1. Ekosistemen egitura IRAKURGAIA ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET

2. Lehen irakurgaia 2005eko neguan, Mauritanian hegazti migratzaileak ikertzen ari ziren zientzialari espainiar batzuek, krokodiloak bizi ziren istil baten berri eduki zuten. Basamortu erdian, erreka hurbilenetik 200 kilometro baino gehiagora, halako animaliak bizitzea ezinezkoa zela iritzita, eremua bisitatzera joan ziren. Haien ustekaberako, egia zela egiaztatu zuten. 100 metro karratuko istil batean 30 bat krokodilo bizi zen eta ur masa txiki horretako arrain ugariez elikatzen ziren. “ Aparteko fenomeno ekologikoa da: krokodilo populazio hau duela 9.000 urte baino gehiago ibai-korronteetatik isolatua geratu zen, Sahel basamortu bihurtu zenean, eta uretako mikroorganismo ugariei esker eutsi dio, horietaz elikatzen dira arrainak eta hauek, era berean, krokodiloen elikagai dira”. Bitxia da, baina krokodiloek ez diete inoiz edatera hurbiltzen diren abereei erasotzen. Hori dela eta, indigenek sakratutzat dituzte krokodiloak eta ez diete minik egiten. Horrela, oreka bat ezarri da gizakiaren jardueraren eta aparteko ekosistema txiki eta hauskor honen artean. Krokodiloen istila Sahel basamortua

3. Edukien eskema Ekosistemen egitura Biosfera Ekosfera Ekosistema Habitata Zoko ekologikoa Maila trofikoak Ezaugarriak Materiaren zikloa Energia fluxua Izaki bizidunen egokitzapenak Ekosistema lehortarrak Ekosistema urtarrak Harreman trofikoak Kate trofikoa Piramide trofikoa Sare trofikoa Organismoen arteko harremanak Harreman biotikoak Populazioen auto-erregulazioak BIR POPULATZEKO ZONALDE BERRIA ONGI ETORRI HASIERA

4. Unitatearen azalpenerako baliabideak Biosfera Ekosfera Ekosistema Habitata Zoko ekologikoa Maila trofikoak Materiaren zikloa Energia fluxua Kate trofikoa Piramide trofikoa Sare trofikoa Harreman biotikoak Populazioen auto-erregulazioak Ekosistema lehortarrei egokitzea Ekosistema urtarrei egokitzea Estekak HASIERA

5. Biosfera > 2.000.000 espezie Mikroorganismoak Izaki bizidunen multzoa IRTEN AURREKOA

6. Ekosfera Ekosistema multzoa Organismo fotosintetikoak Organismo parasitoak Organismo deskonposatzaileak Belarjaleak eta haragijaleak

7. Ekosistema BIOZENOSIA IKUSI BIOTOPOA IKUSI BIOTOPO – BIOZENOSI ELKARRERAGINA IKUSI

8. Biozenosia Ekosistema ITZULI

9. Ekosistema Biotopoa ITZULI

10. Ekosistema. Biotopo eta biozenosi arteko elkarreragina Biozenosia Eragiten du Biotopoa Aldatzen du SAKATU ANIMAZIOA IKUSTEKO

11. 100 Urtea 50-70 Urtea 30-40 Urtea 20-30 Urtea 10-15 Urtea 0 urtea Ekosistema. Biotopo eta biozenosi arteko elkarreragina ITZULI Biotopoa: lurzoru emankorra eta klima hezea Biozenosia: basoa. 6 Biotopoa: lurzoru buztintsua handitu egiten da klima aldaketa Biozenosia: zuhaitzak eta beren sustraiak handitu egiten dira 5 Biotopoa: kareharria sakabanatu egiten da eta hezetasuna handitzen da. Biozenosia: zuhaiskak azaltzen dira: laharrak, otaberak… 4 Biotopoa: lurzoru buztintsuagoa eta hezeagoa Biozenosia: zuhaitzak: makalak, ipuruak, pinuak… 3 Biotopoa: lurzoru karetsu eta buztintsuagoa hezetasuna mantentzen du. Biozenosia: landare sustraidunak 2 Biotopoa: kareharria, tenperatura altua, prezipitazio urria. Biozenosia: likenak eta belarkiak. 1 IRTEN

