1. Strategia wdrożenia procesu rewitalizacji
Implementation Strategy for the Urban Regeneration Process
Strategie zur Implementierung des Revitalisierungsprozesses
2. Rewitalizacja nie jest we Wrocławiu tematem no-
wym. Od 1990 roku prace rewitalizacyjne mogły
objąć swym zasięgiem zaledwie niewielkie frag-
menty centrum, ale efekty tych prac pokazały
mieszkańcom i władzom samorządowym, jak
pozytywne może być ich oddziaływanie – Rynek,
z jego niepowtarzalną atmosferą, stał się ikoną
Wrocławia, ulubionym celem wycieczek turystów
i miejscem spotkań wrocławian.
Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej
w roku 2004 przed naszym miastem otworzyły się
nowe perspektywy rozwojowe. Mamy nadzieję,
że uda nam się nie tylko wzmocnić naszą pozyc-
ję w regionie Dolnego Śląska i w kraju, ale że
Wrocław stanie się znów znaczącą europejską
metropolią.
Mocno wierzymy w siłę europejskich miast.
Wrocław chce się włączyć w procesy zachodzące
w krajach Unii Europejskiej. Pragniemy przyczynić
się do realizacji porywającej wizji Europy miast,
która przejawia się rozmachem strategii, liczbą
i zakresem projektów.
Wiem, że przed nami ogrom wyzwań. Mimo po-
niesionych dotychczas wielkich nakładów, szereg
terenów miejskich wymaga gruntownej rewita-
lizacji. Projekty infrastrukturalne, które przepro-
wadzamy obecnie, częściowo przy zaangażowaniu
środków finansowych Unii Europejskiej, przyczy-
nią się do poprawy funkcjonalności miasta. Aby
jednak realizować priorytety lizbońskie i götebor-
skie, musimy prowadzić konsekwentną politykę
na rzecz zrównoważonego rozwoju miasta.
Jako podstawę szeroko zakrojonego procesu re-
witalizacji opracowaliśmy Lokalny Program Rewi-
talizacji. Cele tego programu zostały rozwinięte
w niniejszej publikacji.
Zdefiniowany obszar priorytetowy, leżący w ser-
cu Wrocławia, obejmuje około 1500 ha. Stanowi
to co prawda zaledwie 5% całkowitej powierz-
chni miasta, ale ze względu na wysokie zaludnienie
jest on najbardziej zgęszczonym obszarem (blisko
25% mieszkańców). Celowe działania rewitali-
zacyjne przyczyniłyby się więc do poprawy wa-
runków życia wielu wrocławian, stając się jedno-
cześnie impulsami mobilizującymi znaczny kapitał
prywatny.
Pragniemy aktywnie wykorzystać dla dobra ogółu
ogromny potencjał naszego miasta, ale nawet
przy znacznych wysiłkach nie będziemy w stanie
sprostać piętrzącym się przed nami zadaniom bez
pomocy finansowej pozyskanej z zewnętrznych
źródeł. W nowym okresie programowania na lata
2007–2013 Unia Europejska zamierza szczególną
uwagę skoncentrować na problematyce zrówno-
ważonego rozwoju miejskiego. Włączenie środ-
ków z funduszy strukturalnych do budżetu pro-
cesu rewitalizacji Wrocławia umożliwiłoby nam
wdrożenie koniecznych działań.
Troska o nasze miasto jest dla nas zarówno obo-
wiązkiem, jak i przywilejem. Wrocław jest mias-
tem dynamicznym, otwartym, aspirującym do roli
ważnej metropolii w zjednoczonej Europie. Mam
ogromną nadzieję, że uda nam się sprostać temu
wyzwaniu i że już za kilka lat, dzięki pozytywnym
rezultatom procesu rewitalizacji, będziemy jesz-
cze bardziej dumni z Wrocławia.
Przedmowa
Rafał Dutkiewicz
Prezydent Wrocławia
3. 1. Wprowadzenie – czemu służy rewitalizacja Wrocławia
2. Informacje o mieście
3. Obszar priorytetowy
4. Kategorie w obszarze priorytetowym:
· Wielofunkcyjne centrum
· Obiekty użyteczności publicznej
· Obszary mieszkalno-usługowe
· System komunikacji i transportu
· Tereny zieleni miejskiej
· Tereny poprzemysłowe, powojskowe i popolicyjne
5. Cele procesu rewitalizacji
6. Działania konieczne do osiągnięcia celów
· Schemat organizacyjny strategii rewitalizacji
· Plan docelowy
· Koncepcja finansowania
· Monitoring
7. Oddziaływania
8. Główne obszary interwencji
9. Główne kierunki rozwoju i projekty
Strategia wdrożenia procesu rewitalizacji
6
8
9
10
11
12
14
15
16
17
18
18
19
20
20
21
22
23
4. Miasto Wrocław – będąc stolicą Dolnego Śląska –
pełni nadrzędną funkcję w układzie powiązań
strukturalnych województwa i kraju, a od czasu
wstąpienia Polski do Unii Europejskiej jest także
jedną z ważnych metropolii Europy Centralnej.
Aby Wrocław mógł odpowiednio sprostać zada-
niom wynikającym z jego pozycji w kraju i w Eu-
ropie oraz zlikwidować liczne deficyty, konieczne
jest przeprowadzenie zintegrowanych działań na
rzecz zrównoważonego rozwoju miejskiego.
Do najpoważniejszych problemów należą maso-
we zużycie historycznej substancji budowlanej,
mankamenty i zaburzenia w układzie urbanistycz-
no-architektonicznym, ogromne problemy komu-
nikacyjne, a także brak odpowiedniego dostępu
do transeuropejskich sieci komunikacyjnych. Sy-
tuację utrudnia również postępująca dekapita-
lizacja obszarów mieszkaniowych i przestrzeni
publicznych oraz konieczność zagospodarowania
(z wprowadzeniem nowych funkcji użytkowych)
terenów poprzemysłowych i powojskowych zlo-
kalizowanych w centrum miasta, a także nawar-
stwianie się problemów społecznych – zwłaszcza
że lokalna gospodarka nadal nie jest odpowied-
nio stabilna. Równie palące są kwestie związane
z ochroną środowiska.
Konieczne jest więc przeprowadzenie zakrojo-
nych na szeroką skalę działań, które zapobiegłyby
dalszym zniszczeniom, a jednocześnie zapewni-
łyby perspektywy przyszłego rozwoju.
Jednocześnie Wrocław dysponuje ogromnym po-
tencjałem gospodarczym, społecznym, kultural-
nym i architektoniczno-urbanistycznym, którego
nie mają inne miasta porównywalnej wielkości.
Aby w przyszłości efektywnie wykorzystać ten
potencjał, niezbędne są silne impulsy inicjujące
jego rozwój. Niezwykle ważnym zadaniem jest
także osiągnięcie obowiązujących obecnie stan-
dardów, pozwalających sprostać konkurencji na
płaszczyźnie krajowej i europejskiej.
Dzięki środkom z funduszy strukturalnych Unii
Europejskiej Wrocław ma nadzieję zyskać ważne
źródło finansowania, umożliwiające dynamiczne
rozpoczęcie procesu przemian, których nie uda-
łoby się przeprowadzić, korzystając wyłącznie ze
środków finansowych pochodzących z rezerw
miasta czy regionu.
Aby w pełni zrealizować stawiane przed nim za-
dania, miasto zdefiniowało jako nadrzędny cel
prowadzenie aktywnej polityki rozwojowej. Jej
główne elementy to dopasowanie warunków
egzystencjalnych i mieszkaniowych lokalnej spo-
łeczności do współczesnych standardów, wzmoc-
nienie gospodarki lokalnej i regionalnej i tworze-
nie w ten sposób miejsc pracy, poprawa sytuacji
ekologicznej oraz ogólnej infrastruktury technicz-
nej i socjalnej.
