1. Pln 1121 ġehir Planlamasına GiriĢ
28.11.2011
Planlama Kademeleri ve Örnek
Planlar
2. Kent Planı
AraĢtırmalardan elde edilen bilgileri
özetleyen bir giriĢ, çözümlerden elde
edilen bilgileri içeren bir varsayımlar
bölümü ve bunlara dayanılarak
saptanmıĢ amaçlar bildiriminden
oluĢan bir plan raporu ile, haritadan
çok bir Ģemaya benzeyen ve kentin
gelecekteki arazi kullanıĢ biçim ve
bölgelerini, ulaĢım ağını, kent hizmet
ve tesislerini gösteren bir tasarım
belgesidir.
3. Plan Türleri Ve Kavramları
Ġmar Yasasındaki Plan DeğiĢikliklerine Ait
Kavramları Esaslara Dair Yönetmelik
Bölge Planı Revizyon Ġmar Planı
Çevre Düzeni Planı Ġlave (ek) Ġmar Planı
Imar Planı Mevzii Ġmar Planı
Nazım Ġmar Planı Diğer Yasalardaki Planlar
Uygulama Ġmar Planı Islah Ġmar Planı
Turizm Amaçlı Planlar
Koruma Amaçlı Ġmar
Planı
Ulusal Park GeliĢme
Planı
Stratejik Plan
Ġmar Planı Yapılması ve
4. 3194 - Ġmar Kanunu
Amaç: Bu Kanun, yerleĢme yerleri ile bu yerlerdeki yapılaĢmaların; plan, fen,
sağlık ve çevre Ģartlarına uygun teĢekkülünü sağlamak amacıyla
düzenlenmiĢtir.
Kapsam: Belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve dıĢında kalan yerlerde
yapılacak planlar ile inĢa edilecek resmi ve özel bütün yapılar bu Kanun
hükümlerine tabidir.
Genel Esas: Herhangi bir saha, her ölçekteki plan esaslarına, bulunduğu
bölgenin Ģartlarına ve yönetmelik hükümlerine aykırı maksatlar için
kullanılamaz.
Ġstisnalar: 2634 sayılı Turizmi TeĢvik Kanunu, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat
Varlıklarını Koruma Kanunu, bu Kanunun ilgili maddelerine uyulmak kaydı ile
2960 sayılı Ġstanbul Boğaziçi Kanunu ve 3030 sayılı Büyük ġehir
Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun ile diğer özel kanunlar ile belirlenen
veya belirlenecek olan yerlerde, bu Kanunun özel kanunlara aykırı olmayan
hükümleri uygulanır.
Türk Silahlı Kuvvetlerine ait harekat, eğitim ve savunma amaçlı yapılar için, bu
Kanun hükümlerinden hangisinin ne Ģekilde uygulanacağı Milli Savunma
5. 3194 - Tanımlar
YerleĢme Alanı; imar planı sınırı içindeki yerleĢik ve geliĢme alanlarının
tümüdür.
Ġmar Adası; imar planındaki esaslara göre meydana gelen adadır.
Ġmar Parseli; Ġmar adaları içerisindeki kadastro parsellerinin Ġmar Kanunu,
Ġmar Planı ve yönetmelik esaslarına göre düzenlenmiĢ Ģeklidir.
Kadastro Adası; kadastro yapıldığı zaman var olan adadır.
Kadastro Parseli; kadastro yapıldığı zaman kadastro adaları içinde bulunan
mülkiyeti tescilli parseldir.
Yapı; karada ve suda, daimi veya muvakkat, resmi ve hususi yeraltı ve
yerüstü inĢaatı ile bunların ilave, değiĢiklik ve tamirlerini içine alan sabit ve
müteharrik tesislerdir.
6. Bölge Planı
Sosyo-ekonomik geliĢme eğilimlerini,
yerleĢmelerin geliĢme potansiyellerini,
sektörel geliĢme hedeflerini,
faaliyetlerin ve altyapının dağılımını
belirlemek üzere hazırlanan plandır.
