1. 19.11.2014
1
ETKİLİ EKİP ÇALIŞMASI
VE ÇATIŞMA YÖNETİMİ
Prof. Dr. Nejat Basım
Yasal
Koruma
Tekel
Konumu
Kamu Kurumları Yeni Kamu Anlayışı
* Katılımcılık
* Hız/Kalite
* Faydacı
* Empati
* Şeffaflık ve Bilgi Edinme Hakkı
* Hesap Verebilirlik
* Hizmette Yerellik
* Vatandaş/Müşteri Odaklılık
* Performans Denetimi
* Alternatif Hizmet Sunma Yöntemleri
* İnisiyatif Alan Yönetici Tipi
EKİP NEDİR?
* Ekip; ortak hedeflere
adanmış, görevlerini yaparken
birbirine güvenen ve yüksek
kalitede ürün veren insan
topluluğudur.
EKİP NEDİR?
* Ortak bir amaca, yaklaşıma
ve bir dizi performans
amaçlarına bağlı olan, belirli
becerilere sahip insan
grubudur.
2. 19.11.2014
2
İş Ekipleri
Problem Çözme Ekipleri
Kendini Yöneten Ekip (Karar verme yetkisiyle
güçlendirilmişlik; üyeler birbirlerinin işlerini çapraz olarak
yapabilmek için eğitilmiş…)
Çapraz Fonksiyonel Ekip (Farklı fonksiyonlardan ya da farklı
birimlerden oluşan ve genellikle proje bazlı çalışan ekipler)
Sanal Ekipler (Bir örgütsel görevi başarmak için uzaktan bilişim
ve iletişim teknolojilerinin bir bileşimini kullanan coğrafi ve
örgütsel olarak dağılmış meslektaşların oluşturduğu ekipler)
EKİP TÜRLERİ EKİPLERİN GELİŞİMİ
Aşama-1
Aşama-2
Aşama-3
BEN
BİZ
OLGUNLUK
TAKIM MI? EKİP Mİ?
TAKIM EKİP
• Türkçede “ayak takımı”,”çaylak
takımı”...
• Kişilerin sayısı sabit,değişmez.
• Sahaya çıkan kişileri kapsar.
• Başarı/Başarısızlık ön planda
görünen takım üyelerine aittir.
• Herhangi bir olumsuz anlamı
yok.
• İhtiyaca göre artırılıp
azaltılabilir.
• Geri planda bulunan ve destek
veren kişileri de kapsar.
• Başarı/Başarısızlık ekibin
bütününe aittir.
EKİP ÇALIŞMASI
“Yetenekler oyun
kazanır;
ekip çalışması ve
zekâ ise
şampiyonluk.”
Michael Jordan
EKİP ÇALIŞMASI EKİP ÇALIŞMASI
“Ekip çalışması en iyi haliyle;
işgücünü harekete geçirir, yeni
fikirlerin yaratılmasını, üyelerin
tek başlarına ortaya
koyacaklarından daha başarılı
işler çıkarmalarını sağlar...”
“Ekip çalışması en kötü haliyle;
işgücünün maneviyatını kıran,
özgün düşünceyi bastıran,
üyelerini üretmek yerine
çatıştırarak zaman ve kaynak
israfına neden oldukları bir
süreçtir.
3. 19.11.2014
3
EKİP ÇALIŞMASINDA ÖNE ÇIKANLAR
İyimserlik
İşe Bağlılık
Başarılı
İnsan İlişkileri
Sorumluluk ve
Yükümlülük
Hoşgörü ve
Esneklik
NEDEN EKİP
ÇALIŞMASI?
NEDEN EKİP ÇALIŞMASI?
* Ekibin her üyesi,
yapılması gerekli göreve
özel ve değerli bir
katkı/perspektif getirir.
* Ekip çalışmasında oluşan
bilgi paylaşımı, sonucu
etkileyecek çok önemli
bilgilerin değerlendirme dışı
kalmasını önler.
NEDEN EKİP ÇALIŞMASI?
* Çalışanlar, kendi katkılarıyla oluşan
karar ve plânların uygulanmasında daha
yardımcı olurlar.
