor in Sloterdijk Centrum,
The Dam, komt een vier sterren conferentiehotel met
478 kamers en zo’n 4 duizend vierkante meter aan
congreszalen.
Innovatieve duurzame oplossingen
Een derde belangrijke aanleiding voor de hernieuwde
dynamiek is de samenwerkingsovereenkomsten tussen
de gemeente en de ondernemers in het gebied, maar
zeker ook tussen de ondernemers onderling. Er ontstaan
mooie en slimme ideeën die al een aantal innovatieve,
duurzame oplossingen hebben opgeleverd. Zo is in de
haven van Westpoort op vrije kavels tijdelijke natuur
mogelijk, via een speciale vergunning. Het bedrijf
Xpositron heeft 400 zonnepanelen op het dak en is
daarmee de grootste particuliere zonnencentrale
van Nederland. Vestia Biofuels en Greenmills maken
jaarlijks ruim 300 miljoen liter biodiesel uit organische
afval en afgewerkte vetten. Orgaworld produceert 25
miljoen kubieke meter biogas uit het vergisten van afval
van supermarktketens. De grootste rioolwaterzuivering
(RWZI) van Nederland produceert genoeg biogas voor
20 duizend woningen. Pal naast het RWZI staat het
Afval Energie Bedrijf (AEB) met ’s werelds modernste
verbrandingsoven. Het AEB wekt groene stroom op voor
285 duizend huishoudens, restwarmte voor 20 duizend
woningen, kan stoom leveren aan bedrijven, maar
‘zuivert’ ook het biogas van de RWZI tot groen gas voor
vrachtwagens. Daar werken de bedrijven dus in samen.
Ook is er samenwerking in de metropoolregio.
Onder de naam Biobased Connections zijn elf bedrijven,
overheden en kennisinstellingen een innovatief samen-
werkingsverband aangegaan om nieuwe bedrijvigheid
te creëren in de biobased economy. Bijvoorbeeld
Urban Solution Sloterdijk III is hierbij aangesloten: de
tijdelijke teelt van vlas en vezelhennep op bouwrijpe
gronden in Sloterdijk III. De oogst is gebruikt om verf
en biocomposiet te produceren.
11 Mede dankzij het transformeerde Orlyplein,
trekt de horeca hier aan. / The transformation of
the Orlyplein plaza has helped to attract cafés and
restaurants.
12 Het transformeren van leegstaande kantoor
panden naar gebouwen met een andere functie
levert de stad waarde op. / The transformation of
vacant office premises into buildings with a different
function adds value to the city.
Bron: Gemeente Amsterdam
11
12

01|2015 13
Het tij keert
De Westrandweg heeft veel veranderd voor de Sloter-
dijken én Amsterdam. Het gebied is niet alleen beter
te bereiken, de stad heeft met de weg ook een ware
skyline gekregen. En dat heeft nieuwe ondernemers
aangetrokken. Een andere grote verandering voor de
Sloterdijken is dat er als gevolg van de wijziging van
het bestemmingsplan een kentering is gekomen in
de jarenlange kantorenleegstand door de vestiging
van grote hotels en andere functies in de voormalige
kantoorgebouwen. Door de komst van bijvoorbeeld
hotelgasten is verblijven nu al gebruikelijker geworden.
De provincie Noord-Holland en de gemeenten rondom
het Noordzeekanaalgebied hebben in het Transformatie-
besluit Haven-Stad afspraken gemaakt over het bereiken
van een balans tussen economische ontwikkeling en het
opvangen van de woningvraag. Extended stay, wonen
tot twaalf maanden, mag nu al. En op korte termijn
zullen mensen ook permanent wonen in Sloterdijk
Centrum en Sloterdijk I. Voor ondernemers levert dit
alleen maar een beter vestigingsklimaat op. Ook het
feit dat de Sloterdijken bestuurlijk sinds 2015 niet meer
stadsdeelloos, maar een echt deel van de stad zijn,
draagt daar aan bij. Eind 2014 kreeg Westpoort de prijs
voor het Beste bedrijventerrein van Nederland: het tij
is aan het keren. Er is hernieuwde dynamiek in deze
belangrijke economische motor van Amsterdam.
13a/b Jaarlijks verwerkt het Afval Energie Bedrijf
1,4 miljoen ton huisvuil. Het bedrijf levert groene
stroom voor 285 duizend huishoudens en restwarmte
voor 20 duizend woningen. / The Amsterdam Waste-
to-Energy Company (AEB) processes 1.4 million
tonnes of household refuse per annum. The company
supplies green energy for 285,000 households and
residual heat for 20,000 homes.
Foto’s: Your Captain Luchtfotografie (a),
Edwin van Eis (b)
14a/b Totdat nieuwe ondernemers zich aandienen,
wordt er tijdelijk vlas en vezelhennep geteeld op
de bouwrijpe gronden van Sloterdijk III. De oogst is
gebruikt om onder meer verf van te maken. / Until
new companies come forward, the build-ready land
in Sloterdijk III will temporarily be used to cultivate
flax and fibrous hemp. One of the uses for these
crops is in the manufacture of paint.
Foto’s: Olga van de Ven en Elsje van Omme
14a 14b
13a 13b

