Małopolski Konkursu Wiedzy o Chorwacji - prezentacja Zsp Rożnowice

1. Biuro Podróży „W szpilkach dookoła Europy”,
którego właścicielkami są
Wiktoria Bargieł, Gabriela Knybel,
Natalia Kucharska, Emilia Trębacz i Aleksandra Wal
zaprasza do skorzystania z oferty atrakcyjnej wycieczki do Chorwacji.

2. Historia dawna i współczesna…
Brutalna wojna Chorwacji z Jugosławią.
Od 1945 r. Chorwacja była jedną
z sześciu republik Socjalistycznej Federacyjnej
Republiki Jugosławii.
W referendum, które odbyło się 19 maja 1991 r.
90% Chorwatów opowiedziało się
za odłączeniem od Jugosławii.
25 czerwca 1991 r. Chorwacja ogłosiła
niepodległość, czego nie uznały władze serbskie.
Wojska federalne interweniowały już w lipcu.
Armia dokonała czystek etnicznych wobec
Chorwatów m. in. w Vukovarze.
Mimo że w 1992 r. międzynarodowa społeczność
uznała niepodległość Chorwacji, a żołnierze ONZ
interweniowali, walki trwały do 1995 r.
Fot. Ruiny Dubrownika po wojnie.
Fot. Dubrownik współcześnie.

3. Historia dawna i współczesna…
Podróż Jana Pawła II do Chorwacji.
Papież planował odwiedzić Sarajewo
w ogarniętej krwawym konfliktem
Bośni i Hercegowinie,
Belgrad w Serbii i Zagrzeb w Chorwacji.
Ostatecznie 10-11 września 1994 r. do skutku
doszła jedynie wizyta w stolicy Chorwacji.
Ojciec Święty przybył do Katedry
Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny,
gdzie spotkał się z zakonnikami i kapłanami,
odprawił nieszpory i przekazał relikwie
św. Leopolda Mandicia.
Ten chorwacki zakonnik mierzący zaledwie
1,35 potrafił spowiadać 12 godzin dziennie.
Drugiego dnia pielgrzymki papież spotkał się
z prezydentem kraju i odprawił mszę dla
miliona wiernych, w tym 3 tyś. ofiar wojny.
Mszę koncelebrował metropolita krakowski
Franciszek Macharski.
Fot. Gabriela Knybel – miłośniczka podróży,
biografii sławnych ludzi i filatelistyki.

4. Jan Paweł II z rękami złożonymi do modlitwy
i herb papieski z dewizą Totus Tuus.
Znaczek wydrukowano w arkusiku
zawierającym 16 znaczków
oraz 4 przywieszki – po dwie odmienne.
Na jednej przywieszce umieszczono krzyż
pasterski Jana Pawła II i żaglowiec
oraz napis Aleksander III i Zadar 1177.
Na drugiej przywieszce widnieje ten sam
krzyż, samolot oraz napis w języku
chorwackim Jan Paweł II i Zagrzeb 1994.
Na marginesach arkusika czterokrotnie
umieszczono nazwę emisji w języku
chorwackim i łacińskim oraz dwukrotnie
godło Stolicy Apostolskiej.
Fot. Święty Jan Paweł II na znaczkach
pocztowych świata 1978-2005 (str. 150).

5. Jan Paweł II na tle krzyża w barwach
narodowych Chorwacji. Na dole napis:
Ojciec Święty Jan Paweł II.
Marija Bistrica/Zagrzeb/Split 1998.
(nazwy 3 odwiedzonych miast chorwackich).
Znaczek wydrukowano w arkusiku
zawierającym 12 znaczków
oraz 4 przywieszki.
I rząd: na przywieszce portret
beatyfikowanego kard. Alojzego Stepinca.
II rząd: na przywieszce
fronton katedry w Marija Bistrica.
III rząd: na przywieszce
fronton katedry w Zagrzebiu.
IV rząd: na przywieszce
wieża katedry w Splicie.
Na bocznych marginesach arkusika
okolicznościowy napis w języku chorwackim:
Ogłoszenie błogosławionym Kardynała
Alojzego Stepinca.
Fot. Święty Jan Paweł II na znaczkach
pocztowych świata 1978-2005 (str. 204).

6. Jan Paweł II na tle nieba z barwami
narodowymi Chorwacji.
Znaczek wydrukowano w arkusiku
zawierającym 15 znaczków
oraz 5 przywieszek,
na których widnieje 5 kościołów Chorwacji:
Dubrownik, Osiek, Dakowo,
Rijeka i Zadar.
Fot. Święty Jan Paweł II na znaczkach
pocztowych świata 1978-2005 (str. 354).