W tym celu na podstawie Zintegrowanego Progra-
mu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego miasto
opracowało Lokalny Program Rewitalizacji, który
8 grudnia 2005 roku został uchwalony przez Radę
Miejską Wrocławia i stanowi podstawę przyszłego
procesu rozwojowego.
W ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji prze-
analizowano szczegółowo teren całego miasta
(292,8 km2
, 650 tysięcy mieszkańców) i wyzna-
czono obszary, które wymagają niezbędnej rewi-
talizacji (6500 ha, około 22% łącznej powierzchni
miasta). Opracowano również listę zadań i pro-
jektów oraz plan finansowania na lata 2005–2006
i 2007–2013.
Wprowadzenie – czemu służy rewitalizacja Wrocławia
Po dokonaniu oceny programu i ustaleniu celów
priorytetowych następnym etapem było zdefi-
niowanie przyszłego obszaru priorytetowego.
Planuje się przeprowadzenie tam szczególnie in-
tensywnych działań pomocowych, których efekty
będą oddziaływać na cały wybrany obszar oraz
na tereny znajdujące się poza jego granicami.
Odpowiednie wsparcie obszaru priorytetowego
powinno zainicjować pozytywne przemiany rów-
nież w innych obszarach, bez konieczności an-
gażowania tam znacznych środków finansowych
z budżetu miasta.
5.
6. 10
Wrocław jest położony w południowo-zachod-
niej części Polski, w pobliżu granic z Niemcami
i Czechami. Liczy blisko 650 tysięcy mieszkańców,
a jego powierzchnia wynosi 292,8 km2
, jest więc
czwartym co do wielkości miastem w kraju oraz
centrum administracyjnym, gospodarczym i kul-
turalnym Dolnego Śląska, regionu zamieszkiwane-
go przez blisko 3 mln ludzi.
We Wrocławiu działa dwadzieścia szkół wyższych,
które kształcą 130 tysięcy studentów, dzięki cze-
mu miasto jest trzecim pod względem wielkości
ośrodkiem akademickim w Polsce.
Ponieważ odległości między Wrocławiem a pię-
cioma europejskimi stolicami (Pragą, Bratysławą,
Wiedniem, Berlinem i Warszawą) nie są duże, dol-
nośląska metropolia ma wszelkie warunki pre-
dystynujące ją do pełnienia funkcji ważnego re-
gionalnego centrum w Unii Europejskiej. Bliskość
granic państwowych stanowi dla Wrocławia oraz
całego regionu doskonałą okazję do prowadzenia
wymiany gospodarczej z sąsiadującymi krajami
Unii Europejskiej.
Miasto może być dumne ze swojej ponadtysiąc-
letniej historii. Wrocław wielokrotnie zmuszany
był do zmiany przynależności państwowej, nie-
zależnie jednak od zmian politycznych zawsze od-
grywał ważną rolę w regionie i Europie – jako
centrum gospodarcze, handlowe, naukowe, ba-
dawcze i kulturalne, co do dziś odzwierciedla się
w jego imponującym dziedzictwie kulturowym.
Wizerunek miasta uświetniają niezwykle cenne
zabytki kultury europejskiej, jak Ostrów Tumski,
ratusz, Aula Leopoldyńska czy Hala Ludowa.
Motto „Wrocław – miasto spotkań“ daje wyraz
aspiracjom miasta, które pragnie nawiązać do
swej historycznej roli jako miejsce wymiany to-
warów i idei, między innymi organizując impre-
zy, spotkania i kongresy o znaczeniu krajowym
i międzynarodowym.
Informacje o mieście
7. 11
Priorytetowy obszar Wrocławia przewidziany do
przeprowadzenia procesu rewitalizacji obejmu-
je historyczne Stare Miasto, obszary rozwojowe
powstałe w XIX wieku oraz tereny o różnorod-
nych funkcjach użytkowych – począwszy od kwar-
tałów z XIX-wieczną zabudową kamienicową,
przez tereny zielone i parki, po śródmiejskie ob-
szary poprzemysłowe, powojskowe i popolicyjne.
Granice obszaru priorytetowego wyznaczono na
podstawie wnikliwej analizy, uwzględniając przy
tym przede wszystkim następujące kryteria: głę-
bokie deficyty i pilne potrzeby oraz istniejący
potencjał i szanse na możliwie najskuteczniejsze
wykorzystanie środków finansowych, których za-
angażowanie planuje się w przyszłości.
W wyznaczonym obszarze priorytetowym nastą-
piło wyraźne spiętrzenie wszystkich wzmianko-
wanych wcześniej deficytów: ogromne problemy
systemu komunikacyjnego, XIX-wieczne kwartały
mieszkaniowe z niszczejącą substancją budow-
laną, degradacja przestrzeni publicznej, rozległe
tereny poprzemysłowe i powojskowe wymagają-
ce gruntownego uporządkowania i ponownego
zagospodarowania, a także występowanie pro-
blemów społecznych, jak wysoki odsetek przes-
tępczości, najwyższy w mieście odsetek bezro-
botnych i osób korzystających z pomocy socjal-
nej, duże zagęszczenie zaludnienia i kumulacja
środowisk patogennych.
W wielu kwartałach Wrocławia, które znajdują się
poza granicami obszaru priorytetowego, można
również stwierdzić ogromne deficyty związane
z wyposażeniem i funkcjonalnością. Miasto jest
jednak w pełni świadome tego, że dzięki skon-
centrowaniu wsparcia na wyznaczonym obszarze
priorytetowym można w ramach procesu rewita-
lizacji szybciej osiągnąć rezultaty o większej efek-
tywności w długiej perspektywie czasowej.
W dalszej części zostaną opisane poszczególne
elementy charakterystyczne dla obszaru priory-
tetowego podzielone na następujące kategorie:
1. Wielofunkcyjne centrum miasta
2. Obiekty użyteczności publicznej
3. Obszary mieszkalno-usługowe
4. System komunikacji i transportu
5. Tereny zieleni miejskiej
6. Tereny poprzemysłowe, powojskowe
i popolicyjne
OBSZAR PRIORYTETOWY
Wybrane wskaźniki z 2005 roku. Porównanie: miasto Wrocław – obszar priorytetowy
W kształcie obszaru priorytetowego z odrobiną fantazji można
dopatrzyć się krasnoludka – oficjalnej maskotki Wrocławia...
Powierzchnia
Liczba mieszkańców ogółem
- w wieku od 0 do 18 lat
- w wieku od 10 do 60 lat
- w wieku ponad 60 lat
Liczba bezrobotnych długotrwałych
- w tym młodzież (urodzeni po 1984)
Liczba zasiłków wydanych przez Miejski
Ośrodek Pomocy Społecznej:
- stałych
- celowych
- rodzinnych
Liczba przestępstw
Liczba przedsiębiorstw
29 300 ha
650 000
96 400
390 800
112 700
19 326
330
1600
10 200
143 120
12 950
101 812
1446 ha
153 000
26 200
97 800
29 000
6967
160
780
4700
52 350
4850
29 454
5,0 %
23,5 %
27,2 %
25,0 %
25,7 %
36,0 %
48,0 %
48,5 %
46,2 %
36,6 %
37,5 %
28,9 %
Miasto
Wrocław
Obszar
priorytetowy
Udział o. p.
w całości
8. 12
Obszar wielofunkcyjnego centrum leży w grani-
cach dawnych fortyfikacji i południowego przed-
mieścia. Funkcjonalno-przestrzenna struktura tych
terenów rozwijała się od czasów średniowiecza,
a ostateczną formę osiągnęła w XIX wieku. Bo-
gactwo reprezentacyjnych ulic i placów oraz waż-
nych zabytków architektonicznych potwierdza
znaczenie centrum, które stanowi gospodarcze
i kulturowe serce miasta i regionu, jest elementem
budującym image Wrocławia i miejscem, z którym
utożsamiają się jego mieszkańcy. Jednak obecnie,
ze względu na złożone problemy natury urbanis-
tycznej, gospodarczej i społecznej, funkcja ta nie
może być pełniona w zadowalającym stopniu.
