هوش تجاری

1. ‫با‬ ‫آشنايي‬
‫هاي‬ ‫سيستم‬
‫كار‬ ‫و‬ ‫كسب‬ ‫هوش‬
‫منصوري‬ ‫زهرا‬
1
،
‫سخائي‬ ‫جواد‬ ‫محمد‬
2
،
‫زارعي‬ ‫جعفر‬ ‫محمد‬
3
1
‫مصنوعي‬ ‫هوش‬ ‫گرايش‬ ‫كامپيوتر‬ ‫مهندسي‬ ‫ارشد‬ ‫كارشناس‬
‫شريف‬ ‫صنعتي‬ ‫دانشگاه‬ ‫از‬
،
‫اطﻼعات‬ ‫فناوري‬ ‫معاونت‬
،
‫ايران‬ ‫مخابرات‬ ‫شركت‬
،
‫تهران‬
،
z.mansoori@tci.ir
2
‫مهندسي‬ ‫كارشناس‬
،‫شريف‬ ‫صنعتي‬ ‫دانشگاه‬ ‫از‬ ‫كامپيوتر‬
‫اطﻼعات‬ ‫فناوري‬ ‫معاونت‬
،
‫ايران‬ ‫مخابرات‬ ‫شركت‬
،
‫تهران‬
Sakhaee@tci.ir
3
‫م‬ ‫و‬ ‫شريف‬ ‫صنعتي‬ ‫دانشگاه‬ ‫از‬ ‫سيستم‬ ‫مديريت‬ ‫گرايش‬ ‫صنايع‬ ‫مهندسي‬ ‫ارشد‬ ‫كارشناس‬
‫كل‬ ‫دير‬
‫اطﻼعات‬ ‫فناوري‬ ‫استراتژي‬ ‫تدوين‬
،
‫اط‬ ‫فناوري‬ ‫معاونت‬
‫ﻼعات‬
،
‫مخابرات‬ ‫شركت‬
‫ايران‬
،
‫تهران‬
Zarei@tci.ir
‫چكيده‬
‫هاي‬ ‫سيستم‬ ‫جايگاه‬ ‫امروزه‬
‫كار‬ ‫و‬ ‫كسب‬ ‫هوش‬
1
‫اختصار‬ ‫به‬ ‫يا‬
BI
‫در‬
‫سازمان‬
‫ها‬
.‫اسـت‬ ‫اهميت‬ ‫حائز‬ ‫مديريتي‬ ‫كﻼن‬ ‫هاي‬ ‫گيري‬ ‫تصميم‬ ‫و‬
‫مشكﻼ‬ ‫از‬ ‫همواره‬ ‫تا‬ ‫دهند‬ ‫مي‬ ‫را‬ ‫امكان‬ ‫اين‬ ‫ارشد‬ ‫مديران‬ ‫به‬ ‫كار‬ ‫و‬ ‫كسب‬ ‫هوش‬ ‫هاي‬ ‫سيستم‬
‫ب‬ ‫سازمان‬ ‫مسايل‬ ‫و‬ ‫ت‬
‫با‬ ‫موﻗﻊ‬
‫شـوﻧد‬ ‫خﺒر‬
‫و‬
.‫دهند‬ ‫ﻧشان‬ ‫را‬ ‫ﻻزم‬ ‫واكنش‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫ﻧسﺒت‬
‫ك‬ ‫اي‬ ‫گوﻧه‬ ‫به‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫شناخته‬ ‫بسيار‬ ‫المللي‬ ‫بين‬ ‫مجامﻊ‬ ‫در‬ ‫موضوع‬ ‫اين‬ ‫اهميت‬
‫براي‬ ‫ه‬
‫اين‬
‫منظور‬
‫تحول‬ ‫و‬ ‫تغيير‬ ‫هاي‬ ‫پروژه‬ ‫در‬ ‫كه‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫معرفي‬ ‫استاﻧدارد‬ ‫هاي‬ ‫شاخص‬ ‫و‬ ‫ساختارها‬
‫آﻧها‬ ‫به‬
‫مـي‬ ‫رجوع‬
‫گـردد‬
.
‫مقالـه‬ ‫ايـن‬ ‫در‬
‫تا‬ ‫است‬ ‫آن‬ ‫بر‬ ‫سعي‬
‫به‬
‫معماري‬
‫هاي‬ ‫سيستم‬ ‫حضور‬ ‫فوايد‬ ‫و‬
‫كار‬ ‫و‬ ‫كسب‬ ‫هوش‬
‫در‬
‫سازمان‬
‫ها‬
.‫شود‬ ‫پرداخته‬
‫كليدي‬ ‫كلمات‬
‫كار‬ ‫و‬ ‫كسب‬ ‫هوش‬
،
OLAP
،
‫بعدي‬ ‫چند‬ ‫داده‬ ‫ساختار‬
،
KPI
‫كاوي‬ ‫داده‬ ،
‫بلوغ‬ ‫دوره‬ ،
1
-
‫مقدمه‬
‫در‬ ‫امروزه‬
‫هاي‬ ‫سازمان‬
‫بزرگ‬
‫ـدت‬
‫ـ‬‫م‬ ‫دراز‬ ‫و‬ ‫مدت‬ ‫كوتاه‬ ‫هاي‬ ‫گيري‬ ‫تصميم‬ ،
‫در‬ .‫ـت‬
‫ـ‬‫اس‬ ‫ـراه‬
‫ـ‬‫هم‬ ‫ـادي‬
‫ـ‬‫زي‬ ‫هاي‬ ‫دشواري‬ ‫با‬ ‫سازمان‬ ‫وكار‬ ‫كسب‬ ‫ارتقاي‬ ‫هدف‬ ‫به‬
‫هاي‬ ‫سيستم‬ ‫نبود‬ ‫در‬ ،‫ها‬ ‫گيري‬ ‫تصميم‬ ‫اين‬ ‫حاضر‬ ‫حال‬
‫كار‬ ‫و‬ ‫كسب‬ ‫هوش‬
‫ـر‬
‫ـ‬‫ب‬ ،
‫ـي‬
‫ـ‬‫م‬ ‫انجام‬ ‫رقبا‬ ‫ساير‬ ‫و‬ ‫خود‬ ‫كار‬ ‫و‬ ‫كسب‬ ‫و‬ ‫بازار‬ ‫از‬ ‫ارشد‬ ‫مديران‬ ‫احساس‬ ‫اساس‬
‫ح‬ ‫در‬ ‫اين‬ .‫گيرد‬
‫است‬ ‫سازمان‬ ‫در‬ ‫داده‬ ‫يافته‬ ‫تكامل‬ ‫شكل‬ ‫كه‬ ‫دانش‬ ‫كه‬ ‫است‬ ‫الي‬
‫از‬ ‫ـامعي‬
‫ـ‬‫ج‬ ‫ـد‬
‫ـ‬‫دي‬ ‫آن‬ ‫ـاس‬
‫ـ‬‫اس‬ ‫ـر‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫ـا‬
‫ـ‬‫ت‬ ‫شود‬ ‫مديريت‬ ‫مناسب‬ ‫و‬ ‫مقتضي‬ ‫نحو‬ ‫به‬ ‫بايد‬
‫آن‬ ‫ـاس‬
‫ـ‬‫اس‬ ‫ـر‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫و‬ ‫ـد‬
‫ـ‬‫آي‬ ‫ـت‬
‫ـ‬‫دس‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫ـازمان‬
‫ـ‬‫س‬ ‫ـار‬
‫ـ‬‫ك‬ ‫و‬ ‫كسب‬ ‫فرداي‬ ‫و‬ ‫امروز‬ ،‫ديروز‬
‫ـي‬
‫ـ‬‫ده‬ ‫ـود‬
‫ـ‬‫س‬ ‫ـمت‬
‫ـ‬‫س‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫كار‬ ‫و‬ ‫كسب‬ ‫مسير‬ ‫كه‬ ‫شود‬ ‫اتخاذ‬ ‫راهبردي‬ ‫تصميمات‬
‫نر‬ ‫كاهش‬ ،‫بيشتر‬
،‫مشتري‬ ‫دادن‬ ‫دست‬ ‫از‬ ‫خ‬
‫كاهش‬
Capex
‫و‬
Opex
‫ـيش‬
‫ـ‬‫پ‬
.‫ببرد‬
‫هاي‬ ‫سيستم‬ ‫جايگاه‬ ،‫سازماني‬ ‫جديد‬ ‫معماري‬ ‫در‬
‫كار‬ ‫و‬ ‫كسب‬ ‫هوش‬
‫بسيار‬
‫مثابه‬ ‫به‬ ‫كه‬ ‫چرا‬ ،‫است‬ ‫برجسته‬
‫آزمايشگاهي‬
‫كه‬ ‫ماند‬ ‫مي‬
‫سﻼمت‬
‫را‬ ‫ـازمان‬
‫ـ‬‫س‬
‫وا‬ ‫كاركرد‬ ‫اساس‬ ‫بر‬
‫ح‬
‫گ‬ ‫هاي‬ ‫زمينه‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫مختلف‬ ‫هاي‬ ‫د‬
.‫ـد‬
‫ـ‬‫ده‬ ‫مي‬ ‫نشان‬ ‫وناگون‬
‫اين‬ ‫غياب‬ ‫در‬
‫آزمايشگاه‬
‫ـرفت‬
‫ـ‬‫پيش‬ ‫ـزان‬
‫ـ‬‫مي‬ ‫از‬ ،‫ـي‬
‫ـ‬‫كل‬ ‫ـد‬
‫ـ‬‫چن‬ ‫هر‬ ،‫ديدي‬ ‫گونه‬ ‫هيچ‬ ،
‫ـت‬
‫ـ‬‫دس‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫ـازمان‬
‫ـ‬‫س‬ ‫ـف‬
‫ـ‬‫مختل‬ ‫ـاي‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫واحد‬ ‫عملكرد‬ ‫نحوه‬ ‫و‬ ‫بازار‬ ‫در‬ ‫كار‬ ‫و‬ ‫كسب‬
‫همچن‬ ‫و‬ ‫آمد‬ ‫نخواهد‬
‫د‬ ‫ـري‬
‫ـ‬‫گي‬ ‫ـميم‬
‫ـ‬‫تص‬ ‫ـراي‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫معياري‬ ‫هيچ‬ ‫ين‬
‫ر‬
‫ـرد‬
‫ـ‬‫راهب‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫زمين‬
‫ش‬ ‫در‬ ‫تصميم‬ ‫اتخاذ‬ ‫نحوه‬ ‫و‬ ‫بازار‬ ‫در‬ ‫سازمان‬
‫نخواهد‬ ‫وجود‬ ‫بحراني‬ ‫و‬ ‫خاص‬ ‫رايط‬
.‫داشت‬

