1. 1. Çka paraqet ligjshmëria?
- Ligjshmëria është parim juridik sipas të cilit aktet më të ulëta të RENDIT JURIDIK
duhet të jenë në harmoni (pajtim) me aktet më tëlarta.
2. Përmes cilave parime shprehet pajtueshmëria e akteve juridike me te ulëta
me ato me te larta?
- Parimi i Kushtetutshmërisë dhe
- Parimi i Ligjshmërisë.
3. Pse është i rëndësishëm parimi ligjshmërisë?
- Parimi i ligjshmërisë është i rëndësishëm për arsye te organizmit dhe
funksionimit te shtetit dhe te se drejtës.
4. Çka paraqet fuqia Juridike?
- Paraqet masën e ndikimit (veprimit) të akteve juridike ndaj njeri tjetrit.
5. Si iniciohet kontrolli i ligjshmërisë? Janë dy mënyra:
- Kontrolli i ligjshmërisë iniciohet ne dy mënyra:
1.Kur e inicion qytetari
2.Kur iniciativën e ngre organi shtetëror.
6. Çfarë lloj mjetesh juridike kemi?
- Mjetet Juridike mund të jenë:
a) Të Rregullta, dhe
b) Të Jashtëzakonshme (te pa rregullta).
7. Çfarë është Ankesa?
- Vepron apo u drejtohet akteve juridike nëpërmjet subjektit i cili është nxjerr.
8. Çfarë është Padia?
- Padia vepron ndaj subjekteve përkatëse, por nëpërmjet aktit juridik.
9. Cilat janë mjetet e jashtëzakonshme juridike?
- Kërkesa për përsëritjen e procedurës
- Kërkesa për zbutjen e jashtëzakonshme të dënimit
- Kërkesa për mbrojtjen e ligjshmërisë
- Kërkesa për rishqyrtimin e jashtëzakonshëm te plotfuqishmërisë se aktgjykimit.
2. 10. Çfarë ndodh me aktet juridike te cilat vërtetohet se janë te kundërligjshme?
- Aktet juridike te cilat vërtetohet se janë te kundërligjshme largohen nga rendi
juridik, anulohen shkeljet e shkaktuara si dhe pasojat juridike.
11. Çfarë lloj sanksionesh kemi dhe përshkruani kuptimin e tyre?
- Sanksionet Restituive janë ato që nënkuptojnë edhe anulimin e aktit të
paligjshëm por edhe të dëmit të shkaktuar nga akti. (Restitution in Integrum).
- Sanksionet Retributive janë ato që nënkuptojnë hakmarrjen ndaj kryesve të aktit
të paligjshëm dhe me qëllim të efektit parandalues të shkeljeve të tilla nga
subjektet e tjera.
12. Kur behet një akt i plotfuqishëm?
- Akti Juridik arrin Plotfuqishmëri në kohën kur përfundon procedura për vërtetimin
e ligjshmërisë së tij.
13. Çfarë është përmbarimi dhe si lidhet ai me ligjshmërinë dhe
plotfuqishmërinë?
- Përmbarimi është faza e fundit e njohjes dhe zbatimit të së drejtës. Me
Përmbarimin e Aktit Juridik nënkuptojmë realizimin e tyre, pra përmbushjen e
kushteve për zbatimin e Aktit Juridik – Kuptojmë realizimin e tyre – realizimin e
se drejtës.
14. Si realizohet zbatimi i se drejtës?
- Zbatimi i së Drejtës bëhet në dy mënyra:
a) Vullnetare dhe
b) me anë të Dhunës.
15. Përshkruani fazat e zbatimit te normës juridike?
- a) Njohja e Normës – nënkupton njohjen e qytetarëve me normën.
- b) Interpretimi i Normës – nënkupton të kuptuarit e saktë të porosisë së
normës.
- c) Kualifikimi i Rastit Konkret – nënkupton ndërlidhjen e fakteve relevante të
rastit konkret me normën përkatëse që e rregullon apo zgjidh rastin.
- d) Realizimi i Normës – nënkupton veprimet njerëzore që sigurojnë sjelljen sipas
porosisë së normës juridike.
3. 16. Çfarë janë provat juridike dhe si dallojnë ato prej fakteve?
- Provat Juridike janë mjetet me anë të të cilave vërtetohen faktet relevante për
zgjidhjen e një rasti të caktuar.
17. Si i ndajmë provat?
- Provat Juridike mund të jenë të:
a) Drejtpërdrejta, dhe
b) të Tërthorta.
18. Çfarë janë provat e Drejtpërdrejta?