Po politycznym przełomie w 1990 roku podjęto
prace rewitalizacyjne Rynku, placu Solnego i nie-
których odcinków okolicznych ulic. Objęto nimi
niewielki fragment miasta, ale na pozytywne efek-
ty nie trzeba było długo czekać – obszar ten stał
się pożądanym miejscem lokalizacji licznych firm,
hoteli, sklepów i restauracji oraz ulubionym ce-
lem wycieczek turystów i mieszkańców. Podjęte
działania stanowiły nie tylko źródło pozytywnych
impulsów pobudzających rozwój ekonomiczny
miasta, ale także znacznie wzmocniły poczucie
tożsamości wrocławian.
Olbrzymich potrzeb modernizacyjnych miasta –
rewitalizacja historycznej substancji mieszkanio-
wej, przebudowa systemu komunikacyjnego (od-
ciążająca centrum i uwzględniająca przyszłościowe
uwarunkowania), poprawa sytuacji ekologicznej –
nie uda się sfinansować wyłącznie ze środków
budżetu miejskiego.
Aby wzmocnić znaczenie centrum i jego konku-
rencyjność względem obszarów peryferyjnych
oraz wykorzystać potencjał inwestorów prywat-
nych, konieczne są wstępne inwestycje publiczne,
które będą zachętą do dalszych przedsięwzięć.
WIELOFUNKCYJNE CENTRUM
ok. 400 ha = ok. 28% obszaru priorytetowego
Szanse ZagrożeniaMocne strony
• wzrost konkurencyjności
i centralnych funkcji w strukturze miasta
• pozytywne efekty wynikające
z wpływów na sąsiednie obszary
• ochrona i wzmocnienie walorów
urbanistyczno-architektonicznych
• poprawa warunków dla usługodawstwa
i mieszkalnictwa
• polepszenie ofert dla inwestycji
i rozwoju turystyki
• stworzenie nowych miejsc pracy
• zmniejszenie przestępczości oraz
kumulacji środowisk patogennych
• centrum miasta jako element
stanowiący o poczuciu tożsamości
mieszkańców, mający także decydujący
wpływ na wizerunek Wrocławia
• historyczne układy urbanistyczne
i zabytkowe obiekty o wysokich
wartościach kulturowych
• dobrze zachowana struktura
funkcjonalno-przestrzenna
• Odra i jej nabrzeża jako ważny element
tożsamości miasta
• uregulowane instrumenty prawne
pozwalające na realizację zamierzeń
• atrakcyjna lokalizacja inwestycji
(zainteresowanie ze strony inwestorów,
także zagranicznych, oraz małych
i średnich przedsiębiorstw)
Słabe strony
• miejscowe zaburzenia struktury
funkcjonalno-przestrzennej
• zły stan techniczny części budynków
• nieurządzone wnętrza kwartałów
zabudowy
• ulice o dużej uciążliwości
komunikacyjnej, brak miejsc
parkingowych
• wysoki wskaźnik przestępstw
i wykroczeń
• niepełne wykorzystanie Odry jako
ważnej osi kompozycyjnej miasta
• ryzyko wystąpienia powodzi
• prawdopodobieństwo utraty obiektów
z powodu złego stanu technicznego
• odpływ inwestorów i mieszkańców
na peryferie miasta
• osłabienie funkcji typowych dla centrum
miasta
9. 13
Wrocław jako stolica Dolnego Śląska jest siedzi-
bą licznych instytucji publicznych, będących jed-
nocześnie jednymi z większych pracodawców
w tym regionie. Wiele z tych placówek mieści się
w budynkach historycznych, których funkcjonal-
ność jest jednak mocno ograniczona i nie odpo-
wiada europejskim standardom, co wynika z za-
niedbań związanych z remontami i modernizacją.
W większości placówek socjalnych – szpitalach,
przedszkolach, domach spokojnej starości – od
dawna nie podejmowano żadnych działań mo-
dernizacyjnych. Niezbędne są więc tutaj szybko
wdrażane inwestycje, ukierunkowane zarówno na
substancję budowlaną, jak i na odpowiednie do-
posażenie.
Usytuowane w obszarze priorytetowym liczne
szkoły podstawowe i średnie oferują wprawdzie
liczbę miejsc odpowiadającą zapotrzebowaniu
mieszkańców, ale budynki szkolne i obiekty spor-
towe wymagają pilnych remontów oraz moder-
nizacji, by móc sprostać pełnionym dotychczas
funkcjom.
Ponieważ we Wrocławiu znajduje się ponad dwa-
dzieścia szkół wyższych, wiele znaczących instytu-
cji badawczych i aktywnie działa także środowisko
naukowe, jest to również miasto nauki i edukacji
oraz trzecie co do wielkości centrum akademickie
w Polsce (130 tysięcy studentów).
Chcąc sprostać konkurencji w rankingach krajo-
wych i międzynarodowych, miasto musi czynić
starania zmierzające do zwiększenia swojego zna-
czenia jako ośrodka akademickiego.
W związku z tym konieczne jest wdrażanie dłu-
goterminowych strategii i podejmowanie dzia-
łań, które mają na celu lokalizowanie w mieście
przedsiębiorstw konkretnych branż, wspieranie
współpracy między szkołami wyższymi i firmami
oraz stworzenie odpowiedniej infrastruktury dla
studentów z kraju i zagranicy.
OBIEKTY UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ
• wzrost konkurencyjności
• poprawa warunków do rozwoju edukacji
i świadczenia usług
• wyposażenie obiektów, dostosowujące
je do potrzeb osób niepełnosprawnych
• zwiększenie atrakcyjności zatrudnienia
dla młodych pracowników o wysokich
kwalifikacjach
• stworzenie nowych miejsc pracy
• stworzenie warunków do uprawiania
sportu i rekreacji
• położenie w pobliżu centrum,
z dobrym dostępem do środków
komunikacji miejskiej
• częściowo zabytkowe obiekty
• uregulowane instrumenty prawne
pozwalające na realizację zamierzeń
• liczne instytucje będące pracowdawcami
o dużym znaczeniu dla miasta i regionu
• miejscowe zaburzenia struktury
funkcjonalno-przestrzennej
• zły stan techniczny części budynków
• brak wyposażenia dla
niepełnosprawnych
• brak odpowiedniego wystroju
i wyposażenia terenów otaczających
• brak odpowiedniego wyposażenia
instytucji
Szanse ZagrożeniaMocne strony Słabe strony
• utrata konkurencyjności (szkoły
wyższe, opieka zdrowotna)
• utrata zabudowy spowodowana
jej degradacją
• utrata dobrze wykształconej kadry
akademickiej
10. 14
Znaczną powierzchnię obszaru priorytetowego
zajmują kwartały z XIX-wieczną, niezwykle cenną
zabudową kamienicową. Obecny stan techniczny
substancji budowlanej ocenia się jako krytyczny
i wymagający natychmiastowej i wszechstronnej
rewitalizacji. Jednolita, w większości dobrze za-
chowana struktura przestrzenno-funkcjonalna
tych obszarów daje realną szansę na stworzenie
w śródmieściu miejsc lokalizacji wysokiej klasy,
wykorzystywanych zarówno do celów mieszkal-
nych, jak i usługowych.