2. ‫ـاي‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫سيستم‬ ‫وجود‬ ‫بنابراين‬
‫ـار‬
‫ـ‬‫ك‬ ‫و‬ ‫ـب‬
‫ـ‬‫كس‬ ‫ـوش‬
‫ـ‬‫ه‬
‫ـرفته‬
‫ـ‬‫پيش‬ ‫ـاري‬
‫ـ‬‫معم‬ ‫در‬
‫درآمد‬ ‫كه‬ ‫مخابراتي‬ ‫هاي‬ ‫سازمان‬ ‫نظير‬ ‫هايي‬ ‫سازمان‬
‫آنها‬
‫ـو‬
‫ـ‬‫ج‬ ‫به‬ ‫وابسته‬ ‫بسيار‬
‫هستند‬ ‫بازار‬ ‫در‬ ‫حاكم‬
،
‫در‬ ‫ها‬ ‫كمپين‬ ‫وجود‬ .‫است‬ ‫اهميت‬ ‫حائز‬ ‫بسيار‬
‫ساختارهاي‬
‫درآمدزاي‬
‫يك‬ ‫از‬ ‫مخابراتي‬
‫ـه‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫ـابراتي‬
‫ـ‬‫مخ‬ ‫ـاوري‬
‫ـ‬‫فن‬ ‫ـاي‬
‫ـ‬‫ارتق‬ ‫و‬ ‫پيشرفت‬ ‫و‬ ‫طرف‬
‫هاي‬ ‫سيستم‬ ‫حضور‬ ‫ديگر‬ ‫جهت‬ ‫از‬ ‫روز‬ ‫به‬ ‫روز‬ ‫صورت‬
‫كار‬ ‫و‬ ‫كسب‬ ‫هوش‬
‫را‬
‫در‬
.‫است‬ ‫ساخته‬ ‫برجسته‬ ‫بسيار‬ ‫تحول‬ ‫و‬ ‫تغيير‬ ‫هاي‬ ‫پروژه‬ ‫و‬ ‫پيشرفته‬ ‫معماري‬
‫ابتدا‬ ‫در‬ ‫مقاله‬ ‫اين‬ ‫در‬
‫هاي‬ ‫سيستم‬ ‫معرفي‬ ‫به‬
‫كار‬ ‫و‬ ‫كسب‬ ‫هوش‬
‫گردش‬ ‫و‬
.‫شود‬ ‫مي‬ ‫اشاره‬ ‫ها‬ ‫سيستم‬ ‫اين‬ ‫در‬ ‫داده‬ ‫سازي‬ ‫ذخيره‬ ‫نحوه‬ ‫نيز‬ ‫و‬ ‫داده‬
‫ـپس‬
‫ـ‬‫س‬ ‫و‬
‫ـتم‬
‫ـ‬‫سيس‬ ‫در‬ ‫ـاوي‬
‫ـ‬‫ك‬ ‫داده‬ ‫ـراي‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫پيشرفته‬ ‫هاي‬ ‫الگوريتم‬ ‫معرفي‬ ‫به‬
‫هاي‬
‫كار‬ ‫و‬ ‫كسب‬ ‫هوش‬
.‫شود‬ ‫مي‬ ‫پرداخته‬
2
-
‫كار‬ ‫و‬ ‫كسب‬ ‫هوش‬ ‫هاي‬ ‫سيستم‬ ‫تاريخچه‬
‫از‬
‫اواسط‬
‫دهه‬
70
‫ـار‬
‫ـ‬‫ك‬ ‫و‬ ‫ـب‬
‫ـ‬‫كس‬ ‫ـوش‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫ـاي‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫سيستم‬ ‫حضور‬ ‫زمزمه‬ ‫ميﻼدي‬
.‫شد‬ ‫مي‬ ‫شنيده‬
‫دهه‬ ‫در‬
80
‫ميﻼدي‬
‫هوشمند‬ ‫سنتي‬ ‫ها‬ ‫سيستم‬
‫ـد‬
‫ـ‬‫آمدن‬ ‫ـازار‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫به‬
‫كه‬
‫تنها‬
‫ذخير‬ ‫وظيفه‬
‫ـري‬
‫ـ‬‫گي‬ ‫گزارش‬ ‫و‬ ‫داده‬ ‫انباره‬ ‫در‬ ‫سازمان‬ ‫هاي‬ ‫داده‬ ‫سازي‬ ‫ه‬
‫تنها‬ ‫نتيجه‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫داشتند‬ ‫عهده‬ ‫بر‬ ‫را‬ ‫ها‬ ‫آن‬ ‫از‬
‫ـه‬
‫ـ‬‫ارائ‬ ‫ـاربران‬
‫ـ‬‫ك‬ ‫به‬ ‫گذشته‬ ‫از‬ ‫ديدي‬
‫سال‬ ‫در‬ .‫كردند‬ ‫مي‬
1990
‫س‬ ‫پدر‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫كه‬ «‫اينمون‬ ‫»بيل‬ ،
‫ي‬
‫هاي‬ ‫ستم‬
BI
‫ـه‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫ـت‬
‫ـ‬‫توانس‬ ‫ـي‬
‫ـ‬‫م‬ ‫كه‬ ‫كرد‬ ‫پيشنهاد‬ ‫را‬ ‫هوشمند‬ ‫سيستم‬ ‫اولين‬ ،‫شود‬ ‫مي‬ ‫شناخته‬
‫پ‬
‫بيني‬ ‫يش‬
‫بپردازد‬ ‫آينده‬
.
‫عمده‬ ‫ايراد‬
،‫ها‬ ‫سيستم‬ ‫اين‬
‫داده‬ ‫ـازي‬
‫ـ‬‫س‬ ‫ذخيره‬ ‫ساختار‬
‫ـورت‬
‫ـ‬‫ص‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫را‬ ‫ها‬ ‫داده‬ ‫ها‬ ‫سيستم‬ ‫اين‬ ‫كه‬ ‫اي‬ ‫گونه‬ ‫به‬ ،‫بود‬
3NF
‫ـي‬
‫ـ‬‫م‬ ‫ـره‬
‫ـ‬‫ذخي‬
.‫كردند‬
‫سال‬ ‫در‬
1996
‫ـه‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫را‬ ‫ـود‬
‫ـ‬‫خ‬ ‫اي‬ ‫داده‬ ‫جديد‬ ‫مدل‬ «‫كيمبال‬ ‫»رالف‬ ،
‫ـوان‬
‫ـ‬‫عن‬
‫به‬ ‫و‬ ‫اينمون‬ ‫ايده‬ ‫مكمل‬
‫بع‬ ‫چند‬ ‫داده‬ ‫»پايگاه‬ ‫صورت‬
‫ـرد‬
‫ـ‬‫ك‬ ‫ارائه‬ «‫دي‬
،
‫ـه‬
‫ـ‬‫ك‬
‫ـن‬
‫ـ‬‫اي‬
‫سازي‬ ‫ذخيره‬ ‫سيستم‬
‫تجاري‬ ‫هوش‬ ‫هاي‬ ‫سيستم‬ ‫در‬ ‫گسترده‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫اكنون‬ ‫هم‬
‫مي‬ ‫اشاره‬ ‫اي‬ ‫داده‬ ‫مدل‬ ‫اين‬ ‫به‬ ‫آتي‬ ‫هاي‬ ‫بخش‬ ‫در‬ .‫شود‬ ‫مي‬ ‫استفاده‬
‫گردد‬
.
‫ـزاري‬
‫ـ‬‫اف‬ ‫ـخت‬
‫ـ‬‫س‬ ‫ـازي‬
‫ـ‬‫س‬ ‫ـاده‬
‫ـ‬‫پي‬ ‫نحوه‬ ‫در‬ ‫تحول‬ ،‫ها‬ ‫سيستم‬ ‫اين‬ ‫بعدي‬ ‫نسل‬
‫از‬ ‫بارگذاري‬ ‫جاي‬ ‫به‬ ‫ها‬ ‫داده‬ ‫كه‬ ‫اي‬ ‫گونه‬ ‫به‬ ‫است‬
‫ـه‬
‫ـ‬‫حافظ‬ ‫در‬ ‫ـي‬
‫ـ‬‫همگ‬ ،‫ديسك‬
2
‫ـن‬
‫ـ‬‫اي‬ ‫ـوت‬
‫ـ‬‫ق‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫نقط‬ ‫ـابراين‬
‫ـ‬‫بن‬ .‫ـوند‬
‫ـ‬‫ش‬ ‫ـي‬
‫ـ‬‫م‬ ‫خوانده‬ ‫آنجا‬ ‫از‬ ‫سپس‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫بارگذاري‬
‫ها‬ ‫سيستم‬
‫از‬ ‫ناشي‬ ‫زياد‬ ‫بسيار‬ ‫سرعت‬
‫ـت‬
‫ـ‬‫اس‬ ‫ـا‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫آن‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫حافظه‬ ‫حجم‬
]
1
[
.
3
-
‫معماري‬
‫هاي‬ ‫سيستم‬
‫كار‬ ‫و‬ ‫كسب‬ ‫هوش‬
‫هاي‬ ‫سيستم‬
‫هوش‬
‫مندي‬
‫كار‬ ‫و‬ ‫كسب‬
‫مي‬ ‫داده‬ ‫محور‬ ‫حول‬ ،
‫اينصورت‬ ‫به‬ .‫گردد‬
‫از‬ ‫و‬ ‫كرده‬ ‫پردازش‬ ‫را‬ ‫ها‬ ‫آن‬ ،‫كرده‬ ‫آوري‬ ‫جمع‬ ‫را‬ ‫سازمان‬ ‫نياز‬ ‫مورد‬ ‫هاي‬ ‫داده‬ ‫كه‬
‫داده‬ ‫تحول‬ ‫سير‬ .‫كند‬ ‫مي‬ ‫گيري‬ ‫نتيجه‬ ‫ها‬ ‫آن‬
‫ـار‬
‫ـ‬‫اختص‬ ‫به‬
DIKW
‫ـي‬
‫ـ‬‫م‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫گفت‬
‫شود‬
.
‫داده‬ ‫ـادل‬
‫ـ‬‫مع‬ ‫ـين‬
‫ـ‬‫ﻻت‬ ‫كلمات‬ ‫ابتداي‬ ‫حروف‬ ‫اين‬
3
‫ـات‬
‫ـ‬‫اطﻼع‬ ،
4
‫ـش‬
‫ـ‬‫دان‬ ،
5
‫و‬
‫شهود‬
6
‫م‬ ‫اين‬ ‫مراتبي‬ ‫سلسله‬ ‫ترتيب‬ .‫باشد‬ ‫مي‬
‫شكل‬ ‫در‬ ‫راحل‬
2
‫شده‬ ‫داده‬ ‫نشان‬
.‫است‬
‫اب‬ ‫در‬
‫خام‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫ها‬ ‫داده‬ ‫تدا‬
‫ـا‬
‫ـ‬‫آنه‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫ك‬ ‫شود‬ ‫مي‬ ‫آوري‬ ‫جمع‬