Plan Amsterdam14
2
>
1 Sloterdijk Centrum ligt aan de westkant van
Amsterdam, aan de Ring A10. Ten zuiden en oosten
van Sloterdijk Centrum ligt stedelijk gebied en ten
noorden en westen zijn werkgebieden en verder
is er groen. De grote schaal en maat van Sloterdijk
Centrum heeft meer verwantschap met de werk
gebieden dan met die van de aanliggende woon
stad. / Sloterdijk Centre lies on the western edge of
Amsterdam, adjacent to the A10 orbital motorway.
There are urban areas to the south and east of
Sloterdijk Centre, while to the north and west there
are industrial and business parks as well as expanses
of greenery and nature. The large scale of Sloterdijk
Centre has a closer affinity with the industrial and
business zones than with the scale of the neighbouring
residential city.
Foto’s: Your Captain Luchtfotografie
2 Sloterdijk Centrum ligt naast het Westerpark,
maar de meeste mensen ervaren het gebied als ver
van de stad. / Sloterdijk Centre is situated next to the
Westerpark, but most people perceive it to be far
away from the city.
Foto: Jannes Linders
Na jaren van stilstand en toenemende leegstand in
de kantoren lijkt het gebied rond station Sloterdijk zich
nu echt te gaan ontwikkelen van een monofunctioneel
werkgebied naar een gemengd stuk stad. Deze vier-
kante kilometer bebouwing aan de westkant van
Amsterdam is een typisch voorbeeld van het planning-
optimisme uit de jaren zeventig: een groots plan met
hoge gebouwen rond een knoop van treinsporen en
wegen. Hoewel het, gezien vanuit het doel om de
ultieme bereikbaarheid van Sloterdijk Centrum te
garanderen, een legitieme keuze was om juist deze
plek verder te ontwikkelen, bleek de gekozen steden-
bouwkundige opzet geen gelukkige keuze. Dit niet
alleen omdat vanwege de concurrentie van andere
kantoorgebieden in Amsterdam de daadwerkelijke
ontwikkeling in een zeer laag tempo verliep waardoor
de gezochte stedenbouwkundige samenhang niet van
de grond kwam, maar vooral doordat de grote schaal
en maat van de gebouwen in combinatie met de
vaak Spartaanse openbare ruimte mensen niet aan-
spreekt.
En dan zijn er ook nog de slechte (fiets-)verbindingen
richting centrum en de omliggende stadsdelen waar-
door het gebied gevoelsmatig ‘ver van de stad’ af ligt,
terwijl dit feitelijk niet zo is.
De hamvraag waar de betrokken stedenbouwkundigen
en ontwikkelaars voor stonden was, welke ingrepen
maken dat het prettiger toeven zal zijn in Sloterdijk
Centrum en dat ook de nabijheid van de omliggende
stad veel beter voelbaar is?
Al langer was bekend dat het in de kern vooral de
monofunctionele opzet van Sloterdijk Centrum is die
blijvend leidt tot problemen. Werknemers van de
bedrijven klagen al vanaf het begin over onvoldoende
voorzieningen. Daarnaast is vooral het gevoel van
onveiligheid in de avonduren een belangrijk obstakel.
De monofunctionaliteit diende dus aangepakt te
worden. En dat is precies waar de afgelopen jaren aan
is gewerkt en wat de komende jaren het voornaamste
doel zal zijn. Eerst wat achtergrond.
Stroomversnelling
De kantorencrisis (2007-2008) en het stranden van
de voorgenomen vernieuwing van het stationsgebied
(2010-2011), brachten de noodzaak tot een alternatieve
strategie voor Sloterdijk Centrum in een stroomversnel-
ling. Letterlijk was de keuze óf we laten het gebied voor
wat het is waarbij de verwachting was dat de problematiek
van leegstand en verloedering zou gaan toenemen,
óf we zetten er de schouders onder en zoeken naar
onconventionele oplossingen. De stad koos voor de
laatste optie.
Een nieuwe gebiedsstrategie kwam er in 2012.
Een strategie die op de korte termijn tot doel heeft de
bestaande gebruikers – zoals huurders en eigenaren –
van Sloterdijk Centrum te behouden en de leegstand
te beteugelen. Het belangrijkste doel op de langere
Wonen in Sloterdijk Centrum
Giso Lommers en Arjan Snellenberg g.lommers@amsterdam.nl / a.snellenberg@amsterdam.nl
Sloterdijk Centrum zit in de lift. In een rap tempo worden kantoorgebouwen
getransformeerd naar hotels. Extended stay is hier nu al mogelijk, wonen
voor een periode van een week tot twaalf maanden. En – nieuw – binnen
kort mogen mensen hier ook permanent wonen, in bestaande kantoren of
op de nog onbebouwde kavels. Een spannende transformatie, waarbij het
er telkens om gaat of de gemeente initiatieven moet stimuleren, juist moet
reguleren of dat het de markt z’n gang moet laten gaan.
1

Plan Amsterdam16
termijn is om Sloterdijk Centrum te transformeren naar
een gemengd, stedelijk gebied. Kernbegrippen van de
strategie zijn: variëren, verblijven en verankeren.
Bij variëren gaat het vooral over het doorbreken van
het eenzijdig kantorenmilieu door het toevoegen van
voorzieningen en woningbouw; in lege kantoren, maar
ook op nog onbebouwde kavels. Om mensen aan het
gebied te binden is het verbeteren van de verblijfs
kwaliteit heel belangrijk, onder meer door het veraan-
genamen en vergroenen van de openbare ruimte.
Verankeren betekent het doorbreken van het ruimtelijk
isolement waarin het gebied zich nu bevindt. Daarbij
moet worden gedacht aan het verbeteren van de
verbinding met Geuzenveld over de Haarlemmerweg,
en de aansluiting van Sloterdijk Centrum onder de Ring
A10 door met het dorp Sloterdijk, met stadsdeel West
en het populaire Westerpark.
De gebiedsstrategie is direct vertaald naar
een bestemmingsplan waarin voor het eerst in dertig
jaar de woonfunctie is toegelaten in Sloterdijk
Centrum.
Van grijs naar groen
Wat is er inmiddels gebeurd? De verandering van
Sloterdijk Centrum is op dit moment het meest zicht-
baar op het Orlyplein: het voorplein van station Sloter-
dijk. Deze ontwikkeling vormt een ankerproject binnen
Sloterdijk Centrum zelf.
Toen in 2011 het bus- en tramstation werd verplaatst
naar het Carrascoplein werd het Orlyplein functieloos.
Al snel sloeg de verloedering toe. De gemeente besloot
het plein met spoed aan te pakken. Met stakeholders
rond het plein werd een parkachtige invulling bedacht.
Met de gewenste transformatie van Sloterdijk Centrum
in het vizier is op deze plek bewust gekozen om de
kosten voor de baten uit te laten gaan.
In de Plan Amsterdam uit 2008 over Teleport werd
al voorspeld: ‘Wie in 2015 het hoofdgebouw van station
Sloterdijk uitstapt, zal een compleet andere omgeving
aantreffen’. Die voorspelling gaat uitkomen: in het
voorjaar van 2015 wordt een Orlyplein opgeleverd dat
veel weg zal hebben van een park. Het plein, dat zo
groot is als de Arenaboulevard in Zuidoost, heeft dan
>
1 Uit het akoestisch onderzoek van Westpoort
blijkt dat de 55 dB(A) geluidcontour (oranje) terug
gelegd kan worden. Dezonering laat het bestemmen
van wonen toe in Sloterdijk Centrum en Sloterdijk l. /
The acoustic study of Westpoort revealed that the
55 dB(A) noise contour (marked in orange) can be
teruggelegd pushed back. Zoning regulations permit
the use of Sloterdijk Centre and Sloterdijk I for
residential purposes.
Bron: PIP / Kaart: DGRM
3 Kernbegrippen in de nieuwe strategie voor Sloter-
dijk Centrum zijn: variëren, verblijven en verankeren.
/ Key concepts in the new strategy for Sloterdijk
Centre: variation, spending time and embedding.
gemengd stedelijk gebied, te transformeren / mixed
urban area, awaiting transformation
gemengd stedelijk gebied, nieuw te bouwen / mixed
urban area, awaiting development
plintfunctie / street-level functions
verankering / anchor
1
4
Aanvankelijk was wonen in de Sloterdijken niet
mogelijk vanwege te veel geluidhinder. In de
aanloop naar een nieuw bestemmingsplan voor
Sloterdijk Centrum (2013) is met een verfijndere
rekenmethode gekeken naar hoeveel geluid de
daar aanwezige wegen, sporen en industrie
exact maken en in welk deel van het gebied
deze geluidhinder laag genoeg is om woningen
te kunnen bouwen. Dit bleek mogelijk in Sloter
dijk I (zie in de kaart bij cijfer 1) en het zuidelijk
deel van Sloterdijk Centrum (in de kaart: het
rode kader met cijfer 2). In De Bretten zullen
beslist geen woningen komen.
Het noordelijk deel van de Sloterdijken (3) valt
momenteel nog binnen het gezoneerde industrie
terrein Westpoort. Hier zijn woningen nog niet
mogelijk. Op dit moment wordt gewerkt aan
een zogenaamd Provinciaal Inpassingsplan
waarbij de omliggende geluidszone in het
noordelijke deel van de Sloterdijken kan
worden teruggelegd. Hierdoor zou op termijn
wellicht naast woningen in het zuidelijk deel,
ook woningbouw in het noordelijk deel van de
Sloterdijken mogelijk kunnen zijn.
Nu ook wonen
1
3
2