Historyczne kamienice, które w większości są
własnością gminy, były po wojnie odnawiane
w niewielkim stopniu i bardzo powierzchownie.
Degradacja przestrzeni miejskiej i substancji bu-
dowlanej oddziałuje negatywnie nie tylko na tkan-
kę urbanistyczną. Jej wpływy, wynikające z niskiej
jakości otoczenia mieszkaniowego, widoczne są
również w sferze społecznej. Pogorszenie sytu-
acji spowodowała wielka powódź w 1997 roku,
która zaważyła na stanie technicznym wielu wroc-
ławskich kamienic i wymusiła przesiedlenia miesz-
kańców oraz wyburzanie najbardziej zagrożonych
obiektów.
Mimo złego stanu technicznego substancji budow-
lanej obszar ten charakteryzuje się gęstym zalud-
nieniem i jednocześnie wysokim stopniem zużycia
komunalnego zasobu mieszkaniowego. Dodatko-
we problemy są związane ze stale rosnącym za-
nieczyszczeniem środowiska naturalnego, ponie-
waż większość mieszkań wciąż jeszcze opalana
jest węglem.
Na parterach kamienic czynszowych zazwyczaj
znajdują się zakłady usługowe i placówki handlu
detalicznego. Nie są one jednak w stanie sprostać
aktualnemu zapotrzebowaniu oraz współczesnym
standardom i wymaganiom klientów.
Oprócz ustabilizowania struktury istniejącego już
handlu detalicznego konieczne jest więc wzmoc-
nienie funkcji zaopatrzeniowych, wprowadzenie
sprawnie działającej i stosownej konstelacji funkcji
użytkowych, wypełnienie luk w strukturze usług
oraz zapewnienie nowoczesnych i większych po-
wierzchni handlowych.
Na omawianym obszarze znajduje się wiele placó-
wek infrastruktury socjalnej – szkół, przedszkoli,
młodzieżowych domów kultury. Większość z nich
wymaga jednak gruntownego remontu. Potrzeby
związane z działalnością różnych placówek socjal-
nych (dla rodzin, dzieci, samotnych matek) są na-
dal dużo większe niż aktualne możliwości.
OBSZARY MIESZKALNO-USŁUGOWE
ok. 350 ha = ok. 20 % obszaru priorytetowego
11. 15
• zły stan techniczny budynków oraz
postępująca degradacja przestrzeni
publicznej i zabudowy
• miejscowe zaburzenia struktury
funkcjonalno-przestrzennej
(m.in. zabudowa blokowa)
• brak przestrzeni rekreacyjnych
• niezagospodarowane wnętrza
kwartałów zabudowy i podwórza
• ulice o dużej uciążliwości
komunikacyjnej, brak miejsc
parkingowych
• wysoka przestępczość, patologie
społeczne, kumulacja środowisk
patogennych
• najwyższy wskaźnik bezrobocia
i największa liczba osób korzystających
z pomocy społecznej w obszarze
priorytetowym
• niewystarczająca oferta usługowa
• wysoki wskaźnik zanieczyszczenia
powietrza
• brak instrumentów prawnych
do realizacji działań
• brak praktycznych doświadczeń
w przeprowadzaniu działań
rozwiązujących aktualne problemy
urbanistyczne
• położenie w pobliżu centrum i dobry
dostęp do środków komunikacji miejskiej
• w większości dobrze zachowana
struktura funkcjonalno-przestrzenna
• historyczna zabudowa, częściowo pod
ochroną konserwatorską
• bliskość Odry i jej nabrzeży
• możliwość częściowego rozwoju nowej
zabudowy mieszkalno-usługowej
• ryzyko powodzi
• utrata zabudowy spowodowana jej złym
stanem technicznym
• wzrost patologii społecznych wynikający
z postępującej degradacji terenów
• odpływ mieszkańców na peryferie
miasta (przede wszystkim z grup
społecznych o wysokich dochodach)
• dostosowanie warunków
mieszkaniowych i warunków życia
do współczesnych standardów
• zachowanie istniejących i stworzenie
nowych ofert mieszkaniowych
• ożywienie terenów nabrzeżnych
Odry, stworzenie nowych terenów
sportowo-rekreacyjnych
• stworzenie nowych miejsc pracy
• zmniejszenie przestępczości oraz
kumulacji środowisk patogennych
• zmniejszenie zanieczyszczenia
środowiska dzięki modernizacji
systemów grzewczych i zastosowaniu
ogrzewania ekologicznego
• wzrost przedsiębiorczości
mieszkańców oraz zwiększenie
ich identyfikacji z dzielnicą
Słabe stronyMocne strony ZagrożeniaSzanse
12. 16
Najważniejsze elementy komunikacji w obszarze
priorytetowym to:
• komunikacja kołowa – wewnątrzmiejska
i tranzytowa
• transport zbiorowy – autobusowy
i tramwajowy
• transport kolejowy
• transport rzeczny
• ruch niezmotoryzowany – komunikacja
rowerowa i piesza.
Centrum miasta i jego najbliższe okolice są sko-
munikowane gęstą siatką ulic ułożonych wzglę-
dem centrum koncentryczno-promieniście.
• niewystarczający dostęp do
ponadregionalnych sieci
komunikacyjnych (autostrady, sieć
kolejowa, komunikacja powietrzna)
• słabo funkcjonujący system
komunikacyjny, niska przepustowość
dróg, brak obwodnic, niewystarczająca
liczba miejsc parkingowych
• zły stan techniczny ciągów
komunikacyjnych i budowli
inżynierskich
• brak systemu dróg rowerowych
• niski poziom bezpieczeństwa
• ośrodek komunikacyjny o lokalnym,
krajowym i międzynarodowym znaczeniu
• obiekty inżynierskie o wysokich
wartościach kulturowych
• uregulowane instrumenty prawne
pozwalające na realizację zamierzeń
• utrata (odpływ) inwestorów i turystów
spowodowane złym systemem
komunikacji i transportu
• postępująca degradacja ciągów
komunikacyjnych i budowli
inżynierskich
• niewydolność systemu komunikacji
i transportu
• dopasowanie systemu komunikacji
do współczesnych standardów
• wzrost liczby inwestorów i turystów
wynikający z dobrej dostępności
• ochrona środowiska – poprawa sytuacji
ekologicznej dzięki modernizacji systemu
komunikacji i transportu
• ożywienie funkcji komunikacyjnych
Odry, wzrost atrakcyjności rzeki dla
turystyki i rekreacji
• wyposażenie obiektów dostosowane
do potrzeb osób niepełnosprawnych
• wzrost poziomu bezpieczeństwa
• stworzenie nowych miejsc pracy
SYSTEM KOMUNIKACJI I TRANSPORTU
Słabe stronyMocne strony ZagrożeniaSzanse
Ponieważ miasto nie dysponuje odpowiednim
systemem obwodnic, cały ruch tranzytowy na
ponadregionalnych trasach Drezno–Kraków–Pra-
ga–Warszawa przebiega przez centrum miasta,
co – zwłaszcza przy wzmożonym indywidualnym
ruchu kołowym – powoduje ogromne problemy
komunikacyjne i ekologiczne. System mostów
o przestarzałej strukturze oraz rozbudowana
sieć nasypów kolejowych z wąskimi wiaduktami
dodatkowo zwiększają problemy komunikacyjne
i powodują zatory w centrum.