- Provat e Drejtpërdrejta janë ato që në mënyrë direkte vërtetojnë faktet relevante
19. Çfarë janë provat e tërthorta?
- Provat e Tërthorta janë ato që kërkojnë vërtetimin e fakteve relevante
nëpërmjet dëshmive shtesë (dëshmia e dëshmitarit, ekspertiza, etj.)
20. Çfarë janë supozimet juridike dhe cilat janë llojet e saj?
- Supozimet Juridike janë fakte juridike që konsiderohen të sakta edhe pse nuk është
bërë vërtetimi i tyre.
o Supozime te rrezueshme, dhe
o Supozime te parrezueshme.
21. Çfarë janë fiksionet juridike?
- Fiksionet janë ato supozime te pa rrëzueshme për te cilat ekziston bindja e
plote se janë te pa sakta – ireale.
22. Çfarë nënkuptojmë me vlefshmërinë e normës ne hapësirë?
- E drejta si tërësi e normave juridike vlen për territorin e një shteti.
23. Çfarë nënkuptojmë me vlefshmërinë e normës ne kohe?
- Prej cilës kohë vlen norma juridike dhe Deri kur vlen norma juridike
24. Çfarë është fuqia retroaktive (prapavepruese) e normës juridike?
- Fuqia prapavepruese (retroaktive) e normave është kur normës ne fjale i
njihet vlefshmëria kohore qe ka qene para se te jete krijuar norma e re, ne
4. mënyrë qe te zbatohet për rastet qe kane ndodhur para krijimit te normës se re
juridike.
25. Çka nënkuptojmë me te drejtën pozitive?
- E Drejta Pozitive është tërësia e normave juridike në fuqi në një shtet të caktuar.
26. Çfarë nënkuptojmë me normën shoqërore?
- Norma shoqërore është rregull e sjelljes se njerëzve ne shoqëri te cilën e
parashtron vet shoqëria dhe e cila është e drejtuar tek vetëdija dhe vullneti i
njeriut.
27. Çfarë nënkuptojmë me norma shoqërore – juridike?
- Norma dhe rregulla me te cilat rregullohet sjellja e njerëzve nga ana e shtetit,
ato te cilat marrin fuqi juridike.
28. Çfarë është legjitimiteti?
- Legjitimiteti është miratimi i normave nga ana e adresantëve, kurse kjo sipas
rregullit janë shumica e pjesëtarëve te një bashkësie politik. Legjitimiteti është
parakusht për fuqinë e kushtetutës dhe ligjit.
29. Çfarë janë normat te cilat i zbaton shoqëria e pa organizuar?
- Janë normat e mirësjelljes, sjelljes se njeriut ne shoqëri e ne mesin e tyre janë
Zakoni dhe Morali për te cilat nuk ka dënim specifik nga ana e shtetit.
30. Çfarë janë normat te cilat i zbaton shteti?
- Janë normat dhe rregullat e sjelljes se njerëzve e cila është e mbrojtur me
aparatin shtetëror te dhunës.
31. Cilat janë elementet e normës juridike?
- Dispozicioni;
- Hipoteza e dispozicionit;
- Hipoteza e sanksionit, dhe
- Sanksioni
32. Çfarë është hipoteza e dispozicionit dhe sanksionit?
- Hipoteza e Dispozicionit pjesa e normës së përgjithshme e cila parasheh dhe
përshkruan situatat nga të cilat varet dispozicioni. (P.sh. Norma “nëse qytetari ka
pasuri të patundshme…” është pjesa jo juridike e normës që kushtëzon zbatimin e
dispozicionit që në këtë rast është: “…duhet të paguajë tatim”.
5. - Hipoteza e Sanksionit paraqet pjesën jo normative të normës juridike, kjo
pjesë vetëm përshkruan ndonjë sjellje, domethënë, sjelljen e cila është kundër
kërkesës kryesore - dispozicionit - pra është shkelja e vetë rregullës
parësore, që në këtë moment paraqet kushtin për zbatimin e sanksionit -
rregullës alternative të sjelljes.
33. Çfarë është dispozicioni?
- Dispozicioni - është pjesa parësore dhe më e rëndësishme e normës juridike
që përmban kërkesën sipas të cilës qytetarët duhet të sillen.
34. Çfarë është sanksioni?
- Sanksioni është pjesë e normës juridike e cila zbatohet vetëm në rast të
plotësimit të kushtit që është shkelja edispozicionit.
35. Çfarë nënkuptojmë me fjalën “ mosnjohja e ligjit vret”?