7. Historia dawna i współczesna…
2005 r. – Złożenie przez Chorwację wniosku
o członkostwo w Unii Europejskiej.
2011 r. – Podpisanie traktatu akcesyjnego.
2013 r. – Wejście Chorwacji
do Unii Europejskiej.
Chorwaci hucznie świętowali to wydarzenie.
Śpiewali „Odę do radości”,
organizowali koncerty i imprezy
w stolicy, Vukovarze, Dubrowniku i Rijece.
Fot. Symbol związku Chorwacji z Unią.

8. Historia dawna i współczesna…
Polacy mają Lewandowskiego …
Mundial 2018 r.
Na Mistrzostwach Świata w Piłce Nożnej
Chorwacja zajęła II miejsce,
przegrywając z Francją 2:4.
Na posiedzenie rządu Chorwacji
pani prezydent i większość ministrów
przyszli w koszulkach reprezentacji.
Awans i wysokie miejsce zespołu
w finale były niezwykłym wydarzeniem
dla Chorwatów, ponieważ pokonali
wiele czołowych zespołów z rankingu FIFA.
Kapitan reprezentacji Luka Modrić
został najlepszym zawodnikiem
Mistrzostw Świata 2018 r.
i zdobywcą złotej piłki w 2018 r.
Fot. Aleksandra Wal – miłośniczka podróży
i piłki nożnej.

9. Zabytki …
Dubrownik: Pałac Rektorów.
Ma wybuchową historię, dwukrotnie ulegał
zniszczeniu w wyniku eksplozji prochu.
Był siedzibą władz.
Najważniejsze stanowisko piastował
wybierany na miesiąc rektor, który w pałacu
mieszkał sam. Budynek pełnił również
funkcję więzienia i arsenału broni.
Nad wejściem do sali zgromadzeń Małej Rady
znajdował się napis
,,Zapomnij o sprawach prywatnych,
martw się o publiczne”.
Fot. Fasada Pałacu Rektorów.

10. Zabytki …
Split: Pałac Dioklecjana.
Letnia rezydencja rzymskiego cesarza
zbudowana w latach 295-304 n.e.
Otoczona wysokimi murami,
posiadająca 4 bramy: Złotą, Srebrną,
Żelazną i Brązową oraz własny akwedukt.
O jej ogromnych rozmiarach świadczy fakt,
że w poszczególnych częściach zbudowano
pokaźne domy,
a korytarze zmieniły się w ulice.
W 1979 r. wpisano ją na Listę Światowego
Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego
UNESCO.
Fot. Pałac Dioklecjana.

11. Zabytki …
Imponujący zabytek przyrodniczy –
Park Narodowy Jezior Plitwickich.
Jest to jedno z najpiękniejszych miejsc
w Chorwacji. Na powierzchni wielu hektarów
znajduje się 16 jezior o niesamowitej
turkusowej barwie
oraz prawie 100 wodospadów.
Na kompleks składają się Górne Jeziora,
w tym największe Kozjak oraz Dolne Jeziora.
Pierwsze próby utworzenia parku narodowego
podjęto w latach 20. XX w.,
ale ostatecznie powstał w 1949 r.
W 1979 r. wpisano go na Listę Światowego
Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego
UNESCO.
Fot. Park Narodowy Jezior Plitwickich.

12. Fot. Emilia Trębacz – miłośniczka podróży i wodospadów.
Fot. Veliki slap – 78 m.

13. Zabytki …
Muzeum lawendy.
W Velo Grablje na wyspie Hvar znajduje się
Muzeum lawendy.
Zgromadzono w nim narzędzia
i maszyny, które były kiedyś wykorzystywane
przy zbiorach i obróbce lawendy.
Historia ma swój początek w 1928 r.,
kiedy przybył tu prof. Antun Bradanović.
Zachęcał on mieszkańców
do uprawy lawendy.
Jako pierwszy roślinę tę zaczął sadzić
Bartłomiej Tomčić.
Miejscowość przeżywa szczególne oblężenie
w 2. połowie czerwca. Stowarzyszenie Pjover
organizuje wówczas Festiwal lawendy.
Fot. Muzeum lawendy.
Fot. Zbiór lawendy.

14. Zabytki …
Muzeum Morskie.
W twierdzy św. Jana w Dubrowniku
znajduje się obecnie Muzeum Morskie.
Zwiedzając je, można przestudiować rozwój
floty Dubrownika, dzięki której miasto przez
stulecia było nie tylko bogate,
ale też bezpieczne.
W kolejnych salach wystawiono
modele starych statków, mapy,
instrumenty nawigacyjne.
Fot. Gabriela Knybel.
Fot. Jachty i statki w Chorwacji.