01|2015 17
statuswijziging Haarlemmerweg / upgrade of
Haarlemmerweg’s status
 potentiele verblijfsplek / potential place to linger
4 De Haarlemmerweg (links) is een rijksweg waar
70 km per uur gereden mag worden. Door de
combinatie van het brede profiel, de hoge snel-
heden en de flinke geluidsproductie van deze weg,
vormt de Haarlemmerweg een forse barrière
tussen Nieuw-West en Sloterdijk Centrum (rechts).
De ambitie is om (een deel van) de Haarlemmerweg
te upgraden naar een stadsweg, zoals de Haarlem
merweg dat binnen de Ring A10 ook is. / Haarlemmer-
weg (left) is a national highway where the speed limit
is 70 km/hour. The combination of this trunk road’s
broad profile, high traffic speeds and considerable
noise production means that the Haarlemmerweg
constitutes a major barrier between Nieuw-West and
Sloterdijk Centre (right). The ambition is to upgrade a
section of the Haarlemmer-weg into an urban high-
way, like the Haarlemmerweg that lies within the A10
orbital motorway.
3
4

Plan Amsterdam18
50 duizend bloeiende planten en bomen. Zelfs het deel
van het plein dat feitelijk een viaduct boven de sporen
naar Haarlem en Zaandam is, wordt beplant via water-
vasthoudende ‘kratjes’.
2 duizend nieuwe woningen
De ontwikkeling van het Orlyplein is een begin. De aan-
wezigheid van lege kantoren en nog ruim 40 duizend
vierkante meter bouwrijpe grond direct rond het station,
geven goede condities om al snel tussen de 1.500 en
2 duizend woningen te kunnen realiseren. Uit de eerste
verkenning blijkt dat Sloterdijk Centrum zeer interessant
is als arrival place: een plek waar gemakkelijk en snel
een niet al te dure (huur)woning te vinden is, vlakbij
de binnenstad. Bovendien is Sloterdijk Centrum aan-
trekkelijk voor bouwgroepen.
Er zijn ook beperkingen. De woningen moeten
voldoen aan de Wet geluidhinder waardoor er toch bij
veel nieuwe woningen afschermende maatregelen tegen
geluid vanuit de omgeving nodig zijn. Uit eerste studies
blijkt dat in de huidige situatie een deel van de nieuwe
woningen geluidsdove gevels moet hebben. De
gemeente gaat nu bekijken of het mogelijk is om een
aantal bronnen van geluid aan te pakken. Zo probeert
Amsterdam samen met de rijksoverheid een goede
oplossing te bedenken om het geluid van de Haarlem-
merweg te reduceren. Daarnaast zijn er ook verschillende
mogelijkheden om bijvoorbeeld met slimme verkavelingen
en gevels kwalitatief goede, stille woningen te maken.
Leegstand benutten
Ook zijn er veranderingen gaande in de kantorenmarkt.
De totale leegstand in het gebied ligt nu net boven de
20 procent. Daarvan is ongeveer 4 procent te beschouwen
als normale frictieleegstand. Ongeveer 10 procent is
ontstaan door gebrek aan vraag naar kantoorruimte,
ondanks de kwalitatief goede kantorengebouwen
en het feit dat ze dichtbij een station gelegen zijn.
De overige 6 procent van de leegstand in het gebied
is te wijten aan een lage kwaliteit: deze kantoren zijn
onaantrekkelijke gebouwen met een verouderde opzet
en indeling, verouderde installaties en een sterke jaren
tachtig uitstraling.
Omdat Amsterdam de aanpak van de leegstand
en het behouden van de bestaande gebruikers in de
Sloterdijken belangrijk vindt, is er gekozen voor een
5 Op deze kaart is te zien dat in het bestemmings
plan naast kantoren, veel andere functies mogelijk
zijn. De rode en oranje vlakken zijn geschikt voor
woningen, bijvoorbeeld in bestaande kantoren
en op onbebouwde kavels. / This map shows how
the zoning scheme allows for many other functions
besides office premises. The red and orange areas
are suitable for housing, for example in existing
office buildings and on parcels of land that are still
undeveloped.
Programmamix per blok is toegestaan: hotels (h), voor-
zieningen (v), extended stay (e), woningen (w), kantoren (k)
en bedrijven (b) / The permitted programmatic mix per block:
hotels (h), amenities (v), extended stay (e), dwellings (w),
offices (k) and industry (b)
h / v / k
v / k/ b
h / v / k / b
h / v / e / w / k
h / v / e / k / b
h / v / e / w / k / b
* kantoor niet toegestaan / offices not permitted
6 Boven huidige programma en onder 2023. / The
programme at present (above) and in 2023 (below).
kantoren / offices
woningen / dwellings
hotels / hotels
onderwijs en zorg / education and care
extended stay / extended stay
voorzieningen / amenities
bedrijven/ industry
cultuur en sport / culture and sport
65
800.000 m2
580.000 m2