NEDEN EKİP ÇALIŞMASI?
* Karmaşık ve hata payının yüksek
olduğu işlerin, daha kısa sürede ve daha
mükemmel şekilde yapılmasını sağlar.
NEDEN EKİP ÇALIŞMASI?
Hiç birimiz, hepimiz
kadar zeki değiliz!!!
4. 19.11.2014
4
NASIL BİR ÜYESİNİZ? NASIL BİR ÜYESİNİZ?
EKİP İÇİ
DİNAMİKLER
* Ekip çalışmasının üstünlüklerinin yanısıra,
üyeler arası dinamiklerden kaynaklanan ve ekip
çalışmasını zorlaştıran özellikler de söz konusudur.
EKİP İÇİ DİNAMİKLER
Grup
Düşüncesi
Sosyal
Kaytarma
Sosyal
Etki
Uyma
Davranışı
Ekibin Fazla
Yakınlaşması
GRUP DÜŞÜNCESİ
* Grup üyeleri, özenli ve gerçekçi bir tahlil
yerine, uyumu bozmamak adına kararlara katılma
eğilimi gösterir.
* Hatalı karar verme eğilimini artırır.
* Kapalı fikirlilik başlar.
EKİBİN FAZLA YAKINLAŞMASI
* Ekip lideri olmadığında, ekip iyi çalışmaz.
* Performansı düşük olanlar, saygı görmeye
devam ederler.
* Ekip üyeleri, yüksek performans gösterenlerin
alttan alta cesaretini kırarlar.
* Ekip üyeleri, biz-onlar kutuplaşmasına
girerler.
5. 19.11.2014
5
SOSYAL KAYTARMA
• Kişilerin, bir ekibin üyesi olarak harcadıkları
çabanın, tek başına olduklarında harcadıkları
çabadan daha az olmasıdır.
• Ekip lideri, ekip üyelerini izlemeli, iş
sonuçlarını nesnel biçimde değerlendirmeli, gerekli
durumlarda ikazda bulunmalıdır.
SOSYAL KAYTARMA
SOSYAL ETKİ
• Bir insanın, bir başka insanın yargı, tutum ve
fikirlerinin etkisi altında kalması sonucu tutum,
fikir ve yargılarında değişiklerin olmasıdır.
• Gruptaki kişi sayısı ne kadar fazlaysa, grubun
bireyler üzerindeki etkisi o kadar fazladır.
UYMA DAVRANIŞI
• Kişinin kendi görüşünü, grubun görüşü
doğrultusunda değiştirmesidir.
• Grup düşüncesi sürecinin temelini oluşturur.
29
1 2
* Bireyler tek tek alındığında,
%99’u doğru cevap veriyor.
* Bireyler, 6 yalancı denekle
tek tek alındığında, %37’si göz
göre göre yanlış cevap veriyor.
İnsanlar, ortada gözle görülür net doğrular olsa da grup
kararından etkilenip, uyma davranışı gösterebilir.
ASCH’İN ÇİZGİLER DENEYİ
EKİP ÇALIŞMASI İÇİN
GEREKLİ ÖZELLİKLER
6. 19.11.2014
6
EKİP ÇALIŞMASI İÇİN GEREKLİ
ÖZELLİKLER-1
* Çalışma grubunun görevleri ve amaçları açık
bir şekilde tespit edilmelidir.
* Çalışma atmosferi informal ve rahat
olmalıdır.
EKİP ÇALIŞMASI İÇİN GEREKLİ
ÖZELLİKLER-2
* Çalışma grubundaki tartışmalar yeterli
düzeyde ve seviyede olmalıdır.
* Çalışma grubunun üyeleri birbirlerini
dinlemelidir.
* Çalışma grubu toplantılarında fikir ayrılıkları
ve fikir çatışmaları normal karşılanmalı ve
tolerans gösterilmelidir.
EKİP ÇALIŞMASI İÇİN GEREKLİ
ÖZELLİKLER-3
* Çalışma grubu üyeleri, birbirlerinin
duygularını da anlamaya çalışmalıdır.
* Çalışma grubunun lideri ya da başkanı üyeler
üzerinde hakimiyet kurmaya çalışmamalıdır.