12. Habitata

13. Zoko ekologikoa Belarjalea Intsektujalea Zoko ezberdinak Habitata partekatzen dute Zoko ezberdinak

14. Maila trofikoak Ekoizleak Kontsumitzaileak Deskonposatzaileak Lehen mailakoak Bigarren mailakoak Hirugarren mailakoak Onddoak Bakterioak

15. Materiaren zikloa Ekoizleak Lehen mailako kontsumitzaileak Bigarren mailako kontsumitzaileak Hirugarren mailako kontsumitzaileak Materia ez-organikoa Deskonposatzaileak

16. Energia fluxua Ekoizleak Lehen mailako kontsumitzaileak Bigarren mailako kontsumitzaileak Hirugarren mailako kontsumitzaileak Deskonposatzaileak Eguzki-energia Askaturiko energia (beroa)

17. Ekoizlea Lehen mailako kontsumitzailea Bigarren mailako kontsumitzailea Hirugarren mailako kontsumitzailea Hirugarren mailako kontsumitzailea Kate trofikoa

18. Piramide trofikoa Ekoizleak Lehen mailako kontsumitzaileak Bigarren mailako kontsumitzaileak Hirugarren mailako kontsumitzaileak Kopuruen piramidea Banakoen kopurua maila bakoitzean Azalera edo bolumen unitatea Ekoizleak Lehen mailako kontsumitzaileak Bigarren mailako kontsumitzaileak Hirugarren mailako kontsumitzaileak Biomasa piramidea Materia organiko lehorraren kopurua Azalera edo bolumen unitatea Energia piramidea Maila batean bildutako energia denbora jakin batean Ekoizleak Lehen mailako kontsumitzaileak Bigarren mailako kontsumitzaileak Hirugarren mailako kontsumitzaileak Eguzki-energia Beroa Beroa Beroa Beroa

19. Sare trofikoa

20. Harreman biotikoak ESPEZIE BARNEKO HARREMANAK Elkarte taldekoiak Familia-elkarteak Elkarte kolonialak Elkarte sozialak ESPEZIE BARNEKO HARREMANAK Mutualismoa Komentsalismoa Harraparitza Inkilinismoa Parasitismoa

21. Populazioen auto-erregulazioa Banakoen kopurua Denbora Hartze-ahalmena(K) 1 2 3 4 HARRAPAKARI –HARRAPAKIN SISTEMA IKUSI Lekukotzeko 1 Hazkunde esponentzialaren aldia 2 Ingurunearen hartze-ahalmena muga zaio hazkuntzari, eta populazioa egonkortu egiten da 3 Banakoen kopurua hartze-ahalmena adinakoa izaten da, gutxi gorabera 4

22. Populazioen auto-erregulazioa Erbia Katamotza Urteak Banakoen kopurua 1845 1855 1865 1875 1885 1895 1905 1915 1925 1935 20 40 60 80 100 120 140 160 ITZULI

23. Hosto handiak Arantzak Ekosistema lehortarrei egokitzea Estomak Ezkatak Substantziak Exoeskeletoa Altuera Gaueko jarduera Homeotermoak Poikilotermoak Tenperatura Argia Hezetasuna Izaki bizidunen egokitzapenak Faktore abiotikoa

24. Ekosistema urtarrei egokitzea Biolumineszentzia Pigmentuak Formak Forma borobilduak Igeri egiteko modua Substratuari itsatsiak Aterpeak Forma lautua Forma hidrodinamikoa Igeri-maskuria Presioa Uraren mugimenduak Argia Izaki bizidunen egokitzapenak Faktore abiotikoa

25. Esteka interesgarriak Ekologia WEB GUNE HONETARA JOAN Ehiztariak eta harrapakinak WEB GUNE HONETARA JOAN HASIERA