01|2015 19
>
7 Een potje voetballen kan nu ook in Sloterdijk
Centrum. / You can even play football in Sloterdijk
Centre these days.
8 Brasserie Hermes staat niet meer op een plein
van steen, maar tussen duizenden bloeiende
planten. / Brasserie Hermes no longer stands on a
concrete plaza; now it nestles amidst thousands of
flowering plants.
Foto: Ton Muller
7 8
intensieve aanpak: binnen de projectorganisatie die
gaat over alle bedrijventerreinen in de Sloterdijken
is een speciaal vastgoedteam samengesteld dat zich
actief richt op de eigenaren en gebruikers in het
gebied. Het vigerende flexibele bestemmingsplan
(2013) levert veel vrijheid op voor een nieuwe invulling.
De huidige eigenaren van gebouwen zijn veelal buiten-
landse beleggers en vastgoed- en pensioenfondsen.
Verkoop van het gebouw voor een lage prijs is voor
deze eigenaren na enige tijd van leegstand inmiddels
een reële optie. Nieuwe, kleinere en meer lokale onder-
nemers pakken deze kans. Zij zien nu mogelijkheden
in Amsterdam, vlakbij het centrum en dichtbij een
intercitystation.
Overnachten
Bovendien is het gebied momenteel in trek bij hotel
ketens. Er hebben zich in de afgelopen twee jaar al grote
hotels gevestigd in lege kantoorgebouwen. Het ziet er
zelfs naar uit dat het maximum aantal van de 80 duizend
vierkante meter voor hotels die in het bestemmingsplan
zijn opgenomen, ook binnen afzienbare tijd zullen
worden ingevuld. Dan overnachten er elke nacht zo’n
tweeduizend personen in het gebied. Het grootste deel
van dit metrage betreft de herontwikkeling van het voor-
malige hoofdkantoor van de KPN. Een Park Inn by Radisson
zal hier de deuren openen: met 478 kamers en ruime
congresfaciliteiten zullen nog meer mensen gaan over-
nachten in Sloterdijk Centrum. Een geweldig draagvlak
voor de gewenste horeca, voorzieningen en detailhandel.
Ook voor extended stay – tijdelijk wonen voor
een periode van minimaal één week tot maximaal
twaalf maanden – is er veel ruimte gemaakt in het
bestemmingsplan. Er zijn een kleine tweehonderd
extended stay-appartementen in het gebied gerealiseerd,
maar er is planologisch ruimte voor meer, liefst in
bestaande gebouwen die bouwkundig en qua eigen-
domssituatie voor deze functie geschikt zijn.
Prettig en veilig
Dan is er nog de openbare ruimte: die is op verschillende
plekken armoedig of simpelweg te grijs. Deze uitstraling
staat de groei naar een prettig, stedelijk woon-werk
gebied in de weg.
Het is dus belangrijk om gaandeweg deze openbare
ruimte te verbeteren en aan te laten sluiten bij de

Plan Amsterdam20
9 Op deze kaart is te zien dat in het bestemmings
plan naast kantoren, veel andere functies mogelijk
zijn. De rode en oranje vlakken zijn geschikt voor
woningen, bijvoorbeeld in bestaande kantoren
en op onbebouwde kavels. / This map shows how
the zoning scheme allows for many other functions
besides office premises. The red and orange areas
are suitable for housing, for example in existing
office buildings and on parcels of land that are still
undeveloped.
10 Uit een recente verkavelingsstudie blijkt dat
het goed mogelijk is om een deel van het programma
te realiseren met bouwgroepen, of met kleine
projectontwikkelaars. Het toepassen van deze kleine
‘korrel’ (lichtblauw) levert bovendien een interessante
mix van kleinschalige en meer grootschalige gebouwen
met bijvoorbeeld studentenhuisvesting (oranje).
Het is haalbaar om hier 1.000 tot 1.500 woningen te
realiseren. / A recent land parcellation study revealed
that it would be viable for self-build groups or small
project developers to realise part of the construction
programme. In addition, the implementation of
this ‘fine-grained’ structure (light blue) produces
an interesting mix of small-scale and larger-scale
buildings with, for example, student accommodation
(orange). The construction of 1,000 to 1,500 dwellings
is feasible here.
11a
11b
9
10

01|2015 21
11a/b Waar nu aan de Radarweg rond station
Sloterdijk nog lege vlaktes zijn, verrijzen de komende
jaren stedelijke blokken met voorzieningen. / New
urban blocks with amenities will fill the empty spaces
along Radarweg in the vicinity of Sloterdijk Station
over the coming years.
Beeld: Arjan Snellenberg
12 Over enkele maanden opent op het stations
plein, midden in het groen, cultuurpaviljoen BRET
haar deuren. / The BRET culture pavilion is set to
open its doors in the midst of the greenery on the
station plaza in a few months.
Visual: Buro Bintje
12
wensen en behoeftes van de toekomstige bewoners.
Om te beginnen concentreert men zich nu eerst op
het verbeteren van de belangrijkste wegen door het
gebied. Die moeten altijd prettig en veilig zijn. Langs
deze routes zijn ook veel kansen voor winkels en andere
voorzieningen. Belangrijk is de geplande herinrichting
van de Arlandaweg die de schakel vormt tussen het
Westerpark, De Bretten en Spaarnwoude.
Omdat woningen en voorzieningen niet van de één
op de andere dag gebouwd zijn, is er in de tussentijd
ruimte voor leuke, tijdelijke initiatieven. Zo wordt er nu
op het Orlyplein een tijdelijk paviljoen gebouwd van
knalrode zeecontainers. In BRET – vernoemd naar het
dichtbij gelegen Landschapspark De Bretten – wordt
vanaf het voorjaar 2015 een mix van horeca en culturele
activiteiten aangeboden. Het paviljoen blijft een jaar of
tien staan. Op een andere bouwrijpe kavel worden nu
tijdelijk festivals geprogrammeerd: met Koningsdag
was hier het festival Pleinvrees en ook tijdens het
Amsterdam Dance Event werd er flink gefeest.
Eigenzinnig
Welk type woongebied is Sloterdijk Centrum straks?
Het gebied zal in ieder geval volgens de ingeslagen
koers transformeren – en misschien wel sneller dan we
nu kunnen bedenken – naar een nog steeds eigenzinnig,
maar veel aantrekkelijker en dynamischer stuk stad.
Een woon- en werkgebied met betere verbindingen,
veel meer woningen en stedelijke voorzieningen en een
aantrekkelijke openbare ruimte. Sloterdijk Centrum ligt
dan voor het gevoel niet meer ver van Amsterdam af,
maar ís gewoon Amsterdam.