»
‫داده‬
«
‫داده‬ ‫اين‬ .‫شود‬ ‫مي‬ ‫گفته‬
‫ها‬
‫داده‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫ك‬ ‫ـاني‬
‫ـ‬‫زم‬ ‫ـا‬
‫ـ‬‫ت‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫مصرف‬ ‫قابل‬ ‫غير‬ ‫تقريبا‬
‫هاي‬
‫ديگر‬ ‫مرجع‬
‫به‬
‫آن‬
‫نشده‬ ‫متصل‬
‫باشند‬
.‫بود‬ ‫نخواهد‬ ‫فهم‬ ‫قابل‬
‫مر‬ ‫هاي‬ ‫داده‬ ‫اتصال‬ ‫از‬ ‫پس‬
‫ـه‬
‫ـ‬‫ك‬ ‫ـود‬
‫ـ‬‫ش‬ ‫مي‬ ‫حاصل‬ «‫»اطﻼعات‬ ،‫مرتبط‬ ‫جع‬
.‫كرد‬ ‫استفاده‬ ‫استنتاج‬ ‫منظور‬ ‫به‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫توان‬ ‫مي‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫فهم‬ ‫قابل‬ ‫اطﻼعات‬ ‫اين‬
‫اعمال‬ ‫اطﻼعات‬ ‫اين‬ ‫روي‬ ‫آماري‬ ‫توابع‬ ‫كه‬ ‫صورتي‬ ‫در‬ ،‫داده‬ ‫تحول‬ ‫سير‬ ‫ادامه‬ ‫در‬
‫با‬ ‫و‬ ‫آنهاست‬ ‫چكيده‬ ‫معناي‬ ‫به‬ ‫كه‬ ‫شد‬ ‫خواهد‬ «‫»دانش‬ ‫به‬ ‫تبديل‬ ‫اطﻼعات‬ ‫شوند‬
‫آ‬ ‫از‬ ‫استفاده‬
.‫آمد‬ ‫خواهد‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫اطﻼعات‬ ‫از‬ ‫جامع‬ ‫ديد‬ ‫يك‬ ‫ن‬
‫شكل‬
2
‫تحليلي‬ ‫مسائل‬ ‫در‬ ‫استفاده‬ ‫براي‬ ‫اشكال‬ ‫اين‬
،
‫مي‬ ‫ارائه‬ ‫گذشته‬ ‫از‬ ‫ديدي‬ ‫تنها‬
‫ها‬ ‫الگوريتم‬ ‫اعمال‬ ‫با‬ .‫دهند‬
‫ي‬
‫كاوي‬ ‫داده‬
7
‫و‬ ‫يافتن‬ ‫و‬
‫الگوها‬ ‫تعميم‬
8
‫به‬ ‫توان‬ ‫مي‬
‫نام‬ ‫به‬ ‫ديگري‬ ‫شكل‬
»
‫شهود‬
«
‫كه‬ ‫رسيد‬
‫آن‬ ‫از‬ ‫استقاده‬ ‫با‬
‫قادر‬
‫ـر‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫ـود‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫ـواهيم‬
‫ـ‬‫خ‬
‫تكرا‬ ‫الگوهاي‬ ‫اساس‬
،‫داده‬ ‫ري‬
‫آينده‬ ‫بيني‬ ‫پيش‬ ‫به‬
‫ـود‬
‫ـ‬‫موج‬ ‫ـاي‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫داده‬ ‫اساس‬ ‫بر‬
‫بپردازيم‬
]
2
[
.
1
-
3
-
OLTP
‫مقابل‬ ‫در‬
OLAP
‫داده‬ ‫مديريت‬ ‫هاي‬ ‫سيستم‬ ‫در‬
‫سازمان‬ ‫و‬
‫اطﻼعات‬ ‫فناوري‬
،
‫اصوﻻ‬
‫داده‬ ‫نوع‬ ‫دو‬
‫تراكنشي‬ ‫ها‬ ‫داده‬ .‫شود‬ ‫مي‬ ‫تعريف‬
9
‫تحليلي‬ ‫هاي‬ ‫داده‬ ‫و‬
10
.
‫داد‬ ‫تراكنشي‬ ‫هاي‬ ‫داده‬
‫ـات‬
‫ـ‬‫اطﻼع‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫ك‬ ‫هستند‬ ‫اي‬ ‫روزمره‬ ‫هاي‬ ‫ه‬
‫ـراي‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫را‬
‫مثال‬
‫ف‬ ‫زمان‬ ‫تا‬ ‫مشتري‬ ‫درخواست‬ ‫لحظه‬ ‫از‬
‫آ‬ ‫مصرف‬ ‫و‬ ‫سرويس‬ ‫شدن‬ ‫راهم‬
‫و‬ ‫ن‬
‫سيستم‬ ‫از‬ ‫مشتري‬ ‫خروج‬ ‫نهايت‬ ‫در‬
‫مديريت‬
‫ك‬ ‫مي‬
‫ن‬
.‫ند‬
‫به‬
‫سيستم‬
‫ـا‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫ك‬ ‫هايي‬
‫سرو‬ ‫ها‬ ‫داده‬ ‫اين‬
‫دارند‬ ‫كار‬
OLTP
11
‫ـاي‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫داده‬ ‫ـردازش‬
‫ـ‬‫پ‬ ‫ـاي‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫ـتم‬
‫ـ‬‫»سيس‬ ‫ـا‬
‫ـ‬‫ي‬
.‫گويند‬ ‫مي‬ «‫تراكنشي‬
‫ـراي‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫ك‬ ‫هستند‬ ‫اي‬ ‫داده‬ ‫نوع‬ ‫تحليلي‬ ‫هاي‬ ‫داده‬
‫ـام‬
‫ـ‬‫انج‬
‫و‬ ‫ـي‬
‫ـ‬‫تحليل‬ ‫ـور‬
‫ـ‬‫ام‬
‫ش‬ ‫مي‬ ‫استفاده‬ ‫گيري‬ ‫تصميم‬
‫مو‬ ‫و‬ ‫وند‬
‫ـري‬
‫ـ‬‫گي‬ ‫ـميم‬
‫ـ‬‫تص‬ ‫ـاي‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫سيستم‬ ‫استفاده‬ ‫رد‬
‫هستند‬
‫هاي‬ ‫سيستم‬ ‫به‬ .
BI
‫تحليلي‬ ‫هاي‬ ‫سيستم‬ ‫ساير‬ ‫و‬
‫ـا‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫داده‬ ‫ـن‬
‫ـ‬‫اي‬ ‫از‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫ك‬
‫كنند‬ ‫مي‬ ‫استفاده‬
OLAP
12
‫مي‬ «‫تحليلي‬ ‫هاي‬ ‫داده‬ ‫پردازش‬ ‫هاي‬ ‫»سيستم‬ ‫يا‬
‫در‬ ‫كه‬ ‫هايي‬ ‫داده‬ .‫گويند‬
‫ـاي‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫ـتم‬
‫ـ‬‫سيس‬
BI
‫ـرم‬
‫ـ‬‫ف‬ ‫از‬ ‫ـد‬
‫ـ‬‫باي‬ ‫ـوند‬
‫ـ‬‫ش‬ ‫ـي‬
‫ـ‬‫م‬ ‫ـتفاده‬
‫ـ‬‫اس‬
‫تراكنشي‬
‫هاي‬ ‫سيستم‬
OLTP
‫تح‬ ‫فرم‬ ‫به‬
‫ليلي‬
‫ـاي‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫ـتم‬
‫ـ‬‫سيس‬
OLAP
‫ـر‬
‫ـ‬‫تغيي‬
‫گيرند‬ ‫قرار‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫سپس‬ ‫و‬ ‫كنند‬
]
3
[
.
‫داده‬ ‫اين‬ ‫سازي‬ ‫ذخيره‬ ‫نحوه‬ ‫نيز‬ ‫و‬ ‫داده‬ ‫گردش‬ ‫نحوه‬ ‫به‬ ‫بعد‬ ‫هاي‬ ‫بخش‬ ‫در‬
.‫شود‬ ‫مي‬ ‫پرداخته‬ ‫تحليلي‬ ‫هاي‬
2
-
3
-
‫داده‬ ‫گردش‬
‫از‬ ‫استفاده‬ ‫براي‬
‫هاي‬ ‫سيستم‬
‫گيري‬ ‫تصميم‬
‫كار‬ ‫و‬ ‫كسب‬ ‫هوش‬ ‫نظير‬
،
‫بايد‬ ‫ها‬ ‫داده‬
.‫كنند‬ ‫تغيير‬ ‫تحليلي‬ ‫به‬ ‫تراكنشي‬ ‫شكل‬ ‫از‬
‫از‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫ك‬ ‫ـت‬
‫ـ‬‫اس‬ ‫ـكلي‬
‫ـ‬‫ش‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫داده‬ ‫گردش‬
‫برنا‬
‫هاي‬ ‫مه‬
OLTP
) ‫كنند‬ ‫مي‬ ‫توليد‬ ‫را‬ ‫داده‬ ‫كه‬
OSS
،
BSS
‫و‬
ERP
‫شروع‬ (
‫تحوﻻت‬ ‫و‬ ‫تغيير‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫و‬
،‫ساختاري‬
‫داده‬ ‫انباره‬ ‫به‬
‫سيستم‬
BI
‫ـود‬
‫ـ‬‫ش‬ ‫مي‬ ‫منتقل‬
‫داده‬ ‫شكل‬ ‫به‬ ‫و‬
OLAP
.‫يابد‬ ‫مي‬ ‫تغيير‬
‫از‬ ‫پس‬
،‫آن‬
‫يا‬ ‫و‬ ،‫گزارشات‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬

3. ‫با‬
‫از‬ ‫استفاده‬
‫كاوي‬ ‫داده‬ ‫ها‬ ‫الگوريتم‬
،
‫نتيجه‬
‫آن‬ ‫بررسي‬
‫به‬
‫ـه‬
‫ـ‬‫عرض‬ ‫ـايي‬
‫ـ‬‫نه‬ ‫كاربر‬
‫شكل‬ ‫در‬ ‫تحول‬ ‫سير‬ ‫اين‬ .‫شود‬ ‫مي‬
3
.‫است‬ ‫آمده‬
‫شكل‬
3
‫شكل‬ ‫در‬
3
‫ـاربردي‬
‫ـ‬‫ك‬ ‫ـاي‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫ـتم‬
‫ـ‬‫سيس‬ ‫از‬ ‫ـا‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫داده‬
OLTP
‫ـر‬
‫ـ‬‫نظي‬
CRM
،
ERP
‫ـاي‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫فايل‬ ‫نظير‬ ‫هايي‬ ‫داده‬ ‫يا‬ ‫و‬
‫ـل‬
‫ـ‬‫اكس‬
‫ـاي‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫داده‬ ‫ـاوي‬
‫ـ‬‫ح‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫ك‬
‫آ‬
‫ـاري‬
‫ـ‬‫م‬
‫نايافته‬ ‫ساخت‬
‫ه‬
‫شده‬ ‫گرفته‬ ‫ستند‬
،
‫ـافي‬
‫ـ‬‫اض‬ ‫ـات‬
‫ـ‬‫اطﻼع‬ ‫الصاق‬ ‫از‬ ‫پس‬
‫ـاژول‬
‫ـ‬‫م‬ ‫در‬
ETL
13
‫در‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫بدل‬ ‫اطﻼعات‬ ‫به‬
‫داده‬ ‫هاي‬ ‫انباره‬
‫شوند‬ ‫مي‬ ‫بارگذاري‬
.
‫ماژول‬
ETL
‫استخراج‬ ‫وظيفه‬
‫ـاي‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫سيستم‬ ‫از‬ ‫داده‬
OLTP
‫ـديل‬
‫ـ‬‫تب‬ ،
‫ـا‬
‫ـ‬‫آنه‬
‫و‬
‫ـپس‬
‫ـ‬‫س‬
‫ـد‬
‫ـ‬‫فرآين‬ ‫ـن‬
‫ـ‬‫اي‬ ‫ـي‬
‫ـ‬‫ط‬ ‫در‬ .‫دارد‬ ‫عهده‬ ‫بر‬ ‫داده‬ ‫انباره‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫داده‬ ‫بارگذاري‬
،
‫از‬ ‫ـا‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫داده‬
‫س‬
‫اطﻼعاتي‬ ‫هاي‬ ‫يستم‬
OLTP
‫مناسب‬ ‫فرمت‬ ‫به‬
OLAP
‫و‬
‫مي‬ ‫در‬ ‫داده‬ ‫انباره‬
.‫آيند‬
‫فرمت‬
‫داده‬ ‫انباره‬ ‫داده‬
‫كه‬ ‫است‬ ‫اي‬ ‫گونه‬ ‫به‬
‫پ‬
‫و‬ ‫است‬ ‫ساده‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫جو‬ ‫و‬ ‫رس‬
‫هاي‬ ‫سيستم‬ ‫مناسب‬ ‫بسيار‬ ‫بنابراين‬
BI
‫ـه‬
‫ـ‬‫ب‬ .‫باشد‬ ‫مي‬
‫داده‬ ‫ـره‬
‫ـ‬‫خي‬ ‫ـوه‬
‫ـ‬‫نح‬
‫ـاي‬
‫ـ‬‫ه‬
OLAP
،
‫بعدي‬ ‫چند‬ ‫داده‬ ‫»پايگاه‬
14
«
‫ـود‬
‫ـ‬‫ش‬ ‫ـي‬
‫ـ‬‫م‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫گفت‬
،
‫ـ‬
‫ـ‬‫س‬ ‫ـن‬
‫ـ‬‫اي‬ ‫در‬
،‫داده‬ ‫اختار‬
‫اطﻼعات‬
‫شكل‬ ‫به‬
»
‫فكت‬
-
‫ديمانسون‬
15
«
.‫شود‬ ‫مي‬ ‫ذخيره‬
‫ـه‬
‫ـ‬‫گون‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫شكل‬ ‫اين‬
.‫ـد‬
‫ـ‬‫كن‬ ‫ـي‬
‫ـ‬‫م‬ ‫ـان‬
‫ـ‬‫آس‬ ‫بسيار‬ ‫را‬ ‫گيري‬ ‫گزارش‬ ‫عمليات‬ ‫كه‬ ‫است‬ ‫اي‬
‫ـال‬
‫ـ‬‫اعم‬ ‫از‬ ‫ـس‬
‫ـ‬‫پ‬
‫كاو‬ ‫داده‬ ‫يا‬ ‫و‬ ‫آماري‬ ‫عمليات‬
‫روي‬ ‫بر‬ ‫ي‬
‫اطﻼعات‬
‫ساختار‬ ‫اين‬
‫ـورت‬
‫ـ‬‫ص‬ ‫به‬ ‫نتايج‬ ،
‫ش‬ ‫سرعت‬ ،‫گراف‬ ،‫نمودار‬ ،‫چارت‬
‫روي‬ ‫بر‬ ‫غيره‬ ‫و‬ ‫مار‬
‫دشبورد‬
16
‫خروجي‬
‫ـاربر‬
‫ـ‬‫ك‬ ‫به‬
‫نهايي‬
‫عرضه‬
‫شود‬ ‫مي‬
]
3
[
.
3
-
3
-
‫ساختار‬
‫بعدي‬ ‫چند‬ ‫داده‬ ‫پايگاه‬
‫هاي‬ ‫سيستم‬ ‫داده‬ ‫ساختار‬ ،‫ساختار‬ ‫اين‬
OLAP
.‫باشد‬ ‫مي‬
‫گونه‬ ‫به‬ ‫ساختار‬ ‫اين‬
‫آن‬ ‫در‬ ‫جو‬ ‫و‬ ‫پرس‬ ‫كه‬ ‫است‬ ‫يافته‬ ‫ترتيب‬ ‫اي‬
‫شده‬ ‫تسهيل‬
.‫باشد‬
‫ساختار‬ ‫نوع‬ ‫اين‬
‫توسط‬ ‫داده‬
‫كيمبال‬ ‫رالف‬
‫همچنان‬ ‫و‬ ‫شد‬ ‫ارائه‬
‫ـش‬
‫ـ‬‫دان‬ ‫ـديريت‬
‫ـ‬‫م‬ ‫هاي‬ ‫سيستم‬ ‫در‬
‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫گسترده‬ ‫صورت‬ ‫به‬
.‫گيرد‬ ‫مي‬ ‫قرار‬
،‫داده‬ ‫ساختار‬ ‫اين‬ ‫در‬
‫ها‬ ‫داده‬
‫ي‬
‫ي‬
‫داده‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫كه‬
‫مرجع‬
‫شوند‬ ‫مي‬ ‫شناخته‬
‫)نظير‬
‫مشخصات‬
،‫مشتريان‬
،‫ها‬ ‫فروشگاه‬
،‫ها‬ ‫سرويس‬
‫كد‬
‫ـاريخ‬
‫ـ‬‫ت‬ ‫نيز‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫تاريخ‬
‫هاي‬
‫هستند‬ ‫اهميت‬ ‫داراي‬ ‫سازمان‬ ‫براي‬ ‫كه‬
‫ـد‬
‫ـ‬‫مانن‬
‫ـاي‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫ـبت‬
‫ـ‬‫مناس‬ ،‫ـيﻼت‬
‫ـ‬‫تعط‬
‫استفاده‬ ‫و‬ ‫فروش‬ ‫ميزان‬ ‫آنها‬ ‫در‬ ‫كه‬ ‫ملي‬ ‫و‬ ‫مذهبي‬
‫ـاي‬
‫ـ‬‫روزه‬ ‫از‬ ‫بيش‬ ‫سرويس‬ ‫از‬
‫است‬ ‫عادي‬
(
‫جداگانه‬ ‫و‬ ‫مجرد‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫كدام‬ ‫هر‬
‫تراكنشي‬ ‫داده‬ ‫هيچ‬ ‫بدون‬ ‫و‬
-
‫باشد‬ ‫مي‬ ‫عيره‬ ‫يا‬ ‫مصرف‬ ،‫خريد‬ ‫اطﻼعات‬ ‫حاوي‬ ‫كه‬
-
‫در‬
‫جداول‬
‫جدول‬ ‫نام‬ ‫به‬ ‫ي‬
»
‫ديما‬
‫ن‬
‫سيون‬
17
«
‫»عضو‬ ‫نام‬ ‫تحت‬
18
«
،‫آن‬ ‫ـار‬
‫ـ‬‫كن‬ ‫در‬ .‫ـوند‬
‫ـ‬‫ش‬ ‫مي‬ ‫ذخيره‬
‫ـات‬
‫ـ‬‫اطﻼع‬
‫تراكنشي‬
‫ا‬ ‫به‬ ‫مربوط‬
‫ها‬ ‫داده‬ ‫ين‬
،
‫ـزان‬
‫ـ‬‫مي‬ ‫ـر‬
‫ـ‬‫نظي‬
‫ـروش‬
‫ـ‬‫ف‬
‫ـط‬
‫ـ‬‫توس‬ ‫ـرويس‬
‫ـ‬‫س‬ ‫ـر‬
‫ـ‬‫ه‬
‫فروشگاهي‬
‫در‬ ‫معين‬
‫يك‬
‫معين‬ ‫تاريخ‬
،
‫براي‬
‫وقايع‬ ‫ثبت‬
‫جداول‬ ‫در‬
»
‫فكت‬
19
«
‫به‬
‫گيري‬ ‫اندازه‬ ‫»معيار‬ ‫صورت‬
20
«
.‫شوند‬ ‫مي‬ ‫ذخيره‬
‫از‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫ك‬ ‫ـانطور‬
‫ـ‬‫هم‬ ‫فكت‬ ‫جداول‬
‫در‬ ‫داده‬ ‫رخ‬ ‫وقايع‬ ‫جاوي‬ ‫پيداست‬ ‫نامشان‬
‫هاي‬ ‫سيستم‬ ‫كار‬ ‫زمان‬
‫ـي‬
‫ـ‬‫م‬ ‫ـازمان‬
‫ـ‬‫س‬
.‫باشند‬
‫ساختار‬ ‫اين‬ ‫در‬
‫تك‬ ‫داده‬ ‫هيچ‬
‫جداول‬ ‫بين‬ ‫راري‬
‫فكت‬
‫و‬
‫ـيون‬
‫ـ‬‫ديمانس‬
‫ـود‬
‫ـ‬‫وج‬
‫ندارد‬
‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫جداول‬ ‫اين‬ ‫براي‬ ‫اي‬ ‫جداگانه‬ ‫وظايف‬ ‫و‬
‫ـت‬
‫ـ‬‫اس‬ ‫شده‬
.
‫ـه‬
‫ـ‬‫وظيف‬
‫و‬ ‫سازي‬ ‫ذخيره‬ ‫فكت‬ ‫جداول‬ ‫وظيفه‬ ‫و‬ ،‫مرجع‬ ‫اطﻼعات‬ ‫ذخيره‬ ‫ديمانسون‬ ‫جداول‬
‫ر‬ ‫وقايع‬ ‫مدريت‬
.‫باشند‬ ‫مي‬ ‫سازمان‬ ‫در‬ ‫داده‬ ‫خ‬
،‫جداول‬ ‫اين‬ ‫بين‬ ‫ارتباط‬ ‫منظور‬ ‫به‬
‫سطر‬ ‫هر‬ ‫به‬
‫ديمانسون‬
‫يك‬
‫اوليه‬ ‫كليد‬
21
‫كه‬ ‫شود‬ ‫مي‬ ‫داده‬ ‫نسبت‬
‫به‬ .‫است‬ ‫جدول‬ ‫اين‬ ‫از‬ ‫سطر‬ ‫يك‬ ‫معرف‬
‫در‬ ‫ـد‬
‫ـ‬‫كلي‬ ‫ـن‬
‫ـ‬‫اي‬
‫جداول‬
‫فكت‬
‫صورت‬ ‫به‬
‫خارجي‬ ‫كليد‬
22
‫جداول‬ ‫در‬ ‫بنابراين‬ .‫شود‬ ‫مي‬ ‫رجوع‬
‫فكت‬
‫سري‬ ‫يك‬
‫خارجي‬ ‫كليد‬
‫ديمان‬ ‫ـاي‬
‫ـ‬‫اعض‬ ‫به‬
‫ـون‬
‫ـ‬‫س‬
‫و‬
‫ـداد‬
‫ـ‬‫تع‬ ‫ـز‬
‫ـ‬‫ني‬
‫ي‬
»
‫ـار‬
‫ـ‬‫معي‬
‫ـدازه‬
‫ـ‬‫ان‬
‫گيري‬
«
‫اتصال‬ ‫با‬ .‫دارد‬ ‫قرار‬
‫ها‬ ‫داده‬ ‫اين‬
‫ـا‬
‫ـ‬‫ب‬
‫ـات‬
‫ـ‬‫اطﻼع‬
‫از‬ ‫ـوص‬
‫ـ‬‫بخص‬ ‫ـطر‬
‫ـ‬‫س‬ ‫ـر‬
‫ـ‬‫ه‬
‫ديمانسون‬
‫ها‬
،
‫در‬ ‫كافي‬ ‫اطﻼعات‬ ‫به‬
‫ـدا‬
‫ـ‬‫پي‬ ‫دست‬ ‫سازمان‬ ‫در‬ ‫داده‬ ‫رخ‬ ‫وقايع‬ ‫مورد‬
.‫كرد‬ ‫خواهيم‬
‫مثال‬ ‫براي‬
‫اينكه‬
‫سرويسي‬ ‫چه‬
،
‫زماني‬ ‫چه‬ ‫در‬
،
‫از‬
‫كدام‬
‫ـ‬
‫ـ‬‫فروش‬
‫و‬ ‫گاه‬
‫ميزان‬ ‫چه‬ ‫به‬
‫است‬ ‫رسيده‬ ‫فروش‬ ‫به‬
.
‫ـم‬
‫ـ‬‫فه‬ ‫ـراي‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫ديمانسيون‬ ‫جداول‬ ‫حقيقت‬ ‫در‬
‫ـت‬
‫ـ‬‫فك‬ ‫اطﻼعات‬ ‫به‬ ‫كه‬ ‫زمان‬ ‫تا‬ ‫و‬ ‫هستند‬ ‫فكت‬ ‫جداول‬ ‫در‬ ‫شده‬ ‫ذخيره‬ ‫هاي‬ ‫داده‬
‫ها‬ ‫داده‬ ‫اين‬ ،‫اند‬ ‫نشده‬ ‫الثاق‬
«‫»داده‬ ‫ـوع‬
‫ـ‬‫ن‬ ‫از‬ ‫داده‬ ‫تحول‬ ‫سر‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫فهم‬ ‫قابل‬ ‫غير‬
‫د‬ ‫جداول‬ ‫الصاق‬ ‫از‬ ‫پس‬ .‫هستند‬
‫و‬ ‫ـم‬
‫ـ‬‫فه‬ ‫ـل‬
‫ـ‬‫قاب‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫ك‬ «‫ـات‬
‫ـ‬‫»اطﻼع‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫ـون‬
‫ـ‬‫يمانس‬
‫بدل‬ ‫است‬ ‫استنتاج‬
.‫شد‬ ‫خواهد‬
‫شماي‬
‫فكت‬
-
‫ديمانسون‬
‫شكل‬ ‫در‬
4
.‫است‬ ‫آمده‬
‫شكل‬
4
‫دليل‬ ‫به‬
‫گرف‬ ‫قرار‬
‫ت‬
‫ن‬
‫ديمانسون‬
‫ها‬
‫به‬ ‫و‬ ‫اطراف‬ ‫در‬
‫جدول‬ ‫مركزيت‬
‫فكت‬
،
‫و‬
‫آن‬ ‫به‬ ،‫ستاره‬ ‫شكل‬ ‫به‬ ‫داده‬ ‫ذخيره‬ ‫ساختار‬ ‫اين‬ ‫شباهت‬
‫اي‬ ‫ستاره‬ ‫»ساختار‬
23
«
‫شود‬ ‫مي‬ ‫گفته‬
‫داده‬ ‫ذخيره‬ ‫براي‬ ،‫سازي‬ ‫ذخيره‬ ‫مدل‬ ‫اين‬ ‫شد‬ ‫گفته‬ ‫كه‬ ‫همانطور‬ .
‫داده‬ ‫انباره‬ ‫در‬ ‫ها‬
‫و‬
‫هاي‬ ‫سيستم‬
OLAP
.‫شود‬ ‫مي‬ ‫استفاده‬
‫جداول‬
‫ديمانسون‬
‫ذخيره‬ ‫محل‬
‫سازي‬
‫اصطﻼحا‬ ‫و‬ ‫هستند‬ ‫مرجع‬ ‫هاي‬ ‫داده‬
‫جداول‬ ‫از‬ ‫بيشتري‬ ‫ستونهاي‬ ‫و‬ ‫كمتر‬ ‫سطر‬ ‫تعداد‬ ‫از‬
‫فكت‬
‫هستند‬ ‫برخوردار‬
.
‫جداول‬
‫فكت‬
‫هاي‬ ‫داده‬ ‫شامل‬
‫تراكنشي‬
‫رخدادها‬ ‫و‬ ‫وقايع‬ ‫ثبت‬ ‫شامل‬ ‫كه‬ ‫هستند‬
‫بعضا‬ ‫شامل‬ ‫توانند‬ ‫مي‬ ‫بنابراين‬ ‫و‬ ‫باشند‬ ‫مي‬
‫چند‬
‫صد‬ ‫چند‬ ‫تا‬ ‫ده‬
‫ستون‬
‫و‬
‫چندين‬
‫سطر‬ ‫ميليون‬
‫باشند‬
]
4
[
.
4
-
3
-
KPI
KPI
‫بازده‬ ‫گيري‬ ‫اندازه‬ ‫هاي‬ ‫شاخص‬ ‫يا‬
24
،
‫اساس‬ ‫بر‬ ‫كه‬ ‫هستند‬ ‫هايي‬ ‫شاخص‬
‫عمل‬ ‫نحوه‬ ‫آنها‬
‫عملياتي‬ ‫واحد‬ ‫يك‬ ‫كرد‬
.‫شود‬ ‫مي‬ ‫گيري‬ ‫اندازه‬
‫براي‬ ‫مثال‬ ‫براي‬
‫آموز‬ ‫دانش‬ ‫يك‬ ‫تﻼش‬ ‫و‬ ‫دانش‬ ‫ميزان‬ ‫بررسي‬
‫از‬ ‫تحصيلي‬ ‫سال‬ ‫از‬ ‫مرحله‬ ‫هر‬ ‫در‬ ،
‫وي‬ ‫به‬ ‫اي‬ ‫نمره‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫گرفته‬ ‫آزموني‬ ‫وي‬
‫اين‬ .‫گيرد‬ ‫مي‬ ‫تعلق‬
‫ن‬
‫زبان‬ ‫در‬ ‫مره‬
‫اطﻼعات‬ ‫فناوري‬
KPI
‫مي‬ ‫تعلق‬ ‫سازمان‬ ‫عملياتي‬ ‫هاي‬ ‫واحد‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫دارد‬ ‫نام‬