Miasto opracowało długoterminową koncepcję
ruchu kołowego, która koncentruje się przede
wszystkim na budowie obwodnic oraz przebu-
dowie i rozbudowie istniejących tras komunika-
cyjnych. Planuje się dostosowanie systemu ko-
munikacji do tendencji rozwojowych, których ist-
nienie zakłada się w przyszłości, przy minimalnej
ingerencji w cenną strukturę urbanistyczną mias-
ta. Rozpoczęto już wdrażanie niektórych działań,
częściowo wykorzystując w tym celu środki po-
mocowe Unii Europejskiej.
Ze względu na potrzebę osięgnięcia ponadregio-
nalnej dostępności miasta ważne jest powiązanie
różnych środków komunikacji, lepsze wykorzy-
stanie potencjału lotniska, rozbudowa sieci ko-
munikacji szynowej i komunikacji miejskiej oraz
modernizacja i rozbudowa związanej z tym infra-
struktury.
13. 17
Parki i miejskie tereny zielone są dla mieszkańców
niezwykle ważne – to miejsca wypoczynku, rekre-
acji oraz imprez kulturalnych. Zawsze były też
charakterystycznym elementem przestrzeni pub-
licznej, świadczącym o wielkomiejskiej atmosfe-
rze Wrocławia. Oprócz założonej w miejscu daw-
nych fortyfikacji Promenady Staromiejskiej, we
Wrocławiu znajduje się wiele parków i historycz-
nych cmentarzy. Ze względu na walory krajobra-
zowe na szczególną uwagę zasługują nabrzeża
Odry i wyspy odrzańskie.
Obecnie stan większości terenów zielonych jest
niezadowalający. W wyniku ich degradacji powsta-
ją nie tylko problemy natury urbanistycznej, ale
jest ona również powodem szerzenia się negatyw-
nych zjawisk społecznych: zmniejszenia poziomu
bezpieczeństwa, wandalizmu i rosnącej przestęp-
czości.
Odtworzenie dawnej świetności terenów zieleni
miejskiej i dostosowanie ich do aktualnych po-
trzeb jest jednym z głównych celów polityki in-
westycyjnej miasta. Podjęto już pierwsze działania
rewitalizacyjne na tym polu. Nie należy przy tym
postrzegać tych terenów wyłącznie jako miejsc re-
prezentacyjnych czy obszarów pełniących funkcję
wypoczynkowo-rekreacyjną – równie ważne jest
ich znaczenie dla ekologicznego systemu miasta.
TERENY ZIELENI MIEJSKIEJ
• niski standard przestrzeni publicznej
wielu terenów zielonych
• ulice o dużej uciążliwości
komunikacyjnej w bezpośrednim
sąsiedztwie terenów zielonych
• niski poziom bezpieczeństwa
• niewystarczająca liczba terenów
sportowo-rekreacyjnych dla dzieci
i młodzieży
• brak ciągłości części bulwarów
nadodrzańskich
• zachowane historyczne układy
kompozycyjne o wysokich walorach
krajobrazowych
• tereny o dużej atrakcyjności,
chętnie i często odwiedzane przez
mieszkańców i turystów
• instrumenty prawne pozwalające na
realizację zamierzeń na części terenów
• ryzyko powodzi
• utrata terenów rekreacyjnych
• ryzyko ponownej degradacji terenów
zielonych w związku z postępującą
degradacją społeczną okolicznych
osiedli
• utrata wartościowych okazów drzew
• pozytywne oddziaływanie
na warunki życia mieszkańców,
spowodowane wzrostem walorów
krajobrazowych i ekologicznych
terenów przyrodniczych, wód oraz
miejskich przestrzeni zielonych
i niezabudowanych
• aktywizacja nabrzeży Odry
Słabe stronyMocne strony ZagrożeniaSzanse
ok. 50 ha = ok. 3% obszaru priorytetowego
14. 18
Pierwotne funkcje użytkowe terenów poprzemy-
słowych, powojskowych i popolicyjnych w wielu
miejscach zostały zastąpione funkcjami tymczaso-
wymi, sprzecznymi z aktualnymi celami dalszego
rozwoju miasta.
Charakterystyczną cechą tych terenów jest de-
gradacja zabudowy i przestrzeni publicznej oraz
wysoki odsetek obszarów nieuporządkowanych
lub użytkowanych ekstensywnie.
Dzięki swemu wyjątkowemu położeniu w obsza-
rze priorytetowym – wokół centrum miasta – są
one idealnymi rezerwami terenowymi, które mogą
zostać wykorzystane w planowaniu przyszłego
rozwoju obszarów śródmiejskich.
Ich uporządkowanie, aktywizacja i otwarcie na no-
we funkcje użytkowe – związane z budownictwem
mieszkaniowym, gospodarką i turystyką – są wy-
jątkową szansą na wzmocnienie i rozszerzenie
funkcji centrum miasta.
Na części obszarów zachowała się historyczna za-
budowa przemysłowa o dużej wartości architekto-
nicznej. Konieczna jest jej rewitalizacja i adaptacja
do nowych, innowacyjnych funkcji użytkowych.
• duża powierzchnia gruntów
wymagających rekultywacji
• niejednolite struktury zabudowy,
zły stan techniczny obiektów, urządzeń
i budowli
• brak wewnętrznego układu
komunikacyjnego lub układy
o poważnych mankamentach
• degradacja przestrzeni publicznej
• duży potencjał pod rozwój zabudowy,
jednolite struktury własnościowe
• obiekty historyczne o wysokich
wartościach kulturowych
• położenie w pobliżu centrum miasta
i Odry
• częściowo ryzyko powodzi
• ryzyko błędnych inwestycji
rozwojowych
• stworzenie nowych miejsc pracy
• lokalizacja branż technologii
innowacyjnych
• stworzenie oferty pozwalających na
powstanie nowych funkcji użytkowych
• możliwość rozwoju terenów
śródmiejskich
• zmniejszenie przestępczości
TERENY POPRZEMYSŁOWE, POWOJSKOWE I POPOLICYJNE
Słabe stronyMocne strony ZagrożeniaSzanse
ok. 350 ha = ok. 20% obszaru priorytetowego
15. 19
Zlikwidowanie deficytów, które osłabiają po-
zycję Wrocławia jako metropolii i centrum re-
gionu dolnośląskiego.
Skoordynowany i zrównoważony rozwój mias-
ta dzięki stworzeniu systemu zarządzania, któ-
ry umożliwi realizację celów sformułowanych
w strategii rewitalizacji.
Stworzenie odpowiednich warunków sprzyja-
jących rozwojowi funkcji miasta jako centrum
gospodarczego – utrzymanie dotychczasowych
i tworzenie nowych miejsc pracy, regionalne
wspieranie gospodarki, wspieranie lokalnego
rzemiosła, umocnienie gospodarki lokalnej, lo-
kalizacja branż innowacyjnych.
Stworzenie i rozbudowa ośrodków bazy za-
opatrzeniowej w przestrzeni miejskiej.
Usunięcie istotnych braków natury struktural-
nej i funkcjonalnej oraz braków, które wpływają
na kształtowanie wizerunku miasta.
Zachowanie i odbudowa budynków, ulic i pla-
ców o znaczeniu historycznym, architektonicz-
nym, artystycznym lub urbanistycznym, rewi-
talizacja kwartałów historycznych, zachowanie
walorów kulturowych, dobór odpowiednich
długotrwałych funkcji użytkowych.
Poprawa wizerunku przestrzeni publicznej pod
względem funkcjonalności, estetyki i bezpie-
czeństwa.
Poprawa wizerunku miasta i podniesienie jakości
otoczenia mieszkaniowego.