Plan Amsterdam22
1 Goed te zien is dat Sloterdijk Centrum midden in
De Bretten ligt, een gebied met deels aangelegde
en grotendeels spontaan ontstane natuur ten westen
van Amsterdam. / This aerial photo shows Sloterdijk
Centre’s position in the middle of De Bretten, an area
that extends westward from Amsterdam, predominantly
a preserve for nature that has arisen spontaneously
but with some manmade interventions too.
2 Hardlopen in De Bretten is een geliefde bezig
heid. / Running is a popular activity in De Bretten.
Sloterdijk Centrum ligt midden in De Bretten, een
prachtig gebied met deels aangelegde en grotendeels
spontaan gegroeide natuur aan de westkant van
Amsterdam. De nieuwe gebiedsstrategie voor Sloter-
dijk Centrum uit 2012 betekent verkleuring naar
een meer stedelijk gebied met variatie in gebruik en
functies – waaronder wonen, aangename verblijfsplekken
en een betere verankering van Sloterdijk Centrum met
de omgeving. De Bretten heeft veel te bieden waar
het gaat om kwalitatief hoogwaardig groen, cultuur
en recreatie en heeft kansrijke aanknopingspunten voor
de gewenste verandering in Sloterdijk Centrum. Eerst
volgt de ontstaansgeschiedenis van De Bretten, daarna
meer over de kansrijke aanknopingspunten die het
gebied voor de toekomst te bieden heeft.
’Zand van Joop’
De Bretten is ontstaan in het Algemeen Uitbreidings-
plan (AUP) van Amsterdam van 1934. De eerste
contouren waren al eerder te zien, in 1631 en 1632 met
de aanleg van de Haarlemmervaart en bijbehorende
trekpad, gevolgd door een spoorlijn in 1839. In het
AUP werden die lijnen versterkt: de ontstane weg en
spoorlijn werden op de plankaart verschoven naar het
noorden. Er kwam een koppeling tussen de 500 meter
brede en 11 kilometer lange parkstrook en het blauw-
groene netwerk in de Westelijke Tuinsteden. Zo ontstond
een recreatieve buffer tussen de industrie in de haven
en de woonwijken.
In 1960 bedekte ‘het Zand van Joop’ (Den Uyl, red.)
vrijwel het gehele gebied, als fundatie voor toekomstige
bestemmingen. Het doel was in eerste instantie ontwik-
keling ten behoeve van sport en recreatie. Uiteindelijk
werden de voorstellen slechts zeer beperkt uitgevoerd,
met als gevolg een ‘openluchtmuseum van ruimtelijke
intenties’: naast restanten van het oude polderland-
schap zijn nu nog altijd pogingen zichtbaar in de vorm
van kavelsloten, heuvels en een laantje.
Meer plannen
Maar latere plannen gingen nog veel verder. Niet langer
werd er rekening gehouden met de in het AUP vast
gestelde status van groene recreatieve verbindings- en
bufferzone. In de jaren tachtig verschenen er plannen
voor woningen, kantoren, laboratoria, stations en tram-
verbindingen. De helft van De Bretten valt sinds 1990
De Bretten groeit uit tot
landschapspark
Pieter Boekschooten en Piet Koster p.boekschooten@kpnplanet.nl / p.koster@amsterdam.nl
De huidige en toekomstige bewoners van Sloterdijk Centrum en
Sloterdijk I hoeven zich niet verstoken te voelen van groen en natuur.
Om de hoek ligt het natuurgebied De Bretten, gelegen tussen het Wester
park, de havens en de Kennemerduinen. Opvallend genoeg waren de
kwaliteiten van De Bretten onder Amsterdammers en zelfs omwonenden
nauwelijks bekend. Daar gaat de komende tijd waarschijnlijk verandering in
komen. Ambtelijk staan de ware kwaliteiten van Landschapspark De Bretten
inmiddels volop in de belangstelling.

2301|2015
1
2
>
0 Nederlands
/
Engels
Foto: xxx
legenda
/
legenda

Plan Amsterdam24
3a/b De groene scheggen van Amsterdam.
De Brettenscheg loopt door tot in de binnenstad (a).
De Bretten is rood gemarkeerd (b). / Amsterdam’s
wedges of greenery. De Bretten Wedge continues
onward as far as the city centre (a). The De Bretten
Wedge is outlined in red (b).
.
4 Uitsnede van het Algemeen Uitbreidingsplan
1934. De eerste keer dat De Bretten min of meer
in zijn huidige vorm is afgebeeld. / Detail from the
1934 General Extension Plan for Amsterdam, in which
the De Bretten zone is first depicted in a form that
approximates its current state.
5 De Bretten in 1700 en in dunne lijnen de
situatie nu. / The De Bretten zone in 1700, with
the current situation superimposed in thin lines.
Bron: Historische atlas van de Brettenzone,
uitgeverij Thoth
4
5
3a 3b

01|2015 25
onder de Provinciale Groene AS: de recreatieve en
ecologische verbinding tussen Amstelland en Spaarn-
woude. Tot en met sportpark Spieringhorn was het
ook onderdeel van de Rijksbufferzone, nu Provinciale
bufferzone Haarlem-Amsterdam.
In het Structuurplan Open Stad uit 1996 was er
weer gemeentelijke aandacht voor het groen van
De Bretten. Opvallend is dat delen van de scheg nog
bestemd werden voor bedrijven en kantoren, zoals uit-
gewerkt in het bestemmingsplan Haven- en recreatie-
gebied. Pas eind jaren negentig werd erkenning
gegeven aan de status die in het AUP was toegekend.
Het in 1990 gevormde stadsdeel Geuzenveld-Sloter-
meer werkte samen met de actiegroep Vereniging
Brettenzone Natúúrlijk. Het nieuwe structuurplan van
de gemeente Amsterdam uit 2003 deed de rest: de
gehele Brettenzone werd onderdeel van de gemeente-
lijke Hoofd Groenstructuur.
Rietmaaiers en motorcrossers
In beleidstukken is de aandacht voor De Bretten pas
zeer recent gekomen. In het Beleidsplan Water en
Groen van het stadsdeel Geuzenveld-Slotermeer van
2004 krijgt de scheg erkenning. En in de verkenning
ParkStad 2007 staat De Bretten op de kaart, maar
in de uitwerking De Groene Kracht van de Westelijke
Tuinsteden worden er nauwelijks uitspraken over het
gebied gedaan. De groene scheg verdwijnt in deze
visie zelfs deels uit beeld, maar wordt wel weer op-
genomen in de Hoofdgroenstructuur. Doordat natuur-
>
Recente geschiedenis
In 2008 speelde de bestuurlijke opdracht om
in 2010 het aantal stadsdelen te beperken van
veertien naar zeven. De stadsdeelsecretarissen
van de toenmalige stadsdelen Westerpark, Bos
en Lommer en Geuzenveld-Slotermeer onder
zochten wat het economisch, voor de infra
structuur en qua groen en natuur zou opleveren
als deze drie stadsdelen zouden fuseren.
Dit onderzoek vond plaats onder de werktitel
Radiaal West. Deze drie stadsdelen zijn uitein
delijk niet samengevoegd; het werd een andere
combinatie. Als samenwerkingsprogramma
heeft Radiaal West wél opgeleverd dat er
ambtelijke en bestuurlijke aandacht kwam voor
De Bretten. Op 15 oktober 2009 werd het
Manifest Radiaal West ondertekend door de drie
toenmalige stadsdeelvoorzitters en wethouder
Hans Gerson, namens het college van burge
meester en wethouders. Hierin werd onderkend
dat om de ambities voor De Bretten te realiseren,
het noodzakelijk is dat alle betrokken publieke
partijen – de stadsdelen, de provincie, de water
schappen en de Amsterdamse centrale diensten
– zouden samenwerken.
6 Voorbeeld van het ‘openluchtmuseum van ruimte
lijke intenties’, dat dit gebied ook is: in juli 1983
werd er gewerkt aan de verlegging van de spoorlijn
en de aanleg van de viaducten Australiehavenweg /
Abraham Kuyperlaan. In 1995 was het viaduct, dat
op deze foto nog niet zichtbaar is alweer gesloopt. /
An example of the ‘open-air museum of spatial
intentions’, to which this area also belongs: in July
1983 work began on shifting the route of the railway
and the construction of the Australiehavenweg /
Abraham Kuyperlaan viaducts. The viaduct, which
is not yet visible in this photo, had already been
demolished in 1995.
Foto: Gemeente Amsterdam
7 Deze sluis in de Haarlemmervaart is aangelegd bij
de bouw van de Westergasfabriek in 1883. Onlangs
zijn de mogelijkheden onderzocht om Haarlemmer
vaart weer bevaarbaar te maken. / This lock in the
Haarlemmervaart waterway was realised during the
construction of the Westergasfabriek gasworks in
1883. Recent studies have looked into the possibility
of making the Haarlemmervaart fully navigable again.
Foto: Piet Koster
6 7