4. .‫گيرد‬
‫كه‬ ‫هاست‬ ‫شاخص‬ ‫اين‬ ‫بررسي‬ ‫از‬ ‫پس‬
،‫واحد‬ ‫هر‬ ‫بازده‬ ‫اساس‬ ‫بر‬
‫تصميات‬
‫مديريت‬ ‫نيازمند‬ ‫كه‬ ‫چيز‬ ‫هر‬ ‫واقع‬ ‫در‬ .‫شود‬ ‫مي‬ ‫اتخاذ‬ ‫مديريتي‬ ‫باﻻي‬ ‫سطح‬
‫كردن‬
‫باشد‬ ‫گيري‬ ‫اندازه‬ ‫قابل‬ ‫بايد‬ ‫باشد‬
‫اينصورت‬ ‫غير‬ ‫در‬
‫به‬ ‫قادر‬
‫مديريت‬
‫كرد‬
‫نيستيم‬ ‫آن‬ ‫ن‬
.
‫در‬ ‫متاسفانه‬
‫در‬ ‫گيري‬ ‫تصميم‬ ‫هاي‬ ‫سيستم‬ ‫حضور‬ ‫عدم‬
‫سازمان‬
،
‫اتخاذ‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫مديريتي‬ ‫تصميمات‬ ‫تجاري‬ ‫احساسات‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫مديران‬
‫كه‬ ‫كنند‬ ‫مي‬
.‫نباشد‬ ‫دقيق‬ ‫است‬ ‫ممكن‬
‫دو‬
‫عدد‬
‫مهمترين‬ ‫از‬
KPI
‫ها‬
‫نظير‬ ‫هايي‬ ‫سازمان‬ ‫در‬
‫هاي‬ ‫سازمان‬
‫مخابرات‬
‫ي‬
،
ARPU
25
‫و‬
EBITDA
26
‫هستند‬
‫كه‬ ‫؛‬
‫سرانه‬ ‫خالص‬ ‫درآمد‬ ‫اولي‬
‫مشتريان‬
‫است‬
‫و‬
‫شود‬ ‫مي‬ ‫محاسبه‬ ‫مشتريان‬ ‫تعداد‬ ‫بر‬ ‫خالص‬ ‫درآمد‬ ‫تقسيم‬ ‫از‬
،
‫و‬
‫نش‬ ‫را‬ ‫خالص‬ ‫درآمد‬ ‫ميزان‬ ‫دومي‬
‫دهد‬ ‫مي‬ ‫ان‬
]
5
[
.
5
-
3
-
‫كاوي‬ ‫داده‬
‫ساختار‬ ‫از‬ ‫ها‬ ‫آن‬ ‫تبديل‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫داده‬ ‫استخراج‬ ‫از‬ ‫پس‬
OLTP
،‫تراكنشي‬ ‫داده‬ ‫به‬
‫تا‬ ‫است‬ ‫ﻻزم‬
‫فهم‬ ‫قايل‬ ‫غير‬ ‫شكل‬ ‫از‬ ‫يعني‬ ‫دهد؛‬ ‫رخ‬ ‫ها‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫داده‬ ‫تحول‬ ‫سير‬
‫كاوي‬ ‫داده‬ ‫هاي‬ ‫الگوريتم‬ .‫برسيم‬ ‫شهود‬ ‫به‬ ‫داده‬
،
‫اعمال‬ ‫از‬ ‫پس‬
‫دانش‬ ‫روي‬ ‫بر‬
‫هاي‬ ‫سيستم‬ ‫از‬ ‫شده‬ ‫استخراج‬
BI
‫مي‬ ‫استخراج‬ ‫را‬ ‫سازمان‬ ‫نظر‬ ‫مورد‬ ‫شهود‬
‫آينده‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫هاي‬ ‫واحد‬ ‫عملكرد‬ ‫بيني‬ ‫پيش‬ ‫اجاره‬ ‫سازمان‬ ‫به‬ ‫يعني‬ ،‫شكنند‬
.‫دهد‬ ‫مي‬
‫روي‬ ‫بر‬ ‫اكثرا‬ ‫كه‬ ‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫كاوي‬ ‫داده‬ ‫براي‬ ‫مشخصي‬ ‫هاي‬ ‫الگوريتم‬
.‫كنند‬ ‫مي‬ ‫كار‬ ‫ها‬ ‫داده‬ ‫الگوي‬
‫ا‬ ‫كه‬ ‫معنا‬ ‫اين‬ ‫به‬
‫را‬ ‫هاي‬ ‫داده‬ ‫تكراري‬ ‫لگوي‬
.‫پردازند‬ ‫مي‬ ‫بيني‬ ‫پيش‬ ‫به‬ ‫آن‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫و‬ ‫نمده‬ ‫استخراج‬
‫اين‬ ‫از‬ ‫برخي‬
‫الگوريتم‬
‫در‬ ‫ها‬
‫ذيل‬
.‫است‬ ‫آمده‬