Scalanie ciągów zieleni
Stworzenie odpowiednich warunków sprzyjają-
cych wzmocnieniu poczucia tożsamości lokalnej
mieszkańców.
Dopasowanie warunków mieszkaniowych i eg-
zystencjalnych ludności do nowoczesnych stan-
dardów.
CELE procesu rewitalizacji
Wzmocnienie funkcji mieszkalnej – utrzymanie
dotychczasowych i stworzenie nowych prze-
strzeni mieszkalnych, dopasowanie otoczenia
mieszkaniowego do potrzeb rodzin z dziećmi,
zapewnienie nowoczesnych standardów przy
jednoczesnym zachowaniu akceptowalnych spo-
łecznie czynszów.
Wspieranie rozdrobnionych struktur własnoś-
ciowych.
Stworzenie funkcjonalnego, przyszłościowego
systemu komunikacji i transportu.
Wsparcie i doradztwo dla społecznych grup
i inicjatyw działających na rzecz inwestycji re-
witalizacyjnych, wspieranie działań mających na
celu partycypację mieszkańców w tym procesie
(spotkania, imprezy, informacja).
Integracja grup społecznych znajdujących się
w mniej korzystnej sytuacji socjalnej, integracja
mniejszości społecznych.
Rozbudowa i wspieranie sieci socjalnych.
Rozbudowa infrastruktury socjalnej (przedszko-
la, szkoły, młodzieżowe domy kultury, punkty
doradztwa itd.).
Zapobieganie przestępczości w zagrożonych pa-
tologiami społecznymi obszarach miasta.
Przeniesienie zakładów wykonujących uciążliwą
działalność, z jednoczesnym zagwarantowaniem
nowych lokalizacji i dodatkowych funkcji użyt-
kowych (w wypadku innych zakładów pożądane
jest tworzenie mieszanego układu funkcji użyt-
kowych).
Budowa i remonty publicznej infrastruktury
związanej z rozwojem funkcji turystyczno-re-
kreacyjnych połączonych z działalnością gospo-
darczą.
16. 20
Poza ogólną poprawą wizerunku miasta oraz
dostosowaniem warunków mieszkaniowych i eg-
zystencjalnych ludności do standardów europej-
skich priorytetowymi celami procesu rewitalizacji
są: wzmocnienie gospodarki lokalnej (zwłaszcza
istniejącego handlu detalicznego), poprawa sytua-
DZIAŁANIA KONIECZNE DO OSIĄGNIĘCIA CELÓW REWITALIZACJI
cji ekologicznej oraz poprawa infrastruktury spo-
łecznej i technicznej.
Aby było możliwe osiągnięcie tych celów, ko-
nieczne jest przeprowadzenie określonych dzia-
łań organizacyjnych i planistycznych.
Rada Miejska Wrocławia (organ uchwałodawczy Lokalny Program Rewitalizacji)
Prezydent Wrocławia (organ wykonawczy i decyzyjny)
Zespół ds. Rewitalizacji (przygotowanie procesu decyzyjnego)
Pełnomocnik ds. rewitalizacji
Departamenty
jednostki organizacyjne miasta
Operator
Eksperci
Towarzyszące
badania
naukowe
Transfer
wiedzy
Public
relationsWydz.
Rady fachowe
Rada Koordynująca Rada Uczestników Procesu
Wspieranie gospodarki
Urbanistyka i architektura
Zarządzanie zasobami mieszkaniowymi
Zaopatrzenie w media
Przedstawiciel Rady Uczestników Procesu
Forum właścicieli
Forum mieszkańców
Forum przedstawicieli gospodarki
Forum organizacji pozarządowych
Rady osiedlowe
Wydz.Wydz.Wydz.
• Schemat organizacyjny służący przeprowadzeniu rewitalizacji
17. 21
Z doświadczeń innych państw europejskich wy-
nika, że podczas realizacji tak złożonego zadania,
jakim jest rewitalizacja, w praktyce sprawdza się
rozwiązanie polegające na podziale pracy między
Urzędem Miejskim, a zewnętrznym usługodawcą
(firmą operatorską). W tym wypadku odpowie-
dzialny za przeprowadzenie procesu rewitalizacji
pracownik Urzędu Miejskiego przejmuje czyn-
ności związane z koordynacją wszelkich działań
wewnątrz struktur administracji miejskiej, a fir-
ma operatorska angażuje się w realizację zadań
zewnętrznych.
Dlatego głównym elementem koncepcji organiza-
cyjnej Miasta związanej z planowanym procesem
rewitalizacji będzie powołanie do życia konkretnej
jednostki koordynacyjnej (pełnomocnik ds. rewi-
talizacji) odpowiedzialnej za kwestie konsultacji,
ustalania harmonogramu prac oraz koordynacji
działań wewnątrz Urzędu Miejskiego.
Skoncentrowanie kompetencji w ręku pełnomoc-
nika ds. rewitalizacji, który będzie dbał o płynny
przebieg prac i terminowe przygotowanie przed-
miotowych decyzji uczestniczących w procesie
wielu departamentów, biur, wydziałów i jednos-
tek merytorycznych Urzędu Miejskiego, jest za-
sadniczym warunkiem sprawnego urzeczywist-
nienia zakładanych celów rewitalizacji.
Oprócz tego koncepcja organizacyjna przewidu-
je zaangażowanie firmy operatorskiej, która we
własnym zakresie będzie realizowała zadania
przypadające poza Urzędem Miejskim, aby istot-
nie zmniejszyć nakład prac koordynacyjnych i wy-
raźnie przyspieszyć proces rewitalizacji.
Na podstawie studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego, istniejących
miejscowych planów zagospodarowania prze-
strzennego i Lokalnego Programu Rewitalizacji
zostanie opracowany urbanistyczny plan doce-
lowy, który ustosunkuje się między innymi do
następujących problemów:
• Gdzie i w jakim zakresie realizacja działań
rewitalizacyjnych jest możliwa jedynie przy za-
angażowaniu środków publicznych?
• Jak można podnieść standardy mieszkaniowe,
poprawiając otoczenie zabudowy mieszkanio-
wej?
• Jakie inwestycje są konieczne, aby umożliwić
zabudowę terenów poprzemysłowych, po-
wojskowych i popolicyjnych?
• Jakie działania są konieczne, aby można było
zachować istniejący układ funkcji użytkowych?
• Jakie funkcje użytkowe mają być w przyszłości
wprowadzane do planowanego obszaru?
• W jakiej części obszarów rewitalizacji dopusz-
czone mogą być powierzchnie handlowe?
• Gdzie i jak można skutecznie uzupełniać i sca-
lać istniejący system zieleni, uwzględniając
aspekty ekologiczne i merytoryczne?
• W jakich miejscach konieczne są szczegól-
ne działania, które mają na celu pielęgnację
i poprawę wizerunku miasta?
• Jakie aspekty z zakresu konserwacji zabytków
należy w szczególny sposób uwzględnić w trak-
cie dalszego rozwoju obszaru?
• Jakie działania są konieczne, aby skutecznie
poprawić warunki poruszania się pieszych
i rowerzystów?
• W jaki sposób można skutecznie rozwiązać
problem uciążliwego ruchu tranzytowego?
• Jakie działania pozwolą zminimalizować ruch
samochodowy powstający podczas poszuki-
wania miejsca parkingowego?
• Czy wielkość i liczba publicznych parkingów
jest wystarczająca i gdzie istnieją możliwości
ich rozbudowy?
• Czy konieczne są działania mające na celu
ograniczenie ruchu kołowego?
