Nasir Selimi

1. Prof. Dr. Nasir Selimi
Biznesi i vogël dhe tregtia
elektronike

2. Qëlimet e orës
ndikimin dhe shfrytëzimin e internetit në
botë
kuptimin mbi tregtinë elektronike
dallimin në mes tregtisë elektronike dhe
tradicionale
diferencimin e llojeve të tregtisë
elektronike
identifikimin përparësive dhe përfitimeve
të tregtisë elektronike në fushën e biznesit.

3. Hyrje

4. Orët e harxhuara në muaj në Internet sipas
grupmoshave
0
5
10
15
20
25
30
35
40
12-17 vjeç 18-24
vjeç
25-34
vjeç
35-44
vjeç
45-54
vjeç
55-64
vjeç
65 + vjeç

5. Audienca prej 50 milion njerëzish
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Radio Televizioni Interneti Facebooku

6. Shfrytëzuesit e internetit në botë në vitin 2009
Rajoni
Popullësia
(2011)
Shfrytëzues të
internetit
(2000)
Shfrytëzues të
internetit
(2011)
Rritja
2000-2011
Afrika 1,037,524,058 4,514,400 118,609,620 2,527.4 %
Azia 3,879,740,877 114,304,000 922,329,554 706.9 %
Evropa 816,426,346 105,096,093 476,213,935 353.1 %
Lindja e mesme 216,258,843 3,284,800 68,553,666 1,987.0 %
Amerika Veriore 347,394,870 108,096,800 272,066,000 151.7 %
Amerika Latine/Karaibet 597,283,165 18,068,919 215,939,400 1,037.4 %
Australia/Oqeania 35,426,995 7,620,480 21,293,830 179.4 %
Gjithsej në botë 6,930,055,154 360,985,492 2,095,006,005 480.4 %
Burimi: http://www.internetworldstats.com/stats.htm

7. Kuptimi mbi tregtinë elektronike
 Tregtia elektronike filloi të aplikohet në vitet e 70-ta të
shekullit të kaluar, me paraqitjen e transferimit
elektronik të fondeve (EFT-eletronic fund transfer)
në sektorin bankar.
 Më tej u paraqit sistemi elektronik për këmbimin e
të dhënave, i njohur si EDI (electronic data
interchange), me çka lista e elementeve që
transferohen dhe këmbehen u zgjerua dhe kështu
shumë prodhues, shitës me pakicë dhe ofrues
shërbimesh u kyçën në garën e ashpër konkurruese.
 Me komercializimin e Internetit në vitet e 90-ta dhe
me rritjen e vazhdueshme të shfrytëzuesve të
internetit (në miliarda shfrytëzues në botë), tregtia
elektronike bëri një bum të madh dhe filloi të përdoret
nga shumë biznese.

8. Dallimi midis tregtisë tradicionale dhe asaj elektronike
09.03.2018 8
Tregtia tradicionale
 marketingu dhe reklamimi
realizohen në mënyrë
tradicionale (fizik)
 ofrimi i produkteve dhe
shërbimeve standarde
 dërgimi i katalogëve në
formë të shtypur (printuar)
 komunikimi realizohet në
stilin «një me shumë»
 prodhimi i produkteve bëhet
varësisht nga resurset e
furnizuara dhe kapacitetet
ekzistuese
 produktet ofrohen në formë
fizike
Tregtia elektronike
 marketingu dhe reklamimi
realizohetme anë të rrjetave dhe
është interaktiv
 prodhimi i produkteve dhe
shërbimeve bazohet në porositë
nga konsumatorët
 dërgimi i katalogëve
elektronikë
 komunikimi realizohet në
stilin «shumë me shumë»
Prodhimi i produkteve bëhet
varësisht nga nevojat dhe
kërkesat e konsumatorëve
Produktet që ofrohen në sasi
të konsiderueshme janë digjitale

9. Definimi i tregtisë elektronike
në vete përfshinë:
tregtimin elektronik të mallrave fizike dhe atyre të
paprekshme, siç janë informacionet;
elementet dhe hapat që përfshihen në tregti, si
marketingu on-line, pagesat nëpërmjet internetit dhe
përkrahjen e shpërndarjes së produkteve dhe shërbimeve;
ofrimin e shërbimeve elektronike në lidhje me
përkrahjen pas blerjes ose ofrimin e on-line shërbimeve
legale; dhe
bashkëpunimin ndërmjet ndërmarrjeve, si prodhues,
furnizues dhe shitës me ndihmën e teknologjive
bashkëkohore të komunikimit.

10. E-commerce

11. Shitjet me pakicë nëpërmjet tregtisë elektronike
në SHBA
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
2004 2005 2006 2007 2008 2009

12. DALLIMI NDËRMJET E-COMMERCE
DHE E-BUSINESS

13. tregtia e
pastër
elektronike
tregtia
parciale
elektronike
@

14. Biznes Konsumator
Biznes
Konsumator
B2B B2C
C2B C2C

15. B2C tregtia (business to consumer)
• B2C tregtia ka të bëjë me mbledhjen e
informatave nga ana e konsumatorëve, blerjen
e produkteve fizike apo jofizike (muzikë, filma
apo libra në format digjital duke i shkarkuar
nga interneti).
• Bizneset më të njohura B2C janë Amazon.com,
Ebay.com, Drugstore.com, Beyond.com, etj.