‫رگرسيون‬ ‫تحليل‬
27

‫گيري‬ ‫تصميم‬ ‫درخت‬
28

‫ارتباطي‬ ‫تحليل‬
29

‫تحليل‬
‫بندي‬ ‫خوشه‬
30
.‫پردازيم‬ ‫مي‬ ‫ها‬ ‫الگوريتم‬ ‫اين‬ ‫از‬ ‫يك‬ ‫هر‬ ‫از‬ ‫مثالي‬ ‫بيان‬ ‫به‬ ‫ادامه‬ ‫در‬
‫الگوريتم‬
‫رگرسيون‬
‫يا‬ ‫خطي‬ ‫تابع‬ ‫هر‬ ‫به‬
‫يك‬ ‫كه‬ ‫شود‬ ‫مي‬ ‫اطﻼق‬ ‫خطي‬ ‫غير‬
‫الگو‬
‫با‬ ‫توان‬ ‫مي‬ ‫مثال‬ ‫براي‬ .‫كند‬ ‫بيان‬ ‫تابع‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫داده‬ ‫ي‬
‫استخراج‬
‫فرمول‬
‫درآمد‬ ‫حسب‬ ‫بر‬ ‫سود‬ ‫ميزان‬
‫و‬
‫ب‬ ‫سپس‬
‫ا‬
‫ـان‬
‫ـ‬‫زم‬ ‫تا‬ ‫درآمد‬ ‫ميزان‬ ‫داشتن‬
‫ي‬
‫ـين‬
‫ـ‬‫مع‬
‫در‬
‫سال‬ ‫پايان‬ ‫تا‬ ‫را‬ ‫تخميني‬ ‫سود‬ ،‫جاري‬ ‫سال‬
‫جاري‬
.‫كرد‬ ‫محاسبه‬
‫در‬
‫ساختار‬
‫يك‬ ‫مختلف‬ ‫پارامترهاي‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫درختي‬ ،‫گيري‬ ‫تصميم‬ ‫درخت‬
‫نتاي‬ ‫و‬ ‫موضوع‬
‫ه‬ ‫درخت‬ ‫اين‬ ‫در‬ ‫شود؛‬ ‫مي‬ ‫ساخته‬ ‫آن‬ ‫ج‬
‫ر‬
‫گره‬
‫و‬ ‫پارامتر‬ ‫يك‬ ‫معرف‬
‫مق‬ ‫معرف‬ ‫شود‬ ‫مي‬ ‫منشعب‬ ‫آن‬ ‫كه‬ ‫يالي‬
‫هاي‬ ‫دار‬
‫تعريف‬ ‫قابل‬
‫ـارامتر‬
‫ـ‬‫پ‬ ‫آن‬ ‫ـراي‬
‫ـ‬‫ب‬
.‫است‬
‫ا‬ ‫در‬
‫نتها‬
‫ي‬
‫برگي‬ ‫شاخه‬ ‫هر‬
‫دارد‬ ‫قرار‬
‫ـل‬
‫ـ‬‫حاص‬ ‫نتايج‬ ‫كه‬
‫ـي‬
‫ـ‬‫بررس‬ ‫ار‬
‫ـادير‬
‫ـ‬‫مق‬
‫پارامترها‬
‫خود‬ ‫در‬ ‫را‬
‫مي‬ ‫ذخيره‬
‫كند‬
.
‫ـكل‬
‫ـ‬‫ش‬ ‫ـت‬
‫ـ‬‫درخ‬ ‫در‬ ‫مثال‬ ‫براي‬
5
‫ـارامتر‬
‫ـ‬‫پ‬
X
‫ـك‬
‫ـ‬‫ي‬ ‫از‬ ‫ـتفاده‬
‫ـ‬‫اس‬ ‫ـد‬
‫ـ‬‫توان‬ ‫ـي‬
‫ـ‬‫م‬
‫بخصوص‬ ‫سرويس‬
‫پارامتر‬ ‫و‬
Y
‫طيف‬
‫ـرگ‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫و‬ ‫ـد‬
‫ـ‬‫باش‬ ‫سرويس‬ ‫آن‬ ‫كاربران‬ ‫سني‬
‫ها‬
‫ي‬
‫نتيجه‬
،
‫معرف‬
‫ـرويس‬
‫ـ‬‫س‬ ‫از‬ ‫ـدي‬
‫ـ‬‫من‬ ‫ـايت‬
‫ـ‬‫رض‬ ‫ـزان‬
‫ـ‬‫مي‬
‫ـد‬
‫ـ‬‫باش‬ ‫ـر‬
‫ـ‬‫نظ‬ ‫ـورد‬
‫ـ‬‫م‬
‫ـا‬
‫ـ‬‫ب‬ .
‫الگويي‬ ‫چنين‬ ‫استخراج‬
‫سر‬ ‫كه‬ ‫كرد‬ ‫بيني‬ ‫پيش‬ ‫توان‬ ‫مي‬
‫و‬
‫يس‬
‫ـه‬
‫ـ‬‫چ‬ ‫در‬ ‫نظر‬ ‫مورد‬
‫طيف‬
‫آينده‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫پذيرش‬ ‫مورد‬ ‫سني‬
‫سرويس‬ ‫آن‬ ‫روي‬
‫ـراي‬
‫ـ‬‫ب‬
‫همان‬
‫طيف‬
‫سني‬
‫كرد‬ ‫گذاري‬ ‫سرمايه‬ ‫سرويس‬
.
‫شكل‬
5
‫ارتباطي‬ ‫تحليل‬
‫اساس‬ ‫اين‬ ‫بر‬ ‫و‬ ‫كند‬ ‫مي‬ ‫كار‬ ‫ها‬ ‫مجموعه‬ ‫تئوري‬ ‫اساس‬ ‫بر‬
‫ديگر‬ ‫محصول‬ ‫كنار‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫محصول‬ ‫كدام‬ ‫مشتريان‬ ‫گيرد‬ ‫مي‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫كه‬ ‫است‬
‫كن‬ ‫مي‬ ‫خريداري‬
‫ن‬
‫هاي‬ ‫موقعيت‬ ‫بنابراين‬ .‫د‬
‫متقابل‬ ‫فروش‬
31
‫اين‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬
‫الگوريتم‬
‫شود‬ ‫مي‬ ‫مشخص‬
‫لزومي‬ ‫كه‬ ‫است‬ ‫اين‬ ‫الگوريتم‬ ‫اين‬ ‫قوت‬ ‫نقاط‬ ‫از‬ .
‫اين‬ ‫از‬ ‫كه‬ ‫بارزي‬ ‫مثال‬ .‫باشد‬ ‫برقرار‬ ‫محصوﻻت‬ ‫بين‬ ‫فني‬ ‫ارتباط‬ ‫كه‬ ‫ندارد‬ ‫وجود‬
‫خرد‬ ‫مي‬ ‫هواپيما‬ ‫بليط‬ ‫كه‬ ‫كسي‬ ‫كه‬ ‫است‬ ‫اين‬ ‫آورند‬ ‫مي‬ ‫ميان‬ ‫به‬ ‫الگوريتم‬
‫زياد‬ ‫بسيار‬ ‫كند‬ ‫رزرو‬ ‫هتل‬ ‫بليط‬ ‫يا‬ ‫كند‬ ‫كرايه‬ ‫ماشين‬ ‫مقصد‬ ‫در‬ ‫اينكه‬ ‫احتمال‬
‫اگر‬ .‫است‬
‫از‬ ‫يكي‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫اما‬ ‫ندارد‬ ‫وجود‬ ‫محصوﻻت‬ ‫اين‬ ‫بين‬ ‫فني‬ ‫ارتباط‬ ‫چه‬
‫هاي‬ ‫موقعيت‬
‫متقابل‬ ‫فروش‬
.‫رود‬ ‫مي‬ ‫شمار‬ ‫به‬
‫به‬ ‫مربوط‬ ‫الگوريتم‬
‫بندي‬ ‫خوشه‬ ‫تحليل‬
‫تشخ‬ ‫هاي‬ ‫روش‬ ‫از‬
‫ي‬
‫الگو‬ ‫ص‬
‫بررسي‬ ‫مخابراتي‬ ‫ساختارهاي‬ ‫در‬ ‫مثال‬ ‫براي‬ ‫كه‬ ‫ترتيب‬ ‫اين‬ ‫به‬ ،‫كند‬ ‫مي‬ ‫استفاده‬
‫مشتريان‬ ‫از‬ ‫الگو‬ ‫كدام‬ ‫كه‬ ‫كند‬ ‫مي‬
‫كنند‬ ‫مي‬ ‫استفاده‬ ‫بيشتر‬ ‫محصوﻻتي‬ ‫چه‬ ‫از‬
‫چه‬ ‫مثال‬ ‫)براي‬
‫طيفي‬
‫مي‬ ‫استفاده‬ ‫موبايلي‬ ‫هاي‬ ‫سرويس‬ ‫چه‬ ‫از‬ ‫مشتريان‬ ‫از‬
‫آن‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫و‬ (‫كنند‬
‫سرويس‬ ‫آن‬ ‫روي‬
‫مشتريان‬ ‫از‬ ‫دسته‬ ‫آن‬ ‫براي‬
‫سرمايه‬
‫شود‬ ‫مي‬ ‫گذاري‬
]
6
[
.
‫ـوه‬
‫ـ‬‫نح‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫ـبت‬
‫ـ‬‫نس‬ ‫جامع‬ ‫ديدي‬ ‫ها‬ ‫الگوريتم‬ ‫اين‬ ‫تمامي‬ ‫ديديم‬ ‫كه‬ ‫همانطور‬
‫سرمايه‬ ‫برگشت‬
32
‫ـي‬
‫ـ‬‫م‬ ‫دهي‬ ‫شكل‬ ‫سازمان‬ ‫آينده‬ ‫آن‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫مي‬ ‫ارائه‬
‫شود‬
.
6
-
3
-
‫دشﺒورد‬ ‫مديريت‬
‫داده‬ ‫ـن‬
‫ـ‬‫اي‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫ك‬ ‫ـت‬
‫ـ‬‫اس‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫نوبت‬ ،‫داده‬ ‫روي‬ ‫بر‬ ‫خاص‬ ‫عمليات‬ ‫انجام‬ ‫از‬ ‫پس‬
‫و‬
KPI
‫اين‬ ‫نمايش‬ ‫محل‬ .‫آيند‬ ‫در‬ ‫نمايش‬ ‫به‬ ‫ها‬
KPI
‫ـب‬
‫ـ‬‫»دش‬ ‫ـا‬
‫ـ‬‫ه‬
‫ورد‬
«
.‫دارد‬ ‫ـام‬
‫ـ‬‫ن‬
‫ـرفته‬
‫ـ‬‫پيش‬ ‫ـيار‬
‫ـ‬‫بس‬ ‫گزارشات‬ ‫تا‬ ‫ساده‬ ‫بسيار‬ ‫گزارشات‬ ‫از‬ ‫توانند‬ ‫مي‬ ‫ها‬ ‫دشبورد‬ ‫اين‬
‫دهند‬ ‫بازتاب‬ ‫را‬ ‫مديريتي‬
‫ـا‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫ـت‬
‫ـ‬‫تبل‬ ‫و‬ ‫ـا‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫گوشي‬ ،‫روميزي‬ ‫هاي‬ ‫سيستم‬ ‫روي‬ ‫و‬
‫شوند‬ ‫منعكس‬
.
‫بنابراين‬
‫ذي‬ ‫در‬ ‫كه‬ ‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫گزارشات‬ ‫انواع‬
‫ب‬ ‫ل‬
‫ـا‬
‫ـ‬‫آنه‬ ‫از‬ ‫ـي‬
‫ـ‬‫برخ‬ ‫ه‬
:‫كنيم‬ ‫مي‬ ‫اشاره‬

‫براي‬ ‫كه‬ ‫گزارشاتي‬ :‫استاندارد‬ ‫گزارشات‬
‫ـاي‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫زمين‬ ‫در‬ ‫ـري‬
‫ـ‬‫گي‬ ‫ـميم‬
‫ـ‬‫تص‬
‫از‬
‫پ‬
‫هاي‬ ‫زمان‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫طراحي‬ ‫شده‬ ‫تعيين‬ ‫يش‬
‫مقتضي‬
‫ـرار‬
‫ـ‬‫ق‬ ‫ـتفاده‬
‫ـ‬‫اس‬ ‫مورد‬
‫گيرند‬ ‫مي‬

‫اضطراري‬ ‫گزارشات‬
33
‫مدت‬ ‫كوتاه‬ ‫مقاصد‬ ‫براي‬ ‫كه‬ ‫گزارشاتي‬ :
،
‫ـد‬
‫ـ‬‫واح‬ ‫آن‬ ‫در‬
‫مي‬ ‫قرار‬ ‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫و‬ ‫طراحي‬
‫گيرند‬

‫گزارشات‬
OLAP
‫داده‬ ‫ـاه‬
‫ـ‬‫پايگ‬ ‫طراحي‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫كه‬ ‫گزارشاتي‬ :
‫ـدي‬
‫ـ‬‫بع‬ ‫ـد‬
‫ـ‬‫چن‬
.‫كند‬ ‫مي‬ ‫ايجاد‬ ‫را‬ ‫وقايع‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫جزئي‬ ‫و‬ ‫كلي‬ ‫هاي‬ ‫گيري‬ ‫گزارش‬ ‫امكان‬

‫ها‬ ‫سنج‬ ‫سرعت‬ ،‫ها‬ ‫گراف‬ ،‫ها‬ ‫چارت‬ ‫شامل‬ ‫گرافيكي‬ ‫هاي‬ ‫دشبورد‬ :‫دشبورد‬
‫وضعيت‬ ‫شماتيك‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫هستند‬ ‫غيره‬ ‫و‬
KPI
‫دهند‬ ‫مي‬ ‫نمايش‬ ‫را‬ ‫ها‬

‫گز‬
‫ارش‬
‫سيستم‬ ‫مديريت‬ ‫ات‬
34
‫گزار‬ ‫اين‬ ‫در‬ :
‫ش‬
‫ا‬
‫و‬ ‫ت‬
‫از‬
‫ساختار‬
‫ها‬ ‫داده‬
‫پايگاه‬ ‫در‬
‫شود‬ ‫مي‬ ‫گرفته‬ ‫گزارش‬ ‫داده‬
‫و‬
‫داده‬ ‫مراتب‬ ‫سلسله‬ ‫انواع‬ ‫تغيير‬ ‫و‬ ‫ايجاد‬ ‫امكان‬

5. ‫ها‬
‫سيستم‬ ‫مدير‬ ‫نظر‬ ‫زير‬ ‫گزارشات‬ ‫نوع‬ ‫اين‬ .‫كند‬ ‫مي‬ ‫ايجاد‬ ‫داده‬ ‫پايگاه‬ ‫در‬ ‫را‬
‫است‬

‫ـ‬
‫ـ‬‫اس‬ ‫سيستم‬ ‫مدير‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫گزارشات‬ ‫اين‬ :‫فني‬ ‫گزارشات‬
‫ـدي‬
‫ـ‬‫م‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫و‬ ‫ت‬
‫ري‬
‫ت‬
‫ـديريت‬
‫ـ‬‫م‬ ‫و‬ ‫ـازمان‬
‫ـ‬‫س‬ ‫ـاتي‬
‫ـ‬‫عملي‬ ‫ـاي‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫ـد‬
‫ـ‬‫واح‬ ،‫ـتم‬
‫ـ‬‫سيس‬ ‫در‬ ‫ـود‬
‫ـ‬‫موج‬ ‫گزارشات‬
‫سيستم‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫كاربران‬
‫پ‬ ‫مي‬
‫ر‬
‫دازد‬
]
7
[
4
-
‫هاي‬ ‫سيستم‬ ‫بلوغ‬ ‫دوره‬
‫كار‬ ‫و‬ ‫كسب‬ ‫هوش‬
‫هاي‬ ‫سيستم‬
‫كار‬ ‫و‬ ‫كسب‬ ‫هوش‬
‫مر‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫چ‬ ‫در‬ ‫اينكه‬ ‫لحاظ‬ ‫از‬ ‫ها‬ ‫سازمان‬ ‫در‬
‫ح‬
‫ـه‬
‫ـ‬‫ل‬
‫تكامل‬ ‫از‬ ‫اي‬
‫خود‬
‫دارند‬ ‫قرار‬
‫تو‬ ‫برآوردن‬ ‫توانايي‬ ‫ميزان‬ ‫چه‬ ‫به‬ ‫و‬
‫را‬ ‫كاربران‬ ‫قعات‬
‫مشاركت‬ ‫ميزان‬ ‫نيز‬ ‫و‬ ‫دارند‬
،‫سازمان‬ ‫هاي‬ ‫گيري‬ ‫تصميم‬ ‫در‬
‫به‬
6
‫مرحله‬
‫تقسيم‬
‫سازمان‬ ‫در‬ ‫ها‬ ‫سيستم‬ ‫اين‬ ‫حضور‬ ‫چگونگي‬ ‫براي‬ ‫اصطﻼح‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫شوند‬ ‫مي‬ ‫بندي‬
‫مراحل‬
:‫شود‬ ‫مي‬ ‫گرفته‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫بلوغي‬

‫سطح‬
0
–
‫مرحله‬ ‫اين‬ ‫در‬ :‫دستي‬ ‫گزارشات‬
،
‫ـيار‬
‫ـ‬‫بس‬ ‫ـري‬
‫ـ‬‫گي‬ ‫گزارش‬ ‫سيستم‬
‫و‬ ‫اي‬ ‫ساده‬
‫دست‬ ‫گزارشاتي‬ ‫شامل‬ ‫كه‬ ‫دارد‬ ‫جود‬
‫و‬ ‫ي‬
‫هاي‬ ‫فايل‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫غالبا‬
‫براي‬ ‫گزارشات‬ ‫اين‬ .‫است‬ ‫اكسل‬
‫اهداف‬
‫ـه‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫ـي‬
‫ـ‬‫فن‬ ‫ـطوح‬
‫ـ‬‫س‬ ‫از‬ ‫گيري‬ ‫تصميم‬
‫مديريتي‬ ‫باﻻتر‬ ‫سطوح‬
‫ارسال‬
.‫شوند‬ ‫مي‬
‫سطح‬ ‫اين‬ ‫در‬
‫ـار‬
‫ـ‬‫ك‬ ‫و‬ ‫ـب‬
‫ـ‬‫كس‬ ‫هوش‬
‫متمركز‬ ‫افزار‬ ‫نرم‬ ‫صورت‬ ‫به‬
‫مطلقا‬
‫ـدارد‬
‫ـ‬‫ن‬ ‫ـود‬
‫ـ‬‫وج‬
‫ـدي‬
‫ـ‬‫بن‬ ‫ـته‬
‫ـ‬‫دس‬ ‫و‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫مقايس‬ ‫و‬
‫بزرگي‬ ‫معضل‬ ‫گزارشات‬
‫رود‬ ‫مي‬ ‫شمار‬ ‫به‬

‫سطح‬
1
-
‫افزار‬ ‫نرم‬ ‫طراحي‬ ‫زمان‬ ‫در‬ ‫گزارشات‬ ‫اين‬ :‫آماده‬ ‫پيش‬ ‫از‬ ‫گزارشات‬
‫كاربردي‬
‫مثال‬ ‫)براي‬
CRM
(
‫ـي‬
‫ـ‬‫فن‬ ‫ـات‬
‫ـ‬‫گزارش‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫ارائ‬ ‫به‬ ‫و‬ ‫شوند‬ ‫مي‬ ‫ساخته‬
‫سيستم‬
‫خاص‬
‫نيز‬ ‫سطح‬ ‫اين‬ ‫در‬ .‫پردازند‬ ‫مي‬
‫سيستم‬
‫كار‬ ‫و‬ ‫كسب‬ ‫هوش‬
‫ـه‬
‫ـ‬‫ب‬
‫ندارد‬ ‫وجود‬ ‫متمركز‬ ‫افزار‬ ‫نرم‬ ‫صورت‬

‫سطح‬
2
–
‫ج‬ ‫و‬ ‫پرس‬
‫ـود‬
‫ـ‬‫وج‬ ‫اي‬ ‫داده‬ ‫ـاه‬
‫ـ‬‫پايگ‬ ‫سطح‬ ‫اين‬ ‫در‬ :‫داده‬ ‫پايگاه‬ ‫از‬ ‫و‬
‫ـدايي‬
‫ـ‬‫ابت‬ ‫سطح‬ ‫اين‬ .‫گفت‬ ‫سخن‬ ‫آن‬ ‫با‬ ‫وجو‬ ‫پرس‬ ‫زبان‬ ‫به‬ ‫توان‬ ‫مي‬ ‫كه‬ ‫دارد‬
‫ـتم‬
‫ـ‬‫سيس‬ ‫ـك‬
‫ـ‬‫ي‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫ك‬ ‫است‬ ‫زماني‬ ‫در‬ ‫حالت‬ ‫ترين‬
‫ـ‬
‫ـ‬‫هوش‬
‫مند‬
‫ـار‬
‫ـ‬‫ك‬ ‫و‬ ‫ـب‬
‫ـ‬‫كس‬
‫در‬
‫دارد‬ ‫حضور‬ ‫سازمان‬

‫سطح‬
3
–
‫ـده‬
‫ـ‬‫ش‬ ‫ساخته‬ ‫پيش‬ ‫از‬ ‫گزارشات‬ ‫سطح‬ ‫اين‬ ‫در‬ :‫مديريتي‬ ‫دشبورد‬
‫مي‬ ‫عمل‬ ‫وارد‬
‫قرار‬ ‫دشبورد‬ ‫اين‬ ‫پس‬ ‫در‬ ‫كه‬ ‫اي‬ ‫داده‬ ‫پايگاه‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫و‬ ‫شوند‬
‫دارد‬
KPI
‫ـل‬
‫ـ‬‫قاب‬ ‫ـري‬
‫ـ‬‫گي‬ ‫تصميم‬ ‫سطوح‬ ‫براي‬ ‫گزارشات‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫استخراج‬ ‫ها‬
‫باشند‬ ‫مي‬ ‫ارائه‬

‫سطح‬
4
–
‫داده‬ ‫ساختار‬
OLAP
‫ـي‬
‫ـ‬‫يعن‬ ‫ـي‬
‫ـ‬‫تحليل‬ ‫داده‬ ‫ساختار‬ ‫مدل‬ ‫اين‬ ‫در‬ :
‫چندبعدي‬ ‫داده‬ ‫پايگاه‬
‫ـي‬
‫ـ‬‫م‬ ‫ـاد‬
‫ـ‬‫ايج‬ ‫را‬ ‫داده‬ ‫از‬ ‫ساختاري‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫مي‬ ‫عمل‬ ‫وارد‬
‫سرعت‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫راحتي‬ ‫به‬ ‫توان‬ ‫مي‬ ‫كه‬ ‫كند‬
‫داد‬ ‫انجام‬ ‫جو‬ ‫و‬ ‫پرس‬ ‫آن‬ ‫روي‬ ‫زياد‬