• i inne
• Plan docelowy
18. 22
Aby móc ocenić efekty rewitalizacji we Wrocławiu
i trafnie reagować na niepożądane tendencje,
niezbędne jest wdrożenie profesjonalnego syste-
mu monitoringu i ewaluacji, działającego na pod-
stawie analizy konkretnych wskaźników.
W tym celu należy najpierw dokonać inwentaryza-
cji i oceny danych wyjściowych. Warunkiem stwo-
rzenia miarodajnego systemu monitorowania jest
ponadto przeprowadzenie analizy SWOT, która
służy ocenie wybranej strategii. Na podstawie wy-
ników tej analizy można określić wskaźniki pomia-
ru zmian oraz wskaźniki kontroli skuteczności.
Ponadto dokonywana będzie coroczna aktualiza-
cja danych, co pozwoli udokumentować zmiany
i powiązać je z raportami ewaluacyjnymi sporzą-
dzanymi przez cały okres trwania procesu.
Oprócz koncepcji finansowania dla obszarów
wyznaczonych w Lokalnym Planie Rewitalizacji
Miasto stworzy program finansowania dla obsza-
ru priorytetowego, w którym zostaną uwzględ-
nione środki z funduszy strukturalnych, własne
środki miasta, zyski z gospodarowania nierucho-
mościami i z ich sprzedaży, kredyty Europejskiego
Banku Inwestycyjnego oraz środki pozyskiwane
w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego.
Celem programu będzie stworzenie montażu fi-
nansowego gwarantującego najwyższą skutecz-
ność planowanych działań rewitalizacyjnych.
Pierwsze pozytywne doświadczenia przy zasto-
sowaniu zewnętrznych funduszy pomocowych
Wrocław zdobył wykorzystując środki unijne
podczas usuwania szkód spowodowanych przez
powódź w roku 1997.
Miasto korzysta również z pomocy finansowej
międzynarodowych instytucji kredytowych (kre-
dyty Europejskiego Banku Inwestycyjnego i Euro-
pejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju).
Aby pozyskać prywatny kapitał dla działań moder-
nizacyjnych, przewiduje się wspieranie prywat-
nych inwestorów.
Można założyć, że inwestycje publiczne wywołają
znacznie wyższą aktywność gospodarczą, a także
wpłyną na poprawę tak zwanych miękkich czyn-
ników wpływających na lokalizację podmiotów
gospodarczych oraz wzmocnienie pozycji Wroc-
ławia w rankingach związanych z tą lokalizacją.
• Koncepcja finansowania
• Monitoring
19. 23
W toku procesu rewitalizacji oczekuje się oddzia-
ływań, które wywołają średnio- i długoterminowe
pozytywne efekty:
Dzięki realizacji zintegrowanych działań na pod-
stawie przewidywanego programu finansowa-
nia (opisanego wcześniej) należy oczekiwać
wzrostu efektywności zaangażowanych środ-
ków z funduszy strukturalnych i uzyskania więk-
szej trwałości wdrożonych działań.
Przy wykorzystaniu istniejących możliwości po-
zyskiwania środków z funduszy strukturalnych
i ich dalszej efektywnej optymalizacji zintegro-
wane działania ukierunkowane na rozwój mias-
ta przyczynią się do uzdrowienia sytuacji na ob-
szarze priorytetowym, zwłaszcza w dziedzinach
związanych z mieszkalnictwem, pracą, sytuacją
socjalną mieszkańców oraz handlem, usługami
i komunikacją.
W efekcie nastąpi wyraźna poprawa wizerunku
tego obszaru, co wywoła również pozytywne
zmiany w obszarach sąsiednich.
Wynikiem działań rewitalizacyjnych będzie upo-
rządkowanie problematycznych struktur urba-
nistycznych i stworzenie znacznego potencjału
rozwojowego przy jednoczesnym uniknięciu wy-
korzystania dodatkowych terenów niezabudo-
wanych (rozwój obszarów poprzemysłowych).
Należy w związku z tym usprawnić połączenia
komunikacyjne, udoskonalić sieć dróg dla pie-
szych i rowerzystów oraz zlikwidować ewentu-
alne luki w układzie komunikacji.
Za sprawą ożywienia lokalnej gospodarki oraz
stworzenia dodatkowych możliwości kształce-
nia i pracy, a zwłaszcza dzięki wykorzystaniu dy-
namicznego rozwoju szkół wyższych (tworzenie
małych i średnich przedsiębiorstw), powstanie
nowatorska działalność gospodarcza w branżach
ukierunkowanych na nowe technologie, któ-
re nie będą kolidowały z wysokim standardem
mieszkaniowym.
ODDZIAŁYWANIA
Zostaną osiągnięte trwałe efekty związane z pro-
wadzoną na szeroką skalę integracją społeczną
„grup problemowych“ oraz likwidacją dyskrymi-
nacji i wykluczeń społecznych.
Wzrost walorów ekologicznych przyrody, wód
i terenów zielonych oraz obszarów niezabudo-
wanych położonych w pobliżu skupisk ludzkich
będzie bezpośrednio oddziaływać pozytywnie
na warunki życia lokalnej społeczności.
Konieczność koordynacji prac różnych uczest-
ników procesu pozwoli administracji miejskiej
sprawdzić jakość własnych działań, które mają
na celu realizację projektu. Ponadto nawiązane
zostaną bliskie kontakty z obywatelami, a admi-
nistracja będzie mogła wykazać się efektyw-
nością i skutecznością swojej pracy. W trakcie
realizacji procesu powstaną nowe organizacje
i stowarzyszenia, których współpraca wybiegać
będzie daleko poza czas trwania rewitalizacji.
20. 24
Słabe stronyMocne strony ZagrożeniaSzanse
W przypadku terenów tej wielkości i tak złożo-
nych jak obszar priorytetowy, nie jest możliwe
przeprowadzenie równoczesnej rewitalizacji ca-
łości wyznaczonego obszaru.
Z tego względu konieczne jest określenie głów-
nych obszarów interwencji, które będą pełni-
ły funkcję siły napędowej procesu. Rozpoczęcie
działań w tych obszarach zagwarantuje, że tak-
że na mniejszych terenach będzie można szybko
i w sposób widoczny osiągać pozytywne rezultaty.
Świadomy wybór głównych obszarów interwen-
cji oraz ich stopniowe rozszerzanie i uzupełnia-
nie sprawi, że w długoterminowej perspektywie
będzie można liczyć na pozytywne efekty tych
oddziaływań, a ich wpływy rozszerzą się na cały
obszar rewitalizacji, miasto oraz region.
Jednym z wybranych obszarów interwencji jest
teren na południe i zachód od Starego Miasta,
między ulicą Kazimierza Wielkiego a Podwalem.
Charakterystyczną cechą tego obszaru jest różno-
rodna struktura funkcjonalna – zabudowa miesz-
kaniowa, usługowa, biurowa (kamienice od pięciu
do siedmiu kondygnacji) oraz obiekty użyteczności
publicznej (kościoły, muzea, szpitale) i inne obiek-
ty o funkcjach kulturalych i rozrywkowo-gastro-
nomicznych. Południową granicę głównego obsza-
ru interwencji stanowi szeroki (od 50 do 100 m)
pas terenów zielonych, którego osią są pozosta-
łości dawnej fosy miejskiej.
Teren ten został szczegółowo opisany jako przy-
kładowy główny obszar interwencji, ponieważ:
• jest obszarem o bardzo zróżnicowanej struk-
turze funkcjonalnej, który cechuje się różno-
rodnością problemów, ale także dużym poten-
cjałem,
• wiele nieruchomości na tym terenie stanowi
własność miasta, co ułatwia, przyspiesza i us-
prawnia podjęcie działań rewitalizacyjnych,
• dla tego obszaru sporządzono szczegóło-
wą dokumentację planistyczną i historyczną
(obowiązują trzy miejscowe plany zagospoda-
rowania przestrzennego, cztery następne są
w trakcie opracowywania, istnieją liczne ana-
lizy i prace historyczne),
• jest on położony w bezpośrednim sąsiedztwie
centrum Starego Miasta, które częściowo
zostało już poddane rewitalizacji.