16. Pamje nga uebfaqja e

17. C2B tregtia (consumer to business) përfshinë transaksione shitblerjeje në kahje të
kundërt, ku tani konsumatori i ofron produkte bizneseve. Tani biznesi i paguan
konsumatorit. Shembull konkret mund të jetë rasti kur një autor libri ose këngëtar i
ofrojnë veprat e tyre, respektivisht të drejtat autoriale të tyre disa shtëpive të botimit
apo shtëpive diskografike nëpërmjet internetit.
B2G tregtia (business to government) nënkupton bërjen e tregtisë ndërmjet
bizneseve dhe sektorit publik. B2G ka të bëjë me përdorimin e internetit në lidhje me
shpalljen dhe menaxhimin e proceseve për licencim, hapjen dhe realizimin e
tenderëve, gjetjen e furnitorëve dhe aktiviteteve të ndryshme për qëllime të
qeverisë.
B2E tregtia (business-to-employees) përfshinë aktivitetet që realizohen përbrenda
një ndërmarrjeje, respektivisht në mes të ndërmarrjes dhe punëtorëve të saj, në mes
të njësive brenda një ndërmarrjeje ose ndërmjet të punësuarve në ndërmarrjen e
njëjtë.
M-tregtia (mobile commerce) definohet si blerja dhe shitja e produkteve ose
shërbimeve nëpërmjet telefonave celularë, të cilët sot pa ndonjë vështirësi mund të
kyçen në internet dhe realizojnë transaksione shitblerëse.

18. M-tregtia (mobile commerce)
shërbimet
financiare
telekomu-
nikacioni
industria e
shërbimeve dhe
tregtisë
shërbimet
e
informimit

19. NDIKIMI I TREGTISË ELEKTRONIKE NË BIZNES
Marketingun e
drejtpërdrejt
Strukturën
organizative
Prodhim
Financa dhe
kontabilitet
Menaxhimin e
resurseve humane

20. Ndikimi në marketingun e drejtpërdrejtë
Promovimi
dhe reklamimi
i produkteve
Kanale të reja
të shitjes
Kursime të
drejtpërdrejta
Reduktimi i
ciklit kohor
Shërbimet për
konsumatorë
Ndërtimi i
imazhit të
kompanisë
Përshtatja e
produkteve

21. Ndikimi në strukturën organizative
Teknologjinë
dhe mësimin
organizativ
Ndryshimet
në kulturën
organizative

22. Ndikimi në prodhim
Ndryshon prodhimi nga ai
masiv në prodhimin të
orientuar nga kërkesa i
njohur si “tamam në kohë”
(just in time)

23. Ndikimi në kontabilitet dhe financa
Tregtia elektronike kërkon
sisteme speciale të
financave dhe
kontabilitetit
Si sisteme më të shpeshta
janë: debi/kredi kartelet,
paratë elektronike dhe
çeqet elektronike

24. Ndikimi në menaxhimin e
resurseve njerëzore
Të mësuarit nga
distanca (distance
learning)
Komunikimi video
dykahshe
Sistemet
interaktive

25. – Mundësi për të rritur të hyrat - operimi 24 x 7.
– Përfshirje globale – zgjërim global
– Kosto më të ulëta të përfitimit, shërbimit dhe ruajtjen
e konsumatorëve.
– Ruajtja e relacioneve me furnitorët, shitësi dhe
blerësit.
– Ulja e kostove të kontaktimit me konsumatorët dhe
furnitorët.
– Shërbime më të përsosura ndaj klientëve.
– Më shumë zgjedhje dhe analizim të
produkteve/shërbimeve nga rrjetet.
– Gjenerimi dhe ruajtja e informatave për sjelljet e
konsumatorëve.

26. Barrierat për zbatim të tregtisë
elektronike
• Menaxhimi i rezistencës ndaj ndryshimeve
• Integrimi i tregtisë elektronike në mjedisin
afarist
• Mungesa e kuadrit të kualifikuar
• Hartimi i planit adekuat për zbatim
• Arsyetimi i tregtisë elektronike

27. Sugjerime për krijimin e një ueb-faqeje të përshtatshme për e-commerce
Formimi i identitetit
Zgjedhja e drejtë e
operatorit të
shërbimeve të
internetit (ISP)
Dizajnimi atraktiv i
faqes hyrëse
(home-page)
Dizajnimi në atë mënyrë
që të përfitosh besimin e
konsumatorëve
Thjeshtësimi i sistemit
të pagesave nëpërmjet
ueb-faqes
Promovimi i ueb-faqes
suaj.