‫سطح‬
5
–
‫سطح‬ ‫ترين‬ ‫بالغ‬ ‫كه‬ ‫سطح‬ ‫اين‬ ‫در‬ :‫كاوي‬ ‫داده‬
‫آيد‬ ‫مي‬ ‫حساب‬ ‫به‬
‫هاي‬ ‫الگو‬ ‫طبق‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫مي‬ ‫عمل‬ ‫وارد‬ ‫كاوي‬ ‫داده‬
‫ـا‬
‫ـ‬‫آنه‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫ـته‬
‫ـ‬‫گذش‬ ‫در‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫ك‬ ‫ي‬
‫شد‬ ‫اشاره‬
‫بيني‬ ‫پيش‬ ‫قابليت‬
‫آينده‬ ‫شرايط‬
‫را‬
‫براي‬
‫ـد‬
‫ـ‬‫كن‬ ‫مي‬ ‫فراهم‬ ‫سيستم‬
]
8
[
‫هاي‬ ‫سيستم‬ ‫استقرار‬ ‫و‬ ‫سازي‬ ‫پياده‬ ‫هاي‬ ‫چالش‬ ‫از‬ ‫يكي‬ ‫است‬ ‫ذكر‬ ‫شايان‬
‫كار‬ ‫و‬ ‫كسب‬ ‫هوش‬
‫ـن‬
‫ـ‬‫اي‬ ‫ـش‬
‫ـ‬‫نق‬ ‫ـذيرش‬
‫ـ‬‫پ‬ ‫ـر‬
‫ـ‬‫براب‬ ‫در‬ ‫سازماني‬ ‫مقاومت‬ ‫و‬ ‫اينرسي‬ ،
‫به‬ ،‫است‬ ‫گيري‬ ‫تصميم‬ ‫در‬ ‫ها‬ ‫سيستم‬
‫ـيچ‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫ك‬ ‫ـايي‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫ـازمان‬
‫ـ‬‫س‬ ‫در‬ ‫ـوص‬
‫ـ‬‫خص‬
‫تجر‬
‫ها‬ ‫سيستم‬ ‫اين‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫زمينه‬ ‫در‬ ‫اي‬ ‫به‬
‫را‬
‫مديريتي‬ ‫تصميمات‬ ‫در‬
.‫ـد‬
‫ـ‬‫ندارن‬
‫ـي‬
‫ـ‬‫ط‬ ‫ـراي‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫ـاز‬
‫ـ‬‫ني‬ ‫ـورد‬
‫ـ‬‫م‬ ‫زمان‬ ‫مدت‬ ‫همچنين‬ ‫و‬ ‫موضوع‬ ‫اين‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫بنابراين‬
‫هاي‬ ‫سيستم‬ ،‫بلوغ‬ ‫درجه‬
‫كار‬ ‫و‬ ‫كسب‬ ‫هوش‬
‫از‬ ‫ـازي‬
‫ـ‬‫س‬ ‫ـاده‬
‫ـ‬‫پي‬ ‫ـروع‬
‫ـ‬‫ش‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫لحظ‬ ‫از‬
‫بلوغ‬ ‫درجه‬
2
‫چن‬ ‫طي‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫كرده‬ ‫كار‬ ‫به‬ ‫شروع‬
‫ـراهم‬
‫ـ‬‫ف‬ ‫و‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫تجرب‬ ‫و‬ ‫كار‬ ‫سال‬ ‫دين‬
‫آور‬
‫در‬ ‫ـدف‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫ـدهاي‬
‫ـ‬‫واح‬ ‫تمام‬ ‫در‬ ‫گيري‬ ‫تصميم‬ ‫لوازم‬ ‫و‬ ‫اسباب‬ ‫دن‬
‫ـه‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫ـازمان‬
‫ـ‬‫س‬
‫سطح‬
5
‫يابند‬ ‫مي‬ ‫بلوغ‬
.
5
-
‫در‬ ‫تجاري‬ ‫هوش‬ ‫هاي‬ ‫سيستم‬ ‫حضور‬ ‫فوايد‬
‫سازمان‬
‫ـا‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫آن‬ ‫از‬ ‫ـي‬
‫ـ‬‫برخ‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫ـل‬
‫ـ‬‫ذي‬ ‫در‬ ‫كه‬ ‫دارد‬ ‫فوايدي‬ ‫سازمان‬ ‫در‬ ‫تجاري‬ ‫هوش‬ ‫حضور‬
:‫شود‬ ‫مي‬ ‫اشاره‬
1
.
‫ـاري‬
‫ـ‬‫تج‬ ‫ـات‬
‫ـ‬‫احساس‬ ‫و‬ ‫ـيات‬
‫ـ‬‫حدس‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫كه‬ ‫هايي‬ ‫گيري‬ ‫تصميم‬ ‫حذف‬
‫شوند‬ ‫مي‬ ‫انجام‬ ‫مديريت‬
–
‫گيري‬ ‫اندازه‬ ‫كه‬ ‫چيزي‬
‫ـر‬
‫ـ‬‫ت‬ ‫ـت‬
‫ـ‬‫راح‬ ‫ـود‬
‫ـ‬‫ش‬ ‫ـي‬
‫ـ‬‫م‬
‫شود‬ ‫مي‬ ‫مديريت‬
2
.
‫آماده‬ ‫گزارشات‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬ ،‫دستي‬ ‫گزارش‬ ‫صفحه‬ ‫صدها‬ ‫بررسي‬ ‫جاي‬ ‫به‬
BI
‫گيرد‬ ‫مي‬ ‫انجام‬ ‫تر‬ ‫سريع‬ ‫كار‬ ‫و‬ ‫كسب‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫سواﻻت‬ ‫به‬ ‫پاسخ‬ ،
3
.
‫مناسب‬ ‫جايگاه‬ ‫و‬ ‫زمان‬ ‫در‬ ‫سازمان‬ ‫كار‬ ‫و‬ ‫كسب‬ ‫مورد‬ ‫در‬ ‫كليدي‬ ‫گزارشات‬
‫بود‬ ‫خواهد‬ ‫دسترس‬ ‫در‬
–
‫امكان‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫با‬
‫ـي‬
‫ـ‬‫گوش‬ ‫روي‬ ‫گيري‬ ‫گزارش‬
‫ها‬ ‫تبلت‬ ‫و‬ ،‫همراه‬ ‫تلفن‬ ‫هاي‬
4
.
‫ـرد‬
‫ـ‬‫گي‬ ‫ـي‬
‫ـ‬‫م‬ ‫ـرار‬
‫ـ‬‫ق‬ ‫ـي‬
‫ـ‬‫بررس‬ ‫و‬ ‫نظارت‬ ‫مورد‬ ‫مشتري‬ ‫رفتار‬
–
80
‫از‬ ‫ـد‬
‫ـ‬‫درآم‬ %
‫سوي‬
20
‫ـي‬
‫ـ‬‫م‬ ‫شناسايي‬ ‫هم‬ ‫مشتريان‬ ‫اين‬ ،‫آيند‬ ‫مي‬ ‫دست‬ ‫به‬ ‫مشتريان‬ %
‫شوند‬
5
.
‫پيشنهادات‬ ‫ارائه‬ ‫براي‬ ‫مناسب‬ ‫هاي‬ ‫موقعيت‬
‫متقابل‬ ‫فروش‬
‫ها‬ ‫مشتري‬ ‫به‬
‫شود‬ ‫مي‬ ‫شناسايي‬
6
.
‫واحده‬ ‫بازده‬
‫ـازمان‬
‫ـ‬‫س‬ ‫بازده‬ ‫كم‬ ‫نقاط‬ ،‫گرفته‬ ‫قرار‬ ‫نظارت‬ ‫تحت‬ ‫سازمان‬ ‫اي‬
‫شود‬ ‫مي‬ ‫بيني‬ ‫پيش‬ ‫نقاط‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫ارتقا‬ ‫براي‬ ‫تمهيداتي‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫شناسايي‬
7
.
‫ـر‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫ـروش‬
‫ـ‬‫ف‬ ‫از‬ ‫ـل‬
‫ـ‬‫حاص‬ ‫ـد‬
‫ـ‬‫درآم‬ ‫و‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫اولي‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫هزين‬ ‫بر‬ ‫جامع‬ ‫و‬ ‫كلي‬ ‫نظارت‬ ‫با‬
‫شود‬ ‫مي‬ ‫محاسبه‬ ‫درستي‬ ‫به‬ ‫محصوﻻت‬ ‫براي‬ ‫شده‬ ‫تمام‬ ‫هزينه‬ ،‫محصول‬
8
.
‫گذ‬ ‫اختيار‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫شناسايي‬ ‫با‬
‫ـورد‬
‫ـ‬‫م‬ ‫ـاه‬
‫ـ‬‫جايگ‬ ‫و‬ ‫ـان‬
‫ـ‬‫زم‬ ‫در‬ ‫مقتضي‬ ‫منابع‬ ‫اشتن‬
‫منبع‬ ‫مديريت‬ ،‫نياز‬
‫يابد‬ ‫مي‬ ‫بهبود‬
9
.
‫دارد‬ ‫ـرار‬
‫ـ‬‫ق‬ ‫ـازمان‬
‫ـ‬‫س‬ ‫روي‬ ‫پيش‬ ‫آينده‬ ‫در‬ ‫كه‬ ‫مسيري‬ ‫و‬ ‫فعلي‬ ،‫سابق‬ ‫جايگاه‬
‫شود‬ ‫مي‬ ‫شناسايي‬ ‫درستي‬ ‫به‬
6
-
‫ها‬ ‫سيستم‬ ‫برخي‬ ‫معرفي‬
‫كار‬ ‫و‬ ‫كسب‬ ‫هوش‬
‫افزاري‬ ‫نرم‬ ‫عظيم‬ ‫هاي‬ ‫شركت‬ ‫از‬ ‫بسياري‬ ‫امروزه‬
،
‫هاي‬ ‫سيستم‬
‫و‬ ‫ـب‬
‫ـ‬‫كس‬ ‫هوش‬
‫كار‬
‫ـه‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫ـايي‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫برنام‬ ‫ـين‬
‫ـ‬‫چن‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫ك‬ ‫ـا‬
‫ـ‬‫آنج‬ ‫از‬ .‫دهند‬ ‫مي‬ ‫توسعه‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫به‬ ‫مختص‬
‫ـاي‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫ـروژه‬
‫ـ‬‫پ‬ ،‫ـت‬
‫ـ‬‫اس‬ ‫ـد‬
‫ـ‬‫نيازمن‬ ‫ـازي‬
‫ـ‬‫س‬ ‫پياده‬ ‫براي‬ ‫خاصي‬ ‫هوشمندي‬ ‫و‬ ‫تخصص‬
‫هاي‬ ‫سيستم‬ ‫توسعه‬
‫كار‬ ‫و‬ ‫كسب‬ ‫هوش‬
.‫ـتند‬
‫ـ‬‫هس‬ ‫ـي‬
‫ـ‬‫مهم‬ ‫و‬ ‫ـوي‬
‫ـ‬‫ق‬ ‫بسيار‬ ‫پروژه‬
‫برخ‬
:‫از‬ ‫عبارتند‬ ‫ها‬ ‫سيستم‬ ‫اين‬ ‫از‬ ‫ي‬
 Oracle Business Intelligence Suite Enterprise Edition
 IBM Cognos
 Microsoft SQL Server Analytics/Reporting tools
 Microstrategy

6. 7
-
‫گيري‬ ‫ﻧتيجه‬
‫كنوني‬ ‫هاي‬ ‫سازمان‬ ‫در‬
‫و‬
‫المللي‬ ‫بين‬ ‫عرصه‬ ‫در‬
‫ـوش‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫ـاي‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫ـتم‬
‫ـ‬‫سيس‬ ‫ـش‬
‫ـ‬‫نق‬
‫ـش‬
‫ـ‬‫نق‬ ‫ـن‬
‫ـ‬‫اي‬ ‫بومي‬ ‫هاي‬ ‫سازمان‬ ‫در‬ ‫اما‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫شناخته‬ ‫خوبي‬ ‫به‬ ‫كار‬ ‫و‬ ‫كسب‬
‫ه‬ ‫بررسي‬ ‫با‬ .‫است‬ ‫نشده‬ ‫شناخته‬ ‫هنوز‬
‫ـابرات‬
‫ـ‬‫مخ‬ ‫ـاختار‬
‫ـ‬‫س‬ ‫در‬ ‫ـده‬
‫ـ‬‫آم‬ ‫ـل‬
‫ـ‬‫عم‬ ‫به‬ ‫اي‬
‫لحاظ‬ ‫هر‬ ‫از‬ ‫مديريتي‬ ‫دشبورد‬ ‫يك‬ ‫به‬ ‫نياز‬ ‫كه‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫بررسي‬ ،‫ايران‬
‫احساس‬
‫ارائه‬ ‫داخي‬ ‫هاي‬ ‫شركت‬ ‫سوي‬ ‫از‬ ‫زمينه‬ ‫اين‬ ‫در‬ ‫اي‬ ‫مقدماتي‬ ‫هاي‬ ‫راهكار‬ ‫و‬ ‫شده‬
،‫است‬ ‫شده‬
‫اما‬
‫اين‬
‫مراحل‬ ‫بر‬ ‫رسيدن‬ ‫تا‬ ‫و‬ ‫هستند‬ ‫بلوغ‬ ‫اوليه‬ ‫سطوح‬ ‫در‬ ‫ها‬ ‫راهكار‬
‫يا‬ ‫بالغ‬ ‫و‬ ‫باﻻتر‬
‫فته‬
‫ك‬
.‫است‬ ‫مانده‬ ‫باقي‬ ‫درازي‬ ‫راه‬ ‫ماكان‬
‫ـز‬
‫ـ‬‫ني‬ ‫و‬ ‫ـي‬
‫ـ‬‫الملل‬ ‫ـين‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫ـده‬
‫ـ‬‫ش‬ ‫ارائه‬ ‫هاي‬ ‫راهكار‬ ‫و‬ ‫مجرب‬ ‫مشاورين‬ ‫از‬ ‫استفاده‬
‫مديريت‬ ‫و‬ ‫گيري‬ ‫تصميم‬ ‫به‬ ‫مربوط‬ ‫علوم‬ ‫توسعه‬
‫ـاذ‬
‫ـ‬‫اتخ‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫ـد‬
‫ـ‬‫توان‬ ‫ـي‬
‫ـ‬‫م‬ ‫سازمان‬
‫دانشگاه‬ ‫در‬ ‫اينكه‬ ‫كما‬ .‫بيانجامد‬ ‫كار‬ ‫و‬ ‫كسب‬ ‫زمينه‬ ‫در‬ ‫تر‬ ‫هوشمندانه‬ ‫تصميمات‬
‫كشور‬ ‫از‬ ‫خارج‬ ‫هاي‬
،
‫ع‬
‫استفاده‬ ‫مورد‬ ‫گسترده‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫گيري‬ ‫تصميم‬ ‫با‬ ‫مرتبط‬ ‫لوم‬
‫ـد‬
‫ـ‬‫م‬ ‫ـاي‬
‫ـ‬‫ه‬ ‫ـته‬
‫ـ‬‫رش‬ ‫ـه‬
‫ـ‬‫مجموع‬ ‫زير‬ ‫در‬ ‫هايي‬ ‫رشته‬ ‫حتي‬ ‫و‬ ‫گرفته‬ ‫قرار‬
‫ي‬
‫ـ‬
‫ـ‬‫ب‬ ‫ريتي‬
‫راي‬
‫بررسي‬
‫تصميم‬ ‫هاي‬ ‫سيستم‬ ‫نيز‬ ‫و‬ ‫گيري‬ ‫تصميم‬ ‫امر‬ ‫در‬ ‫تبحر‬ ‫و‬
‫سازماني‬ ‫گيري‬
.‫است‬ ‫شده‬ ‫ايجاد‬
8
-
‫منابﻊ‬
[1] D. J. Power. A Brief History of Decision Support Systems.
[2] J. H. Bernstein. The Data-Information-Knowledge-
Wisdom Hierarchy and its Antithesis.
[3] U. D. Surajit Chaudhuri, "An Overview of
DataWarehousing and OLAPTechnology," SIGMOD
Record, vol. 26, pp. 65-74.
[4] e. a. Djan Sarka. (2012). Implementing a Data Warehouse
with Microsoft SQL Server 2012.
[5] M. Rittman. Quickly Define KPIs and Scorecards That
Use Them.
[6] C. Vercellis. (2009). Business Intelligence: Data Mining
and Optimization for Decision Making.
[7] Business Intelligence Reporting. Available: http://etl-
tools.info/en/bi/reporting.htm
[8] Business Intelligence (BI) Maturity Model. Available:
http://bi-insider.com/portfolio/bi-maturity-model
1
Business Intelligence
2 In-Memory Database
3 Data
4
Information
5
Knowledge
6
Wisdom
7
Data Mining
8 Patterns
9 Transactional Data
10
Analytical Data
11
Online Transactional Processing
12
Online Analytical Processing
13 Extract-Transform-Load
14 Multidimenstional Database
15 Fact-Dimension
16
Dashboard
17
Dimension
18
Member
19 Fact
20 Measure
21 Primary Key
22 Foreign Key
23
Star-Schema
24
Key Performance Indocator
25
Average Revenue Per User
26 Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation, and
Amortization
27 Regression Analysis
28
Decision Tree
29
Association Analysis
30
Cluster Analysis
31 Cross-selling
32 Return of Investment
33 Ad-hoc report
34
Write-back report