Plan Amsterdam26
gebied De Bretten niet gemakkelijk te bereiken was,
werd de natuurwaarde steeds hoger, maar tegelijkertijd
nam de beleefbaarheid eerder af dan toe. Rietmaaiers
en motorcrossers occupeerden het gebied. Er kwam
een zoneringplan getiteld Stadswildernis om van te
smullen, samen met een uitgekiend waterbeheersings-
plan. Een aantal nuttige voorstellen werden uitgevoerd
welke verdroging en kwaliteitsafname hielpen voor
komen. Aan de centrumkant werd ondertussen het
oude historische Westerpark uitgebreid door de
transformatie van het Westergasfabriekterrein. Cultuur-
park Westergasfabriek groeide uit tot een hotspot en
vormt sindsdien regelmatig het decor van festivals en
evenementen.
Vanaf 2008 is vanuit de samenwerkende stadsdelen
meer ambtelijke capaciteit op De Bretten gezet
met als doel het gebied beter te ontsluiten voor de
Amsterdammers en de kwaliteiten te versterken.
Er worden verschillende (deel)projecten uitgevoerd
die het gebied toegankelijker, bruikbaarder en aan
trekkelijker maken. Het accent ligt daarbij op natuur-
ontwikkeling, ecologische verbindingen en goed begaan-
bare, doorgaande routes, aanleg van ontmoetings-
plekken en struinroutes, het realiseren van culturele
trekpleisters en recreatieve voorzieningen.
Ondanks het feit dat projectgeld ontbrak, is er al veel
bereikt met incidenteel vergaard geld. De plaatsing van
de groen-witte stippen heeft het Brettenpad op de
kaart gezet. Nu al is het mogelijk om met een e-bike
binnen een uur vanaf station Sloterdijk via het Bretten-
pad, Spaarndam en de Kennemerduinen de kust te
bereiken. En dat nagenoeg autovrij! Een door velen
nog onontdekte kwaliteit.
Recreatie verhogen
Maar er is meer gelukt. Waterlopen zijn gegraven om
de waterhuishouding te verbeteren en te zoneren
waardoor de oude historische lijnen weer zichtbaar zijn
geworden. Er zijn verbindingen vanuit de woonwijken
en struinpaden – compleet met trekvlotjes – in het
natuurdeel aangelegd.
>
1 Uitsnede Structuurvisie 2040 van de landschaps
kaart voor De Bretten. / Detail from the topographical
map of De Bretten. Bron: Structuurvisie 2040
De Bretten in Structuurvisie
Amsterdam 2040
In Structuurvisie Amsterdam 2040 is ruime
aandacht voor De Bretten. Benoemd wordt
de ambitie om de kwaliteiten van de scheg te
versterken, zoals ‘de oost-westgradiënt’ van
cultuur naar natuur via het verbeteren van de
wandel- en fietsverbindingen van en naar de
stad en het weer bevaarbaar maken van de
Haarlemmervaart. Daarnaast komt het versterken
van de recreatieve en ecologische koppeling
van De Bretten aan de Tuinen van West
aan de orde. Maar ook betere noord-zuid
verbindingen om de bereikbaarheid vanuit de
aanliggende woongebieden en Westport met
de haven en de Sloterdijken te bevorderen.
Speciale aandacht vraagt de structuurvisie
voor een betere integratie van de volkstuinen,
begraafplaatsen en sportparken in de stad.
Een uitdagende opgave! In De Bretten
liggen maar liefst vier volkstuinparken, de
begraafplaats Sint Barbara en sportpark
Spieringhorn.
1

01|2015 27
8 Cultuurpark Westerpark met op de achtergrond
de torens van Sloterdijk Centrum. / The Westerpark
Culture Park with the high-rise towers of Sloterdijk
Centre in the background.
Foto: Edwin van Eis
9 Impressie van de herinrichting rond Oud-
Sloterdijk in relatie tot volkstuinenpark Nut en
Genoegen. / Impression of the reorganisation around
the historical village of Old Sloterdijk in relation to
the ‘Usefulness and Pleasure’ complex of allotment
gardens.
Beeld: Stadsdeel West
10 Het Brettenpad start in het Westerpark.
Dit park is regelmatig het decor is voor festivals
en evenementen. Op het aansluitende Westergas
fabriekterrein is veel horeca te vinden. / The Bretten
Path starts in the Westerpark, which regularly serves
as the venue for festivals and events. There are plenty
of restaurants and cafés to be found within the
adjoining Westergasfabriek precincts.
Foto: Edwin van Eis
8
9 10

Plan Amsterdam28
Jaarlijks worden evenementen georganiseerd, zoals
De BrettenSkate, De Brettenloop en Bretten by Bike.
In 2010 kwam de Historische atlas van de Brettenzone
uit, samengesteld door de Rijksdienst voor het Cultureel
Erfgoed. Ook de Gebiedsvisie Haarlem-Amsterdam
door Provincie Noord-Holland uit 2013 levert een grote
bijdrage aan de recreatieve status van het gebied.
Ruimte en Duurzaamheid Gemeente Amsterdam, voor-
heen Dienst Ruimtelijke Ordening, heeft de mogelijk
heden onderzocht om de Haarlemmervaart weer bevaar-
baar te maken. En onlangs is het thema kunst definitief
verankerd door de plaatsing van twintig beelden langs
het Brettenpad. In 2015 wordt de Deur naar het verleden
gerealiseerd: een monument dat het Huis Te Bretten als
naamgever van De Bretten symboliseert.
Verder kan De Bretten niet los worden gezien van de
Haarlemmerweg. De mogelijkheden worden onderzocht
om de status van deze weg te veranderen. Met de komst
van de Westrandweg is de mogelijkheid ontstaan het
traject tussen Halfweg en de Ring A10 terug te brengen
naar 2 x 1-rijstroken waar een maximale snelheid van
50 kilometer per uur geldt. Dit biedt mogelijkheden om
recreatie in De Bretten te verhogen en maakt het als
leefomgeving voor dieren veiliger.
Blik op de toekomst
Welke ingrepen maken De Bretten tot een gebied
met een nóg grotere meerwaarde voor de stad en de
Amsterdammers? Met een blik op de toekomst is De
Bretten in 2040 uitgegroeid tot een waardevol metro-
11 Het verlengde Brettenpad: een ‘autovrije’ fiets
route van binnenstad naar strand. / The extended
Bretten Path is a ‘car-free’ cycle route from the city
centre all the way to the beach.
Ambitiedocument Landschapspark De Bretten
12 Brettenpad in de Lange Bretten met zicht op
Sloterdijk Centrum. / The Bretten Path in the Lange
Bretten with a view of Sloterdijk Centre.
Foto: Piet Koster
13 Situatie Huis te Bretten of Brittenburgh tussen
trekvaart en dijk. Het gebied is vernoemd naar dit
landhuis. Detail van een kaart uit 1809. / Location of
Huis te Bretten or Brittenburgh between the barge-
canal and dike. The area is named after this country
house. Detail from an 1809 map.
Hoogheemraadschap Rijnland
11 12
13