15. Fot. Fort św. Jana - Muzeum Morskie i oceanarium.

16. Zabytki …
Muzeum Mimara.
W Zagrzebiu, w olbrzymim neorenesansowym
gmachu dawnej szkoły z 1883 r. znajduje się
Muzeum Mimara. Biznesmen i kolekcjoner
ofiarował swoje zbiory miastu.
Zmarł w 1987 r.
W tym samym roku otwarto wystawę
obejmującą ponad 3750 eksponatów,
począwszy od starożytności
(Egipt, Mezopotamia, Rzym, Chiny),
po współczesność.
Cenna jest kolekcja obrazów m.in.
Rafaela, Rubensa, Velázqueza, Rembrandta,
Maneta, Renoira i van Dycka.
Podziwiać można perskie i tureckie dywany,
dalekowschodnie rzeźby, meble,
kolekcję szkła.
W muzeum mieści się także biblioteka.
Fot. Muzeum Mimara.

17. Fot. 3/5 składu - Wiktoria Bargieł i Natalia Kucharska w podróży …

18. Zabytki …
Twierdza Klis.
Niedaleko Splitu, na wysokim wzgórzu
wznosi się jedna z najważniejszych
twierdz w Chorwacji.
Od wieków miała duże znaczenie,
ponieważ w tym rejonie przebiegała
droga łącząca wnętrze kontynentu
z wybrzeżem Adriatyku.
Ten militarny zabytek robi na turystach
ogromne wrażenie m.in. ze względu
na swoje rozmiary i wspaniałe widoki,
jakie się stąd roztaczają.
W fortecy kręcono sceny
do filmu „Gra o Tron”.
Fot. Twierdza Klis.

19. Tradycje modowe …
Męska ozdoba znad Adriatyku.
Krawat wywodzi się od długich, kolorowych
chust lub szarf noszonych dawniej przez
chorwackich żołnierzy. Szale te nazywane
były przez nich „podgutnjak”.
Początkowo (w XVII w.) były to dary żon
i narzeczonych żołnierzy, noszone jako
pamiątka i dowód wierności wobec
ukochanej. Dzięki nim bardzo łatwo
i szybko można było rozpoznać Chorwatów
wśród walczących.
W 1660 r. Ludwik XIV,
dokonując przeglądu wojsk zwrócił uwagę
na jedwabne chusty chorwackich oficerów
i nadał pułkowi nazwę „Royal Cravattes”.
Francuska arystokracja,
wyznaczająca modowe trendy,
przejęła ten element stroju od Chorwatów.
Fot. Instalacja w Amfiteatrze w Puli.
Fot. Instalacja w Bibliotece w Rożnowicach.

20. Tradycje muzyczne…
Jednym z najbardziej wyczekiwanych
wydarzeń muzycznych jest organizowany
w czerwcu InMusic Festiwal.
Ten międzynarodowy festiwal plenerowy
odbywa się w Zagrzebiu,
na Wyspie Młodzieży na Jeziorze Jarun.
Pierwsza edycja miała miejsce w 2006 r.
W 2008 r. dziennik „The Times” umieścił
InMusic Festiwal wśród 20 najlepszych
europejskich festiwali letnich.
Gwiazdy, które tam występowały to m.in.
Nick Cave czy The Prodigy.
Fot. Natalia Kucharska – miłośniczka podróży
i muzyki.

21. Fot. Zaproszenie na wydarzenie na facebooku i twitterze.

22. Tradycje kulinarne…
W miejscowości Fažana
można zapisać się do Akademii Sardynek
(Akademija Sardela).
Wymagania: dobry apetyt i chęć do
zdobywania nowych doświadczeń kulinarnych.
Jadąc Drogą Sardynek (Cesta Sardela),
w restauracjach i konobach w Fažanie,
można odkryć wiele sposobów
przygotowywania tej tłustej ryby.
W maju można wziąć udział w Fažańskiej
Szkole Solenia Sardynek i nauczyć się
wszystkiego o układaniu ryb w puszce,
olejach i przyprawach.
Fot. Emilia Trębacz – miłośniczka podróży
i ryb (w akwarium i na talerzu).

23. Tradycje świąteczne …
Bożonarodzeniowa choinka dotarła
na ziemie chorwackie dopiero
w 2. połowie XIX w.,
ale początkowo ubierano drzewko liściaste.
Wcześniej w Wigilię na palenisku
ustawiano trzy grube pnie
-symbol Trójcy Świętej-
od których zapalano świece i lampy.
Pod obrusem rozkładano słomę
przypominającą narodziny Jezusa w stajence.
Święty Mikołaj wkłada dzieciom prezenty
do butów, a jego pomocnik Krampus
obdarowuje niegrzeczne maluchy rózgami.
Uskrs – Wielkanoc
W Chorwacji w Wielki Czwartek
jest zwyczaj dygowania:
wierni uderzają w kościelne ławki rózgami
aż te się złamią.
Jest to tucanje Barabana.
Fot. Boże Narodzenie i Wielkanoc
w naszym biurze podróży.