Gerekli gördüğü hallerde Devlet
Planlama TeĢkilatı yapar veya yaptırır
7. Çevre Düzeni Planı
Ülke ve varsa bölge planı kararlarına
uygun olarak konut, sanayi, tarım,
turizm, ulaĢım gibi yerleĢme ve arazi
kullanılması kararlarını belirleyen,
1/100 000, 1/ 50 000 veya 1/25 000
ölçekte Bayındırlık ve Ġskan
Bakanlığınca Ġmar Kanunu
çerçevesinde yapılan, yaptırılan ve
onaylanan, raporuyla bir bütün olan
plandır.
8. Ġmar Planı
Belde halkının sosyal ve kültürel
gereksinimlerini karĢılamayı, sağlıklı ve
güvenli bir çevre oluĢturmayı, yaĢam kalitesin
yükseltmeyi hedefleyen planlardır. Bu amaçla
beldenin ekonomik, demografik, sosyal,
kültüreli tarihsel, fiziksel özelliklere iliĢkin
araĢtırmalara ve verilere dayalı olarak
hazırlanan, kentsel yerleĢme ve geliĢme
eğilimlerini alternatif çözümler oluĢturmak
suretiyle belirleyen, arazi kullanımı, koruma
kısıtlama kararları, örgütleme ve uygulama
ilkelerini içeren pafta, rapor ve notlardan
oluĢan belgedir.
9. Nazım Ġmar Planı
Onaylı halihazır haritalar üzerine varsa
kadastral durumu iĢlenmiĢ olan, varsa bölge
ve çevre düzeni planlarına uygun olarak
hazırlanan ve arazi parçalarının; genel
kullanıĢ biçimlerini, baĢlıca bölge tiplerini,
bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını,
gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeĢitli
yerleĢme alanlarının geliĢme yön ve
büyüklükleri ile ilkelerini, ulaĢım sistemlerini
ve problemlerinin çözümü gibi hususları
göstermek ve uygulama imar planlarının
hazırlanmasına esas olmak üzere 1/2000
veya 1/5000 ölçekte düzenlenen, detaylı bir
raporla açıklanan ve raporu ile bir bütün olan
plandır.
10. Uygulama Ġmar Planı
Onaylı halihazır haritalar üzerine varsa
kadastral durumu iĢlenmiĢ olan ve
nazım imar planına uygun olarak
hazırlanan ve çeĢitli bölgelerin yapı
adalarını, bunların yoğunluk ve
düzenini, yolları ve uygulama için
gerekli imar uygulama programlarına
esas olacak uygulama etaplarını ve
esaslarını ve diğer bilgileri ayrıntıları
ile gösteren ve 1/1000 ölçekte
düzenlenen raporuyla bir bütün olan
plandır.
11. Revizyon Ġmar Planı
Gerek nazım ve gerekse uygulama
imar planlarının ihtiyaca cevap
vermediği ve uygulamasının problem
olduğu durumlarda; planın tümünün
veya büyük bir kısmının plan yapım
tekniklerine uyularak yenilenmesi
sonucu elde edilen plandır.
12. Ġlave (Ek) Ġmar Planı
Mevcut imar planının geliĢme alanları
açısından ihtiyaca cevap vermediği
hallerde, mevcut imar planına bitiĢik
ve mevcut imar planının genel arazi
kullanıĢ kararları ile tutarlı ve yine
mevcut imar planı ile ulaĢım açısından
bütünlük ve uyum sağlayacak biçimde
hazırlanmıĢ bulunan plandır.
13. Mevzii Ġmar Planı
Mevcut planların yerleĢmiĢ nüfusa
yetersiz kalması veya yeni yerleĢim
alanlarının kullanıma açılması gereğinin
ve sınırlarının ilgili idarece belirlenmesi
halinde, bu Yönetmeliğin plan yapım
kurallarına uyulmak üzere yapımı
mümkün olan, yürürlükteki her tür ve
ölçekteki plan sınırları dıĢında, planla
bütünleĢmeyen konumdaki, sosyal ve
teknik altyapı ihtiyaçlarını kendi
bünyesinde sağlayan, raporuyla bir
bütün olan imar planıdır.
14. Islah Ġmar Planı
Düzensiz ve sağlıksız biçimde
oluĢmuĢ yapı topluluklarının veya
yerleĢme alanlarının, sınırları belli
edilmek suretiyle, mevcut durumunu
da dikkate alarak, dengeli, düzenli ve
sağlıklı hale getirilmesini amaçlayan
imar planıdır.