01|2015 29
politaan park. Het Brettenpad is vanuit de omliggende
buurten uitstekend bereikbaar en niet meer deels, maar
in zijn geheel, verlengd tot de kust. De Haarlemmer-
vaart is weer bevaarbaar. De stations van Sloterdijk,
Halfweg, Spaarnwoude en Haarlem bieden volop
kansen voor wandelaars, sporters, volkstuinders en
struinders om het gebied te ontdekken. Onderweg is er
genoeg om van te genieten: van cultuur op het Wester-
gasfabriekterrein tot kwalitatief hoogwaardige natuur
in de Lange Bretten, bijvoorbeeld via de vele struin
routes. Een wandeling door één van de prachtige volks-
tuinparken is inmiddels een vanzelfsprekendheid, net
zoals een tussenstop bij de horeca op het Orlyplein of
een duik in een eventueel toekomstig megazwemparadijs
of een andere voorziening achter station Sloterdijk.
Een toekomst die heel goed voorstelbaar is: door zijn
cultuur-historische betekenis, de landschappelijke en
recreatieve waarden en zijn verbinding met de kust,
groeit De Bretten uit tot een volwaardig Landschaps-
park De Bretten.
Het boek over de Werkconferentie Landschapspark
De Bretten is verkrijgbaar via p.koster@amsterdam.nl.
http://www.amsterdam.nl/toerisme-vrije-tijd/groen-
natuur/parken/bretten-0
14 Schets van een doorsnede van de huidige drukke
Haarlemmerweg (boven) en een mogelijke situatie
in de toekomst (onder). / Sketch of a cross-section
of the busy Haarlemmerweg (top) as it is today and
a prospective profile for the future (bottom).
Bron: Gemeente Amsterdam / Beeld: Beukers Scholma
talud
talud
fietspad
fietspad
Haarlemmertrekvaart
groenzone
schampstrook
Haarlemmerweg2x2baans
talud
talud
fietspad
fietspad
ruiterpad
Haarlemmertrekvaart
groenzone
groenstrook
groenstrook
Haarlemmerweg
14

Plan Amsterdam
Summary
30
For many years the Sloterdijk industrial
zone in the Westpoort precinct to the west
of Amsterdam was relatively unknown
and unloved among the Dutch capital’s
inhabitants. The crisis also meant that the
area faced contrary winds, resulting in a
period of high rates of vacancy, particularly
in the large office premises around Sloter
dijk’s multimodal station. That tide has
now turned. A key reason for this is that for
the first time in 30 years people are now
allowed to live in Sloterdijk Centre. And by
no means does this imply living a life devoid
of greenery, as De Bretten nature zone is
within a stone’s throw.
The Sloterdijk district – comprised of
subsectors I, II, III, IV and Sloterdijk Centre –
includes the ‘dry’ section of Westpoort, while
the ‘wet’ part adjoins the harbour basin itself.
The area is not just an industrial location; it is
also home to major media companies such as
the publisher Elsevier and telecoms provider
KPN, as well as to enterprises one might not
expect, such as the largest warehouse for
recycled goods in the Netherlands. The area
is very favourably situated in relation to
recreational areas like the Westerpark and
De Bretten nature reserve. It also boasts
excellent accessibility by road, rail and water,
as well as via Schiphol Airport. After years of
relative stagnation with a considerable lack
of occupancy in office buildings, Sloterdijk
Centre is now being transformed from a
monotone office area into a varied urban
area, which generates renewed dynamism.
So what exactly has this change stimulated?
Renewed dynamism
The new A5 motorway or Westrandweg,
a supplementary western bypass around
Amsterdam, was opened one and a half years
ago. Since then the Sloterdijken – or Sloter-
dijk Area – has enjoyed improved accessibility,
but it now also boasts a true skyline. There
are still undeveloped plots here and these are
visible from the road, thus attracting new
enterprises to the area.
A second reason is the joint ventures in
sustainability that are leading to smart,
innovative discoveries. For example, the
largest sewage treatment plant (RWZI) in
the Netherlands produces enough biogas
for 20,000 homes. Right next to the RWZI
stands the AEB Amsterdam waste-to-energy
company with the world’s most advanced
incinerator. The AEB generates green energy
for 285,000 households, provides residual
heat for 20,000 homes, can supply steam to
businesses, and even ‘purifies’ biogas from
the RWZI into green gas for lorries. West-
poort was chosen as the Best Business Park
in the Netherlands in 2014.
A third important driver for the renewed
dynamism is the fact that it is now possible
to live in the Sloterdijk Area. Previously this
was not an option, because of noise pollution
caused by industrial activity in the harbour.
However, new research has revealed that the
noise nuisance is actually much lower than
had always been assumed. This has opened
the door to the use of Sloterdijk Centre and
Sloterdijk I for residential purposes, starting
with Sloterdijk Centre.
Living in Sloterdijk Centre
The mono-functional set-up of the Sloterdijk
Area has consistently caused problems.
The employees of companies based there
complained about the lack of amenities from
the very start. A further obstacle was the
sense of insecurity in the evening. There have
been minor interventions over the years, but
unconventional solutions were called for in
order to achieve change that was truly effec-
tive. A new district strategy was formulated in
2013. This was immediately translated into a
zoning plan in which residential development
was permitted in Sloterdijk Centre. The
land that was ready for construction in the
immediate vicinity of the station afforded
good conditions for the swift realisation of
between 1,500 and 2,000 dwellings. The
initial reconnaissance revealed that Sloterdijk
Centre is highly suitable as an ‘arrival place’:
a location where it is possible to find rental
accommodation at short notice that is not
overly expensive, yet close to the city centre.
Sloterdijk Centre seems to be attractive to
self-build groups as well. Extended stay –
residential lets for up to 12 months – is
already possible: there are now almost 200
apartments available in this sector.
So what about the public space? It ought
to fit in with the needs of prospective users,
which means that safe routes to and from the
city centre, for cyclists as well as pedestrians,
are important. The planned re-profiling of
Arlandaweg, which forms the link between
the Westerpark and De Bretten nature
reserve, is therefore an important impetus.
Greenery within walking distance
in De Bretten
Every resident of Amsterdam has nature
within walking or cycling distance and this
also applies for the people who work or will
end up living in the Sloterdijk Area. Sloterdijk
lies in the middle of the De Bretten nature
reserve, which has plenty to offer in terms of
high-quality greenery, culture and recreation,
and therefore dovetails well with the desired
transformation of the Sloterdijk Area. Political
consideration for De Bretten as a green
recreational corridor is actually very recent.
It may have been sketched in as such in the
1934 General Extension Plan for the city, but
over the years many plans have appeared
for businesses and offices at this location.
In the Structural Vision: Amsterdam 2040, the
De Bretten zone is emphatically designated
as a zone for nature, culture and recreation.
The ecological connections with neighbouring
expanses of greenery, such as the Gardens of
West, the North Sea coast and the Wester-
park, will be upgraded over the coming years.
This will include improvement of the cycle
and pedestrian paths. The fact that it is
already possible to reach the coast from
Sloterdijk Station within an hour on an e-bike
– almost without encountering a motor vehicle
– is a quality that many people have yet to
discover.
Working and living in the
Sloterdijk Area

