1. Osteopenide Radyografik
Ayırıcı Tanı
E. Tuncel, Rad. Dr.
Emekli Öğretim Üyesi
(11-12 Mayıs 2012, Malatya)
2. Konuşmanın İçeriği
• Genel bilgiler
• Osteoporoz
• Osteoidin yetersiz mineralizasyonu
– Osteomalazi / Rikets
• Hiperparatiroidizm
– Primer /Sekonder
3. Konuşmanın İçeriği
• Genel bilgiler
• Osteoporoz
• Osteoidin yetersiz mineralizasyonu
– Osteomalazi / Rikets
• Hiperparatiroidizm
– Primer /Sekonder
4. • Osteopenia: 1.Kemikte kalsifikasyon veya dansite
azalması; tanımlayıcı bir terimdir, neden hakkında bir
şey ima etmez. 2. Yetersiz osteoid sentezi sonucu kemik
kitlesinde azalma.
Stedman’s Medical Dictionary (22. ed.)
• Osteopenia: Osteoid sentezinin, normal kemik yıkımını
kompanse edemeyecek seviyede azalması sonucu,
kemik kitlesinde azalma. Terim aynı zamanda, herhangi
bir nedenle kemik kitlesinin normalin altında olmasını da
tanımlar.
Dorland’s Medical Dictionary (28.ed.)
5. • 1992 WHO tanımlaması
– Kemik dansite değeri, 30 Y ortalama beyaz
kadın değerinin (T skor):
• < 1SD = ostopeni
• < 2.5 SD= osteopoz
• …. İncreased radiolucency of bone, a
finding that is best termed osteopenia
Donald Resnick
Bone and Joint Imaging
6. Kemik fizyolojisi
Kemik yapımı Kemik yıkımı
(Osteoblast) (Osteoklast)
Hormonlar (PTH)
Vitamin D ve gerekli yapı maddeleri
Basınç, çekme gibi fiziksel etkenler
• Bu denge kemik kitlesi açısından negatife döndüğünde osteopeni ortaya çıkar;
terim spesifik bir hastalığı tanımlamaz
7. Böbrek
D2 (1-α-hidroksilaz)
KC
25 (OH)D 1,25 (OH)2 Vit-D
D3 Kemik
Barsak
PTH Ca x P=50
distal
tubulus
12. • Primer osteoporoz
– Sekonder trabeküllerde azalma ve kayıp, primer
trabeküllerde seyrekleşme ve kalınlaşma
– Kalemle çizilmiş gibi korteks
– Kırılganlıkta artma: Vertebra, Femur boynu, El bileği
– Laboratuar normal
20. • Akut osteoporoz
– Periartiküler, karpal ve tarsal bölgelerde
– Endosteal, intrakortikal ve subperiosteal hızlı
rezorbsiyona bağlı benekli raryolusensi artımı
21. Konuşmanın İçeriği
• Genel bilgiler
• Osteoporoz
• Osteoidin yetersiz mineralizasyonu
– Osteomalazi / Rikets
• Hiperparatiroidizm
– Primer /Sekonder
22. Osteoidin yetersiz mineralizasyonu
• Nedenleri
– Nutrisyonel: Vit-D, kalsiyum ve fosforun yetersiz alımı
ya da absorbsiyon kusuru
– Vit-D metabolizmasında hata: prematürite, 1-alfa
hidroksilaz enzim eksikliği, antikonvülzan ilaç
kulanımı,
– Aşırı fosfat atımı
– Alkalen fosfataz eksikliği
23. Osteomalazi
• Kaba, sınırları bulanık trabeküler yapı
• Kemiklerde yumuşama
– Uzun kemiklerde eğrilmeler
– Asetabuler protrüzyon, pelviste deformasyon
– Baziler invajinasyon
• Psödofraktürler (looser zonları)
– Parsiyel yetmezlik kırıklardır, tama dönüşebilir
– Paget, fibröz displazi bazen basit osteoporozda da
görülebilir
44. • Radyoloji: Hipokalsemiye neden olan hastalık
bulguları + Hiperparatiroidizm bulguları
– Osteoskleroz (sandöviç vertebra)
– Yumuşak doku kalsifikasyonları
• Periartiküler yoğun amorf kalsifikasyon birikimi
• Damarlarda Moenkeberg kalsifikasyonları
• Renal ostodistrofi (üremik osteopati)
– Sekonder hiperparatiroidizm bulguları
– Femur başında epifiz kayması
– Kemiklerde skleroz (% 10-20 olguda)
45.
46.
47. Sonuç
• Kaliteli radyografi esastır
• Ayırıcı tanı, kemik fizyolojisi ve
fizyopatolojisi ışığında, kemiğin yapısı
(stürüktürü) değerlendirilerek yapılabilir
– Bunun için hastanın hikayesi, kliniği ve
laboratuar bulgularının ayrıntılı olarak
bilinmesi şarttır