* Eleştiriler “yıkıcı” değil, “yapıcı” özellikte
olmalıdır.
EKİP ÇALIŞMASI İÇİN GEREKLİ
ÖZELLİKLER-4
* Kararlarda konsensüse ulaşmaya önem
verilmelidir.
* Liderler esnek olabilmelidir.
* Çalışma grubu, kendi faaliyetlerini kendisi
gözden geçirmelidir.
EKİP ÇALIŞMASI İÇİN GEREKLİ
ÖZELLİKLER-5
* Toplantılarda kurallar ve davranışlar uygun
olmalıdır.
* Çalışma grubu, organizasyondaki ilgili
birimlerle işbirliği içinde çalışmalarını
sürdürmelidir.
* Çalışma grubu, yürütülen çalışmaların
sonuçlarına karşı sorumluluğunu bilmelidir.
EKİP ÇALIŞMASINDA
BİREYLER
7. 19.11.2014
7
EKİP ÇALIŞMASINDA BİREYLER
•“Yanlışları yakalamayı” beceri sayar.
•Güçlüklere ve problemlere yönelir.
•İşe yaramayacağını göstermeye çalışır.
•Fikirlerde boşluk arar.
•Tartışmak ve yargılamak için dinler.
•Söz keser,olumsuz beden dili gösterir.
•Kişileri ve fikirleri önemsemez.
•Mutlaka haklı çıkmaya çalışır.
•Engelleri “imkansızlıklar” olarak görür.
•Söze “Ama,” diye başlar.
ASİNERJİK
BİREYLER
EKİP ÇALIŞMASINDA BİREYLER
•Çözüme ve sonuca yönelir.
•Nasıl yararlı olacağını bulmaya çalışır.
•Fikirlerin olumlu taraflarını arar.
•Anlamak için dinler.
•Başkalarına, kendilerini ifade etmeleri için zaman tanır.
•En iyi çözüme ulaşmaya çalışır.
•Başkalarının görüşlerini hesaba katar.
•Engelleri “aşılacak ögeler” olarak görür.
•Söze “Anlıyorum” diye başlar.
SİNERJİK
BİREYLER
•“Doğruları yakalamayı” beceri sayar.
EKİP ÇALIŞMASININ
ZORLUKLARI
EKİP NEDEN BAŞARISIZ OLUR?
* Güven Eksikliği
* Amaç ve beklenti çatışması
* Ekibin amacının belirsiz ve karmaşık
olması
* Ekip vizyonundaki belirsizlik
* Rollerin belirsizliği
* Ekip içinde karar alma yönteminin
belirsizliği
* Ekip çalışmasının kurallarında eksiklik
* Kişilik çatışmaları
* Ekip liderliğinde sorunlar
* Geri bildirim eksikliği
* Takdir eksikliği
* Birlikte çalışma becerisinin eksikliği
• “Herkes işine baksın.”
• “Bu benim sorunum değil.”
• “Bir de onların işiyle mi uğraşacağız.”
• “Oylama yapalım.”
• “Esas iş bu!”
• “Üzerine vazife olmayan işlere burnunu sokma.”
• “Birbirimize gereken saygıyı gösterelim yeter.”
• “Ben bu işin böyle olmayacağını söylemiştim.”
• “Ne söylüyorsam onu yap fazla soru sorma.”
EKİP ÇALIŞMASI VE
ÇATIŞMA YÖNETİMİ
8. 19.11.2014
8
KİŞİSEL ÇATIŞMA
• Kişinin iş tanımında ve rolündeki belirsizlik
olması durumunda ortaya çıkar. Aynı zamanda,
kişinin yeteneklerinin üzerinde kendisinden iş
yapmasının istenmesi halinde bu tür kişisel
çatışmalar gündeme gelebilir.
KİŞİLER ARASI ÇATIŞMA
• Yönetici ile çalışanlar
arasındaki sürtüşmeler
ve çatışmalar (dikey
çatışma) olabileceği gibi
aynı statü ve konumdaki
kişiler arasında da
çatışmalar olabilir.