• zaburzenia struktury funkcjonalno-
przestrzennej
• zły stan techniczny części budynków
• niska jakość wnętrz kwartałów
zabudowy, szczególnie mieszkaniowej
• przebieg ulic o dużej uciążliwości,
brak miejsc parkingowych, zły stan
techniczny wielu ulic
• wysoki wskaźnik wykroczeń
i przestępczości
• ograniczenie dostępności z centrum
Starego Miasta spowodowane
przebiegiem „trasy W–Z”
(ulica Kazimierza Wielkiego)
• niska jakość przestrzeni publicznych
w rejonach zabudowy mieszkaniowej
(kamienice)
• atrakcyjna lokalizacja w bezpośrednim
sąsiedztwie centrum Starego Miasta
i nabrzeża Odry
• historyczne przestrzenie urbanistyczne
o wysokich walorach estetycznych
• właściwie funkcjonująca struktura
funkcjonalno-przestrzenna
• bardzo wysoki potencjał atrakcyjności
turystycznej
• reprezentacyjne tereny zieleni
• zainteresowanie inwestorów
działalnością i inwestowaniem
• utrata części obiektów z powodu złego
stanu technicznego
• odpływ części inwestorów
i mieszkańców poza obszar interwencji
na tereny:
- tańsze,
- o wyższym standardzie obiektów
i przestrzeni publicznych,
- lepiej skomunikowane, o dojeździe
bez utrudnień spowodowanych
dużym natężeniem ruchu
• możliwość stworzenia dzielnicy
o wysokim prestiżu
• pozytywne oddziaływanie na sąsiadujące
obszary
• zachowanie i wzbogacanie walorów
architektoniczno-urbanistycznych;
rewitalizacja istniejących i stworzenie
nowych reprezentacyjnych przestrzeni
publicznych
• stworzenie nowych miejsc pracy dzięki
zwiększeniu atrakcyjności turystycznej
obszaru i zapewnieniu nowych
ofert sprzyjających rozwojowi usług
prestiżowych
• zmniejszenie przestępczości oraz
kumulacji środowisk patogennych
• poprawa warunków handlu, usług
oraz mieszkaniowych
• aktywizacja fragmentu nabrzeża Odry,
• poprawa jakości ciągów
komunikacyjnych, likwidacja barier
przestrzennych (ulice o dużej
uciążliwości ruchu)
• likwidacja barier dla niepełnosprawnych
GŁÓWNe OBSZARY INTERWENCJI
21. 25
Rozwój urbanistyczny i komunikacja
1. Działania planistyczno-prawne umożliwiające uzu-
pełnienie braków zabudowy przy ulicach: św. Mi-
kołaja, Ruskiej, Pawła Włodkowica, Piotra Skargi
oraz w kwartałach pomiędzy ulicą Kazimierza Wiel-
kiego a placem Wolności
2. Ścieżka kulturowa czterech świątyń (projekt)
3. Przebudowa ciągów komunikacji samochodowej na
ciągi piesze i pieszo-tramwajowe: ulica Świdnicka,
plac Teatralny (w trakcie realizacji)
4. Remonty (po sześdziesięciu latach) nawierzchni ulic:
św. Antoniego, Pawła Włodkowica, Cieszyńskiego,
św. Doroty, Franciszkańskiej, Menniczej, Wierzbo-
wej, Nowej i placu Wolności.
Ochrona środowiska, tereny zielone
i PRZESTRZENIE PUBLICZNE
1. Rewitalizacja przestrzeni publicznych następujących
ulic: św. Mikołaja (częściowo zrealizowana), Ruskiej,
św. Antoniego, Pawła Włodkowica (projekty), Krup-
niczej, Świdnickiej (częściowo zrealizowane), placu
Teatralnego, fragmentów Podwala (w trakcie reali-
zacji)
2. Zagospodarowywanie wnętrz kwartałów i terenów
zieleni: Pasaż Niepolda, Promenada Staromiejska
(zrealizowano), plac Wolności, Wzgórze Partyzan-
tów (projekty)
3. Rewitalizacja pasa zieleni wokół Starego Miasta
(częściowo zrealizowano)
4. Renaturacja fosy miejskiej (projekt)
5. Uporządkowanie powierzchni wolnych od zabu-
dowy (projekty)
6. Likwidacja dzikich i wydzielanie nowych parkingów,
ze szczególnym wskazaniem na formę parkingów
podziemnych i wielopoziomowych (projekty)
7. Wprowadzanie do kwartałów zabudowy powierz-
chni czynnych biologicznie (projekty)
Gospodarka, turystyka, nauka,
podnoszenie kwalifikacji i zatrudnienie
1. Nowo powstały zespół hoteli przy ulicy św. Miko-
łaja (zrealizowano)
2. Pasaż Niepolda z obiektami o funkcjach rozryw-
kowo-gastronomicznych (zrealizowano)
3. Odnowa budynków sakralnych: cerkiew św. Bar-
bary (projekt), synagoga Pod Białym Bocianem
(w trakcie realizacji), kościół katolicki św. Anto-
niego, kościół ewangelicki im. Opatrzności Bożej
(zrealizowano)
4. Promenada Staromiejska – nowo wytyczony szlak
spacerowy po Starym Mieście, ze ścieżkami rowe-
rowymi (zrealizowano)
Infrastruktura socjalna i kulturalna
1. Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci i Młodzieży
Wrocławska Galeria Młodych (działa od 2002 roku)
2. Fundacja Dzielnicy Wzajemnego Szacunku (akcje
społeczne mające na celu pielęgnowanie życia du-
chowego, rozwój kulturalny, pomoc materialną dla
mieszkańców – działa od 2005 roku)
3. Ośrodki działające przy wspólnotach wyznaniowych
(opieka i pomoc medyczna, rehabilitacja, edukacja,
walka z przestępczością i patologiami)
4. Rewitalizacja kompleksu szpitala im. Babińskiego
5. Sala koncertowa na placu Wolności (konkurs archi-
tektoniczny rozstrzygnięty w październiku 2005 r.)
6. Renowacja Opery Dolnośląskiej (zrealizowano)
7. Modernizacja Muzeum Miejskiego i Arsenału Miej-
skiego (częściowo zrealizowano)
Główne kierunki rozwoju i projekty
22. Impressum
Prezydent Wrocławia
Sukiennice 9
50-107 Wrocław
bpr@um.wroc.pl
www.wroclaw.pl
Tekst: Biuro Rozwoju Wrocławia
Redakcja: Marcin Grabski
Współpraca redakcyjna: Biuro Promocji Miasta
Tłumaczenie na język angielski: Marta Gondos
Tłumaczenie na język niemiecki: Magdalena Wojdak-Piątkowska
Autorzy zdjęć:
Krzysztof Szymoniak (okładka),
Stanisław Klimek (spis treści – nr. 4 i nr. 6 od góry, str. 8 – Ostrów Tumski,
ratusz, Hala Ludowa, str. 11 – Uniwersytet, str. 19 – Rynek z lotu ptaka,
str. 21 – nr. 3 od góry)
Pozostałe fotografie i plany: Archiwum Biura Rozwoju Wrocławia
Grafika na trzeciej stronie okładki: Przemysław Tyszkiewicz
Przygotowanie do druku: ORFINstudio