- Mosnjohja e ligjit që dënon veprën penale, nuk përbën shkak për përjashtim
nga përgjegjësia penale, veç rasteve kur mosnjohja është objektivisht e
paevitueshme.
36. Çfarë nënkuptojmë me “zbrazëtirë juridike”?
- Situatat kur rasti konkret ekziston ndërsa norma juridike mungon, kemi të
bëjmë me Zbrazëtirë Juridike.
37. Çfarë janë normat kushtëzuese dhe jo kushtëzuese?
- Norma Kushtëzuese janë ato norma të cilat presin situatat që do të ndodhin në të
ardhmen, pra janë abstrakte.
- Norma Jo kushtëzuese (Norma Konkrete) janë ato që kanë të bëjnë me
situatat momentale, pra janë komplete.
38. Çfarë janë normat e përgjithshme dhe individuale?
- Norma e Përgjithshme janë ato norma të cilat vlejnë për një numër të madh
personash
- Norma e Veçantë Juridike (individuale) janëatonormatë cilatvlejnë përnjë numër
të caktuar apovetëmpërnjë individ.
39. Çfarë lloj dispozitash dallojmë?
Llojet e Disozitave jane:
6. - te përcaktuara- jo kushtëzuese
- te pa përcaktuara, dhe
- te përcaktuara-relativisht.
40. Cilat janë format e dispozicionit apo si shprehet ai. Përshkruani kuptimin e
secilës prej tyre?
- Dispozicioni urdhërues - qytetarit i urdhëron që të sillet në mënyrë të caktuar,
pra i urdhëron të ketë sjellje aktive pozitive: "qytetarët janë të detyruar të
paguajnë tatimin".
- Dispozicionet ndaluese - ndalojnë qytetarin të ushtrojë veprim apo sjellje të
caktuar ose të ushtrojë veprim negativ, p.sh., "ndalohet vjedhja".
- Dispozicionet autorizuese - janë rregulla të cilat i lejojnë qytetarit që të sillet
duke mos e ndaluar, por as duke e urdhëruar për sjellje të caktuar.
41. Çfarë janë dispozicionet alternative?
- Dispozicionet alternative - janë dispozicione të atilla me të cilat ligjvënësi
u jep qytetarëve më shumë se dy apo tri mundësi të sjelljes për ta përmbushur
obligimin e vet
42. Çfarë lloj deliktesh dallojmë?
a. Ekonomike – për subjektet ekonomike;
b. Disiplinore – për nëpunësit zyrtar;
c. Penale, dhe
d. Të së drejtës qytetare (civile).
43. Çfarë lloj sanksionesh dallojmë?
a. Sanksione penalo-juridike, dhe
b. Sanksione civilo-juridike.
44. Çka paraqet akti juridik dhe cilat janë 3 elementet e tij. Përshkruani ato?
- Akti Juridik është shprehje e vullnetit i cili përmban një normë ose paraqet kushtin për
zbatimin e një norme juridike. është pjesë e Rendit Juridik me të cilin krijohet dhe
zbatohet E DREJTA.
- Elementet e Aktit Juridik 3:
7. - 1.Kompetenca për krijimin (nxjerrjen) e Aktit Juridik,
- Kompetenca paraqet autorizimin që ka një organ shtetëror për të krijuar një normë apo
një akt juridik. Përcaktimi i Kompetencës zakonisht bëhet me anë të aktit më të lartë, dhe
ndahet në lëndore dhe territoriale
- 2. Procedura e krijimit (nxjerrjes) të Aktit Juridik dhe
- Procedura nënkupton mënyrën (rrugën) që duhet të respektohet për krijimin e një Akti
Juridik. Aktet Juridike janë të llojeve të ndryshme prandaj edhe procedura e nxjerrjes
së tyre është e ndryshme.
- 3.Materializimi i Aktit Juridik.
- Materializimi i Aktit Juridik paraqet shprehjen e jashtme të tij, dhe ka për qëllim
zgjatjen e jetës së akteve psikike. Materializimi i Aktit Juridik zakonisht bëhet në formë
të shkruar.
45. Cili është qëllimi i aktit juridik?
- Akti juridik është akt psikik që paraqet nxjerrjen e një vendimi që përmban një
norme, rregull mbi sjelljen apo kushtin për aplikimin e një norme tjetër.
46. Çka nënkuptojmë me aspekti formal dhe material te aktit juridik?