EKİP İÇİ ÇATIŞMA
• Belirli bir amaç için oluşturulmuş olan çalışma
grubunun üyeleri arasındaki çatışmadır.
EKİPLER ARASI ÇATIŞMA
• Farklı amaçlar için oluşturulmuş ekip
çalışmaları arasında; kaynak, hedef gibi çeşitli
nedenlerden dolayı meydana gelen
çatışmalardır.
Çatışma zararlı değil hatta bazen yararlıdır. 1970 -
KLASİK YÖNETİM KURAMI
Çatışma kötüdür, önlenmelidir.1910-1940
NEO-KLASİK YÖNETİM KURAMI
(İnsan İlişkileri Ekolü)
Çatışma doğaldır, kaçınılmazdır. 1940-1970
MODERN YÖNETİM KURAMI
(Etkileşimci Görüş)
ÇATIŞMA İLE İLGİLİ GÖRÜŞLER
9. 19.11.2014
9
• Örgüt, değişimi
yakalama şansı bulur.
• Orijinal ve iyi fikirler
ortaya çıkabilir.
• Çatışmalara çözüm
bulmak için araştırma
yapma eğilimi artar.
ÇATIŞMANIN OLUMLU ETKİLERİ
• Örgüte uzun vadede daha
fazla zarar verecek sorunlar
su yüzüne çıkar
• Çatışmaya taraf olanların
müzakere becerileri artar.
• Empati, eleştiri yapma ve
başkalarına tolerans
gösterme kültürü gelişebilir
ÇATIŞMANIN OLUMLU ETKİLERİ
Çatışma Düzeyi
BaşarıDüzeyi
YÜKSEKDÜŞÜK
DÜŞÜK
YÜKSEK
ÇATIŞMANIN ETKİLERİ
• Eğer çatışma uzun süre
çözülemezse;
–İş motivasyonu azalır
–İş stresi ortaya çıkar
–Örgüt iklimi bozulur
–Etkililik ve verimlilik
düşer
–Zaman ve enerji kaybı
ÇATIŞMANIN OLUMSUZ ETKİLERİ
• Kıt Kaynaklar İçin Rekabet
• Amaçlardaki Farklılıklar
• Algılama Farklılıkları
• Statü Farklılıkları
• Çıkar Farklılıkları
• Kişilik Farklılıkları
• Yöneticilik Tarzları
Arasındaki Farklar
ÇATIŞMANIN NEDENLERİ
10. 19.11.2014
10
• Örgüt içi Güç Mücadeleleri
• Yetkinin veya Yönetim Alanının Belirgin
Olmaması
• Proje Tipi Örgütlenme
• Görevlerin Birbirine Bağımlılığı
• İletişim Sorunları
• Değişen Şartların Gerektirdiği Yeni Nitelikler
• Adaletsiz Ödül ve Ceza Sistemi
ÇATIŞMANIN NEDENLERİ
• Geri Çekilme,
Kaçınma, İnkar
• Erteleme
• Yumuşatma
• Problem Çözme
Yaklaşımı
• Güç Kullanma
• Üstün Amaçlar
Belirleme
ÇATIŞMA YÖNETİM TEKNİKLERİ
• Çoğunluk Oyu
• Taviz Verme ve Uzlaşma
• Çatışmaya Taraf Olanları Değiştirme
• Çatışma Kaynağını Artırma,
Uzaklaştırma
• Meşgul Etme
• Kura Çekme
ÇATIŞMA YÖNETİM TEKNİKLERİ EKİP
ÇALIŞMASINDA
LİDERLİK
“Göz odur ki, dağın arkasını göre,
akıl odur ki başa geleceği bile.”
Türk Atasözü
LİDERLİK EKİP ÇALIŞMASINDA LİDER
• Ekip liderinin yeterliliği ekibin verimliliği üzerinde
önemli bir etkiye sahiptir.
• Lider, ekipte yer alan üyelerin hepsinin ait olduğu
disiplinler hakkında bilgi sahibi olmalı, lider ile üyeler
arasında açık bir iletişim bulunmalıdır.