15. Turizm Amaçlı Planlar
2634 Turizmi teĢvik kanunu kapsamında, turizm
bölgelerinde imar planlarının öncelikle ve hızlıca
hazırlanması istendiği gibi, Bayındırlık ve Ġskan
Bakanlığı’nca onayanmıĢ bulunan nazım imar
planına uygun olarak, turizm amaçlı uygulama
imar planı yapılması amaçlanıyor. Bunun için
turizm alanlarında ve turizm merkezlerinde imar
planlarının hazırlanması ve onaylanmasına iliĢkin
yönetmelik hazırlanıyor. Buna göre: Nazım imar
planlarında turizm kullanımına ayrılan alanlar ile
sınırları nazım imar planına uygun olarak
Bayındırlık ve iskan, Kültür ve Turizm
bakanlıklarınca belirlenen turizme dönük
kullanımların ağırlıklı olduğu alanlar için
düzenlenen uygulama imar planları.
16. Koruma Amaçlı Ġmar Planı
Ġdarenin belirleyeceği ölçekte 1/10000,
1/5000 veya 1/2000 ölçekli halihazır
haritalar üzerine çizili, sit olarak ilan
edilen alanlar için imar planı. En geç 1
yıl içinde, valilikler veya belediyelerce,
onaylanmak üzere Bayındırlık ve
Ġskan Bakanlığına gönderilmesi
gerekmektedir. Söz konusu alanda,
yapı yapma ve koruma ilkelerini
belirler.
17. Ulusal Park GeliĢme Planı
ulusal park alanlarının nitelikleri göz
önünde bulundurularak, koruma ve
kullanma amaçlarını geliĢtirmek üzere,
bu yerlerin kuruluĢ, geliĢme ve
iĢletilmelerini sağlar.
18. Stratejik Plan
Yasalarda tanımı bulunmayan fakat
tanımlanması yönetmeliklere bırakılan
s.p. kavramıyla, ilin ve kentin
gelecekte ulaĢması istenen hedeflere
ulaĢmak ve sorunları çözmek üzere
izlenmesi gereken yollar ve
kullanılabilecek olanakların birlikte
değerlendirilmesi.
19. Ġmar Planı Ġle Ġlgili Esaslar
Planlama Kademeleri:
Planlar, kapsadıkları alan ve
amaçları açısından; "Bölge Planları"
ve "Ġmar Planları", imar planları ise,
"Nazım Ġmar Planları" ve "Uygulama
Ġmar Planları" olarak hazırlanır.
Uygulama imar planları, gerektiğinde
etaplar halinde de yapılabilir.
20. Halihazır harita ve imar planlarının yapılmasında aĢağıda belirtilen
hususlara uyulur.
a) Halihazır haritası bulunmayan yerleĢim yerlerinin halihazır
haritaları belediyeler veya valiliklerce yapılır veya yaptırılır. Bu
haritaların tasdik mercii belediyeler ve valilikler olup tasdikli bir
nüshası Bakanlığa, diğer bir nüshası da ilgili tapu dairesine
gönderilir.
b) Son nüfus sayımında, nüfusu 10.000‘i aĢan yerleĢmelerin imar
planlarının yaptırılmaları mecburidir. Son nüfus sayımında nüfus
10.000‘i aĢmayan yerleĢmelerde, imar planı yapılmasının gerekli
olup olmadığına belediye meclisi karar verir. Mevcut imar planları
yürürlüktedir.
c) Mevcut planların yerleĢmiĢ nüfusa yetersiz olması durumunda
veya yeni yerleĢme alanlarının acilen kullanmaya açılmasını temin
için; belediyeler veya valiliklerce yapılacak mevzi imar planlarına
veya imar planı olmayan yerlerde Bakanlıkça hazırlanacak
yönetmelik esaslarına göre uygulama yapılır.
21. PLAN ÖRNEKLERĠ
• 1/1000 Uygulama Ġmar Planı – Aliağa
• 1/5000 Nazım Ġmar Planı – Aliağa
• 1/25000 Ġzmir Kentsel Bölge Nazım Ġmar
Planı
• 1/100000 Manisa-Kütahya-Ġzmir Çevre
Düzeni Planı