24. Fot. Wielkanocna pisanka.

25. Tradycje pątnicze …
Polacy mają Jasną Górę …
Maleńka wioska Marija Bistrica
to najważniejsze centrum pielgrzymkowe
Chorwacji. Obiektem kultu jest późnogotycka
drewniana figura Czarnej Madonny.
Od XV w. była czczona w niepozornej
kapliczce, później natomiast w kościele.
Mimo że świątynia spłonęła,
figura w cudowny sposób ocalała.
W 1998 r. do sanktuarium w Marija Bistrica
przybył Jan Paweł II. Modlił się o pokój
na Bałkanach i dokonał beatyfikacji
Alojzego Stepinca.
Fot. Marija Bistrica –
figura Matki Bożej i Droga Krzyżowa.

26. Fot. Chorwacja bardzo mi się podoba.

27. Źródła zdjęć
Slajd nr 1 własne
Slajd nr 2 https://podroze.onet.pl/aktualnosci/25-rocznica-bombardowania-
dubrownika/wgysf8f
http://podroze.gazeta.pl/podroze/56,114158,22190956,odkrywanie-
dubrownika-w-jeden-dzien-tego-musisz-sprobowac.html
Slajd nr 3 własne
Slajd nr 4 własne
Slajd nr 5 własne
Slajd nr 6 własne
Slajd nr 7 http://balkanistyka.org/chorwacja-slodko-gorzkie-swietowanie-
wstapienia-do-ue/
Slajd nr 8 własne
Slajd nr 9 https://gazetalubuska.pl/w-dubrownickim-
porcie/ga/8007267/zd/13089182
Slajd nr 10 http://kolumber.pl/photos/show/golist:72747/page:112
http://www.wikiwand.com/pl/Pa%C5%82ac_Dioklecjana_w_Splicie

28. Źródła zdjęć
Slajd nr 11 https://crolove.pl/jeziora-plitwickie-piekno-chorwackiej-przyrody/
Slajd nr 12 własne
https://www.wnieznane.pl/chorwacja,21,4,zdjecia,foto-3348
Slajd nr 13 https://crolove.pl/velo-grablje-lawendowe-serce-wyspy-hvar/
https://budujesz.info/artykul/galeria/przycinanie-lawendy-kiedy-i-
jak,1088,2.html
Slajd nr 14 własne
https://crolove.pl/jachty-i-statki-w-chorwacji-cz-2/
Slajd nr 15 https:/www.miastonaweekend.pl/wycieczki/chorwacja/dubrownik
atrakcje/fort-św-jana/
Slajd nr 16 http://www.wirtualnachorwacja.pl/zagrzeb-muzea/muzeum-mimara.html
Slajd nr 17 własne
Slajd nr 18 https://crolove.pl/twierdza-klis-klucz-dalmacji/
Slajd nr 19 https://cromania.pl/swiatowy-dzien-krawata-wyjatkowe-swieto-
chorwacji/
własne

29. Źródła zdjęć
Slajd nr 20 własne
Slajd nr 21 https://www.facebook.com/pg/INmusic.festival/photos/?tab=album&
album_id=441916058669
Slajd nr 22 własne
Slajd nr 23 własne
Slajd nr 24 https://crolove.pl/wielkanoc-chorwacji/
Slajd nr 25 https://crolove.pl/marija-bistrica-miejsce-pielgrzymek-chorwatow/
Slajd nr 26 własne

30. Bibliografia
Adamczak Sławomir, Firlej Katarzyna, Chorwacja i Czarnogóra, Bielsko-Biała 2005.
Chrostowski Waldemar, Święty Jan Paweł II na znaczkach pocztowych świata 1978-2005, Kraków 2017.
Nowak Andrzej, Jan Paweł II. Kronika życia i pontyfikatu, Kraków 2013.
Pielesz Marcin, Cuda Chorwacji. Najpiękniejsze miejsca i zabytki, Bielsko-Biała 2018.
Puskarz Janusz, Danuta Koperska-Puskarz, Chorwacja. Czarnogóra. Słowenia, Warszawa 2007.
Strony internetowe wymienione na slajdach nr 27-29.
Oprac. zespół w składzie:
Wiktoria Bargieł (klasa VII)
Gabriela Knybel (klasa V)
Natalia Kucharska (klasa VII)
Emilia Trębacz (klasa V)
Aleksandra Wal (klasa VII)
Opiekun naukowy: Monika Przybyło
nauczyciel języka polskiego, miłośniczka podróży, studiów podyplomowych i „Sagi o Ludziach Lodu”