11. 19.11.2014
11
EKİP ÇALIŞMASINDA LİDER
• TUTARLI ve DÜRÜSTTÜR;
Liderin özü ve sözü birdir.
Söyledikleriyle davranışları
arasında tutarlılık vardır.
Lider, ekip üyeleri arasında
ayırım gözetmez. Liderin iç
uyumu, özgüveni ve öz saygısı
yüksektir.
EKİP ÇALIŞMASINDA LİDER
• KARARLIDIR;
Liderin en önemli
özelliğidir. Baskı altında da
olsa, yetersiz bilgiyle de olsa,
doğruya en yakın kararı
verebilmek, sonucu
değiştirebilmek için “olmazsa
olmaz” koşuldur.
EKİP ÇALIŞMASINDA LİDER
• YETERLİDİR;
Lider yaptığı ya da
yönettiği işi iyi bilir.
Alçakgönüllüdür ve öğrenmeye
ve kendini geliştirmeye her
zaman açıktır. Lider,
bilmediğini de bilir.
EKİP ÇALIŞMASINDA LİDER
• DEĞİŞİM YARATIR;
İleri görüşlüdür, geleceği yorumlar,
kimsenin fark edemediği ya da fark etse de
el atmaya cesaret edemediği fırsatlara göz
diker, yorumlarını bir mesaja dönüştürüp
çevresine aşılamaya girişir, insanları bir inanç
etrafında birleştirir.
EKİP ÇALIŞMASINDA LİDER
• EKİBİN PUSULASIDIR;
Liderin vizyonu ve mesajı
ona ve ekibe yön verir,
hareketin devamını sağlar.
Vizyon gidilecek yöne
odaklanarak kaybolmadan o
doğrultuda yol almak için
bir pusuladır.
EKİP ÇALIŞMASINDA LİDER
• BİRLEŞTİRİCİDİR;
insanların vizyonu
anlamalarını ve bunu
gerçekleştirmek için
aynı safta toplanmasını
sağlar.
12. 19.11.2014
12
EKİP ÇALIŞMASINDA LİDER
• ANALİTİK DÜŞÜNÜR;
Ekip liderinin analitik
düşünce becerisine sahip
olması, fırsatları
görebilmeye, krizleri
çözebilmeye veya
önleyebilmeye imkan verir.
EKİP ÇALIŞMASINDA LİDER
• HAREKETE GEÇİRİR;
Ekip lideri, kurumun
geleceğe ilişkin vizyonunun
hayata geçirilmesini
sağlamak için insanları o
yönde harekete
geçirmelidir.
EKİP ÇALIŞMASINDA LİDER
• İZ BIRAKIR;
Değerleri ve ahlak
anlayışıyla, üslubuyla ve
davranış biçimiyle
çevresine, hatta tüm
topluma örnek olur.
Kendisinden sonra
gelenlere
özdeşleşebilecekleri bir
model sunar.
EKİP ÇALIŞMASI VE
KÜLTÜR
KİŞİLİK
KÜLTÜR
İNSAN TABİATI
GENETİK/ÖĞRENİLMİŞKİŞİYE ÖZGÜ
GRUPLARA ÖZGÜ
EVRENSEL GENETİK
ÖĞRENİLMİŞ
İNSAN VE KÜLTÜR
ÜLKE
SEKTÖR
ORGANİZASYON
GRUP
BİREY
KÜLTÜRÜN ETKİSİ
13. 19.11.2014
13
KÜLTÜRÜN ETKİSİ
Arzu Edilen İçselleştirilmiş
DEĞERLER
53 ÜLKE
100.000’ DEN FAZLA KİŞİ
GÜÇLÜ METODOLOJİ
HOFSTEDE ARAŞTIRMASI
* BELİRSİZLİKTEN KAÇINMA
* BİREYCİLİK-ORTAKLAŞA DAVRANIŞÇILIK
* GÜÇ MESAFESİ
* ERKEKLİK-DİŞİLİK
HOFSTEDE’NİN KÜLTÜRLER ARASI
FARKLILAŞMA BOYUTLARI
Kültürel Yapı
GÜÇ MESAFESİ
Kültürel Yapı
BELİRSİZLİKTEN KAÇINMA