- Me aspektin formal kuptojmë formën e aktit ndërsa me aspektin material
nënkuptojmë përmbajtjen e tij
47. Si ndahen burimet e se drejtës?
- Burimet materiale të së Drejtës
- Burimet formale të së Drejtës
48. Numëroni burimet formale duke përfshire edhe ato sekondare, dhe
përshkruani njërën prej tyre?
- Burimet Formale të së Drejtës ndahen në:
- Akte me fuqi Ligjore (Kushtetuta, Kodi, Ligji)
Kushtetuta - Kushtetuta është akti më i lartë juridik i një shteti. Në kuptimin formal,
Kushtetuta është akti më i lartë të cilin e nxjerr organi i posaçëm kushtetutdhënës dhe
sipas procedurës së veçantë kushtetutdhënëse. Në kuptimin material, Kushtetuta është akt
juridik që përmban vetëm ato norma juridike me të cilat rregullohen raportet mes organeve
më të larta shtetërore, parimet e organizimit shtetëror dhe të rendit juridik.
49. Numëroni aktet nënligjore, dhe përshkruani njërin prej tyre?
- Dekretligji
- Rregullorja
8. - Urdhëresa
- Statuti
- Udhëzimi
- Dekreti
- Vendimi
- Kontrata – është akt juridik e cila krijohet nga subjektet e se drejtës – personat
juridik dhe personat fizik, shteti dhe personat privat paraqiten si pale te barabarta
ne krijimin e se drejtës me anën punëve juridike.
50. Cilat janë fazat e procedurës se nxjerrjes se ligjit?
- a) Iniciativa
- b) Dhënia e Propozimit
- c) Shqyrtimi i Propozimit
- d) Votimi
- e) Sanksionimi
- f) Promovimi
- g) Shpallja e ligjit
- h) Hyrja në fuqi
51. Çfarë është “marrëdhënia juridike”?
- Marrëdhënia juridike është çdo marrëdhënie shoqërore e cila është e rregulluar me
norma juridike.
52. Cilat janë elementet kryesore te marrëdhënies juridike?
- Elementet kryesore te Marrëdhënies Juridike janë: Autorizimi ligjor dhe
Obligimi Ligjor.
53. Kush është pale ne marrëdhëniet shoqëroro – juridike?
- Shteti dhe Individi
54. Cilat janë llojet e zotësive qe i nevojiten subjekteve te se drejtës për te qene
pale ne procedurë?
- Zotësi Juridike dhe Aftësi përtë Vepruar.
55. Çfarë është titulli Juridik?
9. - Titulli Juridik është fakti te cilin sistemi juridik e përcakton si kusht për
themelimin e marrëdhënies juridike.
56. Çfarë nënkuptojmë me ” objektin e se drejtës” dhe si mund te jete ai?
- Me “Objekt i se drejtës” nënkuptojmë gjësendin, pjesën e botes se jashtme
materiale, e cila zakonisht nuk është njeri.
57. Përshkruani dy llojet e përfaqësimit?
- Përfaqësimi Ligjor – nëse ndonjë person nuk ka zotësi veprimi, apo jo për
shkaqe te ndryshme i është kufizuar apo pezulluar, atëherë paraqitet nevoja qe atë
person ta përfaqësoj dikush qe ka te beje me veprimet juridike dhe veprimet e
tjera te karakterit juridik.
- Përfaqësimi ne baze te autorizimit – përcaktimi i te autorizuarit si mbrojtës te te
drejtave dhe interesave juridike te objektit te se drejtës dhe detyrimit para organit
shtetëror.
58. Çfarë është interpretimi?
- Interpretimi është definimi i kuptimit juridik te normës ligjore
59. Cilat janë llojet e interpretimit?
1. Interpretimi Gjuhësor,
2. Interpretimi Logjik, Analogjia,
3. Interpretimi Sistematik,
4. Interpretimi Qëllimor (Teleologjik).
5. Interpretimi Subjektiv
6. Interpretimi Objektiv
7. Interpretimi Historik dhe
8. Interpretimi Autentik
60. Përshkruaj një nga llojet e interpretimit?
Interpretimi Gjuhësor - Interpretimi Gjuhësor është parësor, më i rëndësishmi dhe që u
paraprin llojeve të tjera, sepse edhe normat juridike si objekt interpretimi janë të shkruara
sipas një sistemi të caktuar gjuhësor –Kodit të Shenjave.
Interpretimi Logjik - Me Interpretim Logjik nënkuptojmë caktimin e domethënies së drejtë
të normës juridike me anë të logjikës në domethënien e fituar nga interpretimi gjuhësor, por
edhe nga llojet e tjera të interpretimit.