01|2015 31
Plan Amsterdam is een uitgave van
Gemeente Amsterdam en is te downloaden
vanaf www.amsterdam.nl/planamsterdam
Auteurs van dit nummer
Pieter Boekschooten (1949)
– Werkte als senior landschapsarchitect bij het stadsdeel Nieuw-West
– Studeerde landschapsarchitectuur en stedenbouw bij het Hoger Instituut Erasumus
college, Sint Lukas te Brussel en de Academie van Bouwkunst in Amsterdam
– Werkte aan grote groenprojecten aan de rand van Amsterdam: De Bretten, Tuinen
van West, Gebiedsvisie Haarlem-Amsterdam, Groene AS, Oeverlanden-Noord.
– Heeft zich ook bezig gehouden met de inpassing Westrandweg, Groengebied
Amstelland, Waterland en de stadsvernieuwing 19e-eeuwse gordel.
– Heeft nu een eigen adviesbureau Pr8Groen en is bestuurder bij het Van Eesteren
museum
Ron Karssing (1970)
– Is senior-projectleider bij de gemeente Amsterdam, afdeling Grond & Ontwikkeling
– Studeerde stedenbouwkunde aan de Technische Universiteit Delft
– Werkte voor projectorganisatie Westpoort aan een nieuw perspectief voor Sloter-
dijk Centrum en de aanpak van het Orlyplein
– Houdt zich nu bezig met het project Haven-Stad, waar Sloterdijk Centrum deel van
uit maakt en is werkzaam voor Projectbureau Herstructurering Bedrijventerreinen
Piet Koster (1951)
– Is stedenbouwkundige bij de gemeente Amsterdam
– Studeerde stedenbouw aan de Academie van Bouwkunst in Amsterdam
– Is nu betrokken bij het project Landschapspark De Bretten
– Werkte eerder aan de ontwikkeling van de Houthaven, het Foodscenter en de
pilot Jan Evertsenstraat
Giso Lommers (1979)
– Is projectmanager bij Projectmanagementbureau Gemeente Amsterdam
– Studeerde Sociale Geografie aan de UvA
– Werkt in de projectorganisatie Westpoort/Sloterdijken en coördineert in dit project
het Vastgoedteam
Ellen Nieuweboer (1967)
– Is sinds 4,5 jaar verantwoordelijk voor de Sloterdijkgebieden van Westpoort en
zeer betrokken bij de ontwikkeling naar een gemengd stedelijk gebied
– Is opdrachtgever gebiedsontwikkeling van een aantal Amsterdamse werkgebieden
voor de gemeente Amsterdam
– Studeerde Mediakunde en Nederlands Recht, beide aan de UvA
– Werkte eerder aan Oostpoort en Wibaut aan de Amstel
Arjan Snellenberg (1974)
– Is sinds 2002 hoofdontwerper bij Ruimte en Duurzaamheid Gemeente Amsterdam
– Studeerde bouwkunde met de specialisatie stedenbouwkunde aan de TU Delft
– Werkte onder meer aan de Zuidas en de transformatie van het Foodcenter
– Houdt zich nu bezig met diverse projecten in Westpoort en Zuidoost
2
1
1 Het Carrascoplein, met tram-, metro- en bus
verbindingen naar het centrum en andere delen
van Amsterdam, en de regio. / The Carrascoplein,
with tram, metro and bus links to the centre and other
quarters of Amsterdam, as well as to the surrounding
region.
2 Het voormalige KPN-kantoor aan de Ring A10
(37.000 m2
bvo!) zal een congreshotel worden.
Dit betekent een significante afname van de leeg
stand. / Set alongside the A10 orbital motorway, the
former KPN office (with a GFA of no less than 37,000
m²) will become a hotel and conference centre, which
represents a significant reduction in the amount of
vacant space.

Stadsbeeld 01/15
Energielabel A
De stad sneller verduurzamen
Bovenstaande illustratie verbeeldt de Agenda Duurzaamheid van
de gemeente Amsterdam. Met deze agenda laat het Amsterdamse
college van B en W zien hoe de stad grote problemen als klimaat
verandering, luchtvervuiling en grondstoffenschaarste aan wil pakken.
De afbeelding hierboven laat met stippen op de horizon zien wat
het college met partners de komende jaren wil bereiken in de stad.
Het potentieel voor Amsterdam is enorm. Als we samen met alle
Amsterdammers, met duurzame opwek en energiebesparing, onze
totale energierekening van 1,8 miljard euro met 10 procent verlagen,
dan levert dat onze lokale economie 180 miljoen euro op. Verminderen
we het aantal kilometers van vervuilende voertuigen in de stad en
gaan we slimmer om met logistiek, dan wordt onze lucht schoner en
de verkeerscirculatie beter. Leggen we waar dat kan daktuinen aan,
dan is Amsterdam aanzienlijk beter bestand tegen hevige regen
buien. Deze maand, februari 2015, bespreekt de Amsterdamse
gemeenteraad de Agenda Duurzaamheid.
Stef le Fevre, projectleider Agenda Amsterdam Duurzaam
Illustratie: DSGN.FRM

Plan Amsterdam, over de brettenzone en Sloterdijk met onze bijdrage!

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

En vedette

En vedette (17)

Similaire à Plan Amsterdam, over de brettenzone en Sloterdijk met onze bijdrage!

Similaire à Plan Amsterdam, over de brettenzone en Sloterdijk met onze bijdrage! (13)

Plus de Wouter Valkenier

Plus de Wouter Valkenier (11)

Plan Amsterdam, over de brettenzone en Sloterdijk met onze bijdrage!